Heliodor Cepa: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
kat., baretki, dr.
→‎Ordery i odznaczenia: uzup., źródła/przypisy
Linia 61: Linia 61:


== Ordery i odznaczenia ==
== Ordery i odznaczenia ==
; W czasie I wojny światowej
* [[Krzyż Żelazny]] II klasy (Prusy)<ref name="hp">{{Cytuj stronę | url = http://historiapolski.eu/post5995.html | tytuł = Heliodor Cepa | autor = Artur Rogóż | data = 2011-02-25 | opublikowany = historiapolski.eu | data dostępu = 2016-07-08}}</ref>
; Po I wojnie światowej
; Po I wojnie światowej
* [[Krzyż i Medal Niepodległości|Krzyż Niepodległości]]<ref name=sl>{{Cytuj książkę | autor = [[Stanisław Łoza]] (red.) | tytuł = Czy wiesz kto to jest? | wydanie = II popr | miejsce = Warszawa | wydawca = Główna Księgarnia Wojskowa | data = 1938 | strony = 95}}</ref>
* [[Krzyż i Medal Niepodległości|Krzyż Niepodległości]]<ref name=sl>{{Cytuj książkę | autor = [[Stanisław Łoza]] (red.) | tytuł = Czy wiesz kto to jest? | wydanie = II popr | miejsce = Warszawa | wydawca = Główna Księgarnia Wojskowa | data = 1938 | strony = 95}}</ref>
Linia 74: Linia 76:
* [[War Medal 1939-1945]] (bryt.)
* [[War Medal 1939-1945]] (bryt.)
; Po II wojnie światowej
; Po II wojnie światowej

* [[Krzyż Zasługi|Złoty Krzyż Zasługi]] – 1947
* [[Order Odrodzenia Polski|Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski]] – 1964
* [[Order Odrodzenia Polski|Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski]] – 1964{{r|hp}}
* [[Order Krzyża Grunwaldu]] III klasy{{r|hp}}
* [[Krzyż Zasługi|Złoty Krzyż Zasługi]] – 1947{{r|hp}}
* [[Wielkopolski Krzyż Powstańczy]]
* [[Wielkopolski Krzyż Powstańczy]]
* [[Śląski Krzyż Powstańczy]]
* [[Śląski Krzyż Powstańczy]]

Wersja z 17:41, 8 lip 2016

Heliodor Cepa
ilustracja
generał brygady generał brygady
Data i miejsce urodzenia

17 września 1894
Mieszków

Data i miejsce śmierci

16 kwietnia 1974
Warszawa

Przebieg służby
Lata służby

1918-1955

Stanowiska

dowódca wojsk łączności Ministerstwa Spraw Wojskowych,
dowódca łączności Naczelnego Wodza,
dowódca wojsk łączności Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
powstanie wielkopolskie,
wojna polsko-bolszewicka,
II wojna światowa:

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Order Krzyża Grunwaldu III klasy Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi Wielkopolski Krzyż Powstańczy Śląski Krzyż Powstańczy Krzyż Żelazny (1813) I Klasy Krzyż Żelazny (1813) II Klasy Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Kawaler Orderu Korony Rumunii Krzyż Komandorski Orderu Węgierskiego Zasługi (wojskowy) Medal Obrony (Wielka Brytania) Medal Wojny 1939–1945 (Wielka Brytania)

Heliodor Cepa (ur. 29 listopada 1895 w Mieszkowie, zm. 16 kwietnia 1974 w Warszawie) – generał brygady Wojska Polskiego.

Życiorys

Urodził się w Mieszkowie pod Jarocinem. Był synem Piotra i Marianny (nazwisko panieńskie – Owczarska). W latach 1907-1914 uczył się w gimnazjum w Jarocinie, a następnie w Krotoszynie. Tu należał do tajnego Towarzystwa Tomasza Zana, patriotycznej organizacji polskiej młodzieży gimnazjalnej w Wielkopolsce.

Krótko po wybuchu I wojny światowej, 24 września 1914, mając 19 lat, wcielony został przymusowo do armii niemieckiej jako mieszkaniec Wielkopolski, która po rozbiorach należała do Cesarstwa Niemieckiego. Służbę wojskową odbywał przez całą wojnę w pododdziałach łączności – początkowo na froncie wschodnim (1915-1916), potem zachodnim (1916-1918). Brał udział w walkach we Flandrii, nad Sommą i w Szampanii.

Po zakończeniu wojny, gdy jego dywizję skierowano transportem kolejowym do Gdańska, opuścił samowolnie transport i wrócił do Wielkopolski (grudzień 1918). Wkrótce zgłosił się ochotniczo do batalionu powstańczego w Jarocinie. Jako łącznościowiec od 1 stycznia 1919 pełnił funkcję zastępcy szefa łączności 3 Dywizji Strzelców Wielkopolskich. Organizował łączność na południowym odcinku frontu powstańczego w rejonie Jarocina, Pleszewa, Krotoszyna i Ostrowa Wielkopolskiego. Następnie służył w sztabie dywizji jako podoficer techniczny i dowódca kompanii. 25 czerwca 1919 otrzymał stopień podporucznika i przeniesiono go do dowództwa wojsk powstańczych w Wielkopolsce. Zajmował się w tym czasie organizowaniem i rozbudową telefonicznej sieci fortecznej w Poznaniu. Po zakończeniu Powstania Wielkopolskiego, od 8 listopada 1919 był dowódcą kompanii telegraficznej w Dowództwie Okręgu Generalnego w Poznaniu.

27 lipca 1920 zgłosił się ochotniczo na front polsko-rosyjski. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej jako dowódca kompanii łączności i szef łączności Syberyjskiej Brygady Piechoty, walczącej na Mazowszu. Za wybitne zasługi wojenne otrzymał w grudniu 1921 Krzyż Walecznych. W czasie III powstania śląskiego (2 maja – 5 lipca 1921) brał udział w organizowaniu łączności oddziałów powstańczych i zaopatrywaniu ich w sprzęt techniczny.

W początkach 1921 został kierownikiem referatu wyszkolenia łączności w Ministerstwie Spraw Wojskowych. Doskonalił swoje umiejętności fachowe w zakresie łączności wojskowej i dowodzenia. W 1921 był słuchaczem wojskowej Wyższej Szkoły Łączności w Wersalu pod Paryżem. W 1926 otrzymał awans do stopnia majora i został dowódcą 1 Pułku Łączności, a w latach 1927-1929 studiował w Wyższej Szkole Wojennej. Po ukończeniu tych studiów, jako major dyplomowany, pełnił kolejno funkcje dyrektora nauk w Centrum Wyszkolenia Łączności w podwarszawskim Zegrzu (1929-1930), kierownika Taktyki Łączności w Wyższej Szkole Wojennej (1931-1932), komendanta Centrum Wyszkolenia Łączności w Zegrzu (1932-1934).

W końcu 1934, po rozmowie w gabinecie marszałka Józefa Piłsudskiego, został szefem nowo utworzonego Dowództwa Wojsk Łączności w Ministerstwie Spraw Wojskowych. Na tym stanowisku rozpoczął wprowadzanie szeroko zakrojonych zmian organizacyjnych wojsk łączności i ich modernizację techniczną – w dziedzinie sprzętu łączności i motoryzacji wojsk łączności. Do wybuchu wojny 1939 roku nie udało się tych planów w pełni zrealizować.

W wojnie obronnej 1939 roku był Naczelnym Dowódcą Łączności przy Naczelnym Dowództwie Wojska Polskiego. Po przekroczeniu granicy rumuńskiej z kolumną Naczelnego Wodza dostał się do obozu internowanych oficerów polskich w Rumunii. Uciekł stamtąd wkrótce i przedostał się do Francji, do armii polskiej tworzonej przez generała Władysława Sikorskiego. Po upadku Francji razem z polskimi żołnierzami przedostał się do Anglii. Tam objął stanowisko dowódcy łączności Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Funkcję tę pełnił aż do końca wojny.

Po zadeklarowaniu chęci powrotu do Polski, by włączyć się czynnie do odbudowy zniszczonego wojną kraju, został zwolniony z tego stanowiska w sierpniu 1945. W maju 1946 powrócił do kraju i został powołany do Wojska Polskiego. Początkowo zajmował się dokończeniem sprawy rewindykacji sprzętu łączności pozostałego w Londynie. Następnie, w latach 1946-1951, pełnił kolejno funkcje szefa dwóch Oddziałów w Sztabie Generalnym WP oraz kierownika katedry łączności w Akademii Sztabu Generalnego.

W lipcu 1951 został aresztowany przez funkcjonariuszy Głównego Zarządu Informacji Wojskowej MON pod zarzutem tworzenia w wojsku organizacji spiskowej, mającej na celu obalenie władz państwowych. W areszcie przebywał do lutego 1955 roku. Mimo zastosowania w śledztwie różnego rodzaju szykan nie załamał się i nie przyznał się do zarzucanych mu działań. W areszcie przebywał do 8 lutego 1955, a dochodzenie w jego sprawie umorzono z braku jakichkolwiek dowodów winy. Został zwolniony z więzienia i nie powrócił już do służby wojskowej.

Pracował początkowo w Instytucie Łączności, a następnie w latach 1958-1966 w Polskiej Agencji Prasowej, w obu instytucjach na stanowisku głównego inżyniera. Dzięki jego staraniom w Zegrzu powstało jedno z najbardziej nowoczesnych w krajach „bloku wschodniego” centrów nadawczo-odbiorczych PAP. Po przejściu na emeryturę włączył się w działalność społeczną, był członkiem Rady Naczelnej Związku Bojowników o Wolność i Demokrację i Głównej Komisji Ligi Obrony Kraju. Był założycielem Klubu Kombatantów Wojsk Łączności (1967), który skupiał byłych żołnierzy wojsk łączności z okresu II Rzeczypospolitej i żołnierzy z Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, którzy powrócili do Polski.

Był wiceprzewodniczącym Krajowej Komisji Weteranów Powstania Wielkopolskiego. Zorganizował grupę warszawskiego środowiska powstańców wielkopolskich i został jej szefem. W ostatnich latach życia skutecznie zabiegał o utworzenie kwatery powstańców wielkopolskich na warszawskich Powązkach. Projekt ten został zrealizowany. Obok znajduje się kwatera powstańców śląskich, zaś w centrum obu kwater znajduje się pomnik Powstańca Wielkopolskiego i Śląskiego.

Zmarł 16 kwietnia 1974 w Warszawie. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w kwaterze powstańców wielkopolskich.

Awanse

Ordery i odznaczenia

W czasie I wojny światowej
Po I wojnie światowej
W czasie II wojny światowej
Po II wojnie światowej

Bibliografia

  • Z. Potkowska, E. Potkowski, Generał Heliodor Cepa. Losy Wielkopolan pierwszego pokolenia budującego odrodzoną Polskę, „Krotoszyn i okolice. Opracowania i materiały źródłowe”, t. 8 (2012), s. 204-224
  • M. Pakuła, Gen. bryg. Heliodor Cepa: patron Centrum Szkolenia Łączności i Informatyki, Zegrze 2011 (wyd. II – 2014)
  • Rocznik Oficerski 1932, s. 267, 798
  • W. Czyżewski, Barwy życia i walki, część II, Wydawnictwo Projekt, Warszawa 2000
  • H. P. Kosk, Generalicja Polska, tom I, Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, Pruszków 1999
  • J. Poksiński, „TUN”: Tatar-Utnik-Nowicki, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1992
  • H. Cepa, Wybrane zagadnienia łączności armii II rzeczypospolitej, Londyn 1947
  • Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990, s. 756-757. ISBN 83-211-1096-7.
  • Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski (red.): Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 97-98. ISBN 83-01-02722-3.
  1. a b c d Artur Rogóż: Heliodor Cepa. historiapolski.eu, 2011-02-25. [dostęp 2016-07-08].
  2. a b c d e f Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 95.