Kabul: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
m →‎Historia: drobne redakcyjne
Linia 41: Linia 41:
== Historia ==
== Historia ==
[[Plik:Kabul TV Hill view.jpg|thumb|left|160px|Kabul]]
[[Plik:Kabul TV Hill view.jpg|thumb|left|160px|Kabul]]
Kabul ma ponad 3000 lat, wiele [[imperium|imperiów]] walczyło o to miasto z powodu jego strategicznego położenia wzdłuż [[szlak handlowy|szlaków handlowych]] [[Azja Południowa|południowej]] i [[Azja Środkowa|centralnej Azji]]. Stanowił jeden z najbardziej wysuniętych na wschód rejonów [[Achemenidzi|Imperium Achemenidów]]. W 331 p.n.e. [[Aleksander Macedoński|Aleksander Wielki]] pokonał Achemenidów i obszar Kabulu stał się częścią [[Seleucydzi|Imperium Seleucydów]], a następnie państwa [[Dynastia Maurjów|Maurjów]]. Pod koniec I wieku n.e. stał się stolicą [[Królestwo Kuszanów|Królestwa Kuszanów]]. W 1504 r. [[Timurydzi|Timurydzki]] książę [[Babur]] zdobył Kabul. W 1776 r. miasto stało się stolicą Afganistanu za [[Timur Szah Durrani|Timura Szaha Durrani]]<ref>[http://www.britannica.com/ebc/article-9368810 Encyclopedia Britannica]</ref>. W XIX wieku było kilkakrotnie najeżdżane przez przez sąsiadujące Brytyjsko-Indyjskie wojska podczas wojen brytyjsko-afgańskich. W 1919 roku, podczas [[III wojna brytyjsko-afgańska|III wojny brytyjsko-afgańskiej]], miasto było bombardowane przez lotnictwo [[Royal Air Force|RAF]] Indii Brytyjskich<ref>[http://www.national-army-museum.ac.uk/exhibitions/afghanistan/page4.shtml The Road to Kabul: British armies in Afghanistan, 1839-1919, ''National Army Museum'', UK]</ref>. Od [[Rewolucja kwietniowa|rewolucji marksistowskiej]] w 1978, poprzez [[Radziecka interwencja w Afganistanie|radziecką interwencję w Afganistanie]] w latach 80., rządy Talibów oraz interwencję amerykańską w XXI wieku miasto często było niszczone przez [[rebeliant]]ów. Aktualnie jest ono w fazie rekonstrukcji<ref>[http://archnet.org/library/documents/one-document.jsp?document_id=9201 Development of Kabul: Reconstruction and Planning Issues<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>.
Kabul ma ponad 3000 lat, wiele [[imperium|imperiów]] walczyło o to miasto z powodu jego strategicznego położenia wzdłuż [[szlak handlowy|szlaków handlowych]] [[Azja Południowa|południowej]] i [[Azja Środkowa|centralnej Azji]]. Stanowił jeden z najbardziej wysuniętych na wschód rejonów [[Achemenidzi|Imperium Achemenidów]]. W 331 p.n.e. [[Aleksander Macedoński|Aleksander Wielki]] pokonał Achemenidów i obszar Kabulu stał się częścią [[Seleucydzi|Imperium Seleucydów]], a następnie państwa [[Dynastia Maurjów|Maurjów]]. Pod koniec I wieku n.e. stał się stolicą [[Królestwo Kuszanów|Królestwa Kuszanów]]. W 1504 r. [[Timurydzi|Timurydzki]] książę [[Babur]] zdobył Kabul. W 1776 r. miasto stało się stolicą Afganistanu za [[Timur Szah Durrani|Timura Szaha Durrani]]<ref>[http://www.britannica.com/ebc/article-9368810 Encyclopedia Britannica]</ref>. W XIX wieku było kilkakrotnie najeżdżane przez sąsiadujące Brytyjsko-Indyjskie wojska podczas wojen brytyjsko-afgańskich. W 1919 roku, podczas [[III wojna brytyjsko-afgańska|III wojny brytyjsko-afgańskiej]], miasto było bombardowane przez lotnictwo [[Royal Air Force|RAF]] Indii Brytyjskich<ref>[http://www.national-army-museum.ac.uk/exhibitions/afghanistan/page4.shtml The Road to Kabul: British armies in Afghanistan, 1839-1919, ''National Army Museum'', UK]</ref>. Od [[Rewolucja kwietniowa|rewolucji marksistowskiej]] w 1978, poprzez [[Radziecka interwencja w Afganistanie|radziecką interwencję w Afganistanie]] w latach 80., rządy Talibów oraz interwencję amerykańską w XXI wieku miasto często było niszczone przez [[rebeliant]]ów. Aktualnie jest ono w fazie rekonstrukcji<ref>[http://archnet.org/library/documents/one-document.jsp?document_id=9201 Development of Kabul: Reconstruction and Planning Issues<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>.


== Gospodarka ==
== Gospodarka ==

Wersja z 12:07, 27 gru 2014

Kabul
کابل
Ilustracja
Panorama miasta
Flaga
Flaga
Państwo

 Afganistan

Wilajet

Kabul

Burmistrz

Muhammad Yunus Nawandish

Powierzchnia

275 km²

Wysokość

1808 m n.p.m.

Populacja 
• liczba ludności


2 994 000[1]

Podział miasta

18 dzielnic

Położenie na mapie Afganistanu
Mapa konturowa Afganistanu
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:city}

Kabul (dari, paszto کابل) – stolica i największe miasto w Afganistanie, liczy ponad 2,5 miliona mieszkańców, i znajduje się w prowincji Kabul. Znane było w starożytności jako Ortospana, Kabura (Κάβουρα), Kophes lub Kophene. Dokładna liczba mieszkańców nie jest określona, ale populacja całej prowincji wynosi między od 3,5 do 5 miliona ludzi[2][3].

Położenie

Jest ekonomicznym i kulturalnym centrum kraju, znajduje się 1800 m n.p.m. w wąskiej dolinie między górami Hindukusz i leży nad rzeką Kabul. Miasto jest połączone okrężną autostradą tzw. Ring Road z Ghazni, Kandaharem, Heratem i Mazar-e Szarifem.

Historia

Kabul

Kabul ma ponad 3000 lat, wiele imperiów walczyło o to miasto z powodu jego strategicznego położenia wzdłuż szlaków handlowych południowej i centralnej Azji. Stanowił jeden z najbardziej wysuniętych na wschód rejonów Imperium Achemenidów. W 331 p.n.e. Aleksander Wielki pokonał Achemenidów i obszar Kabulu stał się częścią Imperium Seleucydów, a następnie państwa Maurjów. Pod koniec I wieku n.e. stał się stolicą Królestwa Kuszanów. W 1504 r. Timurydzki książę Babur zdobył Kabul. W 1776 r. miasto stało się stolicą Afganistanu za Timura Szaha Durrani[4]. W XIX wieku było kilkakrotnie najeżdżane przez sąsiadujące Brytyjsko-Indyjskie wojska podczas wojen brytyjsko-afgańskich. W 1919 roku, podczas III wojny brytyjsko-afgańskiej, miasto było bombardowane przez lotnictwo RAF Indii Brytyjskich[5]. Od rewolucji marksistowskiej w 1978, poprzez radziecką interwencję w Afganistanie w latach 80., rządy Talibów oraz interwencję amerykańską w XXI wieku miasto często było niszczone przez rebeliantów. Aktualnie jest ono w fazie rekonstrukcji[6].

Gospodarka

W mieście produkuje się głównie amunicję, tkaniny, meble i uprawia buraki cukrowe, ale od 1978 r. rozwój ekonomiczny miasta był ograniczony, co było spowodowane prawie nieustającą wojną. Stan gospodarczy miasta uległ poprawie od czasu interwencji NATO w Afganistanie w 2001 roku[7].