Wał obronny

Wał – budowla ziemna w kształcie podłużnego usypiska o różnym profilu, wzniesiona sztucznie z ziemi, kamieni, piasku itp, lub powstała w wyniku działania sił przyrody. Wał wykorzystywano w celu osłony obiektu chronionego przed ostrzałem wroga oraz umożliwienia obrony fortyfikacji przed wrogiem. Kształt poprzeczny wału, wysokość, długość i szerokość wynosiły od kilku do kilkudziesięciu metrów i uzależnione były od warunków geotechnicznych terenu i typu chronionego obiektu. Najczęściej spotykanym przekrojem poprzecznym wału jest przekrój trapezowy i owalny. Często wały wzmacniane były murami, palisadami itp. W średniowieczu wały budowane były dla ochrony grodzisk. W zależności od spełnianego zadania w założeniu fortyfikacyjnym wał nosi różne określenia np.

• kurtyna – prosty odcinek wału ziemnego obudowany cegłą lub kamieniem.
• kleszcze – dzieło fortyfikacyjne w postaci lekko załamanego wału ziemnego, umocnionego murami oporowymi, stanowiące bezpośrednią osłonę kurtyny narysu.
• wał forteczny – stanowisko ogniowe dla piechoty i artylerii.
• wał strzelecki – element dzieła piechoty.
• nadszaniec – wysoki wał wewnątrz dzieła fortyfikacyjnego, budowany celem uzyskania dalekiego wglądu na przedpole i dla ustawienia dział. Często stanowił przykrycie schronu.
• poprzecznica – wał usypany prostopadle do wału fortecznego
• szaniec – budowla fortyfikacji polowej wykonana z ziemi jako rów i wał, w postaci zamkniętego obwodu o kształcie trójkąta, czworokąta lub bardziej złożonej figury.
• reduta – wał ziemny w kształcie pięcioboku.
• przeciwstraż – w dawnych fortyfikacjach dodatkowy wał ziemny usypany przed bastionem lub rawelinem wykorzystywany jako stanowisko ogniowe artylerii lub piechoty.
• słoniczoło – wał ziemny usypany dla osłony skarpy.