Kolorado (rzeka): Różnice pomiędzy wersjami

Kolorado (*Colorado River*)
	; Dorzecze rzeki Kolorado
Kontynent	Ameryka Północna
Państwo	WD: Stany Zjednoczone, Meksyk
Lokalizacja	Stany Zjednoczone; Meksyk
	Rzeka
Długość	2330 km
Powierzchnia zlewni	632 000 km²
Średni przepływ	637 m³/s Topock, Arizona
	Źródło
Miejsce	Przełęcz La Poudre (Góry Skaliste)
Wysokość	3104
Współrzędne	40°28′19,9″N 105°49′34,0″W/40,472200 -105,826100
	Ujście
Recypient	Zatoka Kalifornijska
Miejsce	Meksyk, Sonora/Kalifornia Dolna
Wysokość	0
Współrzędne	31°48′54″N 114°48′00″W/31,815000 -114,800000
	Mapa
	Położenie na mapie Ameryki Północnej źródło ujście
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 20:25, 15 lis 2016

Kolorado, (ang. Colorado River, hiszp. Río Colorado) – rzeka w Ameryce Północnej. Przepływa przez stany: Kolorado, Utah, Arizona, Nevada, Kalifornia oraz przez terytorium Meksyku. Należy do zlewiska Oceanu Spokojnego, gdyż uchodzi do Zatoki Kalifornijskiej, jednak ze względu na ogromny pobór wody jej poziom w największych zbiornikach retencyjnych (Mead i Powell) systematycznie spada, a także wypływ wody do delty w Meksyku jest coraz mniejszy^[1]. Stanowi większą część zachodniej granicy Arizony i południowo-wschodniej Nevady, także na niewielkim odcinku granicę USA i Meksyku.

Długość Kolorado to 2330 kilometrów, a powierzchnia dorzecza wynosi 632 tysiące km². Jest żeglowna na długości około 980 km. Źródła rzeki znajdują się w Górach Skalistych, a ujście w Zatoce Kalifornijskiej, gdzie tworzy deltę. Jej główne dopływy to San Juan, Małe Kolorado, Gila River, Green. Na rzece znajduje się kilka zbiorników wodnych (największe: Mead, Powell) i elektrowni wodnych. Ze zbiornika Havasu doprowadza się wodę Akweduktem Kolorado do Los Angeles i San Diego. Kolorado zasila również system kanałów nawadniających Imperial Valley (dł. ok. 4700 km). Średni roczny przepływ wody w rzece to 637 m³ na sekundę^[2]. Przepływ wody przy ujściu do Meksyku w porównaniu do górnego i środkowego biegu bywa stosunkowo niski, ze względu na wcześniejszy duży pobór wody do celów rolniczych oraz miejskich. Szacuje się że wody rzeki Kolorado nawadniają około 6 milionów akrów ziemi uprawnej oraz są źródłem wody dla około 36 milionów ludzi^[3]. Na ostatniej stacji pomiarowej w USA w Winterhaven w Kalifornii (8 km przed granicą z Meksykiem) w latach 2015-2016 przepływ wody wyniósł średnio tylko 9,6 stopy sześciennej na sekundę (przy minimum 6,4 a maksimum 31,0)^[4].

Jest znana z malowniczego Wielkiego Kanionu Kolorado, który rzeka utworzyła przecinając Wyżynę Kolorado. Najbardziej malownicza część Wielkiego Kanionu o długości ok. 170 km stanowi od 1919 r. Park Narodowy Wielkiego Kanionu.

Rzeka w pobliżu miejscowości Page w Arizonie
Rzeka Kolorado płynąca przez Wielki Kanion (widok z Desert View)
Wielki Kanion Kolorado widziany z kosmosu

Zobacz też

Rzeki Ameryki Północnej

↑ The Colorado River Runs Dry. Smithsonian Institution. [dostęp 2016-10-29]. (ang.).
↑ Nowak, Kenneth C.: Stochastic Streamflow Simulation at Interdecadal Time Scales and Implications to Water Resources Management in the Colorado River Basin. [w:] Center for Advanced Decision Support for Water and Environmental Systems [on-line]. University of Colorado, 2 kwietnia, 2012. [dostęp 4 marca 2014]. (ang.).
↑ Where the River Runs Dry. The New Yorker. [dostęp 2016-10-29]. (ang.).
↑ USGS 09530500 DRAIN 8-B NEAR WINTERHAVEN, CA. USGS Water Resources , National Water Information System. [dostęp 2016-10-18]. (ang.).

[1] The Colorado River Runs Dry. Smithsonian Institution. [dostęp 2016-10-29]. (ang.).

[NK-2] Nowak, Kenneth C.: Stochastic Streamflow Simulation at Interdecadal Time Scales and Implications to Water Resources Management in the Colorado River Basin. [w:] Center for Advanced Decision Support for Water and Environmental Systems [on-line]. University of Colorado, 2 kwietnia, 2012. [dostęp 4 marca 2014]. (ang.).

[3] Where the River Runs Dry. The New Yorker. [dostęp 2016-10-29]. (ang.).

[4] USGS 09530500 DRAIN 8-B NEAR WINTERHAVEN, CA. USGS Water Resources , National Water Information System. [dostęp 2016-10-18]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Linia 32: / Linia 32: @@
 '''Kolorado''', ([[język angielski|ang.]] ''Colorado River'', [[język hiszpański|hiszp.]] ''Río Colorado'') – rzeka w [[Ameryka Północna|Ameryce Północnej]]. Przepływa przez stany: [[Kolorado]], [[Utah]], [[Arizona]], [[Nevada]], [[Kalifornia]] oraz przez terytorium [[Meksyk]]u. Należy do zlewiska [[Ocean Spokojny|Oceanu Spokojnego]], gdyż uchodzi do [[Zatoka Kalifornijska|Zatoki Kalifornijskiej]],  jednak ze względu na ogromny pobór wody jej poziom w największych zbiornikach retencyjnych ([[Mead (jezioro)|Mead]] i [[Powell (jezioro)|Powell]]) systematycznie spada, a także wypływ wody do delty w Meksyku jest coraz mniejszy<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.smithsonianmag.com/science-nature/the-colorado-river-runs-dry-61427169/?no-ist | tytuł = The Colorado River Runs Dry | opublikowany = [[Smithsonian Institution]] | język = en | data dostępu = 2016-10-29}}</ref>. Stanowi większą część zachodniej granicy Arizony i południowo-wschodniej Nevady, także na niewielkim odcinku [[granica amerykańsko-meksykańska|granicę USA i Meksyku]].
-Długość Kolorado to 2330 kilometrów, a powierzchnia dorzecza wynosi 632 tysięcy km². Żeglowna jest na długości ok. 980 km. Źródła rzeki znajdują się w Górach Skalistych, a ujście w [[Zatoka Kalifornijska|Zatoce Kalifornijskiej]], gdzie tworzy deltę. Jej główne dopływy to [[San Juan (dopływ Kolorado)|San Juan]], Małe Kolorado, [[Gila River]], [[Green River (dopływ Kolorado)|Green]]. Na rzece znajduje się kilka zbiorników wodnych (największe: [[Mead (jezioro)|Mead]], [[Powell (jezioro)|Powell]]) i elektrowni wodnych. Ze zbiornika Havasu doprowadza się wodę Akweduktem Kolorado do [[Los Angeles]] i [[San Diego]]. Kolorado zasila również system kanałów nawadniających [[Imperial Valley]] (dł. ok. 4700 km). Średni roczny przepływ wody w rzece to 637 m³ na sekundę<ref name=NK>{{cytuj stronę|url= http://cadswes.colorado.edu/sites/default/files/PDF/Theses-PhD/Nowak-PhD.pdf | tytuł = Stochastic Streamflow Simulation at Interdecadal Time Scales and Implications to Water Resources Management in the Colorado River Basin | data dostępu = 4 marca 2014 | autor = Nowak, Kenneth C.| data = 2 kwietnia, 2012| praca = Center for Advanced Decision Support for Water and Environmental Systems | opublikowany = University of Colorado | język = en}}</ref>. Przepływ wody przy ujściu do Meksyku w porównaniu do górnego i środkowego biegu bywa stosunkowo niski, ze względu na wcześniejszy duży pobór wody do celów rolniczych oraz miejskich. Szacuje się że wody rzeki Kolorado nawadniają około 6 milionów akrów ziemi uprawnej oraz są źródłem wody dla około 36 milionów ludzi<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.newyorker.com/magazine/2015/05/25/the-disappearing-river | tytuł = Where the River Runs Dry | opublikowany = The New Yorker | język = en | data dostępu = 2016-10-29}}</ref>. Na ostatniej stacji pomiarowej w USA w Winterhaven w Kalifornii (8 km przed granicą z Meksykiem) w latach 2015-2016 przepływ wody wyniósł średnio tylko 9,6 stopy sześciennej na sekundę (przy minimum 6,4 a maksimum 31,0)<ref>{{cytuj stronę | url = http://nwis.waterdata.usgs.gov/az/nwis/uv?cb_00060=on&cb_00065=on&format=html&site_no=09530500&period=&begin_date=2015-10-18&end_date=2016-10-19 | tytuł = USGS 09530500 DRAIN 8-B NEAR WINTERHAVEN, CA | opublikowany = USGS Water Resources , National Water Information System |język = en | data dostępu = 2016-10-18}}</ref>.
+Długość Kolorado to 2330 kilometrów, a powierzchnia dorzecza wynosi 632 tysiące km². Jest żeglowna na długości około 980 km. Źródła rzeki znajdują się w Górach Skalistych, a ujście w [[Zatoka Kalifornijska|Zatoce Kalifornijskiej]], gdzie tworzy deltę. Jej główne dopływy to [[San Juan (dopływ Kolorado)|San Juan]], [[Małe Kolorado]], [[Gila River]], [[Green River (dopływ Kolorado)|Green]]. Na rzece znajduje się kilka zbiorników wodnych (największe: [[Mead (jezioro)|Mead]], [[Powell (jezioro)|Powell]]) i elektrowni wodnych. Ze zbiornika Havasu doprowadza się wodę Akweduktem Kolorado do [[Los Angeles]] i [[San Diego]]. Kolorado zasila również system kanałów nawadniających [[Imperial Valley]] (dł. ok. 4700 km). Średni roczny przepływ wody w rzece to 637 m³ na sekundę<ref name=NK>{{cytuj stronę|url= http://cadswes.colorado.edu/sites/default/files/PDF/Theses-PhD/Nowak-PhD.pdf | tytuł = Stochastic Streamflow Simulation at Interdecadal Time Scales and Implications to Water Resources Management in the Colorado River Basin | data dostępu = 4 marca 2014 | autor = Nowak, Kenneth C.| data = 2 kwietnia, 2012| praca = Center for Advanced Decision Support for Water and Environmental Systems | opublikowany = University of Colorado | język = en}}</ref>. Przepływ wody przy ujściu do Meksyku w porównaniu do górnego i środkowego biegu bywa stosunkowo niski, ze względu na wcześniejszy duży pobór wody do celów rolniczych oraz miejskich. Szacuje się że wody rzeki Kolorado nawadniają około 6 milionów akrów ziemi uprawnej oraz są źródłem wody dla około 36 milionów ludzi<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.newyorker.com/magazine/2015/05/25/the-disappearing-river | tytuł = Where the River Runs Dry | opublikowany = The New Yorker | język = en | data dostępu = 2016-10-29}}</ref>. Na ostatniej stacji pomiarowej w USA w Winterhaven w Kalifornii (8 km przed granicą z Meksykiem) w latach 2015-2016 przepływ wody wyniósł średnio tylko 9,6 stopy sześciennej na sekundę (przy minimum 6,4 a maksimum 31,0)<ref>{{cytuj stronę | url = http://nwis.waterdata.usgs.gov/az/nwis/uv?cb_00060=on&cb_00065=on&format=html&site_no=09530500&period=&begin_date=2015-10-18&end_date=2016-10-19 | tytuł = USGS 09530500 DRAIN 8-B NEAR WINTERHAVEN, CA | opublikowany = USGS Water Resources , National Water Information System |język = en | data dostępu = 2016-10-18}}</ref>.
 Jest znana z malowniczego [[Wielki Kanion Kolorado|Wielkiego Kanionu Kolorado]], który rzeka utworzyła przecinając [[Wyżyna Kolorado|Wyżynę Kolorado]]. Najbardziej malownicza część Wielkiego Kanionu o długości ok. 170 km stanowi od 1919 r. [[Park Narodowy Wielkiego Kanionu]].