Franciszek Mróz: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
przekierowanie do hasla |
WP:SK, dodałem powstanie antykomunistyczne w Polsce 1944–1953, dr. red. porz. kat. |
||
Linia 2: | Linia 2: | ||
|imię i nazwisko = Franciszek Mróz |
|imię i nazwisko = Franciszek Mróz |
||
|imię i nazwisko org = |
|imię i nazwisko org = |
||
|pseudonim = |
|pseudonim = Żółw, Bóbr, Dziadek, Halniak |
||
|rodzaj wojsk = lądowe |
|rodzaj wojsk = lądowe |
||
|zwycięstwa = |
|zwycięstwa = |
||
Linia 14: | Linia 14: | ||
|miejsce śmierci = [[Kraków]] [[Więzienie Montelupich]] |
|miejsce śmierci = [[Kraków]] [[Więzienie Montelupich]] |
||
|lata służby = 1932-1933 oraz 1939-1950 |
|lata służby = 1932-1933 oraz 1939-1950 |
||
|siły zbrojne = [[Wojsko Polskie II RP]] |
|siły zbrojne = [[Wojsko Polskie (II RP)]],<br />[[Armia Krajowa]],<br />[[Wolność i Niezawisłość]] |
||
|jednostki = |
|jednostki = [[26 Pułk Piechoty (II RP)]],<br />oddział por [[Józef Mika (żołnierz)|Józefa Miki]] |
||
|stanowiska = |
|stanowiska = |
||
|wojny i bitwy = [[II wojna światowa]],<br />[[kampania wrześniowa]],<br />[[powstanie antykomunistyczne w Polsce 1944–1953]] |
|||
|wojny i bitwy = |
|||
|późniejsza praca = |
|późniejsza praca = |
||
|odznaczenia = |
|odznaczenia = |
||
|commons = |
|commons = |
||
}} |
}} |
||
'''Franciszek Mróz''' [[pseudonim|ps.]] |
'''Franciszek Mróz''' [[pseudonim|ps.]] „Żółw”, „Bóbr”, „Dziadek”, „Halniak” (ur. [[10 grudnia]] [[1910]] w [[Skrzynka (powiat myślenicki)|Skrzynce]], zm. [[25 czerwca]] [[1951]] w [[Kraków|Krakowie]]) – uczestnik [[Kampania wrześniowa|kampanii wrześniowej]], żołnierz partyzantki antyhitlerowskiej i antykomunistycznej. |
||
== Lata międzywojenne == |
== Lata międzywojenne == |
||
Linia 48: | Linia 48: | ||
* [[Żołnierze wyklęci]] |
* [[Żołnierze wyklęci]] |
||
{{ |
{{SORTUJ:Mróz, Franciszek}} |
||
[[Kategoria:Członkowie Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość]] |
[[Kategoria:Członkowie Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość]] |
||
[[Kategoria:Dowódcy oddziałów podziemia antykomunistycznego 1944-1956]] |
[[Kategoria:Dowódcy oddziałów podziemia antykomunistycznego 1944-1956]] |
||
⚫ | |||
[[Kategoria:Polskie ofiary represji stalinowskich stracone w Polsce Ludowej 1944-1956]] |
[[Kategoria:Polskie ofiary represji stalinowskich stracone w Polsce Ludowej 1944-1956]] |
||
[[Kategoria:Uczestnicy kampanii wrześniowej]] |
[[Kategoria:Uczestnicy kampanii wrześniowej]] |
||
Linia 56: | Linia 57: | ||
[[Kategoria:Zmarli w 1951]] |
[[Kategoria:Zmarli w 1951]] |
||
[[Kategoria:Żołnierze Armii Krajowej]] |
[[Kategoria:Żołnierze Armii Krajowej]] |
||
⚫ |
Wersja z 23:08, 26 cze 2015
chorąży | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1932-1933 oraz 1939-1950 |
Siły zbrojne | |
Jednostki |
26 Pułk Piechoty (II RP), |
Główne wojny i bitwy |
II wojna światowa, |
Franciszek Mróz ps. „Żółw”, „Bóbr”, „Dziadek”, „Halniak” (ur. 10 grudnia 1910 w Skrzynce, zm. 25 czerwca 1951 w Krakowie) – uczestnik kampanii wrześniowej, żołnierz partyzantki antyhitlerowskiej i antykomunistycznej.
Lata międzywojenne
Mieszkał w Skrzynce prowadząc niewielkie gospodarstwo rolne razem ze swoją matką. Ukończył 4 klasy szkoły powszechnej, ale zdolności i samokształcenie pozwoliły mu zdobyć wiedzę przewyższającą formalne wykształcenie. W latach 1932-1933 odbył służbę wojskową w 26 Pułku Piechoty we Lwowie. We Lwowie chodził do teatrów i oper co zaowocowało, po powrocie do domu, zorganizowaniem chóru i amatorskiego teatru w rodzinnej Skrzynce. Jako pierwszy w okolicy założył winnicę, sprowadzając mrozoodporne sadzonki ze Szwecji.
1939-1945
Walczył w czasie kampanii wrześniowej w stopniu plutonowego. Po powrocie do rodzinnej wsi rozpoczął działalność konspiracyjną, gromadząc broń i amunicję. W 1943 zorganizował jeden z pierwszych oddziałów dywersyjnych na ziemi myślenickiej, wchodzący w skład AK. W 1944 oddział partyzancki "Żółw", obok dziesięciu innych oddziałów wchodził w skład myślenickiego obwodu AK o kryptonimie Murawa. Oddział przeważnie kwaterował na terenie Skrzynki lub Kędzierzynki.
W czasie okupacji Mróz organizował pomoc dla kilku rodzin żydowskich i uciekinierów z niemieckiej niewoli (głównie Rosjan).
1946-1950
Po zakończeniu działań wojennych ujawnił się. Został za działalność konspiracyjną awansowany do stopnia chorążego oraz odznaczony Krzyżem Walecznych. Zagrożony aresztowaniem postanowił ukrywać się. W lecie 1946 zorganizował oddział zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, podporządkowany Józefowi Kurasiowi Ogniowi. Na skutek aresztowań pod koniec 1946 i ujawnień w ramach amnestii 1947 roku oddział przestał istnieć. Mróz ukrywał się na własną rękę, po czym w październiku 1947 skontaktował się z por. Józefem Miką z pobliskiego Gruszowa. Razem z Tadeuszem Lenartem oraz Emilem Przeciszewskim stworzyli czteroosobowy oddział partyzancki. Mimo usilnych starań miejscowych oddziałów KBW, UB, ORMO i MO oddział utrzymał się w terenie do 1950. Wprowadzenie do grupy agenta podającego się za łącznika z Zachodem pozwoliło UB przeprowadzić w październiku 1950 operację, w wyniku której Mróz i Józef Mika zostali aresztowani a Przeciszewski z Lenartem zginęli w walce. Agentem wprowadzonym do grupy był Marian Strużyński vel Reniak, który wydał później swoje wspomnienia z tej akcji ("Człowiek stamtąd") przedstawiając, zgodnie z wytycznymi komunistycznej propagandy, partyzantów jako pospolitych bandytów.
Proces i egzekucja
Po aresztowaniu Mróz poddawany był torturom. W trakcie procesu sędzia Wojskowego Sądu Rejonowego w Krakowie nie zezwolił na przesłuchanie 18 świadków wezwanych przez obrońcę, m.in. rodzin żydowskich oraz sowieckich żołnierzy, uciekinierów z niemieckiej niewoli ukrywanych w czasie wojny przez Mroza. Sądzony był razem z Józefem Miką, wyrok w ich sprawie zapadł 12 maja 1951. Obydwaj zostali skazani na karę śmierci i rozstrzelani w Więzieniu Montelupich w Krakowie 25 czerwca 1951. Pochowano ich w jednym grobie na Cmentarzu Rakowickim.
Bibliografia
- Apolonia Ptak "Prawem wilka"
- Kazimierz Kowalski, Piotr Przęczek "Z dziejów Dobczyc" część 9, 12, 15, 19, 20, 24 (miesięcznik "Tapeta")
- Władysław Banach "Nastały krwawe dni"
- Filip Musiał "Skazani na karę śmierci przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Krakowie 1946-1955"
- Marian Reniak "Człowiek stamtąd"
Zobacz też
- Członkowie Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość
- Dowódcy oddziałów podziemia antykomunistycznego 1944-1956
- Pochowani na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie
- Polskie ofiary represji stalinowskich stracone w Polsce Ludowej 1944-1956
- Uczestnicy kampanii wrześniowej
- Urodzeni w 1910
- Zmarli w 1951
- Żołnierze Armii Krajowej