Wiktor Emanuel III: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m Dodano kategorię "Odznaczeni Orderem Świętego Stefana" za pomocą HotCat, baretki
Linia 43: Linia 43:
|1. związek do =
|1. związek do =
|1. dzieci =
|1. dzieci =
|odznaczenia = {{order|OA}} {{order|OMS|KW}} {{order|OSML|KKWM}} {{order|OKW|KW}} {{order|OSC}} [[Plik:AquilaRomana3.png|40px|link=Order Orła Rzymskiego|Wielki Mistrz Orderu Orła Rzymskiego (Królestwo Włoch)]] [[Plik:Mauriziana BAR.svg|40px|Medaglia Mauriziana (Włochy)]] {{order|KZW(ITA)|1}} [[Plik:1GMx4.png|40px|Medal Pamiątkowy za Wojnę Włosko-Austriacką 1915-1918 (Włochy)]] {{order|AVM}} [[Plik:ALB Order of Skanderbeg - Grand Cross BAR.png|40px|link=Order Skanderbega|Wielki Mistrz Orderu Skanderbega (Albania)]] [[Plik:ALB Order of Fidelity (1939) - Grand Cross BAR.png|40px|link=Order Wierności|Wielki Mistrz Orderu Wierności (Albania)]] {{order|ZKM|BWKHD}} {{order|OZR|H}} [[Plik:Royal Victorian Chain Ribbon.gif|40px]] {{order|OŚAP}} {{order|OZN}} {{order|OP}} {{order|OCO}} {{order|OŚPC}} {{order|KWE|KC}} {{order|OŚH}} {{order|OS}} {{order|KOS}} {{order|ODKR}} {{order|OOB}} {{order|VM|KW}} {{order|OBR|KW}} {{order|ZA|KW}} {{order|OCh|KW}} {{Order|OSE|WK}} {{order|BTO}} {{order|OŚCM}} {{Order|NOC}} [[Plik:Pasador de la Orden Imperial del Yugo y las Flechas.png|40px|Order Czerwonych Strzał]]
|odznaczenia = {{order|OA}} {{order|OMS|KW}} {{order|OSML|KKWM}} {{order|OKW|KW}} {{order|OSC}} [[Plik:AquilaRomana3.png|40px|link=Order Orła Rzymskiego|Wielki Mistrz Orderu Orła Rzymskiego (Królestwo Włoch)]] [[Plik:Mauriziana BAR.svg|40px|Medaglia Mauriziana (Włochy)]] {{order|KZW(ITA)|1}} [[Plik:1GMx4.png|40px|Medal Pamiątkowy za Wojnę Włosko-Austriacką 1915-1918 (Włochy)]] {{order|AVM}} [[Plik:ALB Order of Skanderbeg - Grand Cross BAR.png|40px|link=Order Skanderbega|Wielki Mistrz Orderu Skanderbega (Albania)]] [[Plik:ALB Order of Fidelity (1939) - Grand Cross BAR.png|40px|link=Order Wierności|Wielki Mistrz Orderu Wierności (Albania)]] {{order|ZKM|BWKHD}} {{order|OZR|H}} [[Plik:Royal Victorian Chain Ribbon.gif|40px]] {{order|OŚAP}} {{order|OZN}} {{order|OP}} {{order|OCO}} {{order|OŚPC}} {{order|KWE|KC}} {{order|OŚH}} {{order|OS}} {{order|KOS}} {{order|ODKR}} {{order|OOB}} {{order|VM|KW}} {{order|OBR|KW}} {{order|ZA|KW}} {{order|OCh|KW}} {{Order|OSE|WK}} {{order|BTO}} {{order|OŚCM}} {{Order|NOC}} [[Plik:Pasador de la Orden Imperial del Yugo y las Flechas.png|40px|Order Czerwonych Strzał]] {{order|OŚSA|KW}}
|commons = Category:Victor Emmanuel III of Italy
|commons = Category:Victor Emmanuel III of Italy
|wikiźródła =
|wikiźródła =
Linia 175: Linia 175:
[[Kategoria:Urodzeni w 1869]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1869]]
[[Kategoria:Zmarli w 1947]]
[[Kategoria:Zmarli w 1947]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Świętego Stefana]]

Wersja z 10:18, 16 cze 2016

Wiktor Emanuel III
Ilustracja
Wizerunek herbu
podpis
Król Włoch
Okres

od 29 lipca 1900
do 9 maja 1946

Poprzednik

Humbert I

Następca

Humbert II

Cesarz Etiopii
Okres

od 9 maja 1936
do 5 maja 1941

Poprzednik

Haile Selassie I

Następca

Haile Selassie I

Król Albanii
Okres

od 16 kwietnia 1939
do 8 września 1943

Poprzednik

Ahmed Zogu

Dane biograficzne
Dynastia

sabaudzka

Data i miejsce urodzenia

11 listopada 1869
Neapol

Data i miejsce śmierci

28 grudnia 1947
Aleksandria

Ojciec

Humbert I

Matka

Małgorzata Sabaudzka

Żona

Helena Petrowić-Niegosz

Odznaczenia
Najwyższy Order Zwiastowania Najświętszej Marii Panny (Order Annuncjaty) Order Sabaudzki Wojskowy I Klasy Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (Królestwo Włoch) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Korony Włoch Order Sabaudzki Cywilny (Włochy) Wielki Mistrz Orderu Orła Rzymskiego (Królestwo Włoch) Medaglia Mauriziana (Włochy) Krzyż Zasługi Wojennej (Królestwo Włoch) Medal Pamiątkowy za Wojnę Włosko-Austriacką 1915-1918 (Włochy) Medal Zwycięstwa (międzyaliancki) Wielki Mistrz Orderu Skanderbega (Albania) Wielki Mistrz Orderu Wierności (Albania) Baliw Wielkiego Krzyża Honoru i Dewocji – Zakon Maltański (SMOM) Order Złotego Runa (Hiszpania) Order św. Andrzeja (Imperium Rosyjskie) Order Wojenny Pogromcy Niedźwiedzia (Łotwa) Order Podwiązki (Wielka Brytania) Order Orła Czarnego (Prusy) Order Świętego Piotra (Czarnogóra) Order Krzyża Wolności za służbę cywilną (Estonia) Order św. Huberta (Bawaria) Order Słonia (Dania) Order Królewski Serafinów (Szwecja) Order Korony Rucianej (Saksonia) Order Orła Białego Krzyż Wielki Orderu Virtuti Militari Krzyż Wielki Orderu Białej Róży Finlandii Krzyż Wielki Orderu Avis (Portugalia) Krzyż Wielki Orderu Chrystusa Krzyż Wielki Orderu św. Jakuba od Miecza (Portugalia) Wstęga Trzech Orderów (Portugalia) Order Świętych Cyryla i Metodego (Bułgaria) Order Najwyższy Chrystusa Order Czerwonych Strzał Krzyż Wielki Orderu Świętego Stefana
Multimedia w Wikimedia Commons
Helena Petrowić-Niegosz, żona Wiktora Emanuela III

Wiktor Emanuel III, właśc. Wiktor Emanuel Ferdynad Maria January (wł. Vittorio Emanuele Ferdinando Maria Gennaro) (ur. 11 listopada 1869 w Neapolu, zm. 28 grudnia 1947 w Aleksandrii)[1] – król Włoch z dynastii sabaudzkiej od 29 lipca 1900 do 9 maja 1946, cesarz Etiopii w latach 1936–1941 (tytuł nieuznany przez większość państw na świecie), król Albanii w latach 1939–1943.

Biografia

Wiktor Emanuel urodził się jako syn Humberta I i Małgorzaty Sabaudzkiej. Jego chrzciny miały imponującą oprawę, godną największych rodów królewskich. Mały książę Neapolu – choć był słabego zdrowia – otrzymał bardzo staranne wykształcenie. Codziennie od siódmej rano do dziewiątej wieczorem, niemal bez chwili odpoczynku, uczył się pod kierunkiem nauczycieli. Obdarzonemu żywą inteligencją, oczytanemu, odważnemu, dobrze przygotowanemu do wypełniania przyszłych obowiązków księciu wybaczało się niezbyt atrakcyjny wygląd i niski wzrost.

Jako następca tronu przebywał na manewrach cesarskich w Szczecinie w dniach 9–12 września 1895. Wstąpił na tron po śmierci ojca z rąk zamachowca. Jego nieśmiałość, młody wiek i tragiczny splot okoliczności, który doprowadził go do wstąpienia na tron, sprawiały, że był powszechnie lubiany, mimo licznych nietaktów i liberalnych poglądów – a może właśnie dzięki nim. Najważniejszą osobistością areny politycznej był za jego rządów Giovanni Giolitti, czterokrotnie piastujący urząd premiera przed pierwszą wojną światową w okresie nasilających się zamieszek wśród robotników.

Poza obowiązkami monarchy król pozwalał sobie z rzadka na drobne przyjemności – lekturę, łowienie ryb, kolekcjonowanie numizmatów. Styl życia i panowania Wiktora Emanuela III odbiegał znacznie od tego, jaki preferowali jego poprzednicy. Dwór był zdecydowanie mniejszy, a sam monarcha pozostawał nieco w cieniu, ograniczając się do pełnienia funkcji reprezentacyjnych i rozjemczej. Rządził krajem, gdyż od najmłodszych lat wpajano mu poczucie obowiązku, ale w każdej chwili mógłby bez żalu z niego zrezygnować.

Podczas jego rządów w latach 1911-1916 wprowadzone zostało powszechne prawo wyborcze dla mężczyzn, a Włochy pokonały Turcję i zajęły Trypolitanię. W 1915 Włochy, kierowane przez Antonio Salandrę, przystąpiły do pierwszej wojny światowej po stronie ententy przeciwko Austro-Węgrom, a 1916 – wypowiedziały wojnę Niemcom. Niezadowolenie z podziału łupów i trwające nadal tarcia społeczne przyczyniły się do sukcesu faszyzmu. W wyniku Marszu na Rzym, Wiktor Emanuel powierzył 29 października 1922 Benito Mussoliniemu misję sformowania rządu. Życie dworskie zostało ograniczone do niezbędnego minimum, co nie przeszkadzało wcale królowi, który lubił pozostawać na uboczu.

Włochy przystąpiły do wojny 10 czerwca 1940 roku jako sojusznik III Rzeszy. Wiktor Emanuel czynił wysiłki, by zapobiec wystąpieniu Włoch po stronie Niemiec[2]. Bardzo często występował jako zwolennik neutralności, przy czym jawnie demonstrował swą niechęć do Niemców[3]. Hrabia Ciano mówił wprost o germanofobii króla, który nie wierzył w powodzenie militarne. Na tle udziału Włoch w wojnie dochodziło bardzo często do sporów pomiędzy Wiktorem Emanuelem a Mussolinim. Tam gdzie mógł, król sprzeciwiał się Duce. Opierał się wysłaniu nowych dywizji do Rosji. Był sceptyczny wobec zapewnień dyktatora, że Włochy mają wystarczająco dużo sprzętu wojennego[4].

Po utracie Sycylii 25 lipca 1943 roku Wiktor Emanuel III przyjął Duce na ostatniej audiencji. Po jej zakończeniu z rozkazu króla Mussolini został aresztowany. Nowym szefem rządu został marszałek Badoglio. Król doprowadził także do rokowań z aliantami. Chcąc ratować monarchię włoską, skompromitowaną współpracą z faszyzmem, 9 maja 1946 abdykował na rzecz syna, Humberta II. W tym samym roku na mocy referendum utworzono we Włoszech republikę (większością tylko 51% głosów) i obaj monarchowie wyemigrowali do Egiptu.

Wiktor Emanuel był namiętnym zbieraczem monet i ich znawcą o sławie światowej. Całą kolekcję ukradziono mu w Kairze.

Rodzina

24 października 1896 w rzymskiej Bazylice Matki Bożej Anielskiej Wiktor Emanuel III ożenił się z księżniczką Heleną Czarnogórską. Ich potomstwo to:

∞ Jerzy Karol Calvi, hrabia Bergolo
∞ książę Filip Hessen-Kassel (syn Fryderyka Karola Heskiego)
  • Humbert II właściwie Humbert Mikołaj Tomasz Jan Maria (wł. Umberto Nicola Tommaso Giovanni Maria) (1904-1983), ostatni król Włoch
∞ Maria Józefa Belgijska
∞ Borys III, car Bułgarii
∞ książę Ludwik Karol Burbon-Parmeński (syn Roberta Parmeńskiego)

Pełna tytulatura

Składały się na nią tytuły książąt sabaudzkich i królów sardyńskich i włoskich narastające od średniowiecza i odzwierciedlające różną sytuację polityczną Sabaudii oraz pretensje jej władców.

Jego Królewska Mość Wiktor Emanuel III, z łaski Bożej król Włoch i Albanii, cesarz Etiopii, król Sardynii, Cypru, Jerozolimy i Armenii, książę Sabaudii, książę Carignano, Piemontu, Oneglii, Poirino, Turynu, książę i stały wikariusz Świętego Cesarstwa Rzymskiego we Włoszech, książę Karmanioli, Montmellianu z Arbin i Francin, książę baliw księstwa Aosty, Chieri, Dronero, Crescentino, Riva di Chieri i Banna, Busca, Bene, Brà, książę Genui, Monferratu, Chiablese, Genevese, Piacenzy, Carignano Ivoy, margrabia Iwrei, Saluzzo, Suzy, Ceva, Maro, Oristano, Cesana, Savona, Tarantazji, Borgomanero i Cureggio, Caselle, Rivoli, Pianezzy, Govone, Salussoli, Racconigi z Tegerone, Migliabruną i Motturone, Cavallermaggiore, Marene, Modane oraz Lansleburga, Livorno (Ferrary), Santhii, Agliè, Barge, Centallo i Demonte, Dessany, Ghemme, Vigone, Villafranca, hrabia Moriany, Ginevry, Nizzy, Tendy, Romontu, Asti, Alessandrii, Goceano, Novary, Tortony, Bobbio, Soissons, hrabia Cesarstwa Francuskiego, hrabia S. Antioco, Pollenzo, Roccabruny, Tricerro, Bairo, Ozegny, Apertole, baron Vaud i Faucigny, suweren Monako Roccabruny i 11/12 części Mentony, pan Vercelli, Pinerolo, Lomelliny i Valle Sesia, nobil i patrycjusz Wenecji, patrycjusz Ferrary etc.

Odznaczenia

  1. ↑ firstworldwar.com – King Vittorio Emanuele III (ang.) [dostęp 2012-06-27]
  2. ↑ Roman Dąbrowski, Sto dni Mussoliniego, Warszawa 2002, s. 41
  3. ↑ Hr. Galeazzo Ciano, Pamiętniki 1939-1943, Warszawa 2001, s. 152
  4. ↑ Hr. Galeazzo Ciano, op. cit., s. 316
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l m n The titled nobility of Europe : an international peerage or „Who's who” of the sovereigns, princes and nobles of Europe. Londyn: Harrison & Sons, 1914, s. 85.
  6. ↑ Giuseppe Ravetto, Paolo Sézanne, Pier Luigi Imbrighi: Gli ordini cavallereschi italiani, Uffico storico esercito, 1997, s. 146
  7. ↑ Toison Espagnole. antiquesatoz.com. [dostęp 2015-10-30].
  8. ↑ William A. Shaw: The Knights of England. A Complete Record from the Earliest Time to the Present Day of the Knights of All the Orders of Chivalry in England, Scotland, and Ireland, and of knights bachelors, incorporating a complete list of knights bachelors dubbed in Ireland. Londyn: Sherratt and Hughes, 1906, s. 415-416.
  9. ↑ Latvija Likteņa Gaitās 1918-1991, s. 63
  10. ↑ Prince Dimitri Romanoff: Orders, Medals and History of Montenegro, Rungsted 1988, s. 61
  11. ↑ Vittorio Emanuele III
  12. ↑ Krzysztof Filipow: Order Orła Białego, Warszawa 1995, s. 50
  13. ↑ Stefan Oberleitner: Polskie ordery odznaczenia i niektóre wyróżnienia zaszczytne, Zielona Góra: Kanion, 1992, s. 123
  14. ↑ Banda da Grã-Cruz das Três Ordens (1919-1962)
  15. ↑ Valkoisen Ruusun suurristi ketjuineen myönnetty 115 ulkomaalaiselle vaikuttajalle. hs.fi (Helsingin Sanomat), 2002-11-29. [dostęp 2015-10-30]. (fiń.).
  16. ↑ ОРДЕН „СВ. СВ. РАВНОАПОСТОЛИ КИРИЛ И МЕТОДИЙ”
  17. ↑ Hyginus Eugene Cardinale: Orders of Knighthood Awards and The Holy See – A historical, juridical and practical Compendium. Londyn: Van Duren, 1983, s. 33.
  18. ↑ Order „czerwonych strzał”. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 225 z 3 października 1937. 
  19. ↑ Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie. Wiedeń: 1818, s. 55

Bibliografia

  • firstworldwar.com – King Vittorio Emanuele III (ang.) [dostęp 2012-06-27]
  • Józef A. Gierowski, Historia Włoch, Wrocław 1999.
  • Roman Dąbrowski, Sto dni Mussoliniego, Warszawa 2002.
  • Hr. Galeazzo Ciano, Pamiętniki 1939-1943, Warszawa 2001.
Poprzednik
nowa kreacja 		Książę Neapolu
1878-1947 		Następca
Wiktor Emanuel IV
Nowożytni Królowie Włoch
Królestwo Włoch
(1805−1814)
Zjednoczone Królestwo Włoch
(1861−1946)
Władcy Albanii
Pierwsi książęta
Królestwo Albanii
(1272–1368)
Księstwo Albanii
(1368–1392)
Liga w Lezhy
(1444–1479)
Księstwo Albanii
(1914–1920)
Królestwo Albanii
(1928–1944)

Szablon:Władca

Marszałkowie Włoch
Pierwsi Marszałkowie Imperium
Marszałkowie
Marszałkowie lotnictwa
Wielcy admirałowie

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiktor_Emanuel_III&oldid=46066204”