Państwo frankijskie: Różnice pomiędzy wersjami

Państwo frankijskie
Regnum Francorum
	420-800
Język urzędowy	języki germańskie, języki romańskie
Stolica	Akwizgran
Ustrój polityczny	monarchia
Głowa państwa	król Franków Karol I Wielki
Status terytorium	Królestwo
Data powstania	420
Odnowienie cesarstwa	800

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 21:12, 19 cze 2015

Państwo frankijskie (łac. Regnum Francorum) – początkowo plemienne państwo Franków, następnie jedno z najsilniejszych państw we wczesnośredniowiecznej Europie. W 800 roku na jego bazie utworzone zostało odnowione Cesarstwo Karola I Wielkiego.

Panowanie Chlodwiga I

W V wieku Frankowie saliccy pod wodzą Childeryka podbili Galię. Po jego śmierci w 481 roku panowanie objął jego syn Chlodwig I. W momencie wstąpienia na tron był on jednym z wielu władców plemiennych, a jego władza ogniskowała się wokół Tournai. W ciągu kilku lat udało mu się pokonać innych wodzów, co uczyniło go jedynym królem. W roku 486 w bitwie pod Soissons pokonał rzymskiego wodza Syagriusa, który po upadku cesarstwa rzymskiego ustanowił dominium w północnej Galii (Dominio di Siagrio). Po tym zwycięstwie Chlodwig rozciągnął swą władze nad jego państwem i ustanowił stolicę w Soissons. W 492 roku poślubił siostrzenicę króla Burgundów Chrodechildę, która starała się przekonać męża do konwersji na chrześcijaństwo, starania te jednak spełzły na niczym^[2].

Dalsze lata panowania Chlodwiga to ciąg sukcesów wojskowych: odparcie najazdu Alemanów w 496 roku, ingerencja w wewnętrzne spory wśród Burgundów w 500 roku, podbój Akwitanii w 506 roku. Zdobyczom tym towarzyszyło ciągłe rozciąganie władzy nad innymi państwami frankijskimi w kierunku Renu^{[potrzebny przypis]}.

Szczególne znaczenie dla przyszłości i charakteru państwa frankijskiego miało przyjęcie przez Chlodwiga chrztu w czasie kampanii przeciw Alemanom. Legenda głosi, że król przysiągł przed decydującą bitwą, że w razie zwycięstwa dokona konwersji^[3]. W odróżnieniu od innych władców barbarzyńskich, w większości arian, Chlodwig przyjął chrzest w obrządku katolickim. Miało to duże znaczenie dla spoistości państwa frankijskiego, gdyż większość z mieszkańców Galii należała do Kościoła katolickiego^{[potrzebny przypis]}.

W 507 roku wybuchła wojna z królestwem wizygockim. W tym konflikcie wspierał Chlodwiga król burgundzki. Bitwa stoczona z Wizygotami pod Vouille, w pobliżu Poitiers, przyniosła zwycięstwo Chlodwiga. Zginął wizygocki władca, Alaryk II, a akwitańskie prowincje królestwa wizygockiego znalazły się rękach Franków. Ze względu na oddalenie od Cesarstwa Bizantyjskiego cesarz łaskawszym okiem patrzył na Franków niż Ostrogotów. Cesarz Anastazy I uznał władzę Chlodwiga i w 508 roku przyznał mu konsulat honorowy. Pod koniec życia Chlodwig podporządkował sobie małe królestwa frankońskie w Kolonii, Therouanne, Cambraii Le Mans. Chlodwig zmarł 27 listopada 511 roku^{[potrzebny przypis]}.

Podział państwa po śmierci Chlodwiga I

Po śmierci Chlodwiga stworzone przez niego państwo uległo podziałowi między jego czterech synów:

Teodoryka – tereny Franków Rypaurskich, a także zachodnia Akwitania, stolica w Metz^[4] lub w Reims^[5].
Chlotara – tereny położone nad dolną i środkową Loarą, wokół Poitiers, Bourges i Orleanu, ze stolicą w tym ostatnim mieście.
Childeberta – tereny Franków Salickich (na zach. od Sommy), Normandia i Bretania, stolica w Paryżu.
Chlodomera – tereny Franków Salickich (na wsch. od Sommy), zachodnia Akwitania, stolica w Soissons^{[potrzebny przypis]}.

Podbój Burgundii

Z państwami frankijskimi od południowego zachodu sąsiadowało silne państwo Burgundów, którego władcy cieszyli się dużymi wpływami na dworze bizantyńskim. Byli oni spokrewnieni (przez Chrodechildę) z Merowingami, a od 515 roku tak jak i oni wyznawali katolicyzm^[6]. Dobrze zapowiadające się panowanie nowego władcy Zygmunta zostało zachwiane przez oskarżenia rzucone przez jego żonę w kierunku Sigeryka, syna Zygmunta z pierwszego małżeństwa. Podburzony tym król udusił własnego syna. Chlodomer skorzystał z kłopotów wewnętrznych Burgundów i w 523 roku najechał ich państwo. Po krótkiej kampanii pojmał i zamordował Zygmunta i jego rodzinę^[7]. W roku następnym powrócił do Burgundii, gdzie władzę objął brat zmarłego Godomar, któremu w 524 roku udało się odeprzeć najazd króla Soissons. W walkach tych zginął Chlodomer, a jego królestwo zostało podzielone między Childeberta i Chlotara, którzy zabili dwóch synów zmarłego, a trzeciego uczynili księdzem^[8]. Dzieło rozpoczęte przez Chlodomera dokończyli jego bracia, Chlotar i Chilbert, którzy podbili Burgundię w 534 roku^[5].

Burgundia została podzielona między trzech braci i Teodeberta, syna Teodoryka, który nie brał udział w wyprawie na Burgundów, gdyż ożeniony był z córką Zygmunta^[9]. Tak więc Teodebert otrzymał północną część królestwa, Childebert – środkową z Lyonem i Vienne, a Chlotar – południową^{[potrzebny przypis]}.

Polityka Teodoryka

W czasie walk młodszych braci o Burgundię Teodoryk działał aktywnie na północno-zachodniej granicy ich wspólnego dziedzictwa. Jego pierwszym wrogiem byli Duńczycy, którzy tamtejsze terytorium uczynili terenem swoich ekspedycji. W walce tej wspierali go Sasi i Fryzowie, którym w pewnym momencie narzucił zwierzchnictwo^[10]. Teodoryk ingerował także w sprawy państwa Turyngów, którym rządzili bracia Hermanfrid i Berthar. Pierwszy z nich zaproponował Teodorykowi połowę królestwa w zamian za usunięcie brata, nie dotrzymał jednak obietnicy. Wobec tego Teodoryk postanowił użyć siły: wraz z bratem Chlotarem w 531 roku najechał Turyngów, zabił króla i anektował jego królestwo, a jego siostrzenicę Radegund pojmał Chlotar^[5]; możliwe, że później została ona jego żoną^[10]. W czasie walk w Burgundii (najprawdopodobniej tych z 524 roku)^[11] Teuderyk wyprawił się na Owernię, która stała się zarzewiem buntu (cześć możnowładców chciała poddać się władzy Childeberta)^[8].

Podboje synów Chlodwiga I

Mimo podejmowanych prób zbliżenia Merowingów z panującymi w Hiszpanii i południowej Galii Wizygotami, czego wyrazem było małżeństwo siostry Merowingów z wizygockim królem Amalrykiem, w późniejszym okresie Frankowie napadali na ziemie Gotów. Największą i ostatnią była wyprawa podjęta przez Childeberta i Chlotara w 541 roku, zakończyła się ona jednak klęską^[10].

Ostatnim wielką zdobyczą synów Chlodwiga było zajęcie Prowansji. Czynu, który nie udał się ojcu na drodze wojennej, synowie dokonali za pomocą dyplomacji. W zamian za pomoc w walce z Bizancjum Ostrogoci zrzekli się władzy nad Prowansją i terenami alemańskimi nad Górnym Renem. Frankowie jednak nie poprzestali na tym i pod wodzą Teodeberta w 539 roku udali się do Italii, gdzie, walcząc zarówno z Bizantyńczykami, jak i z Ostrogotami, złupili kraj^[12].

Państwo Franków po śmierci Chlotara I

W 561 roku nastąpił rozpad państwa na Austrazję, Neustrię i Burgundię. Ponowne zjednoczenie kraju dokonało się w 613 roku za sprawą Chlotara II. W latach 639–751 roku trwał okres tzw. gnuśnych królów. Powstanie potęgi frankijskiej nie byłoby możliwe, gdyby nie władca europejski przełomu VII i VIII wieku, Karol Młot. Nie tylko niepodzielnie władał on praktycznie całą zachodnią częścią kontynentu (nie licząc Wysp Brytyjskich i Półwyspu Iberyjskiego), ale dzięki swej zdecydowanej polityce przeciwko muzułmanom z Hiszpanii wdał się w łaski papiestwa. Przydomek swój zawdzięczał zwycięskiej bitwie pod Poitiers; nigdy jednak nie przyjął tytułu królewskiego, pełniąc funkcję majordoma na dworze Merowingów. Syn Karola, Pepin Krótki, objął władzę już jako król w 751 roku, detronizując Merowingów. Zacieśnił on więzi z papieżem, tworząc w Italii Państwo Kościelne. Po jego śmieci w 768 roku zastąpił go syn, Karol Wielki, który został cesarzem rzymskim 25 grudnia 800 roku^{[potrzebny przypis]}.

↑ Brak stałej siedziby władcy i nominalnej stolicy. Akwizgran był miejscem koronacji władców i rezydencją Karola I Wielkiego
↑ I. Wood, The Merovingian Kingdoms, s. 41.
↑ Grzegorz z Tours, Historie. Historia Franków, I, 30.
↑ Historia Europy, red. A. Mączak, s. 75.
↑ ^a ^b ^c I. Wood, The Merovingian Kingdoms, s. 50.
↑ I. Wood, The Merovingian Kingdoms, s. 51.
↑ Grzegorz z Tours, Historie. Historia Franków, I, 5.
↑ ^a ^b The New Cambridge Medieval History, T. 2, C. 700–c. 900, red. R. McKitterick, s. 201.
↑ The New Cambridge Medieval History, T. 2, C. 700–c. 900, red. R. McKitterick, s. 199.
↑ ^a ^b ^c The New Cambridge Medieval History, T. 2, C. 700–c. 900, red. R. McKitterick, s. 200.
↑ I. Wood, The Merovingian Kingdoms, s. 52–53.
↑ The New Cambridge Medieval History, T. 2, C. 700–c. 900, red. R. McKitterick, s. 200–201.

Bibliografia

Grzegorz z Tours, Historie. Historia Franków, oprac. D.A. Sikorski, Tyniec 2002. ISBN 83-7354-037-7.
Historia Europy, red. A. Mączak, Wrocław 2006. ISBN 83-04-04851-5.
Manteuffel T., Historia powszechna. Średniowiecze, Warszawa 2004. ISBN 83-01-13836-X.
The New Cambridge Medieval History, T. 2, C.700–c.900, red. R. McKitterick, Cambridge 2004. ISBN 0-521-36292-X.
Wood I., The Merovingian Kingdoms, Londyn 1994, ISBN 0-582-21878-0-CSD.

[1] Brak stałej siedziby władcy i nominalnej stolicy. Akwizgran był miejscem koronacji władców i rezydencją Karola I Wielkiego

[2] I. Wood, The Merovingian Kingdoms, s. 41.

[3] Grzegorz z Tours, Historie. Historia Franków, I, 30.

[4] Historia Europy, red. A. Mączak, s. 75.

[Wood50-5] I. Wood, The Merovingian Kingdoms, s. 50.

[6] I. Wood, The Merovingian Kingdoms, s. 51.

[7] Grzegorz z Tours, Historie. Historia Franków, I, 5.

[Cambridge201-8] The New Cambridge Medieval History, T. 2, C. 700–c. 900, red. R. McKitterick, s. 201.

[9] The New Cambridge Medieval History, T. 2, C. 700–c. 900, red. R. McKitterick, s. 199.

[Cambridge200-10] The New Cambridge Medieval History, T. 2, C. 700–c. 900, red. R. McKitterick, s. 200.

[11] I. Wood, The Merovingian Kingdoms, s. 52–53.

[12] The New Cambridge Medieval History, T. 2, C. 700–c. 900, red. R. McKitterick, s. 200–201.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

@@ Linia 86: / Linia 86: @@
 W V wieku Frankowie saliccy pod wodzą [[Childeryk I|Childeryka]] podbili [[Galia|Galię]]. Po jego śmierci w 481 roku panowanie objął jego syn [[Chlodwig I]]. W momencie wstąpienia na tron był on jednym z wielu władców plemiennych, a jego władza ogniskowała się wokół [[Tournai]]. W ciągu kilku lat udało mu się pokonać innych wodzów, co uczyniło go jedynym królem. W roku 486 w [[Bitwa pod Soissons (486)|bitwie pod Soissons]] pokonał rzymskiego wodza [[Syagriusz|Syagriusa]], który po upadku cesarstwa rzymskiego ustanowił dominium w północnej Galii ([[Dominio di Siagrio]]). Po tym zwycięstwie Chlodwig rozciągnął swą władze nad jego państwem i ustanowił stolicę w Soissons. W 492 roku poślubił siostrzenicę króla Burgundów [[Święta Klotylda|Chrodechildę]], która starała się przekonać męża do konwersji na chrześcijaństwo, starania te jednak spełzły na niczym<ref>I. Wood, ''The Merovingian Kingdoms'', s. 41.</ref>.
-Dalsze lata panowania Chlodwiga to ciąg sukcesów wojskowych: odparcie najazdu Alemanów w 496 roku, ingerencja w wewnętrzne spory wśród Burgundów w 500 roku, podbój Akwitanii w 506 roku. Zdobyczom tym towarzyszyło ciągłe rozciąganie władzy nad innymi państwami frankijskimi w kierunku Renu{{fakt}}.
+Dalsze lata panowania Chlodwiga to ciąg sukcesów wojskowych: odparcie najazdu Alemanów w 496 roku, ingerencja w wewnętrzne spory wśród Burgundów w 500 roku, podbój Akwitanii w 506 roku. Zdobyczom tym towarzyszyło ciągłe rozciąganie władzy nad innymi państwami frankijskimi w kierunku Renu{{fakt|data=2015-06}}.
-Szczególne znaczenie dla przyszłości i charakteru państwa frankijskiego miało przyjęcie przez Chlodwiga chrztu w czasie kampanii przeciw Alemanom. Legenda głosi, że król przysiągł przed decydującą bitwą, że w razie zwycięstwa dokona konwersji<ref>Grzegorz z Tours, ''Historie. Historia Franków'', I, 30.</ref>. W odróżnieniu od innych władców barbarzyńskich, w większości [[Arianizm|arian]], Chlodwig przyjął chrzest w obrządku katolickim. Miało to duże znaczenie dla spoistości państwa frankijskiego, gdyż większość z mieszkańców Galii należała do Kościoła katolickiego{{fakt}}.
+Szczególne znaczenie dla przyszłości i charakteru państwa frankijskiego miało przyjęcie przez Chlodwiga chrztu w czasie kampanii przeciw Alemanom. Legenda głosi, że król przysiągł przed decydującą bitwą, że w razie zwycięstwa dokona konwersji<ref>Grzegorz z Tours, ''Historie. Historia Franków'', I, 30.</ref>. W odróżnieniu od innych władców barbarzyńskich, w większości [[Arianizm|arian]], Chlodwig przyjął chrzest w obrządku katolickim. Miało to duże znaczenie dla spoistości państwa frankijskiego, gdyż większość z mieszkańców Galii należała do Kościoła katolickiego{{fakt|data=2015-06}}.
-W 507 roku wybuchła wojna z królestwem [[Wizygoci|wizygockim]]. W tym konflikcie wspierał Chlodwiga [[władcy Burgundii|król burgundzki]]. Bitwa stoczona z Wizygotami [[Bitwa pod Vouillé|pod Vouille]], w pobliżu [[Poitiers]], przyniosła zwycięstwo Chlodwiga. Zginął wizygocki władca, [[Alaryk II]], a [[Akwitania|akwitańskie]] prowincje królestwa wizygockiego znalazły się rękach Franków. Ze względu na oddalenie od [[cesarstwo Bizantyńskie|Cesarstwa Bizantyjskiego]] cesarz łaskawszym okiem patrzył na Franków niż Ostrogotów. Cesarz [[Anastazjusz I|Anastazy I]] uznał władzę Chlodwiga i w 508 roku przyznał mu [[Konsul rzymski|konsulat honorowy]]. Pod koniec życia Chlodwig podporządkował sobie małe królestwa frankońskie w [[Kolonia (Niemcy)|Kolonii]], [[Therouanne]], [[Cambrai]]i [[Le Mans]]. Chlodwig zmarł 27 listopada 511 roku{{fakt}}.
+W 507 roku wybuchła wojna z królestwem [[Wizygoci|wizygockim]]. W tym konflikcie wspierał Chlodwiga [[władcy Burgundii|król burgundzki]]. Bitwa stoczona z Wizygotami [[Bitwa pod Vouillé|pod Vouille]], w pobliżu [[Poitiers]], przyniosła zwycięstwo Chlodwiga. Zginął wizygocki władca, [[Alaryk II]], a [[Akwitania|akwitańskie]] prowincje królestwa wizygockiego znalazły się rękach Franków. Ze względu na oddalenie od [[cesarstwo Bizantyńskie|Cesarstwa Bizantyjskiego]] cesarz łaskawszym okiem patrzył na Franków niż Ostrogotów. Cesarz [[Anastazjusz I|Anastazy I]] uznał władzę Chlodwiga i w 508 roku przyznał mu [[Konsul rzymski|konsulat honorowy]]. Pod koniec życia Chlodwig podporządkował sobie małe królestwa frankońskie w [[Kolonia (Niemcy)|Kolonii]], [[Therouanne]], [[Cambrai]]i [[Le Mans]]. Chlodwig zmarł 27 listopada 511 roku{{fakt|data=2015-06}}.
 == Podział państwa po śmierci Chlodwiga I ==
@@ Linia 98: / Linia 98: @@
 * [[Chlotar I|Chlotara]] – tereny położone nad dolną i środkową Loarą, wokół [[Poitiers]], [[Bourges]] i [[Orlean]]u, ze stolicą w tym ostatnim mieście.
 * [[Childebert I|Childeberta]] – tereny Franków Salickich (na zach. od Sommy), Normandia i Bretania, stolica w [[Paryż]]u.
-* [[Chlodomera]] – tereny Franków Salickich (na wsch. od Sommy), zachodnia Akwitania, stolica w [[Soissons]]{{fakt}}.
+* [[Chlodomera]] – tereny Franków Salickich (na wsch. od Sommy), zachodnia Akwitania, stolica w [[Soissons]]{{fakt|data=2015-06}}.
 === Podbój Burgundii ===
 Z państwami frankijskimi od południowego zachodu sąsiadowało silne państwo Burgundów, którego władcy cieszyli się dużymi wpływami na dworze bizantyńskim. Byli oni spokrewnieni (przez Chrodechildę) z Merowingami, a od 515 roku tak jak i oni wyznawali katolicyzm<ref>I. Wood, ''The Merovingian Kingdoms'', s. 51.</ref>. Dobrze zapowiadające się panowanie nowego władcy [[Zygmunt I Święty|Zygmunta]] zostało zachwiane przez oskarżenia rzucone przez jego żonę w kierunku Sigeryka, syna Zygmunta z pierwszego małżeństwa. Podburzony tym król udusił własnego syna. Chlodomer skorzystał z kłopotów wewnętrznych Burgundów i w 523 roku najechał ich państwo. Po krótkiej kampanii pojmał i zamordował Zygmunta i jego rodzinę<ref>Grzegorz z Tours, ''Historie. Historia Franków'', I, 5.</ref>. W roku następnym powrócił do Burgundii, gdzie władzę objął brat zmarłego Godomar, któremu w 524 roku udało się odeprzeć najazd króla Soissons. W walkach tych zginął Chlodomer, a jego królestwo zostało podzielone między Childeberta i Chlotara, którzy zabili dwóch synów zmarłego, a trzeciego uczynili księdzem<ref name="Cambridge201">''The New Cambridge Medieval History'', T. 2, ''C. 700–c. 900'', red. R. McKitterick, s. 201.</ref>. Dzieło rozpoczęte przez Chlodomera dokończyli jego bracia, Chlotar i Chilbert, którzy podbili Burgundię w 534 roku<ref name="Wood50"/>.
-Burgundia została podzielona między trzech braci i [[Teodebert I|Teodeberta]], syna Teodoryka, który nie brał udział w wyprawie na Burgundów, gdyż ożeniony był z córką Zygmunta<ref>''The New Cambridge Medieval History'', T. 2, ''C. 700–c. 900'', red. R. McKitterick, s. 199.</ref>. Tak więc Teodebert otrzymał północną część królestwa, Childebert – środkową z [[Lyon]]em i [[Vienne (Isère)|Vienne]], a Chlotar – południową{{fakt}}.
+Burgundia została podzielona między trzech braci i [[Teodebert I|Teodeberta]], syna Teodoryka, który nie brał udział w wyprawie na Burgundów, gdyż ożeniony był z córką Zygmunta<ref>''The New Cambridge Medieval History'', T. 2, ''C. 700–c. 900'', red. R. McKitterick, s. 199.</ref>. Tak więc Teodebert otrzymał północną część królestwa, Childebert – środkową z [[Lyon]]em i [[Vienne (Isère)|Vienne]], a Chlotar – południową{{fakt|data=2015-06}}.
 === Polityka Teodoryka ===
@@ Linia 114: / Linia 114: @@
 == Państwo Franków po śmierci Chlotara I ==
-W 561 roku nastąpił rozpad państwa na [[Austrazja|Austrazję]], [[Neustria|Neustrię]] i Burgundię. Ponowne zjednoczenie kraju dokonało się w 613 roku za sprawą [[Chlotar II|Chlotara II]]. W latach 639–751 roku trwał okres tzw. [[Gnuśni królowie|gnuśnych królów]]. Powstanie potęgi frankijskiej nie byłoby możliwe, gdyby nie władca europejski przełomu VII i VIII wieku, [[Karol Młot]]. Nie tylko niepodzielnie władał on praktycznie całą zachodnią częścią kontynentu (nie licząc [[Wyspy Brytyjskie|Wysp Brytyjskich]] i [[Półwysep Iberyjski|Półwyspu Iberyjskiego]]), ale dzięki swej zdecydowanej polityce przeciwko [[Muzułmanin|muzułmanom]] z Hiszpanii wdał się w łaski [[Papież|papiestwa]]. Przydomek swój zawdzięczał zwycięskiej [[Bitwa pod Poitiers (732)|bitwie pod Poitiers]]; nigdy jednak nie przyjął tytułu królewskiego, pełniąc funkcję majordoma na dworze [[Merowingowie|Merowingów]]. Syn Karola, [[Pepin Krótki]], objął władzę już jako król w 751 roku, detronizując Merowingów. Zacieśnił on więzi z papieżem, tworząc w Italii [[Państwo Kościelne]]. Po jego śmieci w 768 roku zastąpił go syn, [[Karol Wielki]], który został cesarzem rzymskim 25 grudnia 800 roku{{fakt}}.
+W 561 roku nastąpił rozpad państwa na [[Austrazja|Austrazję]], [[Neustria|Neustrię]] i Burgundię. Ponowne zjednoczenie kraju dokonało się w 613 roku za sprawą [[Chlotar II|Chlotara II]]. W latach 639–751 roku trwał okres tzw. [[Gnuśni królowie|gnuśnych królów]]. Powstanie potęgi frankijskiej nie byłoby możliwe, gdyby nie władca europejski przełomu VII i VIII wieku, [[Karol Młot]]. Nie tylko niepodzielnie władał on praktycznie całą zachodnią częścią kontynentu (nie licząc [[Wyspy Brytyjskie|Wysp Brytyjskich]] i [[Półwysep Iberyjski|Półwyspu Iberyjskiego]]), ale dzięki swej zdecydowanej polityce przeciwko [[Muzułmanin|muzułmanom]] z Hiszpanii wdał się w łaski [[Papież|papiestwa]]. Przydomek swój zawdzięczał zwycięskiej [[Bitwa pod Poitiers (732)|bitwie pod Poitiers]]; nigdy jednak nie przyjął tytułu królewskiego, pełniąc funkcję majordoma na dworze [[Merowingowie|Merowingów]]. Syn Karola, [[Pepin Krótki]], objął władzę już jako król w 751 roku, detronizując Merowingów. Zacieśnił on więzi z papieżem, tworząc w Italii [[Państwo Kościelne]]. Po jego śmieci w 768 roku zastąpił go syn, [[Karol Wielki]], który został cesarzem rzymskim 25 grudnia 800 roku{{fakt|data=2015-06}}.
 {{Przypisy}}