Pasaż Simonsa w Warszawie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
{{Osobny artykuł|Zagłada Pasażu Simonsa}} |
+fotografia |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Plik:Pasaż Simonsa na początku XX wieku.jpg|200px|right|thumb|Pasaż Simonsa na początku XX wieku]] |
|||
[[Plik:Bundesarchiv Bild 101I-001-0285-02A, Warschau, Straßenszene.jpg|200px|right|thumb|Wypalony gmach Pasażu Simonsa (1939)]] |
[[Plik:Bundesarchiv Bild 101I-001-0285-02A, Warschau, Straßenszene.jpg|200px|right|thumb|Wypalony gmach Pasażu Simonsa (1939)]] |
||
[[Plik:Pasaz Simonsa fragment konstrukcji.jpg|200px|right|thumb|Zachowany fragment konstrukcji pasażu]] |
[[Plik:Pasaz Simonsa fragment konstrukcji.jpg|200px|right|thumb|Zachowany fragment konstrukcji pasażu]] |
||
Wersja z 02:56, 7 lut 2015
Pasaż Simonsa – nieistniejący żelbetowy sześciopiętrowy obiekt handlowy i budynek czynszowy, który w latach 1903–1944 znajdował się u zbiegu ulic Długiej i Nalewek w Warszawie.
Historia
Gmach został zbudowany z polecenia berlińskiego kupca Alberta Simonsa, według projektu architekta inż. Terleckiego, w miejscu po zburzonym kościele i klasztorze Brygidek.
Wzniesiony w latach 1900–1903 budynek składał się z czterech pięciopiętrowych skrzydeł frontowych wzdłuż ulic Długiej, Nalewek i Wyjazdu oraz oficyny wewnątrz dziedzińca. W późniejszym czasie od strony Nalewek dobudowano dodatkowe skrzydło. Oprócz lokali handlowych wewnątrz budynku znajdowały się również biura, magazyny i hotel.
Pasaż został zbombardowany we wrześniu 1939 w czasie obrony Warszawy.
W marcu 1943 w pobliżu budynku miała miejsce akcja pod Arsenałem.
Podczas powstania warszawskiego Pasaż Simonsa stanowił polską redutę ryglującą dostęp na Starówkę, a w jego piwnicach znajdował się powstańczy punkt sanitarny oraz chronili się liczni cywile. Gmach był wielokrotnie bombardowany i ostrzeliwany, a 19 lub 20 sierpnia został poważnie uszkodzony wybuchem pojazdu Borgward IV (niekiedy mylnie identyfikowanym jako goliath). 31 sierpnia budynek uległ zawaleniu wskutek nalotu niemieckich stukasów. Pod gruzami zginęło ponad 200 osób, głównie spośród broniących pasażu żołnierzy batalionu "Chrobry I".
Do dziś przetrwały jedynie szczątki konstrukcji w postaci fragmentów żelbetowych słupów. Pod ziemią znajdują się zawalone piwnice budynku, w których wciąż spoczywa część z poległych (po wojnie wydobyto jedynie 99 ciał). Na miejscu gmachu znajduje się parking oraz tereny zielone (część Ogrodu Krasińskich).
Upamiętnienie
Poległych w tym miejscu w 1944 powstańców oraz ludność cywilną upamiętniają:
- Dwie tablice Tchorka umieszczone w latach 50. przy ul. Długiej róg Bohaterów Getta (wolno stojąca) oraz na ścianie bloku przy al. „Solidarności” 66 (od strony ul. Długiej)[1].
- Pomnik ufundowany przez żołnierzy batalionu "Chrobry I" odsłonięty w sierpniu 1989[2].
- ↑ Stanisław Ciepłowski: Napisy pamiątkowe w Warszawie XVII-XX w.. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 51, 220-221. ISBN 83-01-06109-X.
- ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 620. ISBN 83-01-08836-2.
