Abigail Adams: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m uproszczenie wywołania szablonu {{Kontrola autorytatywna}}
Kelvin (dyskusja | edycje)
odlink. dat, drobne redakcyjne, lit., WP:SK
Linia 3: Linia 3:
|grafika = [[Plik:Abigail Adams.jpg|center|200px]]
|grafika = [[Plik:Abigail Adams.jpg|center|200px]]
|data urodzenia = [[11 listopada]] [[1744]]
|data urodzenia = [[11 listopada]] [[1744]]
|miejsce urodzenia =
|miejsce urodzenia =
|data śmierci = [[28 października]] [[1818]]
|data śmierci = [[28 października]] [[1818]]
|funkcja = [[Pierwsze damy Stanów Zjednoczonych|Pierwsza dama Stanów Zjednoczonych]]
|funkcja = [[Pierwsze damy Stanów Zjednoczonych|Pierwsza dama Stanów Zjednoczonych]]
|partia =
|partia =
|od = [[4 marca]] [[1797]]
|od = [[4 marca]] [[1797]]
|do = [[4 marca]] [[1801]]
|do = [[4 marca]] [[1801]]
Linia 19: Linia 19:
}}
}}


'''Abigail Smith Adams''' (ur. [[11 listopada]] [[1744]], zm. [[28 października]] [[1818]]) – [[Stany Zjednoczone|amerykańska]] [[Feminizm|feministka]]; jako żona [[John Adams|Johna Adamsa]] pełniła funkcję [[Drugie damy Stanów Zjednoczonych|drugiej damy USA]] (1789-1797) oraz [[Pierwsze damy Stanów Zjednoczonych|pierwszej damy]] (1797-1801). Matka [[John Quincy Adams|Johna Quincy Adamsa]], [[Prezydenci Stanów Zjednoczonych|prezydenta USA]] (1825-1829).
'''Abigail Smith Adams''' (ur. [[11 listopada]] [[1744]], zm. [[28 października]] [[1818]]) – [[Stany Zjednoczone|amerykańska]] [[Feminizm|feministka]]; jako żona [[John Adams|Johna Adamsa]] pełniła funkcję [[Drugie damy Stanów Zjednoczonych|drugiej damy USA]] (1789–1797) oraz [[Pierwsze damy Stanów Zjednoczonych|pierwszej damy]] (1797–1801). Matka [[John Quincy Adams|Johna Quincy Adamsa]], [[Prezydenci Stanów Zjednoczonych|prezydenta USA]] (1825–1829).


== Lata młodości i wykształcenie ==
== Lata młodości i wykształcenie ==
Abigail Smith urodziła się [[11 listopada]] [[1744]] w [[Weymouth (Massachusetts)|Weymouth]] w stanie [[Massachusetts]], jako córka Williama Smitha i Elizabeth Quincy. Jej ojciec był pastorem we wspólnocie [[Kongregacjonalizm|kongregacjonalistów]].
Abigail Smith urodziła się 11 listopada 1744 w [[Weymouth (Massachusetts)|Weymouth]] w stanie [[Massachusetts]], jako córka Williama Smitha i Elizabeth Quincy. Jej ojciec był pastorem we wspólnocie [[Kongregacjonalizm|kongregacjonalistów]].


Abigail nie otrzymała formalnego wykształcenia. Czytania i pisania uczyła ją i jej siostry Mary (1741-1811) i Elizabeth (znaną jako Betsy) ich matka. Studiowała także [[Anglia|angielską]] i [[Francja|francuską]] literaturę (jej ojciec posiadał dużą bibliotekę). Abigail dążyła do zagwarantowania praw kobiet w tworzącym się państwie. W liście z marca 1776 do swojego męża napisała:
Abigail nie otrzymała formalnego wykształcenia. Czytania i pisania uczyła ją i jej siostry Mary (1741–1811) i Elizabeth (znaną jako Betsy) ich matka. Studiowała także [[Anglia|angielską]] i [[Francja|francuską]] literaturę (jej ojciec posiadał dużą bibliotekę). Abigail dążyła do zagwarantowania praw kobiet w tworzącym się państwie. W liście z marca 1776 do swojego męża napisała:
: ''Od pewnego czasu dochodzą mnie wieści, że zamierzacie proklamować [[niepodległość]]. W nowym systemie prawnym, który zapewne ustalicie, nie zapominajcie o kobietach i bądźcie dla nich bardziej wspaniałomyślni i łaskawsi aniżeli wasi przodkowie, nie dawajcie nieograniczonej władzy mężczyznom. Pamiętajcie, że każdy mężczyzna będzie tyranem, jeżeli mu się tylko na to pozwoli. Jeśli nie zwrócicie szczególnej uwagi na kobiety, jesteśmy zdecydowane zbuntować się i nie uznamy żadnych praw, na podstawie których nie mamy żadnego głosu i żadnej reprezentacji. To, że wasza płeć jest naturalnym tyranem, jest prawdą od dawna znaną i nie kwestionowaną''.
: ''Od pewnego czasu dochodzą mnie wieści, że zamierzacie proklamować [[niepodległość]]. W nowym systemie prawnym, który zapewne ustalicie, nie zapominajcie o kobietach i bądźcie dla nich bardziej wspaniałomyślni i łaskawsi aniżeli wasi przodkowie, nie dawajcie nieograniczonej władzy mężczyznom. Pamiętajcie, że każdy mężczyzna będzie tyranem, jeżeli mu się tylko na to pozwoli. Jeśli nie zwrócicie szczególnej uwagi na kobiety, jesteśmy zdecydowane zbuntować się i nie uznamy żadnych praw, na podstawie których nie mamy żadnego głosu i żadnej reprezentacji. To, że wasza płeć jest naturalnym tyranem, jest prawdą od dawna znaną i nie kwestionowaną''.


Linia 34: Linia 34:


Z ich związku urodziło się sześcioro dzieci, czworo dożyło dorosłego wieku:
Z ich związku urodziło się sześcioro dzieci, czworo dożyło dorosłego wieku:
* Abigail, Jr. (1765-1813)
* Abigail, Jr. (1765–1813)
* [[John Quincy Adams|John Quincy]] (1767-1848), 6. prezydent USA
* [[John Quincy Adams|John Quincy]] (1767–1848), 6. prezydent USA
* Susanna (1768-1770)
* Susanna (1768–1770)
* Charles (1770-1800)
* Charles (1770–1800)
* Thomas Boylston (1772-1832)
* Thomas Boylston (1772–1832)
* Elizabeth (1775-1775)
* Elizabeth (1775–1775)


Państwo Adams zapoczątkowali polityczną tradycję ich rodziny. Ich potomkowie zajmowali wiele stanowisk rządowych, parlamentarnych i dyplomatycznych.
Państwo Adams zapoczątkowali polityczną tradycję ich rodziny. Ich potomkowie zajmowali wiele stanowisk rządowych, parlamentarnych i dyplomatycznych.
Linia 45: Linia 45:
== Działalność publiczna ==
== Działalność publiczna ==
[[Plik:Abigail Adams First Spouse Coin obverse.jpg|thumb|170px|Moneta kolekcjonerska z wizerunkiem pierwszej damy]]
[[Plik:Abigail Adams First Spouse Coin obverse.jpg|thumb|170px|Moneta kolekcjonerska z wizerunkiem pierwszej damy]]
Abigail Adams była ambitną kobietą. Gdy jej mąż był delegatem do [[Kongres Kontynentalny|Kongresu Kontynentalnego]], nalegała by nazywano ja „panią delegatową” (''Mrs Delegate''). Twierdziła, że skoro po ślubie zrezygnowała ze swojego nazwiska, należy się jej również tytuł męża. Kiedy jej mąż został 2. [[Prezydenci Stanów Zjednoczonych|prezydentem Stanów Zjednoczonych]] mówiła o sobie „pani prezydentowa” (''Mrs President''). Należy pamiętać, że określenie [[pierwsza dama]] po raz pierwszy zostało użyte podczas prezydentury [[Rutherford Hayes|Rutherforda Hayes]] (1877-1881).
Abigail Adams była ambitną kobietą. Gdy jej mąż był delegatem do [[Kongres Kontynentalny|Kongresu Kontynentalnego]], nalegała by nazywano ja „panią delegatową” (''Mrs Delegate''). Twierdziła, że skoro po ślubie zrezygnowała ze swojego nazwiska, należy się jej również tytuł męża. Kiedy jej mąż został 2. [[Prezydenci Stanów Zjednoczonych|prezydentem Stanów Zjednoczonych]] mówiła o sobie „pani prezydentowa” (''Mrs President''). Należy pamiętać, że określenie [[pierwsza dama]] po raz pierwszy zostało użyte podczas prezydentury [[Rutherford Hayes|Rutherforda Hayesa]] (1877–1881).


Państwo Adams byli pierwszą prezydencką parą, która zamieszkała w [[Biały Dom|Białym Domu]]. Wprowadzili się jesienią [[1800]], choć rezydencja nie była jeszcze wykończona. Prezydent Adams zamieszkał w Białym Domu wcześniej od żony. Abigail, która była wówczas chora, przybyła później, przywożąc ze sobą portret poprzedniego prezydenta [[George Washington|George’a Washingtona]]. Pierwsza dama nie lubiła jednak niewykończonego domu. W liście do swojej córki z [[21 listopada]] 1800 żaliła się, że jest zbyt wilgotny, zimny i źle oświetlony. W liście tym uskarżała się, że projektanci rezydencji nie pomyśleli o pokoju na suszenie bielizny. Pani prezydentowa bieliznę prała w każdy poniedziałek, a suszyła ją w pokoju, który dziś nazywa się Salonem Wschodnim i gdzie odbywają się wystawne przyjęcia.
Państwo Adams byli pierwszą prezydencką parą, która zamieszkała w [[Biały Dom|Białym Domu]]. Wprowadzili się jesienią 1800, choć rezydencja nie była jeszcze wykończona. Prezydent Adams zamieszkał w Białym Domu wcześniej od żony. Abigail, która była wówczas chora, przybyła później, przywożąc ze sobą portret poprzedniego prezydenta [[George Washington|George’a Washingtona]]. Pierwsza dama nie lubiła jednak niewykończonego domu. W liście do swojej córki z 21 listopada 1800 żaliła się, że jest zbyt wilgotny, zimny i źle oświetlony. W liście tym uskarżała się, że projektanci rezydencji nie pomyśleli o pokoju na suszenie bielizny. Pani prezydentowa bieliznę prała w każdy poniedziałek, a suszyła ją w pokoju, który dziś nazywa się Salonem Wschodnim i gdzie odbywają się wystawne przyjęcia.


W dużej mierze [[John Adams]] wiele zawdzięcza swojej żonie, która umiejętnie kierowała jego polityczną karierą. Abigail twierdziła jednak, że jej mąż był bardzo nieszczęśliwym człowiekiem, gdy był prezydentem. [[Harry Truman|Harry S. Truman]], 33. prezydent USA (1945-1953), powiedział o niej, że ''Abigail byłaby z pewnością lepszym prezydentem aniżeli jej mąż''.
W dużej mierze John Adams wiele zawdzięcza swojej żonie, która umiejętnie kierowała jego polityczną karierą. Abigail twierdziła jednak, że jej mąż był bardzo nieszczęśliwym człowiekiem, gdy był prezydentem. [[Harry Truman|Harry S. Truman]], 33. prezydent USA (1945–1953), powiedział o niej, że ''Abigail byłaby z pewnością lepszym prezydentem aniżeli jej mąż''.


== Ostatnie lata życia ==
== Ostatnie lata życia ==
Linia 55: Linia 55:
Adamsowie mieszkali w Białym Domu niespełna pół roku. Jej mąż przegrał wybory z [[Thomas Jefferson|Thomasem Jeffersonem]]. Obowiązki pierwszej damy przejęła po niej [[Anna Thompson Gerry]], córka prezydenta; Jefferson był już wdowcem.
Adamsowie mieszkali w Białym Domu niespełna pół roku. Jej mąż przegrał wybory z [[Thomas Jefferson|Thomasem Jeffersonem]]. Obowiązki pierwszej damy przejęła po niej [[Anna Thompson Gerry]], córka prezydenta; Jefferson był już wdowcem.


John i Abigail powrócili do rodzinnego majątku w Braintree (dziś [[Quincy (Massachusetts)|Quincy]]. Tam też zmarła na [[dur brzuszny|tyfus]] [[10 listopada]] [[1818]] w wieku 74 lat. Państwo Adams przeżyli razem 54 lata i 3 dni. John Adams żył jeszcze osiem lat po śmierci żony. Pochowani są razem z ich synem i synową w ''United First Parish Church'' w Quincy.
John i Abigail powrócili do rodzinnego majątku w Braintree (dziś [[Quincy (Massachusetts)|Quincy]]. Tam też zmarła na [[dur brzuszny|tyfus]] 10 listopada 1818 w wieku 74 lat. Państwo Adams przeżyli razem 54 lata i 3 dni. John Adams żył jeszcze osiem lat po śmierci żony. Pochowani są razem z ich synem i synową w ''United First Parish Church'' w Quincy.


== Zobacz też ==
== Zobacz też ==
Linia 61: Linia 61:


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
* [[Longin Pastusiak|Pastusiak L.]], ''Najbardziej nieszczęśliwy prezydent'', [w:] ''Anegdoty prezydenckie'', Warszawa 1991.
* [[Longin Pastusiak|Pastusiak L.]], ''Najbardziej nieszczęśliwy prezydent'', w: ''Anegdoty prezydenckie'', Warszawa 1991.


== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
Linia 70: Linia 70:
|pop = [[Martha Dandridge Custis Washington]] |nast=[[Martha Jefferson Randolph]]}}
|pop = [[Martha Dandridge Custis Washington]] |nast=[[Martha Jefferson Randolph]]}}
{{Poprzednik Następca|urząd=[[Drugie damy Stanów Zjednoczonych|Druga dama USA]]
{{Poprzednik Następca|urząd=[[Drugie damy Stanów Zjednoczonych|Druga dama USA]]
|lata = [[1789]]-[[1797]]
|lata = [[1789]][[1797]]
|pop = – |nast=[[Anna Thompson Gerry]]}}
|pop = – |nast=[[Anna Thompson Gerry]]}}


Linia 77: Linia 77:
{{Kontrola autorytatywna}}
{{Kontrola autorytatywna}}


{{DEFAULTSORT:Adams, Abigail}}
{{SORTUJ:Adams, Abigail}}
[[Kategoria:Amerykańskie feministki i feminiści]]
[[Kategoria:Amerykańskie feministki i feminiści]]
[[Kategoria:Pierwsze damy Stanów Zjednoczonych]]
[[Kategoria:Pierwsze damy Stanów Zjednoczonych]]

Wersja z 19:46, 3 lip 2015

Abigail Smith Adams
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

11 listopada 1744
Weymouth

Data śmierci

28 października 1818

Pierwsza dama Stanów Zjednoczonych
Okres

od 4 marca 1797
do 4 marca 1801

Poprzedniczka

Martha Washington

Następczyni

Martha Jefferson Randolph

Druga dama Stanów Zjednoczonych
Okres

od 21 kwietnia 1789
do 4 marca 1797

Poprzedniczka

jako pierwsza

Następczyni

Anna Thompson Gerry

podpis

Abigail Smith Adams (ur. 11 listopada 1744, zm. 28 października 1818) – amerykańska feministka; jako żona Johna Adamsa pełniła funkcję drugiej damy USA (1789–1797) oraz pierwszej damy (1797–1801). Matka Johna Quincy Adamsa, prezydenta USA (1825–1829).

Lata młodości i wykształcenie

Abigail Smith urodziła się 11 listopada 1744 w Weymouth w stanie Massachusetts, jako córka Williama Smitha i Elizabeth Quincy. Jej ojciec był pastorem we wspólnocie kongregacjonalistów.

Abigail nie otrzymała formalnego wykształcenia. Czytania i pisania uczyła ją i jej siostry Mary (1741–1811) i Elizabeth (znaną jako Betsy) ich matka. Studiowała także angielską i francuską literaturę (jej ojciec posiadał dużą bibliotekę). Abigail dążyła do zagwarantowania praw kobiet w tworzącym się państwie. W liście z marca 1776 do swojego męża napisała:

Od pewnego czasu dochodzą mnie wieści, że zamierzacie proklamować niepodległość. W nowym systemie prawnym, który zapewne ustalicie, nie zapominajcie o kobietach i bądźcie dla nich bardziej wspaniałomyślni i łaskawsi aniżeli wasi przodkowie, nie dawajcie nieograniczonej władzy mężczyznom. Pamiętajcie, że każdy mężczyzna będzie tyranem, jeżeli mu się tylko na to pozwoli. Jeśli nie zwrócicie szczególnej uwagi na kobiety, jesteśmy zdecydowane zbuntować się i nie uznamy żadnych praw, na podstawie których nie mamy żadnego głosu i żadnej reprezentacji. To, że wasza płeć jest naturalnym tyranem, jest prawdą od dawna znaną i nie kwestionowaną.

Jej mąż odpowiedział dość dowcipnie: Musimy być sprawiedliwi i delikatni. (...) wiesz, że to my jesteśmy waszymi poddanymi. Panami jesteśmy tylko z nazwy i (...) mam nadzieję, że generał Washington i inni nasi dzielni bohaterowie będą walczyć o swoje prawa. Prawa wyborcze kobietom zagwarantowało dopiero ratyfikowanie 19. Poprawki do Konstytucji w 1920.

Małżeństwo z Johnem Adamsem

Abigail Adams była żoną i matką prezydentów

Abigail Smith i John Adams pobrali się 25 października 1764 w Weymouth w Massachusetts. W dniu ślubu pani młoda miała niespełna 20, a jej mąż niespełna 29 lat.

Z ich związku urodziło się sześcioro dzieci, czworo dożyło dorosłego wieku:

  • Abigail, Jr. (1765–1813)
  • John Quincy (1767–1848), 6. prezydent USA
  • Susanna (1768–1770)
  • Charles (1770–1800)
  • Thomas Boylston (1772–1832)
  • Elizabeth (1775–1775)

Państwo Adams zapoczątkowali polityczną tradycję ich rodziny. Ich potomkowie zajmowali wiele stanowisk rządowych, parlamentarnych i dyplomatycznych.

Działalność publiczna

Moneta kolekcjonerska z wizerunkiem pierwszej damy

Abigail Adams była ambitną kobietą. Gdy jej mąż był delegatem do Kongresu Kontynentalnego, nalegała by nazywano ja „panią delegatową” (Mrs Delegate). Twierdziła, że skoro po ślubie zrezygnowała ze swojego nazwiska, należy się jej również tytuł męża. Kiedy jej mąż został 2. prezydentem Stanów Zjednoczonych mówiła o sobie „pani prezydentowa” (Mrs President). Należy pamiętać, że określenie pierwsza dama po raz pierwszy zostało użyte podczas prezydentury Rutherforda Hayesa (1877–1881).

Państwo Adams byli pierwszą prezydencką parą, która zamieszkała w Białym Domu. Wprowadzili się jesienią 1800, choć rezydencja nie była jeszcze wykończona. Prezydent Adams zamieszkał w Białym Domu wcześniej od żony. Abigail, która była wówczas chora, przybyła później, przywożąc ze sobą portret poprzedniego prezydenta George’a Washingtona. Pierwsza dama nie lubiła jednak niewykończonego domu. W liście do swojej córki z 21 listopada 1800 żaliła się, że jest zbyt wilgotny, zimny i źle oświetlony. W liście tym uskarżała się, że projektanci rezydencji nie pomyśleli o pokoju na suszenie bielizny. Pani prezydentowa bieliznę prała w każdy poniedziałek, a suszyła ją w pokoju, który dziś nazywa się Salonem Wschodnim i gdzie odbywają się wystawne przyjęcia.

W dużej mierze John Adams wiele zawdzięcza swojej żonie, która umiejętnie kierowała jego polityczną karierą. Abigail twierdziła jednak, że jej mąż był bardzo nieszczęśliwym człowiekiem, gdy był prezydentem. Harry S. Truman, 33. prezydent USA (1945–1953), powiedział o niej, że Abigail byłaby z pewnością lepszym prezydentem aniżeli jej mąż.

Ostatnie lata życia

Miejsce spoczynku prezydentów Adamsów z żonami w Quincy

Adamsowie mieszkali w Białym Domu niespełna pół roku. Jej mąż przegrał wybory z Thomasem Jeffersonem. Obowiązki pierwszej damy przejęła po niej Anna Thompson Gerry, córka prezydenta; Jefferson był już wdowcem.

John i Abigail powrócili do rodzinnego majątku w Braintree (dziś Quincy. Tam też zmarła na tyfus 10 listopada 1818 w wieku 74 lat. Państwo Adams przeżyli razem 54 lata i 3 dni. John Adams żył jeszcze osiem lat po śmierci żony. Pochowani są razem z ich synem i synową w United First Parish Church w Quincy.

Zobacz też

Bibliografia

  • Pastusiak L., Najbardziej nieszczęśliwy prezydent, w: Anegdoty prezydenckie, Warszawa 1991.

Linki zewnętrzne

Szablon:Poprzednik Następca Szablon:Poprzednik Następca

Szablon:Drugie damy Stanów Zjednoczonych