Bogufał II: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
→‎Dzieła: drobne techniczne
Linia 75: Linia 75:
czy w szczęściu czy w nieszczęściu będzie wypełniona,
czy w szczęściu czy w nieszczęściu będzie wypełniona,
nie odpowiedział mi.
nie odpowiedział mi.
Powiedział jednak, że i papieża losy się wypełnią.”<ref>Przekład [[Brygida Kürbis]].</ref>
Powiedział jednak, że i papieża losy się wypełnią”{{odn|Abgarowicz|2010|s = 164}}.
}}
}}


Wersja z 15:52, 5 lip 2016

Bogufał II
Data i miejsce śmierci

9 lutego 1253
Solec

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Nominacja biskupia

1242

Sakra biskupia

1242

Bogufał II (łac. Boguphalus) lub Boguchwał II (zm. 9 lutego 1253 roku) – biskup poznański w latach 1242-1253. Zainicjował powstanie Rocznika kapituły poznańskiej i do swojej śmierci redagował go. W XVIII i XIX wieku przypisywano mu autorstwo Kroniki wielkopolskiej i wydawano ją pod jego imieniem.

Życie

Pierwsze polskie wydanie Kroniki wielkopolskiej, z roku 1752. Jako autora podano biskupa poznańskiego Bogufała II.

Nieznana jest data urodzin Bogufała. Na podstawie imienia przypuszcza się, że był Polakiem i należał do rodu Porajów-Różyców[1]. Już jako biskup mianował kanonikiem przyszłego biskupa Bogufała III, który prawdopodobnie był jego krewnym[2].

Używał tytułu magistra, jednak nie wiadomo, gdzie się kształcił. W 1211 roku został scholastykiem poznańskim, w 1231 kustoszem i kanonikiem, a w 1242 biskupem poznańskim. Istnieje wprawdzie dokument datowany na 21 lipca 1240, w którym Bogufał występuje już jako biskup, jest to jednak późniejszy falsyfikat[3].

W roku 1244 lub 1245 z jego polecenia rozebrano romańskie, spękane prezbiterium poznańskiej katedry, rozpoczynając wznoszenie w jego miejscu nowej konstrukcji. W roku 1244 Bogufał odstąpił księciu Przemysłowi I osadę wokół nieistniejącego współcześnie kościoła św. Gotarda, gdzie powstał lokowany na prawie magdeburskim lewobrzeżny Poznań. Był również sygnatariuszem aktu lokacji tego miasta. W roku 1246 otrzymał od Przemysła I immunitet wraz z prawem do lokacji osad biskupich na prawie magdeburskim. W roku 1248 był uczestnikiem synodu we Wrocławiu[3].

Zmarł 9 lutego 1253 roku w Solcu koło Środy Wielkopolskiej, w posiadłości biskupów poznańskich. Jego duży księgozbiór przekazany został bibliotece katedralnej[3].

W Kronice wielkopolskiej jego rządy zostały podsumowane zgodnie z ówczesnym ideałem pobożnego biskupa, który winien dbać o dobra duchowe i materialne Kościoła: rozkoszował się zaś dniem i nocą czytaniem ksiąg Pisma świętego, których niemały posiadał zbiór i więcej niż skarb jakiś nadzwyczaj gorąco miłował. Umierając pozostawił je wszystkie kościołowi poznańskiemu. Ten błogosławiony biskup w drugim roku swojego episkopatu kazał z powodu jakichś rysów chór kościoła poznańskiego do gruntu, czyli całkowicie, zburzyć i na nowo zbudować. Żył zaś na swoim biskupstwie dziesięć lat i dwadzieścia sześć tygodni[4].

Dzieła

Bogufała uznaje się za inicjatora powstania Rocznika kapituły poznańskiej. Uchodzi też za autora pochodzących z lat 1231–1253 wpisów w Roczniku[5].

W XVIII i XIX wieku badacze i wydawcy Kroniki wielkopolskiej twierdzili, że dzieło to, przynajmniej do roku 1249, było autorstwa Bogufała. Dlatego pod jego imieniem powstały pierwsze wydania i tłumaczenia Kroniki na język polski. Uczeni XX-wieczni odrzucili tezę, jakoby Boguchwał pozostawił po sobie rozpoczęte już dzieło i był autorem znacznej części zachowanego tekstu Kroniki wielkopolskiej. Według ich badań, w części opowiadającej o wydarzeniach sprzed roku 1249 wykorzystano źródła z drugiej połowy XIII stulecia, a rozdziały wykraczające poza granice życia Bogufała nie różnią się stylistycznie od poprzednich[6].

W napisanej w pierwszej osobie zapisce z 1249 roku, Bogufał zanotował ku pamięci potomnych swój proroczy sen, w którym jakiś zakonnik miał mu przepowiedzieć „wypełnienie się” losów Polski w najbliższych 25 latach. Tekst ten został wpierw wpisany do Rocznika kapituły poznańskiej, a następnie przepisany do Kroniki wielkopolskiej, gdzie zachował się w nieco różniących się, dwóch redakcjach[5]. Notatka miała charakter typowej ówczesnej zapiski o cudach, sformułowanej jako świadectwo zaprzysięgane przed sądem i była prawdopodobnie przepowiednią dotyczącą przyszłego zjednoczenia Polski:[7]

Ego Boguphalus episcopus Posnaniensis, audivi, licet pecator,
visum quendam reigiosum mihi dicere:
"infra XXV annos tota Polonia consumabitur".
Et dum a loquente interpretationem diligenter inquirerem:
"utrum in bono am in malo deberet consumari?"
- non mihi respondit.
Dixit tamen, et papa deberet consumari[8].

„Ja, biskup poznański Boguchwał, słyszałem, choć grzeszny,
w widzeniu pewnego zakonnika mówiącego do mnie:
 „W przeciągu dwudziestu pięciu lat cała Polska zostanie wypełniona”.
A gdy mówiącego usilnie prosiłem o wytłumaczenie,
czy w szczęściu czy w nieszczęściu będzie wypełniona,
nie odpowiedział mi.
Powiedział jednak, że i papieża losy się wypełnią”[9].

  1. ↑ Starnawska 1989 ↓, s. 35.
  2. ↑ Starnawska 1989 ↓, s. 41.
  3. ↑ a b c Maciejewski 2003 ↓, s. 256.
  4. ↑ Kürbis 2010 ↓, s. 167-168.
  5. ↑ a b Kürbis 2010 ↓, s. 19.
  6. ↑ Kürbis 2010 ↓, s. 19-20.
  7. ↑ Kürbis 2010 ↓, s. 20.
  8. ↑ Bielowski 1872 ↓, s. 567.
  9. ↑ Abgarowicz 2010 ↓, s. 164.

Bibliografia

Wydania Kroniki Wielkopolskiej z Bogufałem jako autorem
Literatura
Biskupi poznańscy
Biskupi misyjni
Biskupi diecezjalni
Biskupi pomocniczy
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bogufał_II&oldid=46275706”