Karol Albert (król Sardynii)

Karol Albert Sabaudzki, właśc. Carlo Alberto Amedeo di Savoia (ur. 2 października 1798 w Paryżu, zm. 28 lipca 1849 w Oporto) – król Sardynii z dynastii sabaudzkiej w latach 1831-1849.

Biografia

Wywodził się z bocznej linii dynastii sabaudzkiej – książąt Carignano, która brała swój początek od Tomasza Franciszka (syna Karola Emanuela I Wielkiego, księcia Sabaudii) i jego żony – Marii Burbon-Soissons. Jego ojcem był Karol Emanuel, książę Carignano (1770-1800). Jego matką była Maria Krystyna Albertyna Wettyn (1779-1851), córką Karola Krystiana, księcia Saksonii i Polski, oraz Franciszki Krasińskiej. Królem został po śmierci swojego wuja Karola Feliksa, który z żoną Marią Krystyną Sycylijską nie doczekał się potomstwa.

W wieku 10 lat został wysłany do gimnazjum w Paryżu, a następnie pobierał nauki w Genewie w prywatnym kolegium protestanckim prowadzonym przez Y. P. Vauchera. W 1813 został porucznikiem 8 pułku dragonów w armii napoleońskiej. Powołany w 1814 pod broń w Piemoncie, gdzie przywrócono dynastię sabaudzką, został wkrótce uznany za spadkobiercę jej korony przez Kongres wiedeński. W 1817 ożenił się z Marią Teresą Habsburg, córką Ferdynanda III, wielkiego księcia Toskanii, i Luizy Marii, księżniczki sycylijskiej. Miał z nią troje dzieci:

• Wiktora Emanuela II, pierwszego króla Włoch (1820-1878),
• Ferdynanda Marię, księcia Genui (1822–1855), ojca Małgorzaty (żony Humberta I), i Tomasza (księcia Genui),
• Marię Krystynę (1826-1827), księżniczkę Sardynii i Piemontu.

Po mianowaniu regentem przez Wiktora Emanuela i na skutek ruchów karbonarskich (13 marca 1821) zgodził się na zaprzysiężenie demokratycznej konstytucji wzorowanej na hiszpańskiej, co nie zapobiegło wszakże wojnie domowej. Uczestniczył w ekspedycji Ludwika Antoniego, księcia Angoulême do Hiszpanii, odznaczając się w bitwie pod Trocadéro (31 sierpnia 1823). Po powrocie do Piemontu w 1831 objął tron po swym wuju Karolu Feliksie. Przywrócił początkowo monarchię absolutną, krwawo tłumiąc zamieszki w 1833. Z czasem jednak, na polu wspólnej wrogości do Austrii zbliżył się do niepodległościowych nurtów liberalnych. Zwłaszcza po 1840 przychylał się do administracyjnych i gospodarczych reform w Piemoncie.

4 marca 1848 nadał królestwu konstytucję (Statut Albertyński), wzorowaną na konstytucji francuskiej z 1830. Po klęskach w wojnie z Austrią w bitwach pod Custozą i Novarą abdykował na rzecz swojego starszego syna.