Rokosz: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Jan Kszywy (dyskusja | edycje) ...prawo do uważania króla, który przekroczył swoje uprawnienia, za tyrana...→ ...prawo do uznania króla, który przekroczył swoje uprawnienia, za tyrana... |
+ Commons, Wikisłownik |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Inne znaczenia|terminu historycznego|[[Rokosz (ujednoznacznienie)|inne znaczenia tej nazwy]]}} |
{{Inne znaczenia|terminu historycznego|[[Rokosz (ujednoznacznienie)|inne znaczenia tej nazwy]]}} |
||
[[Plik:Rokosz Sandomierski.jpg|thumb|[[Rokosz Zebrzydowskiego|Rokosz sandomierski]], XVII wiek]] |
[[Plik:Rokosz Sandomierski.jpg|thumb|[[Rokosz Zebrzydowskiego|Rokosz sandomierski]], XVII wiek]] |
||
{{Siostrzane projekty |
|||
|commons = Category:Rokosz |
|||
|słownik = rokosz |
|||
|źródła = Encyklopedia staropolska/Rokosz |
|||
}} |
|||
'''Rokosz''' – pierwotnie ''zajazd szlachty'', później bunt, zbrojne powstanie [[Szlachta|szlachty]] (polskiej, bądź węgierskiej) przeciw królowi elektowi w celach politycznych. Rokoszem nazywana jest także [[Konfederacja (historia Polski)|konfederacja]], skierowana przeciwko królowi. |
'''Rokosz''' – pierwotnie ''zajazd szlachty'', później bunt, zbrojne powstanie [[Szlachta|szlachty]] (polskiej, bądź węgierskiej) przeciw królowi elektowi w celach politycznych. Rokoszem nazywana jest także [[Konfederacja (historia Polski)|konfederacja]], skierowana przeciwko królowi. |
||
Linia 10: | Linia 13: | ||
Prawo do występowania poddanych przeciwko władcy gwarantował artykuł ''de non praestanda oboedientia'' [[konfederacja warszawska (1573)|konfederacji warszawskiej]] w [[1573]] roku, wysnuty z [[przywilej mielnicki|przywileju mielnickiego]] z [[1501]], gdzie zapewniano [[Urzędy senatorskie|senatorom]] prawo do uznania króla, który przekroczył swoje uprawnienia, za tyrana.<ref>[[Wacław Sobieski]], Król czy tyran. Idee rokoszowe a różnowiercy za czasów Zygmunta Augusta, w: Reformacja w Polsce, r. IV, Warszawa 1926, s. 1-2.</ref> |
Prawo do występowania poddanych przeciwko władcy gwarantował artykuł ''de non praestanda oboedientia'' [[konfederacja warszawska (1573)|konfederacji warszawskiej]] w [[1573]] roku, wysnuty z [[przywilej mielnicki|przywileju mielnickiego]] z [[1501]], gdzie zapewniano [[Urzędy senatorskie|senatorom]] prawo do uznania króla, który przekroczył swoje uprawnienia, za tyrana.<ref>[[Wacław Sobieski]], Król czy tyran. Idee rokoszowe a różnowiercy za czasów Zygmunta Augusta, w: Reformacja w Polsce, r. IV, Warszawa 1926, s. 1-2.</ref> |
||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
||
{{Wikiźródła|Encyklopedia staropolska/Rokosz|hasło ''Rokosz'' w Encyklopedii staropolskiej|tekst=nie}} |
|||
{{Konfederacje w historii Polski}} |
{{Konfederacje w historii Polski}} |
Wersja z 11:56, 5 cze 2015
Rokosz – pierwotnie zajazd szlachty, później bunt, zbrojne powstanie szlachty (polskiej, bądź węgierskiej) przeciw królowi elektowi w celach politycznych. Rokoszem nazywana jest także konfederacja, skierowana przeciwko królowi.
Słynne historyczne rokosze to m.in. wojna kokosza, rokosz Zebrzydowskiego, rokosz Lubomirskiego i rokosz łowicki. Słowo pochodzi z węgierskiego od słowa "Rákos /rákos-mezei parlament" oznaczającego tłum.
Słowo węgierskie pochodzi z kolei od pola pod Pesztem, gdzie zbierała się konno szlachta węgierska w celu wyboru monarchy.
Prawo do występowania poddanych przeciwko władcy gwarantował artykuł de non praestanda oboedientia konfederacji warszawskiej w 1573 roku, wysnuty z przywileju mielnickiego z 1501, gdzie zapewniano senatorom prawo do uznania króla, który przekroczył swoje uprawnienia, za tyrana.[1]
- ↑ Wacław Sobieski, Król czy tyran. Idee rokoszowe a różnowiercy za czasów Zygmunta Augusta, w: Reformacja w Polsce, r. IV, Warszawa 1926, s. 1-2.