Wydział Teologii Ewangelickiej Uniwersytetu Warszawskiego: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Wikilink |
The Polish (dyskusja | edycje) drobne techniczne |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
[[ |
[[Plik:Dawny gmach WTE UW.jpg|thumb|Dawna siedziba Wydziału Teologii Ewangelickiej Uniwersytetu Warszawskiego przy ul. Krakowskie Przedmiescie 26/28 w sąsiedztwie Pałacu Kazimierzowskiego]]'''Wydział Teologii Ewangelickiej Uniwersytetu Warszawskiego''' – istniejąca w latach 1920-1954 jednostka organizacyjna [[Uniwersytet Warszawski|Uniwersytetu Warszawskiego]] kształcąca na kierunku teologia wyznawców [[Protestantyzm|Kościołów protestanckich]] w [[Polska|Polsce]], głównie [[Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP|Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego]]. W 1954 uchwałą [[Rada Ministrów|Rady Ministrów]] [[Polska Ludowa|PRL]] usunięta z tej uczelni. W oparciu o nią utworzono [[Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie|Chrześcijańską Akademię Teologiczną w Warszawie]]. Jej sukcesorem jest [[Wydział Teologiczny Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie|Wydział Teologiczny ChAT]]. |
||
== Historia == |
== Historia == |
||
Linia 18: | Linia 18: | ||
== Dziekani (lista niepełna) == |
== Dziekani (lista niepełna) == |
||
*1922-1923 |
* 1922-1923 – ks. prof. [[Edmund Bursche]]<ref>''Bursche Edmund ks.'', [w:] Jan Szturc, ''Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w.'', Bielsko-Biała 1998, s. 41 ISBN 83-85970-50-9.</ref> |
||
*1928-1929 |
* 1928-1929 – ks. prof. Edmund Bursche<ref>[http://www.muzeum-niepodleglosci.pl/pawiak/historia-pawiaka/jedni-z-wielu/ Biogram ks. prof. Edwarda Bursche na witrynie Muzeum Niepodległości, który pełnił tę funkcję także w latach 1928-1929 (dostęp: 4 sierpnia 2014 r.).]</ref> |
||
*1937-1938 |
* 1937-1938 – ks. prof. [[Karol Michejda]]<ref>''Michejda Karol, ks.'', [w:] Jan Szturc, ''Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w.'', Bielsko-Biała 1998, s. 197 ISBN 83-85970-50-9.</ref> |
||
*1939-1944 |
* 1939-1944 – ks. prof. [[Jan Szeruda]]<ref>''Szeruda Jan ks.'', [w:] Jan Szturc, ''Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w.'', Bielsko-Biała 1998, s. 290 ISBN 83-85970-50-9.</ref> |
||
*1952-1954 |
* 1952-1954 – ks. prof. [[Wiktor Niemczyk]]<ref>''Niemczyk Wiktor ks.'', [w:] Jan Szturc, ''Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w.'', Bielsko-Biała 1998, s. 216 ISBN 83-85970-50-9.</ref> |
||
== Profesorowie i inni wykładowcy Wydziału == |
== Profesorowie i inni wykładowcy Wydziału == |
||
*[[Oskar Bartel]] (1893-1973) |
* [[Oskar Bartel]] (1893-1973) – wykładowca od 1946, kierownik Katedry Teologii Historycznej<ref>''Bartel Oskar'', [w:] Jan Szturc, ''Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w.'', Bielsko-Biała 1998, s. 25 ISBN 83-85970-50-9.</ref> |
||
*ks. [[Edmund Bursche]] (1880-1940) |
* ks. [[Edmund Bursche]] (1880-1940) – od 1922 profesor nadzwyczajny, od 1939 profesor zwyczajny, 1921-1939 kierownik Katedry Historii Kościoła<ref>''Bursche Edmund ks.'', [w:] Jan Szturc, ''Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w.'', Bielsko-Biała 1998, s. 40 ISBN 83-85970-50-9.</ref>. |
||
*ks. [[Woldemar Gastpary]] (1908-1984) |
* ks. [[Woldemar Gastpary]] (1908-1984) – od 1949 adiunkt w Katedrze Teologii Praktycznej<ref>''Gastpary Woldemar ks.'', [w:] Jan Szturc, ''Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w.'', Bielsko-Biała 1998, s. 82 ISBN 83-85970-50-9.</ref> |
||
*ks. [[Rudolf Kesselring]] (1884-1961) |
* ks. [[Rudolf Kesselring]] (1884-1961) – profesor i kierownik Katedry Teologii Systematycznej w latach 1932-1939<ref>Eduard Kneifel, ''Die Pastoren der Evangelisch-Augsburgischen Kirche in Polen. Ein biographisches Pfarrerbuch mit einem Anhang'', Eging 1967, s. 110.</ref> |
||
*[[Kazimierz Kosiński]] (1886-1970) |
* [[Kazimierz Kosiński]] (1886-1970) – wykładowca hymnologii w latach 1930-1939 |
||
*ks. [[Karol Michejda]] (1880-1945) |
* ks. [[Karol Michejda]] (1880-1945) – w latach 1923-1939 profesor nadzwyczajny i kierownik Katedry Teologii Praktycznej<ref>''Michejda Karol, ks.'', [w:] Jan Szturc, ''Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w.'', Bielsko-Biała 1998, s. 197 ISBN 83-85970-50-9.</ref> |
||
*ks. [[Wiktor Niemczyk]] (1898-1980) |
* ks. [[Wiktor Niemczyk]] (1898-1980) – docent od 1937, od 1946 profesor i kierownik Katedry Teologii Systematycznej<ref>''Niemczyk Wiktor ks.'', [w:] Jan Szturc, ''Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w.'', Bielsko-Biała 1998, s. 216 ISBN 83-85970-50-9.</ref> |
||
*ks. [[Karol Serini]] (1875-1931) |
* ks. [[Karol Serini]] (1875-1931) – od 1921 zastępca profesora, później profesor, kierownik Katedry Teologii Systematycznej<ref>''Serini Karol ks.'', [w:] Jan Szturc, ''Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w.'', Bielsko-Biała 1998, s. 276 ISBN 83-85970-50-9.</ref>. |
||
*ks. [[Adolf Suess]] (1887-1952) |
* ks. [[Adolf Suess]] (1887-1952) – od 1922 zastępca profesora i kierownik Katedry Egzegezy Nowego Testamentu, od 1945 profesor nadzwyczajny i kierownik Katedry Teologii Praktycznej<ref>''Suess Adolf Karol ks.'', [w:] Jan Szturc, ''Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w.'', Bielsko-Biała 1998, s. 286 ISBN 83-85970-50-9.</ref>. |
||
*ks. [[Jan Szeruda]] (1889-1962) |
* ks. [[Jan Szeruda]] (1889-1962) – od 1920, od 1922 profesor nadzwyczajny, od 1929 profesor zwyczajny, kierownik Katedry Egzegezy Starego Testamentu<ref>''Szeruda Jan ks.'', [w:] Jan Szturc, ''Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w.'', Bielsko-Biała 1998, s. 290 ISBN 83-85970-50-9.</ref>. |
||
*ks. [[Andrzej Wantuła]] (1905-1976) |
* ks. [[Andrzej Wantuła]] (1905-1976) – wykładowca od 1952<ref>''Wantuła Andrzej ks.'', [w:] Jan Szturc, ''Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w.'', Bielsko-Biała 1998, s. 311 ISBN 83-85970-50-9.</ref> |
||
*ks. [[Karol Wolfram]] (1899-1965) |
* ks. [[Karol Wolfram]] (1899-1965) – od 1935 docent, od 1937 profesor nadzwyczajny w Katedrze Egzegezy Nowego Testamentu |
||
== Absolwenci Wydziału (lista niepełna) == |
== Absolwenci Wydziału (lista niepełna) == |
||
*ks. [[Witold Benedyktowicz]] |
* ks. [[Witold Benedyktowicz]] |
||
*ks. Wiktor Buksbazen |
* ks. Wiktor Buksbazen |
||
*ks. [[Ryszard Danielczyk]] |
* ks. [[Ryszard Danielczyk]] |
||
*ks. [[Edward Dietz]] |
* ks. [[Edward Dietz]] |
||
*ks. [[Paweł Dilis]] |
* ks. [[Paweł Dilis]] |
||
*Barbara Enholc-Narzyńska |
* Barbara Enholc-Narzyńska |
||
*ks. [[Alfred Hugo Figaszewski]] |
* ks. [[Alfred Hugo Figaszewski]] |
||
*ks. [[Alfred Figaszewski]] |
* ks. [[Alfred Figaszewski]] |
||
*ks. Robert Fiszkal<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Cienciała | imię = Teodor |
* ks. Robert Fiszkal<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Cienciała | imię = Teodor | nazwisko2 = Kaleta | imię2 = Małgorzata | nazwisko3 = Łączyńska | imię3 = Teresa | nazwisko4 = Pilch | imię4 = Krystyna | nazwisko5 = Pustówka | imię5 = Helena | tytuł = Zacni Wiślanie. Słownik biograficzny część 1 | wydawca = Urząd Miejski Wisły i Towarzystwo Miłośników Wisły | miejsce = Wisła | rok = 2000 | strony = 30-32 | isbn = 83-902197-4-3}}</ref> |
||
*ks. Adolf Frank<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Cienciała | imię = Teodor |
* ks. Adolf Frank<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Cienciała | imię = Teodor | nazwisko2 = Kaleta | imię2 = Małgorzata | nazwisko3 = Łączyńska | imię3 = Teresa | nazwisko4 = Pilch | imię4 = Krystyna | nazwisko5 = Pustówka | imię5 = Helena | tytuł = Zacni Wiślanie. Słownik biograficzny część 1 | wydawca = Urząd Miejski Wisły i Towarzystwo Miłośników Wisły | miejsce = Wisła | rok = 2000 | strony = 32-33 | isbn = 83-902197-4-3}}</ref> |
||
*ks. [[Edmund Friszke]] |
* ks. [[Edmund Friszke]] |
||
*ks. [[Woldemar Gastpary]]<ref>''Gastpary Woldemar ks.'', [w:] Jan Szturc, ''Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w.'', Bielsko-Biała 1998, s. 82 ISBN 83-85970-50-9.</ref> |
* ks. [[Woldemar Gastpary]]<ref>''Gastpary Woldemar ks.'', [w:] Jan Szturc, ''Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w.'', Bielsko-Biała 1998, s. 82 ISBN 83-85970-50-9.</ref> |
||
*ks. [[Adolf Gloc]] |
* ks. [[Adolf Gloc]] |
||
*ks. Jan Goethe<ref>[http://www.baptysci.pl/slowo-prawdy/1125-o-zborze-warszawskim-w-latach-okupacji-1939-1945 Informacja na witrynie Kościoła Chrześcijan Baptystów w RP (dostęp: 6 sierpnia 2014 r.).]</ref> |
* ks. Jan Goethe<ref>[http://www.baptysci.pl/slowo-prawdy/1125-o-zborze-warszawskim-w-latach-okupacji-1939-1945 Informacja na witrynie Kościoła Chrześcijan Baptystów w RP (dostęp: 6 sierpnia 2014 r.).]</ref> |
||
*ks. [[Jerzy Gryniakow]] |
* ks. [[Jerzy Gryniakow]] |
||
*ks. [[Adam Hławiczka]] |
* ks. [[Adam Hławiczka]] |
||
*Irena Heintze (zm. 2011) |
* Irena Heintze (zm. 2011) |
||
*ks. [[Alfred Jagucki]] |
* ks. [[Alfred Jagucki]] |
||
*ks. Bogdan Jaroszewicz (ur. 1930) |
* ks. Bogdan Jaroszewicz (ur. 1930) |
||
*ks. [[Jerzy Jelen]] |
* ks. [[Jerzy Jelen]] |
||
*ks. [[Jerzy Kahané]] |
* ks. [[Jerzy Kahané]] |
||
*ks. [[Zygmunt Kuźwa]] |
* ks. [[Zygmunt Kuźwa]] |
||
*ks. [[Robert Liersch]] |
* ks. [[Robert Liersch]] |
||
*ks. [[Włodzimierz Missol]] |
* ks. [[Włodzimierz Missol]] |
||
*ks. Jan Motyka<ref>[http://old.luteranie.pl/pl/?D=1453 Biogram ks. J. Motyki na witrynie Luteranie.pl (dostęp: 4 sierpnia 2014 r.).]</ref> |
* ks. Jan Motyka<ref>[http://old.luteranie.pl/pl/?D=1453 Biogram ks. J. Motyki na witrynie Luteranie.pl (dostęp: 4 sierpnia 2014 r.).]</ref> |
||
*ks. [[Janusz Narzyński]]<ref>[http://www.luteranie.pl/o_naszym_kosciele/kierownicze_gremia_kosciola/konferencja_biskupow_kosciola/bp_janusz_narzynski.html Biogram bp. Janusza Narzyńskiego na witrynie Luteranie.pl (dostęp: 4 sierpnia 2014 r.).].</ref> |
* ks. [[Janusz Narzyński]]<ref>[http://www.luteranie.pl/o_naszym_kosciele/kierownicze_gremia_kosciola/konferencja_biskupow_kosciola/bp_janusz_narzynski.html Biogram bp. Janusza Narzyńskiego na witrynie Luteranie.pl (dostęp: 4 sierpnia 2014 r.).].</ref> |
||
*ks. [[Jan Bogusław Niemczyk]] |
* ks. [[Jan Bogusław Niemczyk]] |
||
*ks. [[Wiktor Niemczyk]] |
* ks. [[Wiktor Niemczyk]] |
||
*ks. [[Jerzy Otello]] |
* ks. [[Jerzy Otello]] |
||
*ks. [[Zdzisław Pawlik]] |
* ks. [[Zdzisław Pawlik]] |
||
*ks. [[Waldemar Preiss (senior)|Waldemar Preiss]] |
* ks. [[Waldemar Preiss (senior)|Waldemar Preiss]] |
||
*ks. Józef Szeruda<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Cienciała | imię = Teodor |
* ks. Józef Szeruda<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Cienciała | imię = Teodor | nazwisko2 = Kaleta | imię2 = Małgorzata | nazwisko3 = Łączyńska | imię3 = Teresa | nazwisko4 = Pilch | imię4 = Krystyna | nazwisko5 = Pustówka | imię5 = Helena | tytuł = Zacni Wiślanie. Słownik biograficzny część 1 | wydawca = Urząd Miejski Wisły i Towarzystwo Miłośników Wisły | miejsce = Wisła | rok = 2000 | strony = 104-106 | isbn = 83-902197-4-3}}</ref> |
||
*ks. Gustaw Szurman<ref>[http://www.sucha.cz/view.php?cisloclanku=2007110004 Biogram ks. G. Szurmana na stronie parafii w Hawiżowie (dostęp: 6 sierpnia 2014 r.).]</ref> |
* ks. Gustaw Szurman<ref>[http://www.sucha.cz/view.php?cisloclanku=2007110004 Biogram ks. G. Szurmana na stronie parafii w Hawiżowie (dostęp: 6 sierpnia 2014 r.).]</ref> |
||
*ks. [[Karol Świtalski]] |
* ks. [[Karol Świtalski]] |
||
*ks. [[Bogdan Tranda]]<ref>[http://www.jednota.pl/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&id=158 Wspomnienie Aleksandry Sękowskiej o ks. Bogdanie Trandzie na witrynie czasopisma "Jednota" (dostęp: 6 sierpnia 2014 r.).]</ref> |
* ks. [[Bogdan Tranda]]<ref>[http://www.jednota.pl/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&id=158 Wspomnienie Aleksandry Sękowskiej o ks. Bogdanie Trandzie na witrynie czasopisma "Jednota" (dostęp: 6 sierpnia 2014 r.).]</ref> |
||
*ks. [[Zdzisław Tranda]] |
* ks. [[Zdzisław Tranda]] |
||
*ks. [[Ryszard Trenkler]] |
* ks. [[Ryszard Trenkler]] |
||
*ks. [[Andrzej Wantuła]] |
* ks. [[Andrzej Wantuła]] |
||
*ks. [[Karol Wolfram]] |
* ks. [[Karol Wolfram]] |
||
*ks. Tadeusz Wojak (zm. 2000) |
* ks. Tadeusz Wojak (zm. 2000) |
||
== Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego z wniosku Wydziału Teologii Ewangelickiej == |
== Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego z wniosku Wydziału Teologii Ewangelickiej == |
Wersja z 15:14, 3 sty 2015
Wydział Teologii Ewangelickiej Uniwersytetu Warszawskiego – istniejąca w latach 1920-1954 jednostka organizacyjna Uniwersytetu Warszawskiego kształcąca na kierunku teologia wyznawców Kościołów protestanckich w Polsce, głównie Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego. W 1954 uchwałą Rady Ministrów PRL usunięta z tej uczelni. W oparciu o nią utworzono Chrześcijańską Akademię Teologiczną w Warszawie. Jej sukcesorem jest Wydział Teologiczny ChAT.
Historia
Powstał w 1920 dzięki inicjatywie bp. Juliusza Bursche zwierzchnika Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce[1]. Pierwszego dziekana Wydziału wybrano w 1922 i został nim ks. prof. Edmund Bursche[2]. Podstawą prawną działalności było m.in. rozporządzenie Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z dnia 19 kwietnia 1922 r.[3] i rozporządzenie tegoż ministra w sprawie planu studiów w Wydziale[4].
W latach 30. Wydział posiadał 4 profesorów zwyczajnych, 1 zastępcę profesora oraz 4 profesorów prowadzących zajęcia zlecione[5]. Prowadzone tam studia trwały 4 lata[6]. W roku akademickim 1931/1932 studia na Wydziale odbywało ogółem ok. 100 studentów[7].
Struktura organizacyjna Wydziału w okresie II Rzeczpospolitej była następująca:
- Katedra Egzegezy Starego Testamentu
- Katedra Egzegezy Nowego Testamentu
- Katedra Teologii Historycznej
- Katedra Teologii Systematycznej
- Katedra Teologii Praktycznej[8].
W okresie okupacji hitlerowskiej działalność Wydziału była kontynuowana w ramach tajnego nauczania[9].
Po II wojnie światowej Wydział odrodził się i prowadził działalność do 1954, kiedy został zniesiony decyzją władz komunistycznych. W podobny sposób postąpiono wobec Wydziału Teologii Katolickiej UW oraz Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, z których utworzono Akademię Teologii Katolickiej w Warszawie, później przekształconą w UKSW[10].
Dziekani (lista niepełna)
- 1922-1923 – ks. prof. Edmund Bursche[11]
- 1928-1929 – ks. prof. Edmund Bursche[12]
- 1937-1938 – ks. prof. Karol Michejda[13]
- 1939-1944 – ks. prof. Jan Szeruda[14]
- 1952-1954 – ks. prof. Wiktor Niemczyk[15]
Profesorowie i inni wykładowcy Wydziału
- Oskar Bartel (1893-1973) – wykładowca od 1946, kierownik Katedry Teologii Historycznej[16]
- ks. Edmund Bursche (1880-1940) – od 1922 profesor nadzwyczajny, od 1939 profesor zwyczajny, 1921-1939 kierownik Katedry Historii Kościoła[17].
- ks. Woldemar Gastpary (1908-1984) – od 1949 adiunkt w Katedrze Teologii Praktycznej[18]
- ks. Rudolf Kesselring (1884-1961) – profesor i kierownik Katedry Teologii Systematycznej w latach 1932-1939[19]
- Kazimierz Kosiński (1886-1970) – wykładowca hymnologii w latach 1930-1939
- ks. Karol Michejda (1880-1945) – w latach 1923-1939 profesor nadzwyczajny i kierownik Katedry Teologii Praktycznej[20]
- ks. Wiktor Niemczyk (1898-1980) – docent od 1937, od 1946 profesor i kierownik Katedry Teologii Systematycznej[21]
- ks. Karol Serini (1875-1931) – od 1921 zastępca profesora, później profesor, kierownik Katedry Teologii Systematycznej[22].
- ks. Adolf Suess (1887-1952) – od 1922 zastępca profesora i kierownik Katedry Egzegezy Nowego Testamentu, od 1945 profesor nadzwyczajny i kierownik Katedry Teologii Praktycznej[23].
- ks. Jan Szeruda (1889-1962) – od 1920, od 1922 profesor nadzwyczajny, od 1929 profesor zwyczajny, kierownik Katedry Egzegezy Starego Testamentu[24].
- ks. Andrzej Wantuła (1905-1976) – wykładowca od 1952[25]
- ks. Karol Wolfram (1899-1965) – od 1935 docent, od 1937 profesor nadzwyczajny w Katedrze Egzegezy Nowego Testamentu
Absolwenci Wydziału (lista niepełna)
- ks. Witold Benedyktowicz
- ks. Wiktor Buksbazen
- ks. Ryszard Danielczyk
- ks. Edward Dietz
- ks. Paweł Dilis
- Barbara Enholc-Narzyńska
- ks. Alfred Hugo Figaszewski
- ks. Alfred Figaszewski
- ks. Robert Fiszkal[26]
- ks. Adolf Frank[27]
- ks. Edmund Friszke
- ks. Woldemar Gastpary[28]
- ks. Adolf Gloc
- ks. Jan Goethe[29]
- ks. Jerzy Gryniakow
- ks. Adam Hławiczka
- Irena Heintze (zm. 2011)
- ks. Alfred Jagucki
- ks. Bogdan Jaroszewicz (ur. 1930)
- ks. Jerzy Jelen
- ks. Jerzy Kahané
- ks. Zygmunt Kuźwa
- ks. Robert Liersch
- ks. Włodzimierz Missol
- ks. Jan Motyka[30]
- ks. Janusz Narzyński[31]
- ks. Jan Bogusław Niemczyk
- ks. Wiktor Niemczyk
- ks. Jerzy Otello
- ks. Zdzisław Pawlik
- ks. Waldemar Preiss
- ks. Józef Szeruda[32]
- ks. Gustaw Szurman[33]
- ks. Karol Świtalski
- ks. Bogdan Tranda[34]
- ks. Zdzisław Tranda
- ks. Ryszard Trenkler
- ks. Andrzej Wantuła
- ks. Karol Wolfram
- ks. Tadeusz Wojak (zm. 2000)
Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego z wniosku Wydziału Teologii Ewangelickiej
- ks. bp Juliusz Bursche (1930)
- ks. Aleksander Schoeneich (1931)
- Jan Kracala (1934)
- Eberhard Vischer (1935)[35]
Czasopismo naukowe
Organem naukowym Wydziału było założone w 1936 czasopismo "Rocznik Teologiczny".
- ↑ Bursche Juliusz ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała 1998, s. 41 ISBN 83-85970-50-9.
- ↑ Biogram ks. prof. Edwarda Bursche na witrynie Muzeum Niepodległości (dostęp: 4 sierpnia 2014 r.).
- ↑ Dz.Urz. MWRiOP z 30 IV 1922, Nr 15, poz. 149.
- ↑ Dz.Urz. MWRiOP z 14 V 1922, Nr 17, poz. 167.
- ↑ Stefan Grelewski, Wyznania protestanckie i sekty religijne w Polsce współczesnej, Lublin 1937, s. 217.
- ↑ Stefan Grelewski, Wyznania protestanckie i sekty religijne w Polsce współczesnej, Lublin 1937, s. 217.
- ↑ Stefan Grelewski, Wyznania protestanckie i sekty religijne w Polsce współczesnej, Lublin 1937, s. 217.
- ↑ Zob. Stefan Grelewski, Wyznania protestanckie i sekty religijne w Polsce współczesnej, Lublin 1937, s. 217.
- ↑ Szeruda Jan ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała 1998, s. 290 ISBN 83-85970-50-9.
- ↑ Historia Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego na witrynie UKSW (dostęp: 4 sierpnia 2014 r.)..
- ↑ Bursche Edmund ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała 1998, s. 41 ISBN 83-85970-50-9.
- ↑ Biogram ks. prof. Edwarda Bursche na witrynie Muzeum Niepodległości, który pełnił tę funkcję także w latach 1928-1929 (dostęp: 4 sierpnia 2014 r.).
- ↑ Michejda Karol, ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała 1998, s. 197 ISBN 83-85970-50-9.
- ↑ Szeruda Jan ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała 1998, s. 290 ISBN 83-85970-50-9.
- ↑ Niemczyk Wiktor ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała 1998, s. 216 ISBN 83-85970-50-9.
- ↑ Bartel Oskar, [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała 1998, s. 25 ISBN 83-85970-50-9.
- ↑ Bursche Edmund ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała 1998, s. 40 ISBN 83-85970-50-9.
- ↑ Gastpary Woldemar ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała 1998, s. 82 ISBN 83-85970-50-9.
- ↑ Eduard Kneifel, Die Pastoren der Evangelisch-Augsburgischen Kirche in Polen. Ein biographisches Pfarrerbuch mit einem Anhang, Eging 1967, s. 110.
- ↑ Michejda Karol, ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała 1998, s. 197 ISBN 83-85970-50-9.
- ↑ Niemczyk Wiktor ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała 1998, s. 216 ISBN 83-85970-50-9.
- ↑ Serini Karol ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała 1998, s. 276 ISBN 83-85970-50-9.
- ↑ Suess Adolf Karol ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała 1998, s. 286 ISBN 83-85970-50-9.
- ↑ Szeruda Jan ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała 1998, s. 290 ISBN 83-85970-50-9.
- ↑ Wantuła Andrzej ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała 1998, s. 311 ISBN 83-85970-50-9.
- ↑ Teodor Cienciała, Małgorzata Kaleta, Teresa Łączyńska, Krystyna Pilch, Helena Pustówka: Zacni Wiślanie. Słownik biograficzny część 1. Wisła: Urząd Miejski Wisły i Towarzystwo Miłośników Wisły, 2000, s. 30-32. ISBN 83-902197-4-3.
- ↑ Teodor Cienciała, Małgorzata Kaleta, Teresa Łączyńska, Krystyna Pilch, Helena Pustówka: Zacni Wiślanie. Słownik biograficzny część 1. Wisła: Urząd Miejski Wisły i Towarzystwo Miłośników Wisły, 2000, s. 32-33. ISBN 83-902197-4-3.
- ↑ Gastpary Woldemar ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała 1998, s. 82 ISBN 83-85970-50-9.
- ↑ Informacja na witrynie Kościoła Chrześcijan Baptystów w RP (dostęp: 6 sierpnia 2014 r.).
- ↑ Biogram ks. J. Motyki na witrynie Luteranie.pl (dostęp: 4 sierpnia 2014 r.).
- ↑ Biogram bp. Janusza Narzyńskiego na witrynie Luteranie.pl (dostęp: 4 sierpnia 2014 r.)..
- ↑ Teodor Cienciała, Małgorzata Kaleta, Teresa Łączyńska, Krystyna Pilch, Helena Pustówka: Zacni Wiślanie. Słownik biograficzny część 1. Wisła: Urząd Miejski Wisły i Towarzystwo Miłośników Wisły, 2000, s. 104-106. ISBN 83-902197-4-3.
- ↑ Biogram ks. G. Szurmana na stronie parafii w Hawiżowie (dostęp: 6 sierpnia 2014 r.).
- ↑ Wspomnienie Aleksandry Sękowskiej o ks. Bogdanie Trandzie na witrynie czasopisma "Jednota" (dostęp: 6 sierpnia 2014 r.).
- ↑ Wykaz doktorów honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego (dostęp: 4 sierpnia 2014 r.).