Ernst Borinski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m źródło wywiad z Borinskim |
m red |
||
| Linia 24: | Linia 24: | ||
Borinscy byli śląskimi Żydami, w pierwszej połowie XIX w. prapradziadek Ernsta, Adolf Borinski<ref>{{Cytuj pismo|nazwisko = Zasada|imię = Marcin|tytuł = [http://www.dziennikzachodni.pl/artykul/902234,borinski-slazak-ktory-zmienil-ameryke-zdjecia,id,t.html Borinski: Ślązak który zmienił Amerykę]|czasopismo = Dziennik Zachodni|wolumin = |wydanie = |strony = |data = 2013-05-24|wydawca = Polskapresse Oddział Prasa Śląska Media|miejsce = Katowice|issn = 1898-312X}}</ref> handlował ubraniami i przyprawami w [[Żory|Żorach]]<ref>{{Cytuj książkę|nazwisko = Weltzel|imię = Augustin|tytuł = [http://www.sbc.org.pl/dlibra/docmetadata?id=6129&from=publication Geschichte der Stadt Sohrau in Ober-Schlesien]|rok = 1888|wydawca = Im Verlage des Magistrats|miejsce = Sohrau|strony = |isbn = |język = de}}</ref>. W latach międzywojennych delikatesy Borinski prowadzone przy [[Rynek w Katowicach|katowickim rynku]] przez Maxa – ojca Ernsta – cieszyły się wysoka renomą. |
Borinscy byli śląskimi Żydami, w pierwszej połowie XIX w. prapradziadek Ernsta, Adolf Borinski<ref>{{Cytuj pismo|nazwisko = Zasada|imię = Marcin|tytuł = [http://www.dziennikzachodni.pl/artykul/902234,borinski-slazak-ktory-zmienil-ameryke-zdjecia,id,t.html Borinski: Ślązak który zmienił Amerykę]|czasopismo = Dziennik Zachodni|wolumin = |wydanie = |strony = |data = 2013-05-24|wydawca = Polskapresse Oddział Prasa Śląska Media|miejsce = Katowice|issn = 1898-312X}}</ref> handlował ubraniami i przyprawami w [[Żory|Żorach]]<ref>{{Cytuj książkę|nazwisko = Weltzel|imię = Augustin|tytuł = [http://www.sbc.org.pl/dlibra/docmetadata?id=6129&from=publication Geschichte der Stadt Sohrau in Ober-Schlesien]|rok = 1888|wydawca = Im Verlage des Magistrats|miejsce = Sohrau|strony = |isbn = |język = de}}</ref>. W latach międzywojennych delikatesy Borinski prowadzone przy [[Rynek w Katowicach|katowickim rynku]] przez Maxa – ojca Ernsta – cieszyły się wysoka renomą. |
||
Gimnazjum ukończył w Katowicach. W 1924 roku otrzymał tytuł licencjata na Uniwersytecie w Halle. Studiował od 1925 roku prawo w Hamburgu, a następnie na [[Uniwersytet Humboldta w Berlinie|Uniwersytecie w Berlinie]], gdzie w 1928 otrzymał stopień doktora filozofii, w 1930 roku zdobył dyplom z prawa międzynarodowego na [[Haska Akademia Prawa Międzynarodowego|Akademii Prawa Międzynarodowego w Hadze]]<ref name = "sovcom">{{Cytuj stronę|url = http://mdah.state.ms.us/arrec/digital_archives/sovcom/result.php?image=images/png/cd01/000127.png&otherstuff=1|3|0|1|1|1|1|125|#|tytuł = Notatka służbowa na temat Borinskiego|autor = Zack J. Van Landingham|data dostępu = 2015-04-14|opublikowany = Sovereignty Commission Online|język = en}}</ref>. Po studiach podjął praktykę jako asystent sędziego, zaprzyjaźnił się podczas niej z synem jednego z sędziów Hansem Klossem. Po odbyciu praktyki został skierowany jako sędzia do miejscowości [[Kelbra (Kyffhäuser)|Kelbra]]<ref>{{Cytuj książkę|nazwisko = Jones|imię = John|tytuł = [ |
Gimnazjum ukończył w Katowicach. W 1924 roku otrzymał tytuł licencjata na Uniwersytecie w Halle. Studiował od 1925 roku prawo w Hamburgu, a następnie na [[Uniwersytet Humboldta w Berlinie|Uniwersytecie w Berlinie]], gdzie w 1928 otrzymał stopień doktora filozofii, w 1930 roku zdobył dyplom z prawa międzynarodowego na [[Haska Akademia Prawa Międzynarodowego|Akademii Prawa Międzynarodowego w Hadze]]<ref name = "sovcom">{{Cytuj stronę|url = http://mdah.state.ms.us/arrec/digital_archives/sovcom/result.php?image=images/png/cd01/000127.png&otherstuff=1|3|0|1|1|1|1|125|#|tytuł = Notatka służbowa na temat Borinskiego|autor = Zack J. Van Landingham|data dostępu = 2015-04-14|opublikowany = Sovereignty Commission Online|język = en}}</ref>. Po studiach podjął praktykę jako asystent sędziego, zaprzyjaźnił się podczas niej z synem jednego z sędziów Hansem Klossem. Po odbyciu praktyki został skierowany jako sędzia do miejscowości [[Kelbra (Kyffhäuser)|Kelbra]]<ref>{{Cytuj książkę|nazwisko = Jones|imię = John|tytuł = [http://mdah.state.ms.us/arrec/digital_archives/vault/projects/OHtranscripts/AU079_096120.pdf An interview with Dr. Ernst Borinski November 18, 1979 interviewed by John Jones]|rok = 1979|wydawca = Mississippi Department of Archives and History|miejsce = Jackson, MS|strony = 25|isbn = }}</ref>. Jako znajomy rodziny Zeissów prowadził w owym czasie wykłady dla pracowników [[Carl Zeiss (przedsiębiorstwo)|zakładów Zeissa]]<ref>{{Cytuj książkę|nazwisko = |imię = |tytuł = [https://www.tougaloo.edu/sites/default/files/page-files/borinski-brochure.pdf Borinski Brochure]|rok = 2014|wydawca = Toougalu College|miejsce = Toougalu|strony = |isbn = }}</ref>. |
||
Aby uciec przed nasilającymi się w Niemczech [[Historia Żydów w Niemczech#Żydzi pod władzą nazistów (1933-1939)|represjami wobec Żydów]], wyjechał do Stanów Zjednoczonych. 21 marca 1938 roku na pokładzie[[RMS Queen Mary| Queen Mary]] przybył do [[Nowy Jork|Nowego Jorku]]. W latach 1942-1945 służył w Europie jako tłumacz w wywiadzie amerykańskiej armii (znał niemiecki, angielski, francuski, polski, hiszpański i rosyjski), podczas służby otrzymał 22 listopada 1943 roku amerykańskie obywatelstwo. Po opuszczeniu armii kontynuował studia, w 1947 r. otrzymał tytuł magistra socjologii z [[University of Chicago]] i przyjął ofertę pracy jako wykładowca socjologii w {{link-interwiki| pl = Tougaloo College|lang = en|tam = Tougaloo College|tekst = Tougaloo College}}<ref>{{Cytuj stronę|url = https://www.tougaloo.edu/about-tougaloo-college/our-history|tytuł = Our History|autor = |data dostępu = 2015-04-14|opublikowany = Tougaloo College|język = en}}</ref> w stanie Missisipi, gdzie uczył też niemieckiego i rosyjskiego. W 1954 obronił doktorat z socjologii na [[University of Pittsburgh]]<ref name = "sovcom"/>. |
Aby uciec przed nasilającymi się w Niemczech [[Historia Żydów w Niemczech#Żydzi pod władzą nazistów (1933-1939)|represjami wobec Żydów]], wyjechał do Stanów Zjednoczonych. 21 marca 1938 roku na pokładzie[[RMS Queen Mary| Queen Mary]] przybył do [[Nowy Jork|Nowego Jorku]]. W latach 1942-1945 służył w Europie jako tłumacz w wywiadzie amerykańskiej armii (znał niemiecki, angielski, francuski, polski, hiszpański i rosyjski), podczas służby otrzymał 22 listopada 1943 roku amerykańskie obywatelstwo. Po opuszczeniu armii kontynuował studia, w 1947 r. otrzymał tytuł magistra socjologii z [[University of Chicago]] i przyjął ofertę pracy jako wykładowca socjologii w {{link-interwiki| pl = Tougaloo College|lang = en|tam = Tougaloo College|tekst = Tougaloo College}}<ref>{{Cytuj stronę|url = https://www.tougaloo.edu/about-tougaloo-college/our-history|tytuł = Our History|autor = |data dostępu = 2015-04-14|opublikowany = Tougaloo College|język = en}}</ref> w stanie Missisipi, gdzie uczył też niemieckiego i rosyjskiego. W 1954 obronił doktorat z socjologii na [[University of Pittsburgh]]<ref name = "sovcom"/>. |
||
Wersja z 02:51, 16 kwi 2015
 Borinski w roku 1955 | |
| Data i miejsce urodzenia |
26 listopada 1901 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku |
Kampus Koledżu Tougaloo |
| Zawód, zajęcie | |
Ernst Borinski (ur. 26 listopada 1901 w Katowicach[1], zm. 26 maja 1983 w Tougaloo, Missisipi[2]) – amerykański socjolog pochodzenia niemieckiego, który przyczynił się do osłabienia praw Jima Crowa w Mississippi w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych ub. wieku[3].
Borinscy byli śląskimi Żydami, w pierwszej połowie XIX w. prapradziadek Ernsta, Adolf Borinski[4] handlował ubraniami i przyprawami w Żorach[5]. W latach międzywojennych delikatesy Borinski prowadzone przy katowickim rynku przez Maxa – ojca Ernsta – cieszyły się wysoka renomą.
Gimnazjum ukończył w Katowicach. W 1924 roku otrzymał tytuł licencjata na Uniwersytecie w Halle. Studiował od 1925 roku prawo w Hamburgu, a następnie na Uniwersytecie w Berlinie, gdzie w 1928 otrzymał stopień doktora filozofii, w 1930 roku zdobył dyplom z prawa międzynarodowego na Akademii Prawa Międzynarodowego w Hadze[6]. Po studiach podjął praktykę jako asystent sędziego, zaprzyjaźnił się podczas niej z synem jednego z sędziów Hansem Klossem. Po odbyciu praktyki został skierowany jako sędzia do miejscowości Kelbra[7]. Jako znajomy rodziny Zeissów prowadził w owym czasie wykłady dla pracowników zakładów Zeissa[8].
Aby uciec przed nasilającymi się w Niemczech represjami wobec Żydów, wyjechał do Stanów Zjednoczonych. 21 marca 1938 roku na pokładzie Queen Mary przybył do Nowego Jorku. W latach 1942-1945 służył w Europie jako tłumacz w wywiadzie amerykańskiej armii (znał niemiecki, angielski, francuski, polski, hiszpański i rosyjski), podczas służby otrzymał 22 listopada 1943 roku amerykańskie obywatelstwo. Po opuszczeniu armii kontynuował studia, w 1947 r. otrzymał tytuł magistra socjologii z University of Chicago i przyjął ofertę pracy jako wykładowca socjologii w [[{{{1}}}|Tougaloo College]][9] w stanie Missisipi, gdzie uczył też niemieckiego i rosyjskiego. W 1954 obronił doktorat z socjologii na University of Pittsburgh[6].
W USA na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych wciąż obowiązywały tzw. prawa Jima Crowa, rasistowski system odmawiający wielu praw ludności murzyńskiej. Stan Missisipi był jedną z twierdz segregacji i represji wobec ciemnoskórych. Tougaloo było uczelnią dla czarnych. Borinski jako jeden z pierwszych organizował zajęcia, wykłady i spotkania, na których biali i czarni studenci siedzieli przy jednym stole. Publikował prace poświęcone problematyce rasowej[10][11]. Z racji swoich poglądów i działań był inwigilowany przez agencję stanową [[{{{1}}}|Mississippi State Sovereignty Commission]] strzegącą praw segregacji.
Borinski wykładał w Tougaloo aż do swojej śmierci w wieku 82 lat. Z czasem stał się ikoną ruchu równouprawnienia czarnych[12]. Jego imieniem nazwano jeden kompleksów budynków koledżu Tougaloo. Jest pochowany na małym cmentarzu na terenie kampusu. W styczniu 2000 roku odbyła się pierwsza z corocznych konferencji na jego cześć. American Civil Liberties Union nadaje doroczną nagrodę jego imienia[13].
- ↑ Ernst Borinski. My family tree. [dostęp 2015-04-14]. (ang.).
- ↑ Ernst Borinski. Find A Grave. [dostęp 2015-04-13]. (ang.).
- ↑ Maria Lowe. An Unseen Hand: The Role of Sociology Professor Ernst Borinski in Mississippi's Struggle for Racial Integration in the 1950s and 1960s. „Leadership”. 4 (no. 1), s. 27-47, February 2008. Thousand Oaks, California: Sage Publications. DOI: 10.1177/1742715007085768. ISSN 1742-7150.
- ↑ Marcin Zasada. Borinski: Ślązak który zmienił Amerykę. „Dziennik Zachodni”, 2013-05-24. Katowice: Polskapresse Oddział Prasa Śląska Media. ISSN 1898-312X.
- ↑ Augustin Weltzel: Geschichte der Stadt Sohrau in Ober-Schlesien. Sohrau: Im Verlage des Magistrats, 1888. (niem.).
- ↑ a b Zack J. Van Landingham: Notatka służbowa na temat Borinskiego. Sovereignty Commission Online. [dostęp 2015-04-14]. (ang.).
- ↑ John Jones: An interview with Dr. Ernst Borinski November 18, 1979 interviewed by John Jones. Jackson, MS: Mississippi Department of Archives and History, 1979, s. 25.
- ↑ Borinski Brochure. Toougalu: Toougalu College, 2014.
- ↑ Our History. Tougaloo College. [dostęp 2015-04-14]. (ang.).
- ↑ Ernst Borinski. A Legal and Sociological Analysis of the Segregation Decision of 1954. „University of Pittsburgh Law Review”. 15, s. 622-627, 1954. ISSN 0041-9915.
- ↑ Ernst Borinski. The Litigation Curve and the Litigation Filibuster in Civil Rights Cases: A Study of Conflict Between Legally Commanded and Socio-Culturally Accepted Changes in the Negro-White Caste Order in the Southern Community. „Social Forces”. 37 (2), s. 142-147, 1958. Chapel Hill, N.C./University of North Carolina Press.. DOI: 10.2307/2572797. ISSN 1534-7605.
- ↑ Donald Cunnigen. The Legacy of Ernst Borinski: The Production of an African American Sociological Tradition. „Teaching Sociology”. 31, s. 397-411, 2003. Beverly Hills, CA: Sage Publications. ISSN 0092-055X.
- ↑ From Swastika to Jim Crow. PBS. [dostęp 2015-04-14]. (ang.).
