Władysława Bytomska: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
AusLodz (dyskusja | edycje)
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
AusLodz (dyskusja | edycje)
drobne merytoryczne
Linia 19: Linia 19:


[[Plik:PL Lodz Doly Cemetery Władysława Bytomska T.jpg|thumb|Tablica nagrobna Władysławy Bytomskiej]]
[[Plik:PL Lodz Doly Cemetery Władysława Bytomska T.jpg|thumb|Tablica nagrobna Władysławy Bytomskiej]]
* monumentalny pomnik na cmentarzu komunalnym przy ul. Smutnej w Łodzi (kw. VII, rząd 5, grób 23) wzniesiony w latach 50. XX w.; płaskorzeźba autorstwa [[Hanna Nałkowska|Hanny Nałkowskiej]]<ref>Płaskorzeźba powstała ponoć na konkurs ogłoszony przez władze Łodzi mający upamiętnić w tej formie "kobietę socjalizmu", ale być może był to pretekst dla od razu powstania tej rzeźby nagrobnej.</ref>, siostry Zofii Nałkowskiej; twarz kobiety z płaskorzeźby jest mało zbieżna z wyglądem Wł. Bytomskiej,
* monumentalny pomnik na cmentarzu komunalnym przy ul. Smutnej w Łodzi (kw. VII, rząd 5, grób 23),
* jej imieniem nazwano jedno z nowych osiedli mieszkaniowych na [[Bałuty|Bałutach]] w Łodzi,
* jej imieniem nazwano jedno z nowych osiedli mieszkaniowych na [[Bałuty|Bałutach]] w Łodzi,
* dawna ul. Dworska przy której mieszkała pod nr 29 z dniem 15 I 1951 r. uzyskała jej imię; zmieniona z dniem 7 XI 1990 r. na Organizacji WiN.
* dawna ul. Dworska przy której mieszkała pod nr 29 z dniem 15 I 1951 r. uzyskała jej imię; zmieniona z dniem 7 XI 1990 r. na Organizacji WiN.
* Gorseciarska Spółdzielnia Pracy im. Włady Bytomskiej w Głownie (od lat 70. XX w. znana pod marką "Gorsenia")

{{Przypisy}}
{{Przypisy}}



Wersja z 10:50, 10 lis 2016

Grób Włady Bytomskiej na Cmentarzu Komunalnym na Dołach w Łodzi z płaskorzeźbą jej postaci; 21 maja 2007

Władysława Bytomska (ur. 16 października 1904, zm. 3 listopada 1938) – polska działaczka komunistyczna działająca w Łodzi.

Działalność polityczna

W 1927 r. została członkiem PPS-Lewicy, a następnie Związku Młodzieży Komunistycznej i KPP. W 1928 r., gdy Łodzią wstrząsała fala strajków, pracowała w fabryce Rosenblatta. Jako organizatorka strajków i komunistyczna działaczka została skazana. Po wyjściu z więzienia zajęła się znów działalnością polityczną, była członkiem Centralnego Wydziału Kobiecego KC KPP w Warszawie, a na początku 1932 r. została członkiem Komitetu Okręgowego KPP w Łodzi, z ramienia którego kierowała w województwie łódzkim[1].

Okoliczności śmierci

Wieczorem, w dniu 2 listopada 1928 r. pobliski posterunek policyjny został powiadomiony, że na podwórzu nie istniejącej kamienicy przy obecnej ul. Wojska Polskiego 147 (d. ul. Brzezińska) leży straszliwie poparzona kobieta. Żyła. Została przewieziona do szpitala "na Radogoszczu" (ob. szpital im. dr W. Biegańskiego) gdzie zmarła na drugi dzień. Wdrożone śledztwo szybko ustaliło, że jest to Władysława Bytomska, zam. przy obecnej ul. Organizacji WiN 29 (d. Dworska). Kolejne postępy śledztwa szybko doprowadziły do ustalenia, że zginęła w wyniku oblania cieczą łatwopalną i podpalenia na polach w okolicy ul. Smutnej, przy której jest położony zespół cmentarzy "na Dołach". Płonąca dobiegła do wspomnianej kamienicy samodzielnie; od miejsca zdarzenia jest to odległość ok. 300 metrów.

W wyniku intensywnie prowadzonego śledztwa policja stwierdziła, że było to samobójstwo, chociaż jego okoliczności (zakneblowane usta, związane drutem ręce) nie bardzo pasowały do tej wersji, ale tym stwierdzeniem śledztwo zostało oficjalnie zamknięte. Natomiast władze KPP natychmiast ogłosiły, że była to zemsta władz sanacyjnych, a przede wszystkim łódzkiej policji, za jej antyustrojową działalność, co też jest wątpliwe na płaszczyźnie ogólnej sytuacji w Polsce i Łodzi.

Sprawa do dziś nie została wyjaśniona i chyba już nigdy nie zostanie, chyba, że gdzieś w archiwach rosyjskich odnajdą się jakieś nowe dokumenty. Łódzki historyk - dr Jacek Walicki z Uniw. Łódzkiego stawia tezę, że zginęła w wyniku porachunków na styku rozadajacej się KPP ze światem przestępczym[2].

Spoczęła na cmentarzu komunalnym na Dołach w Łodzi (kwatera VII, rząd 5, grób 23).

Upamiętnienie

Po II wojnie światowej ówczesne władze PRL wykreowały Władysławę Bytomską na męczennicę, upamiętniając ją w Łodzi na różne sposoby. Po zmianie ustroju w 1989 r. wszystkie te upamiętnienia, poza monumentalnym pomnikiem na jej grobie, uległy likwidacji.

Tablica nagrobna Władysławy Bytomskiej
  • monumentalny pomnik na cmentarzu komunalnym przy ul. Smutnej w Łodzi (kw. VII, rząd 5, grób 23) wzniesiony w latach 50. XX w.; płaskorzeźba autorstwa Hanny Nałkowskiej[3], siostry Zofii Nałkowskiej; twarz kobiety z płaskorzeźby jest mało zbieżna z wyglądem Wł. Bytomskiej,
  • jej imieniem nazwano jedno z nowych osiedli mieszkaniowych na Bałutach w Łodzi,
  • dawna ul. Dworska przy której mieszkała pod nr 29 z dniem 15 I 1951 r. uzyskała jej imię; zmieniona z dniem 7 XI 1990 r. na Organizacji WiN.
  • Gorseciarska Spółdzielnia Pracy im. Włady Bytomskiej w Głownie (od lat 70. XX w. znana pod marką "Gorsenia")
  1. Encyklopedia Popularna PWN, Warszawa 1962, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 143.
  2. * Anna Gronczewska, Tajemnica śmierci Włady Bytomskiej...
  3. Płaskorzeźba powstała ponoć na konkurs ogłoszony przez władze Łodzi mający upamiętnić w tej formie "kobietę socjalizmu", ale być może był to pretekst dla od razu powstania tej rzeźby nagrobnej.

Bibliografia

  • Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 1, Warszawa 1985.
  • Anna Gronczewska, Tajemnica śmierci Włady Bytomskiej, komunistycznej bohaterki i męczennicy; [w:] "Kocham Łódź" (dod. do "Polska. Dziennik Łódzki"), 14 X 2016, nr 407, s. 16.