Gavrilo Princip: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m drobne redakcyjne |
|||
Linia 29: | Linia 29: | ||
=== Zamach na arcyksięcia Ferdynanda === |
=== Zamach na arcyksięcia Ferdynanda === |
||
[[Plik:Gavrilo Princip captured in Sarajevo 1914.jpg|thumb|200px|Zatrzymanie Niemca Ferdinanda Behra próbującego ratować Principa |
[[Plik:Gavrilo Princip captured in Sarajevo 1914.jpg|thumb|200px|Zatrzymanie Niemca Ferdinanda Behra próbującego ratować Principa przed linczem]] |
||
28 czerwca 1914 w Sarajewie dokonał [[zamach w Sarajewie|udanego zamachu]] na samochód z austriackim następcą tronu, arcyksięciem Franciszkiem Ferdynandem i jego małżonką [[Zofia von Chotek|Zofią von Chotek]], strzelając do nich z [[pistolet]]u [[Pistolet Browning M1910|Browning M1910]] kalibru [[nabój 7,65 x 17 mm SR Browning|7,65 mm]] o numerze seryjnym 19074, który do dziś można obejrzeć w [[Heeresgeschichtliches Museum]] w [[Wiedeń|Wiedniu]]. Zabójstwo arcyksięcia stało się pretekstem do wybuchu [[I wojna światowa|I wojny światowej]], którą 28 lipca 1914 [[Austro-Węgry]] wypowiedziały Serbii. |
28 czerwca 1914 w Sarajewie dokonał [[zamach w Sarajewie|udanego zamachu]] na samochód z austriackim następcą tronu, arcyksięciem Franciszkiem Ferdynandem i jego małżonką [[Zofia von Chotek|Zofią von Chotek]], strzelając do nich z [[pistolet]]u [[Pistolet Browning M1910|Browning M1910]] kalibru [[nabój 7,65 x 17 mm SR Browning|7,65 mm]] o numerze seryjnym 19074, który do dziś można obejrzeć w [[Heeresgeschichtliches Museum]] w [[Wiedeń|Wiedniu]]. Zabójstwo arcyksięcia stało się pretekstem do wybuchu [[I wojna światowa|I wojny światowej]], którą 28 lipca 1914 [[Austro-Węgry]] wypowiedziały Serbii. |
||
Wersja z 18:54, 6 maj 2015
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Gavrilo Princip (ur. 25 lipca 1894, zm. 28 kwietnia 1918) – serbski[1] (określający się jako Jugosłowianin[2]) nacjonalista z Bośni, członek niewielkiej organizacji Młoda Bośnia, powiązanej z serbską organizacją terrorystyczną Czarna Ręka.
Biografia
Młodość
Był synem listonosza, miał ośmioro rodzeństwa. Szóstka z nich zmarła w dzieciństwie.
W następnych latach wyjechał na naukę do Sarajewa. W 1908 został wraz z kilkoma kolegami wyrzucony z miejscowego gimnazjum za zorganizowanie antyaustriackiej manifestacji. Później wyjechał do Serbii, gdzie w Belgradzie ukończył studia i nawiązał kontakty z grupą jugosłowiańskich nacjonalistów, należących do terrorystycznej siatki Młodej Bośni. Na drodze selekcji został wybrany do udziału w zamachu na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda, ponieważ lepiej strzelał. Na początku czerwca wraz z kilkoma innymi zamachowcami został przerzucony przez austro-węgierską granicę i udał się do Sarajewa.
Zamach na arcyksięcia Ferdynanda
28 czerwca 1914 w Sarajewie dokonał udanego zamachu na samochód z austriackim następcą tronu, arcyksięciem Franciszkiem Ferdynandem i jego małżonką Zofią von Chotek, strzelając do nich z pistoletu Browning M1910 kalibru 7,65 mm o numerze seryjnym 19074, który do dziś można obejrzeć w Heeresgeschichtliches Museum w Wiedniu. Zabójstwo arcyksięcia stało się pretekstem do wybuchu I wojny światowej, którą 28 lipca 1914 Austro-Węgry wypowiedziały Serbii.
Princip został ujęty bezpośrednio po zamachu, a podjęta przez niego próba samobójstwa przez połknięcie cyjanku nie powiodła się, gdyż źle przechowywana trucizna zwietrzała i nie zadziałała, a zamachowiec po jej zażyciu niemal natychmiast ją zwymiotował. W procesie w Sarajewie w 1914 roku został skazany na 20 lat ciężkiego więzienia - ze względu na młody wiek nie mógł zostać skazany na śmierć. W grudniu 1914 został osadzony w twierdzy w Terezinie wraz z dwoma członkami organizacji Czarna Ręka skazanymi za zamach w Sarajewie.
Z powodu ciężkich warunków w celi, zimna i wilgoci Princip zachorował na gruźlicę kości i zmarł 28 kwietnia 1918 o 18:30 w pokoju nr 33, w sektorze 13 więziennego szpitala. Tuż przed śmiercią na ścianie obok swojego łóżka wyrył napis Nasze duchy będą się błąkać po Wiedniu i straszyć jaśniepanów. Jego dwaj towarzysze zmarli jeszcze wcześniej. Ciało ekshumowano 2 czerwca 1920 i przewieziono do Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców.
Ocena postępowania
W królewskiej, a później komunistycznej Jugosławii został okrzyknięty narodowym bohaterem. Jego imieniem nazywano główne ulice miast, mosty i szkoły. Po rozpadzie kraju jego prestiż zmalał. Nazwano go terrorystą i serbskim nacjonalistą. Do dziś przez wielu Serbów jest czczony jako bohater narodowy.
- ↑ Österreichisches Biographisches Lexikon 1815–1950
- ↑ '"Yugoslavia as History" John R. Lampe, Cambridge University Press, 2nd Edition, Cambridge 2000., S. 90.
- ISNI: 0000000082051776
- VIAF: 20592721
- LCCN: n84174594
- GND: 123563895
- LIBRIS: rp36900951tjbpw
- BnF: 145445958
- SUDOC: 080187560
- NKC: xx0087103
- NTA: 073278041
- BIBSYS: 90764416
- Open Library: OL249909A
- PLWABN: 9810659844105606
- NUKAT: n2007094881
- J9U: 987007279922505171
- LNB: 000251584
- NSK: 000104893
- LIH: LNB:C0aK;=BF
- WorldCat: lccn-n84174594