Gwiazdozbiór Herkulesa: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m →Gwiazdy Herkulesa: poprawa linków |
źródła/przypisy |
||
| Linia 23: | Linia 23: | ||
* [[tau Herkulidy]] |
* [[tau Herkulidy]] |
||
| szermaks = 90 |
| szermaks = 90 |
||
| szermin = 39<ref name=Kosmos>{{cytuj książkę|autor=Praca zbiorowa|tytuł=Kosmos|wydawca=Buchmann Sp. z o.o.miejsce=Warszawa|rok=2012|isbn=978-83-7670-323-7|strony=382-383}}</ref> |
| szermin = 39<ref name=Kosmos>{{cytuj książkę|autor=Praca zbiorowa|tytuł=Kosmos|wydawca=Buchmann Sp. z o.o.|miejsce=Warszawa|rok=2012|isbn=978-83-7670-323-7|strony=382-383}}</ref> |
||
| zdjęcie = |
| zdjęcie = |
||
}} |
}} |
||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
== Mity i legendy == |
== Mity i legendy == |
||
[[Babilonia|Babilończycy]] uważali, że przedstawia [[Gilgamesz]]a – półboga, który pokonał siły chaosu na początku stworzenia. [[Fenicjanie]] widzieli w nim [[Melkart]]a, boga oceanu. W okresie klasycznym przyjął miano [[Herakles|Herkulesa]], [[Heros (mitologia)|herosa]] [[mitologia rzymska|mitologii rzymskiej]]. Był synem [[Zeus]]a i śmiertelniczki, [[Hera]], zazdrosna żona Zeusa, domyśliła się, kto jest ojcem Herkulesa, widząc jego nadludzką siłę. Spowodowała, że Herkules oszalał na jakiś czas i w tym czasie pozabijał swoją rodzinę. Żeby odkupić winy, musiał wykonać [[Dwanaście prac Heraklesa|dwanaście prac]]. Pierwsza polegała na zabiciu [[Lew nemejski|lwa nemejskiego]], potwora niewrażliwego na żadną broń. Herkules udusił lwa i zaczął nosić jego skórę. [[Gwiazdozbiór Lwa|Lew]], [[Gwiazdozbiór Smoka|Smok]], [[Gwiazdozbiór Hydry|Hydra]] i [[Gwiazdozbiór Raka|Rak]] reprezentują na niebie potwory, które pokonał Herkules. Podczas wykonywania dziesiątego zadania heros dotarł do zachodnich granic [[Morze Śródziemne|Morza Śródziemnego]], gdzie postawił [[Słupy Herkulesa]] jako pomnik wyprawy do końca znanego świata{{r|Kosmos}}.<br> Przedstawia się go ubranego w skórę lwa, wymachującego maczugą i odciętą głową [[Cerber]]a, klęczącego i trzymającego jedną stopę na głowie Smoka – z narzędziami i trofeami z niektórych jego prac. |
[[Babilonia|Babilończycy]] uważali, że przedstawia [[Gilgamesz]]a – półboga, który pokonał siły chaosu na początku stworzenia. [[Fenicjanie]] widzieli w nim [[Melkart]]a, boga oceanu. W okresie klasycznym przyjął miano [[Herakles|Herkulesa]], [[Heros (mitologia)|herosa]] [[mitologia rzymska|mitologii rzymskiej]]. Był synem [[Zeus]]a i śmiertelniczki, [[Hera]], zazdrosna żona Zeusa, domyśliła się, kto jest ojcem Herkulesa, widząc jego nadludzką siłę. Spowodowała, że Herkules oszalał na jakiś czas i w tym czasie pozabijał swoją rodzinę. Żeby odkupić winy, musiał wykonać [[Dwanaście prac Heraklesa|dwanaście prac]]. Pierwsza polegała na zabiciu [[Lew nemejski|lwa nemejskiego]], potwora niewrażliwego na żadną broń. Herkules udusił lwa i zaczął nosić jego skórę. [[Gwiazdozbiór Lwa|Lew]], [[Gwiazdozbiór Smoka|Smok]], [[Gwiazdozbiór Hydry|Hydra]] i [[Gwiazdozbiór Raka|Rak]] reprezentują na niebie potwory, które pokonał Herkules. Podczas wykonywania dziesiątego zadania heros dotarł do zachodnich granic [[Morze Śródziemne|Morza Śródziemnego]], gdzie postawił [[Słupy Herkulesa]] jako pomnik wyprawy do końca znanego świata{{r|Kosmos}}.<br> Przedstawia się go ubranego w skórę lwa, wymachującego maczugą i odciętą głową [[Cerber]]a, klęczącego i trzymającego jedną stopę na głowie Smoka – z narzędziami i trofeami z niektórych jego prac{{r|Encyklopedia}}. |
||
== Gwiazdy Herkulesa == |
== Gwiazdy Herkulesa == |
||
W konstelacji nie ma jasnych gwiazd, ale jest tam charakterystyczna grupa: epsilon, zeta, eta i pi, zwane Keystone (Zwornikiem). Łańcuch gwiazd prowadzą z każdego narożnika i oznaczają członki i głowę bohatera{{r|Kosmos}}. |
W konstelacji nie ma jasnych gwiazd, ale jest tam charakterystyczna grupa: epsilon, zeta, eta i pi, zwane Keystone (Zwornikiem). Łańcuch gwiazd prowadzą z każdego narożnika i oznaczają członki i głowę bohatera{{r|Kosmos}}. |
||
* Najpiękniejszą [[Gwiazda podwójna|gwiazdą podwójną]] jest [[Ras Algethi|alfa (α) Herkulesa]], para złożona z gwiazd o barwie pomarańczowej i zielonej. |
* Najpiękniejszą [[Gwiazda podwójna|gwiazdą podwójną]] jest [[Ras Algethi|alfa (α) Herkulesa]], para złożona z gwiazd o barwie pomarańczowej i zielonej. W rzeczywistości jest drugą z najjaśniejszych gwiazd konstelacji. Najjaśniejszą jest [[Korneforos|beta Herculis]]. |
||
* Inna piękna gwiazda podwójna Ro (ρ) Herkulesa, to para białych gwiazd |
* Inna piękna gwiazda podwójna Ro (ρ) Herkulesa, to para białych gwiazd o wielkościach 4,6 i 5,6. |
||
* XIX-wieczni obserwatorzy, używając achromatycznych refraktorów, które przedstawiały fałszywe kolory nazwali 95 Herkulesa „zielonym jabłuszkiem i czerwoną wiśnią”. W 20-centymetrowym reflektorze widać barwę srebrną i złotą{{r|Kosmos}}. |
* XIX-wieczni obserwatorzy, używając achromatycznych refraktorów, które przedstawiały fałszywe kolory nazwali 95 Herkulesa „zielonym jabłuszkiem i czerwoną wiśnią”. W 20-centymetrowym reflektorze widać barwę srebrną i złotą{{r|Kosmos}}. |
||
* Gwiazda podwójna kappa () Herculis ze składnikami piątej i szóstej wielkości, 100 Herculis z dwoma gwiazdami szóstej wielkości<ref name=Encyklopedia>{{cytuj książkę|autor=Praca zbiorowa|tytuł=Encyklopedia Wszechświata|wydawca=Wydawnictwo Naukowe PWN|miejsce=Warszawa|rok=2006|isbn=978-83-14848-5|strony=348}}</ref>. |
* Gwiazda podwójna kappa () Herculis ze składnikami piątej i szóstej wielkości, 100 Herculis z dwoma gwiazdami szóstej wielkości<ref name=Encyklopedia>{{cytuj książkę|autor=Praca zbiorowa|tytuł=Encyklopedia Wszechświata|wydawca=Wydawnictwo Naukowe PWN|miejsce=Warszawa|rok=2006|isbn=978-83-14848-5|strony=348}}</ref>. |
||
Wersja z 13:44, 26 wrz 2014
| |
| Nazwa łacińska |
Hercules |
|---|---|
| Dopełniacz łaciński |
Herculis |
| Skrót nazwy łacińskiej |
Her |
| Dane obserwacyjne (J2000) | |
| Rektascensja |
17 h |
| Deklinacja |
30° |
| Charakterystyka | |
| Powierzchnia |
1225 stopni kw. |
| Liczba gwiazd o obserwowanej wielkości gwiazdowej < 3 |
2 |
| Najjaśniejsza gwiazda |
Korneforos (2,78m) |
| Gwiazdozbiory sąsiadujące | |
| Roje meteorów | |
| Widoczny na szerokościach geograficznych pomiędzy 39[1]° S a 90° N. | |
| |
Herkules (łac. Hercules, dop. Herculis, skrót Her) – wyrazisty gwiazdozbiór nieba północnego, piąty co do wielkości, znany już w starożytności. Nazwa jest łacińską formą imienia mitologicznego herosa Heraklesa. Łatwo rozpoznać ten gwiazdozbiór po charakterystycznym czworoboku tworzącym tułów Herkulesa. W Polsce widoczny od wiosny do jesieni. Liczba gwiazd dostrzegalnych nieuzbrojonym okiem: około 140.
Mity i legendy
Babilończycy uważali, że przedstawia Gilgamesza – półboga, który pokonał siły chaosu na początku stworzenia. Fenicjanie widzieli w nim Melkarta, boga oceanu. W okresie klasycznym przyjął miano Herkulesa, herosa mitologii rzymskiej. Był synem Zeusa i śmiertelniczki, Hera, zazdrosna żona Zeusa, domyśliła się, kto jest ojcem Herkulesa, widząc jego nadludzką siłę. Spowodowała, że Herkules oszalał na jakiś czas i w tym czasie pozabijał swoją rodzinę. Żeby odkupić winy, musiał wykonać dwanaście prac. Pierwsza polegała na zabiciu lwa nemejskiego, potwora niewrażliwego na żadną broń. Herkules udusił lwa i zaczął nosić jego skórę. Lew, Smok, Hydra i Rak reprezentują na niebie potwory, które pokonał Herkules. Podczas wykonywania dziesiątego zadania heros dotarł do zachodnich granic Morza Śródziemnego, gdzie postawił Słupy Herkulesa jako pomnik wyprawy do końca znanego świata[1].
Przedstawia się go ubranego w skórę lwa, wymachującego maczugą i odciętą głową Cerbera, klęczącego i trzymającego jedną stopę na głowie Smoka – z narzędziami i trofeami z niektórych jego prac[2].
Gwiazdy Herkulesa
W konstelacji nie ma jasnych gwiazd, ale jest tam charakterystyczna grupa: epsilon, zeta, eta i pi, zwane Keystone (Zwornikiem). Łańcuch gwiazd prowadzą z każdego narożnika i oznaczają członki i głowę bohatera[1].
- Najpiękniejszą gwiazdą podwójną jest alfa (α) Herkulesa, para złożona z gwiazd o barwie pomarańczowej i zielonej. W rzeczywistości jest drugą z najjaśniejszych gwiazd konstelacji. Najjaśniejszą jest beta Herculis.
- Inna piękna gwiazda podwójna Ro (ρ) Herkulesa, to para białych gwiazd o wielkościach 4,6 i 5,6.
- XIX-wieczni obserwatorzy, używając achromatycznych refraktorów, które przedstawiały fałszywe kolory nazwali 95 Herkulesa „zielonym jabłuszkiem i czerwoną wiśnią”. W 20-centymetrowym reflektorze widać barwę srebrną i złotą[1].
- Gwiazda podwójna kappa () Herculis ze składnikami piątej i szóstej wielkości, 100 Herculis z dwoma gwiazdami szóstej wielkości[2].
Jedna z gwiazd konstelacji, Tau Herculis, była gwiazdą bieguna północnego nieba około 7400 p.n.e.
Wybrane obiekty
W jego obszarze znajdują się dwie gromady kuliste z katalogu Messiera:
- M13 (NGC 6205), zwana często Wielką Gromadą Kulistą Herkulesa, – widoczna gołym okiem jako nieostra gwiazda. Teleskop o średnicy 100 mm zaczyna rozdzielać co jaśniejsze gwiazdy, jednak ich całkowitą liczbę szacuje się na 100 000. Odkryta w 1754 roku przez Edmunda Halleya, jest największą i najjaśniejszą gromadą kulistą północnej półkuli nieba. Jest oddalona od nas o 25 100 lat świetlnych.
- W odległości 26 700 lat świetlnych znajduje się druga gromada z katalogu Messiera – M92 (NGC 6341).
- Grupę gromad kulistych uzupełnia trzecia, najmniejsza i najsłabiej świecąca gromada NGC 6229, o jasności 9,4m i średnicy 4,5′.
- Poza gromadami kulistymi warto zwrócić uwagę na mgławicę planetarną NGC 210 o jasności 9,3m i wymiarach 20″x43″.
Uwaga
W granicach gwiazdozbioru usytuowany jest aspekt, czyli punkt, w kierunku którego porusza się Słońce względem najbliższych gwiazd. Zjawisko to odkrył w 1742 roku James Bradley, zaś położenie aspektu jako pierwszy wyznaczył William Herschel. Słońce podąża w kierunku aspektu, wraz z całym Układem Słonecznym, z prędkością około 20km/s.
Zobacz też
- lista gwiazd w gwiazdozbiorze Herkulesa
- lista najjaśniejszych gwiazd w poszczególnych gwiazdozbiorach
- ↑ a b c d Praca zbiorowa: Kosmos. Warszawa: Buchmann Sp. z o.o., 2012, s. 382-383. ISBN 978-83-7670-323-7.
- ↑ a b Praca zbiorowa: Encyklopedia Wszechświata. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 348. ISBN 978-83-14848-5.
Bibliografia
- Przemysław Rudź, Niebo Wydawnictwo Carta Blanca Warszawa 2008 ISBN 978-83-60887-76-9
- Jan Desselberger, Jacek Szczepanik Tablice astronomiczne, Wydawnictwo Park Bielsko-Biała 2002 ISBN 83-7266-156-1