Związek Jaszczurczy (XIV wiek): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne merytoryczne |
m drobne techniczne |
||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
Związek początkowo działał jawnie i był tolerowany oraz uznawany przez władze zakonne jako organizacja broniąca interesów szlacheckich. Od [[1410]] r. Związek Jaszczurczy działał tajnie i miał charakter [[Konfederacja|konfederacji]]. Głównym jego celem było połączenie ziemi chełmińskiej z Polską<ref>Jerzy Wyrozumski, Historia Polski do roku 1505, PWN, Warszawa 1987, str.207.</ref>. |
Związek początkowo działał jawnie i był tolerowany oraz uznawany przez władze zakonne jako organizacja broniąca interesów szlacheckich. Od [[1410]] r. Związek Jaszczurczy działał tajnie i miał charakter [[Konfederacja|konfederacji]]. Głównym jego celem było połączenie ziemi chełmińskiej z Polską<ref>Jerzy Wyrozumski, Historia Polski do roku 1505, PWN, Warszawa 1987, str.207.</ref>. |
||
Po [[Wielka wojna z zakonem krzyżackim|wielkiej wojnie]] z [[Zakon krzyżacki|Zakonem Krzyżackim]] doszło do prześladowań jego członków, w których obronie, śląc ostre pisma do wielkiego mistrza [[Heinrich V von Plauen|Henryka von Plauena]], wystąpili król polski [[Władysław II Jagiełło]], [[Witold Kiejstutowicz|Wielki Książę Witold]] oraz [[marszałek wielki koronny]] [[Zbigniew z Brzezia]]. W zemście za prowadzoną działalność w maju 1411 Krzyżacy ścięli na rynku w Grudziądzu założyciela Związku Mikołaja z Ryńska, pomimo że posiadał on list żelazny i nietykalność gwarantowały mu ustalenia I Pokoju toruńskiego, który zakazywał ścigania osób uznanych przez strony za zdrajców. Krzyżacy zamordowali też wszystkich męskich potomków Mikołaja z Ryńska w tym dzieci. Ścinanym współtowarzyszom Mikołaja Krzyżacy odmawiali ostatniej spowiedzi a ich ciała zakopywano w gnoju<ref>{{cytuj książkę |nazwisko= Jasienica|imię= Paweł|autor link= |tytuł= Polska Jagiellonów| rozdział= Kazimierz Jagiellończyk| nazwisko r= | imię r= | autor r link= |wydawca= PIW|miejsce= Warszawa|rok= |
Po [[Wielka wojna z zakonem krzyżackim|wielkiej wojnie]] z [[Zakon krzyżacki|Zakonem Krzyżackim]] doszło do prześladowań jego członków, w których obronie, śląc ostre pisma do wielkiego mistrza [[Heinrich V von Plauen|Henryka von Plauena]], wystąpili król polski [[Władysław II Jagiełło]], [[Witold Kiejstutowicz|Wielki Książę Witold]] oraz [[marszałek wielki koronny]] [[Zbigniew z Brzezia]]. W zemście za prowadzoną działalność w maju 1411 Krzyżacy ścięli na rynku w Grudziądzu założyciela Związku Mikołaja z Ryńska, pomimo że posiadał on list żelazny i nietykalność gwarantowały mu ustalenia I Pokoju toruńskiego, który zakazywał ścigania osób uznanych przez strony za zdrajców. Krzyżacy zamordowali też wszystkich męskich potomków Mikołaja z Ryńska w tym dzieci. Ścinanym współtowarzyszom Mikołaja Krzyżacy odmawiali ostatniej spowiedzi a ich ciała zakopywano w gnoju<ref>{{cytuj książkę |nazwisko= Jasienica|imię= Paweł|autor link= |tytuł= Polska Jagiellonów| rozdział= Kazimierz Jagiellończyk| nazwisko r= | imię r= | autor r link= |wydawca= PIW|miejsce= Warszawa|rok= 1979|strony= 156|isbn= 8306010914}}</ref>. |
||
Wersja z 20:10, 25 gru 2014
Związek Jaszczurczy (niem. Eidechsenbund) – tajna organizacja szlachty z ziemi chełmińskiej założona 24 lutego 1397 w Radzyniu Chełmińskim w celu obrony przed uciskiem krzyżackim. Założycielami byli Mikołaj z Ryńska, jego brat Jan z Pułkowa oraz Fryderyk z Kitnowa i Mikołaj z Kitnowa[1].
Związek początkowo działał jawnie i był tolerowany oraz uznawany przez władze zakonne jako organizacja broniąca interesów szlacheckich. Od 1410 r. Związek Jaszczurczy działał tajnie i miał charakter konfederacji. Głównym jego celem było połączenie ziemi chełmińskiej z Polską[2].
Po wielkiej wojnie z Zakonem Krzyżackim doszło do prześladowań jego członków, w których obronie, śląc ostre pisma do wielkiego mistrza Henryka von Plauena, wystąpili król polski Władysław II Jagiełło, Wielki Książę Witold oraz marszałek wielki koronny Zbigniew z Brzezia. W zemście za prowadzoną działalność w maju 1411 Krzyżacy ścięli na rynku w Grudziądzu założyciela Związku Mikołaja z Ryńska, pomimo że posiadał on list żelazny i nietykalność gwarantowały mu ustalenia I Pokoju toruńskiego, który zakazywał ścigania osób uznanych przez strony za zdrajców. Krzyżacy zamordowali też wszystkich męskich potomków Mikołaja z Ryńska w tym dzieci. Ścinanym współtowarzyszom Mikołaja Krzyżacy odmawiali ostatniej spowiedzi a ich ciała zakopywano w gnoju[3].
Wkrótce Związek Jaszczurczy rozszerzył działalność na inne tereny państwa krzyżackiego, wspierając przy tym wszystkie działania wojenne króla polskiego przeciwko Zakonowi. O zasługach związku świadczy chociażby udział w rokowaniach w 1435 r i podpis ówczesnego przywódcy Jaszczurkowców, Jana ze Szczuplinek pod traktatem pokojowym z Brześcia Kujawskiego.
W 1440 Związek Jaszczurczy wszedł w skład Związku Pruskiego.
Bibliografia
- Polska Jagiellonów ( wyd. pierwsze PIW 1963, wyd. ostatnie Prószyński i S-ka 2007, ISBN 978-83-7469-522-0 )
Zobacz też
- ↑ Toruński Serwis Turystyczny. Toruń: informacja turystyczna, zabytki, hotele, muzea, historia, przewodnicy, vademecum turysty
- ↑ Jerzy Wyrozumski, Historia Polski do roku 1505, PWN, Warszawa 1987, str.207.
- ↑ Kazimierz Jagiellończyk. W: Paweł Jasienica: Polska Jagiellonów. Warszawa: PIW, 1979, s. 156. ISBN 83-06-01091-4.