Kosmologia: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 22:45, 29 wrz 2016

Kosmologia (z gr. kósmos: porządek, wszechświat oraz lógos: słowo, nauka) – pierwotnie dział filozofii rozpatrujący świat materialny w świetle jego ostatecznych przyczyn: termin ten jest już dziś jednak już rzadko stosowany, gdyż wyparty został przez zbliżony znaczeniem "filozofia przyrody". Obecnie oznacza on głównie naukę empiryczną poszukującą odpowiedzi na pytanie o strukturę i ewolucję Wszechświata. Natomiast pochodzenie Wszechświata, choć bywa przedstawiane jako ściśle związane z kosmologią, jest obszarem zainteresowania kosmogonii, a nie kosmologii^[1].

Przed powstaniem nowożytnych nauk przyrodniczych, przy wyjaśnianiu zasad rządzących Wszechświatem łączono kwestie jego strony fizycznej z problemami natury metafizycznej (kosmologia religijna). Powstanie ogólnej teorii względności dało podstawę do tworzenia fizycznych modeli Wszechświata, a co za tym idzie do powstania kosmologii fizycznej, obejmującej kosmologię obserwacyjną i kosmologię teoretyczną^[2]^[3].

Zobacz też

↑ Cosmogony or Cosmology?. National Aeronautics and Space Administration (NASA). (ang.).
↑ Krzysztof Maślanka. Refleksje o kosmologii współczesnej: kosmologia wczesnego Wszechświata (I). „Urania”. 3/1989, s. 77–80. PTMA. ISSN 0042-07-94.
↑ George F.R. Ellis Issues in the Philosophy of Cosmology (2008) Szablon:ArXiv

Bibliografia

Michał Heller, Ewolucja kosmosu i kosmologii, PWN 1985, ISBN 83-01-04618-X
Andrew Liddle, Wprowadzenie do kosmologii współczesnej, Prószyński i S-ka 2000, ISBN 83-7255-114-6

Linki zewnętrzne

[1] Cosmogony or Cosmology?. National Aeronautics and Space Administration (NASA). (ang.).

[Urania0389-2] Krzysztof Maślanka. Refleksje o kosmologii współczesnej: kosmologia wczesnego Wszechświata (I). „Urania”. 3/1989, s. 77–80. PTMA. ISSN 0042-07-94.

[Ellis-3] George F.R. Ellis Issues in the Philosophy of Cosmology (2008) Szablon:ArXiv

[1]

[2]

[3]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 {{Przekierowanie|kosmografia|[[Kosmografia (podręcznik)]]}}
-'''Kosmologia''' (z [[język grecki|gr.]] ''kósmos'': porządek, wszechświat oraz ''lógos'': słowo, nauka) – [[nauka]] w szerokim znaczeniu obejmująca ogólnie pojęty [[Wszechświat|kosmos]] w ujęciu [[filozofia|filozoficznym]], przy czym termin ten dotyczy nie tylko współczesnych badań. W ściśle naukowym aspekcie kosmologia jest wynikiem poszukiwania odpowiedzi na pytanie o strukturę i ewolucję [[Wszechświat]]a. Natomiast pochodzenie Wszechświata, choć bywa przedstawiane jako ściśle związane z kosmologią, jest obszarem zainteresowania [[kosmogonia|kosmogonii]], a nie kosmologii<ref>{{cytuj stronę|url=http://genesismission.jpl.nasa.gov/educate/scimodule/Cosmogony/CosmogonyPDF/CosCosmolTT.pdf|tytuł=Cosmogony or Cosmology?|opublikowany=[[NASA|National Aeronautics and Space Administration]] (NASA)|język=en}}</ref>.
+'''Kosmologia''' (z [[język grecki|gr.]] ''kósmos'': porządek, wszechświat oraz ''lógos'': słowo, nauka) – pierwotnie dział filozofii rozpatrujący świat materialny w świetle jego ostatecznych przyczyn: termin ten jest już dziś jednak już rzadko stosowany, gdyż wyparty został przez zbliżony znaczeniem "[[filozofia przyrody]]". Obecnie oznacza on głównie naukę empiryczną poszukującą odpowiedzi na pytanie o strukturę i ewolucję [[Wszechświat]]a. Natomiast pochodzenie Wszechświata, choć bywa przedstawiane jako ściśle związane z kosmologią, jest obszarem zainteresowania [[kosmogonia|kosmogonii]], a nie kosmologii<ref>{{cytuj stronę|url=http://genesismission.jpl.nasa.gov/educate/scimodule/Cosmogony/CosmogonyPDF/CosCosmolTT.pdf|tytuł=Cosmogony or Cosmology?|opublikowany=[[NASA|National Aeronautics and Space Administration]] (NASA)|język=en}}</ref>.
 Przed powstaniem nowożytnych nauk przyrodniczych, przy wyjaśnianiu zasad rządzących Wszechświatem łączono kwestie jego strony [[fizyka|fizycznej]] z problemami natury [[Metafizyka klasyczna|metafizycznej]] ([[kosmologia religijna]]). Powstanie [[ogólna teoria względności|ogólnej teorii względności]] dało podstawę do tworzenia fizycznych [[Model kosmologiczny|modeli Wszechświata]], a co za tym idzie do powstania kosmologii fizycznej, obejmującej [[Kosmologia obserwacyjna|kosmologię obserwacyjną]] i [[Kosmologia teoretyczna|kosmologię teoretyczną]]<ref name="Urania0389">{{Cytuj pismo | nazwisko = Maślanka | imię = Krzysztof | tytuł = Refleksje o kosmologii współczesnej: kosmologia wczesnego Wszechświata (I) | czasopismo = [[Urania - Postępy Astronomii|Urania]] | wydawca = [[Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii|PTMA]] | wolumin = 3/1989 | strony = 77–80 | issn = 0042-07-94 | url = http://www.urania.edu.pl/pliki/archiwum/urania_1989_03.pdf}}</ref><ref name="Ellis">George F.R. Ellis ''Issues in the Philosophy of Cosmology'' (2008) {{arXiv|astro-ph|0602280v2}}</ref>.