Wojna w Saharze Zachodniej

Wojna w Saharze Zachodniej

Czas	{{{czas}}}
Miejsce	Sahara Zachodnia, północna Mauretania, Maroko
Przyczyna	okupacja Sahary Zachodniej przez siły marokańskie
Wynik	nierozstrzygnięta, okupacja Sahary Zachodniej przez Maroko
Strony konfliktu
Front Polisario Algieria (1976, następnie wsparcie niemilitarne) Wsparcie materialne:Libia (1975–1984) Maroko Francja (1976, następnie wsparcie niemilitarne) Mauretania (1975–1979)
Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|}

{{Wojna infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | czas = | współrzędne = | opis grafiki = Nieznane pola: "data" oraz "opis".

Wojna w Saharze Zachodniej – wojna między niepodległościową organizacją Front Polisario reprezentującą interesy Sahary Zachodniej a wojskami marokańskimi, a wcześniej również francuskimi i mauretańskimi. Do wybuchu wojny doszło na skutek wycofania się Hiszpanów z terytoriów tzw. Sahary Hiszpańskiej.

Geneza

Sahara Zachodnia pierwotnie była kolonią hiszpańską zwaną jako Sahara Hiszpańska. Maroko już w latach 50. próbowało zbrojnie opanować region angażując się w wojnę o Infi, próba spotkała się jednak ze znacznym oporem hiszpańskich wojsk kolonialnych wspartych również przez oddziały Francji na skutek czego wojska marokańskie zostały zmuszone do odwrotu. W następnych latach ludność Sahrawi (mieszkańcy Sahary Zachodniej) próbowała zorganizować ruch niepodległościowy który byłby w stanie oderwać kraj od Hiszpanii. W 1966 roku powstał Ruch Wyzwolenia dążący do utworzenia niepodległego państwa zachodniosaharyjskiego. Kulminacyjnym działaniem niepodległościowców była nieudana Intifada Zemla z 1970 roku w której Sahrawi starli się z oddziałami hiszpańskimi. W 1973 roku Sahrawi podjęli kolejną próbę organizacji i utworzyli niepodległościowy Front Polisario który podjął się zbrojnych działań wymierzonych w administracje kolonialną. Pierwszym liderem grupy został El Wali Mustafa Sajed. Dwa lata później schorowany dyktator Hiszpanii Francisco Franco zgodził się na wycofanie z kraju i zorganizowanie referendum niepodległościowego.

Przebieg

Plik:El Uali.jpg

El Wali Mustafa Sajed, pierwszy Przewodniczący Rady Rewolucyjnej Sahary Zachodniej w strukturach Saharyjskiej Arabskiej Republiki Demokratycznej

Marokański król Hasan II wykorzystał moment słabości Hiszpanii i zmobilizował 300 tys. cywilów, którzy przekroczyli zieloną granicę z Saharą Hiszpańską w geście poparcia dla zgłaszanych przez Maroko roszczeń do tego terytorium. Hiszpanie, postawieni przed perspektywą wojny z Marokiem, wycofali się z planów przeprowadzenia referendum i zrzekli się praw do kolonii. W rezultacie Sahara Hiszpańska została podzielona na dwie części - północną pod kontrolą marokańską i południową, którą zajęła Mauretania. Front Polisario nie uznał zajęcia kraju i rozpoczął zbrojną kampanię wojskową przeciw okupantom. W 1976 roku działacze Frontu Polisario na kontrolowanych przez siebie terenach ogłosili niepodległość kraju pod nazwą Saharyjska Arabska Republika Demokratyczna, w odpowiedzi Marokańczycy kontynuowali kampanię przeciwko siłom Frontu a ponadto rozpoczęli bombardowania obiektów cywilnych za pomocą napalmu w których zginęły tysiące Saharyjczyków. W zbrojną kampanię przeciwko Polisario wdał się prezydent Mauretanii Moktar uld Daddah oraz Francja która w latach 1977-1978 prowadziła Operację Lamantin skierowaną przeciw partyzantom. Front Polisario został wsparty przez skonfliktowaną z Marokiem Algierię oraz Libię. Wojska algierskie w 1976 roku stoczyły z wojskiem marokańskim bitwę o Amgalę w której udział wzięło 400 algierskich żołnierzy.

W 1979 roku po wojskowym puczu z wojny wycofała się Mauretania. Prezydent Muhammad Chuna uld Hajdalla wycofał wojska z południowego Rio de Oro i uznał Polisario za reprezentanta ludności Sahrawi co doprowadziło to do zaognienia stosunków z Marokiem. W 1984 rząd Hajdalli oficjalnie uznał niepodległość Sahary Zachodniej. W latach 80. wsparcie finansowe i techniczne dla osamotnionego w walce Maroka płynęło z Arabii Saudyjskiej, Stanów Zjednoczonych i Francji.

Zakończenie konfliktu

Do końca lat 80. Front Polisario zdołał wyprzeć Marokańczyków na wybrzeża Oceanu Atlantyckiego i opanować około 15% terytorium Sahary Zachodniej. Walki stanęły w miejscu na skutek czasowej normalizacji relacji algiersko-marokańskich, tym samym Polisario straciło dostawcę broni jakim był algierski rząd. We wrześniu 1991 roku wojnę zakończył rozejm między Frontem Polisario a rządem Maroka. Obecnie trwa zawieszenie broni, jednak żadna ze stron konfliktu nie odstępuje od swoich roszczeń. Według różnych źródeł w wojnie zginęło od 10 do 20 tysięcy osób. Od 1991 roku celem stabilizacji Sahary Zachodniej i doprowadzenia do referendum działa MINURSO stanowiąca misję pokojową ONZ. Decyzja o jej powołaniu do życia została zawarta w rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 690.