Trolejbusy w Wałbrzychu

Schemat sieci wałbrzyskich trolejbusów

Trolejbusy w Wałbrzychu kursowały przez trzydzieści lat.

Historia trolejbusów w Wałbrzychu zaczyna się 30 października 1944 roku kiedy to trasie pl. Grunwaldzki - Dworzec Wałbrzych Dzietrzychów (dzisiaj: Główny) uruchomiono linię 0 o długości 5 km i czasie przejazdu 15 min. Jednakże aż do 1950 roku ze względu na braki taborowe obsługiwana była wspólnie z tramwajami linii nr 1.

Tabor trolejbusowy w 1946 roku, źródło: MPK Wałbrzych

Nazwa:	Numer taborowy	Rok produkcji	Procent zużycia	uwagi
Bordeaux 75kW	1	1943	30%	bez opon, Vetra
Bordeaux 75kW	2	1943	30%	na chodzie, Vetra
Bordeaux 75kW	3	1943	30%	w remoncie, Vetra
Bordeaux 75kW	4	1943	30%	bez opon, Vetra
Bordeaux 75kW	5	1943	30%	na chodzie, Vetra
Bordeaux 75kW	6	1943	30%	w remoncie, Vetra
Bordeaux 75kW	7	1943	30%	zniszczony, Vetra
Paryż 60kW	8	1940	50%	no 115
Paryż 60kW	9	1940	50%	no 114
Paryż 60kW	10	1940	50%	no 118
Paryż 60kW	11	1940	50%
Paryż 60kW	12	1940	50%	no 113
Paryż 60kW	13	1940	50% (90%)	no 120
Włoski 60kW	693	1940	40%	przekazany najpierw do Wrocławia a później do Gdyni
Włoski 60kW	694	1940	40%	j.w,
Włoski 60kW	695	1940	40%	j. w,
Włoski 60kW	697	1940	40%	j. w.
Włoski 60kW	698	1940	40%	j. w.
Włoski 60kW	699	1940	40%	j. w.
Włoski 60kW	700	1940	40%	j. w. trolejbusy te w Gdyni otrzymały numery 230-235

W całości dwutorowa pierwsza linia trolejbusowa była zasilana przez elektrownie przy ulicy Wysockiego oraz prostownik znajdujący się na Podgórzu. Wobec problemów z utrzymaniem i wysoką dekapitalizacją infrastruktury tramwajowej zdecydowano się na rozwijanie komunikacji trolejbusowej jako bardziej się nadającej do zniszczonego szkodami górniczymi Wałbrzycha. W 1948 roku przedłużono linię trolejbusową do Dworca Wałbrzych Starzyny (Miasto) a następnie w 1949 przez ulice 22 Lipca i Roli-Żymierskiego (dzisiejsza Piłsudskiego) do placu Tuwima, wtedy pojawiły się linie 6 i 7. W 1949 rozpoczęły się również dostawy nowych trolejbusów marki Skoda i liczba trolejbusów wyniosła 16 (włoskie trolejbusy jeszcze w 1946 wyjechały do Wrocławia, a następnie do Gdyni) co spowodowało, że ostatecznie wycofano tramwaje z linii 1. Na następną rozbudowę sieci trzeba było czekać aż do 1959 roku, kiedy to zlikwidowano tramwaj do Szczawienka i uruchomiono linie 2, 3, 4 (linie tramwajowe o numerze 2 i 3 zostały przemianowane na 8 i 9). Koniec lat pięćdziesiątych to okres systematycznych dostaw taboru trolejbusowego, które przedstawia tabela 2. W maju 1961 roku uruchomiono linię numer 5 z Dworca Głównego do Rusinowej, a w roku 1963 roku uruchomiono linię do Sobiecina. Była to ostatnia inwestycja trolejbusowa w Wałbrzychu - planowano jeszcze zastąpienie trolejbusem tramwaju do Szczawna Zdroju (z przedłużeniem do Dworca Kolejowego oraz wewnątrz uzdrowiska) ale koncepcje tę zarzucono (mimo iż była w trakcie realizacji). Pierwsze skrócenie trasy trolejbusów nastąpiło już w kwietniu 1967, kiedy ściągnięto sieć z odcinka od dzisiejszej ulicy Wyszyńskiego do pętli w Szczawienku. W roku 1968 zlikwidowano ostatecznie odcinek Wałbrzych Miasto - Szczawienko, wprowadzając tamże linię autobusową 25. Istniało wtedy 12 linii o numerach od 0 do 11, obsługujących wszystkie najważniejsze dzielnice miasta. Jednak w międzyczasie ilość taboru autobusowego rosła szybciej niż trolejbusów, które w dobie dominacji Mexów zaczęto postrzegać jako zawalidrogi. Dnia 1 maja 1968 usunięto trolejbusy z odcinka Dworzec Miasto - Szczawienko i zlikwidowano linie numer 1 i 4, oraz zmieniono trasy linii 2 i 3. 4 maja 1969 r. zlikwidowano sieć nad ulicą Armii Czerwonej od Dworca Miasto do placu Grunwaldzkiego, co zaowocowało likwidacją 1 oraz 7, pojawieniem się linii 0 oraz zmianą trasy szóstki. W 1971 roku na stanie było już tylko 31 trolejbusów, a rok później tylko 21, pozbyto też się jednej stacji prostownikowej. Rok 1972 to już zmierzch komunikacji trolejbusowej w Wałbrzychu, ostało się pięć linii (0,3,4,9,10). Jednakże po zlikwidowaniu 1 maja 1972 linii do Sobięcina zostały tylko 0,3,4, które po reformie numeracji z roku 1972 zamieniono na A,B,C. Najdłużej przetrwała linia C bo aż do 30 czerwca 1973 r. (A i B zlikwidowano 1 kwietnia tego samego roku) i na tym się zakończyła historia trolejbusów w Wałbrzychu.

Eksploatacja trolejbusów w Wałbrzychu w latach 1945-64

Rok	Liczba wozów w inwentarzu	Liczba wykonanych wozokilometrów	Liczba przewiezionych pasażerów	Długość tras
1945	13	60 000	4 000	5,0
1946	13	256 000	2 300 000	5,0
1947	13	370 000	3 300 000	5,0
1948	13	484 000	4 300 000	7,1
1949	16	596 000	5 264 000	10,2
1950	16	1 046 456	10 936 152	10,2
1951	16	1 075 366	11 877 076	10,2
1952	16	1 244 657	15 329 113	10,2
1953	19	1 394 196	17 433 637	10,2
1954	19	1 439 485	17 874 437	10,2
1955	19	1 582 176	19 453 651	10,2
1956	19	1 600 374	19 822 570	10,2
1957	16	1 636 879	20 189 575	10,2
1958	23	1 704 159	19 478 508	10,2
1959	43	2 011 842	22 152 255	15,8
1960	58	2 645 668	31 478 818	15,8
1961	46	2 657 569	33 203 455	18,3
1962	56	3 066 429	35 010 659	18,3
1963	58	3 814 181	42 123 920	25,6
1964	63	4 087 250	33 203 455	25,6

Lata siedemdziesiąte w komunikacji trolejbusowej w Wałbrzychu

Numer linii	Długość linii ogółem			Uwagi
	31 XII 1970	31 XII 1971	31 XII 1972
0	4,400	4,400	4,400	Uruchomiona w 1968 roku, w 1972 przenumerowana na A
2	8,900	-	-	zlikwidowana w maju 1971
3	5,000	5,000	5,800	przemianowana na C
4	-	5,800	5,800	przemianowana na B
5	8,450	-	-	zlikwidowana w maju 1971
6	7,050	-	-	zlikwidowana w maju 1971
8	4,450	-	-	zlikwidowana w maju 1971
9	5,400	5,400	-	zlikwidowana w marcu 1972
10	10,300	10,300	-	zlikwidowana w marcu 1972
11	5,200	-	-	Kursowała od 1967 do 1970 roku

Trasy trolejbusów w Wałbrzychu

Numer linii	Trasa	Długość	Data otwarcia	Data zamknięcia	Uwagi
0	Dworzec Główny - Plac Grunwaldzki	5 km	30 października 1944	1949	Przemianowana na 1 po likwidacji tramwaju
0	Plac Grunwaldzki - Plac Tuwima - Plac Górnika - Dworzec Miasto	4,4 km	1966	1 kwietnia 1973	w 1972 zmieniona na A
1	Dworzec Główny - Plac Grunwaldzki	5 km	1948	1959	Przedłużona do Szczawienka
1	Dworzec Główny - Plac Grunwaldzki - Szczawienko	10,3 km	1960	1 Marca 1968	Skrócona do dworca Miasto
1	Dworzec Główny - Plac Grunwaldzki - Dworzec Miasto	7,2 km	1968	4 Maja 1970	Informacja do weryfikacji
2	Plac Grunwaldzki - Dworzec Miasto - Huta Karol	4,9 km	1960	1963	Przedłużona do Sobięcina
2	Szczawienko - Wrocławska - Plac Grunwaldzki - Plac Marksa - Sobięcin	10,4 km	1963	1 Marca 1968	w 1967 skrócona o 1,2km do ul. Długiej
2	Dworzec Miasto - Plac Górnika - Plac Tuwima - Plac Grunwaldzki - Plac Marksa - Sobięcin	10,4 km	1 Marca 1968	1 Maja 1971
3	Szczawienko - Dworzec Miasto - Plac Tuwima - Plac Grunwaldzki - Szczawienko	7,4 km	grudzień 1960	1 Marca 1968	trasa półokólna, w 1967 skrócona o 1,2km do ul. Długiej
3	Dworzec Miasto - Plac Górnika - Rusinowa	5 km	1 Marca 1968	30 czerwca 1973	ostatnia trasa, przemianowana na A
4	Szczawienko - Plac Grunwaldzki - Plac Tuwima - Dworzec Miasto - Szczawienko	7,4 km	grudzień 1960	1 Marca 1968	w 1967 skrócona o 1,2km do ul. Długiej
4	Plac Grunwaldzki - Plac Tuwima - Plac Górnika - Rusinów	5 km	1 Maja 1971	1 kwietnia 1973	w 1972 przemianowana na B
5	Dworzec Główny - Plac Tuwima - Plac Górnika - Rusinowa	8,4 km	1 Maja 1961	1 Maja 1971	zli
6	Dworzec Główny - Plac Tuwima - Plac Górnika - Dworzec Miasto - Plac Grunwaldzki - Dworzec Główny	8,4 km	1949	4 Maja 1970	półokólna
6	Dworzec Główny - Plac Tuwima - Plac Górnika - Dworzec Miasto	7,0 km	4 Maja 1970	1 Maja 1971
7	Dworzec Główny - Plac Tuwima - Plac Grunwaldzki - Dworzec Miasto - Plac Górnika - Dworzec Główny	8,4 km	1949	4 Maja 1970	półokólna
8	Dworzec Główny - Plac Tuwima - Plac Grunwaldzki	4,4 km	1966	1 Maja 1971	nie wiem kiedy zaczęła kursować dokładnie
9	Sobięcin - Plac Marksa - Plac Grunwaldzki - Plac Tuwima	5,4 km	1963	1 Maja 1972	Linia przebiegała przez ulicę Zamkową.
10	Sobięcin - Plac Marksa - Plac Grunwaldzki - Plac Tuwima - Rusinowa	10,3 km	1963	1 Maja 1972
11	Sobięcin - Plac Marksa	5,4 km	1967	1970

Linki zewnętrzne

• Ślady po trolejbusach w Wałbrzychu
• Trolejbusy w Wałbrzychu

Zobacz też

• Komunikacja miejska w Wałbrzychu