Dżabhat an-Nusra

Dżabhat Fath asz-Sham
(wcześniej: Dżabhat an-Nusra)

Flaga organizacji
Państwo	Syria
Data utworzenia	grudzień 2011
Najwyższe dowództwa
Wojskowe	Al-Ka’ida

{{Narodowy rodzaj sił zbrojnych infobox}} Nieznane pola: "wielkość".

Dżabhat an-Nusra (Front Obrony Ludności Lewantu, również Front an-Nusra, arab. جبهة النصرة لأهل الشام , od 29 lipca 2016 jako Dżabhat Fath asz-Sham (Front Podboju Lewantu ,arab. جبهة فتح الشام‎) – paramilitarna grupa zbrojna islamistów będąca w latach 2011-2016 siatką Al-Ka’idy w Syrii, powstała podczas tamtejszej wojny domowej pod koniec 2011. Ugrupowanie poparło syryjską opozycję, nawoływało do obalenia rządu Baszszara al-Asada oraz włączyło się w walkę przeciwko syryjskiemu reżimowi przeprowadzając serię zamachów terrorystycznych, ściągając sunnickich mudżahedinów do Syrii i wysyłając ich na front. Liderem Dżabhat an-Nusra jest Abu Muhammad al-Dżaulani.

Rola dżihadystów w Syrii wzrosła, kiedy w grudniu 2011 amerykańscy żołnierze po ośmiu latach wycofali się z sąsiedniego Iraku. Wówczas do Syrii przez wschodnią granicę zaczęli przenikać islamiści, którzy wykorzystali chaos w kraju, poparli sunnicką opozycję, dążąc do ustanowienia w Syrii kalifatu. Z tego też powodu Stany Zjednoczone sceptycznie nastawione były do dozbrajania powstańców, gdyż wysoce prawdopodobnie było, że broń trafiała by w ręce terrorystów.

W kwietniu 2013 dowódca Islamskiego Państwa w Iraku, Abu Bakr al-Baghdadi ogłosił fuzję z Dżabhat an-Nusra. Została ona odrzucona przez al-Dżaulaniego. Decyzja al-Baghdadiego została również skrytykowana przez lidera Al-Ka’idy Ajman az-Zawahiri nazwał tą decyzję błędem i ją anulował. Al-Baghdadi nie podporządkował się decyzji az-Zawahiriego i 15 czerwca 2013 ogłosił, iż oba podmioty będą działać jako jedna organizacja pod nazwą Islamskie Państwo w Iraku i Lewancie.

Na początku listopada 2013 lider Al-Kai'dy Ajman az-Zawahiri po raz kolejny nakazał rozwiązanie ISIS i powrót bojowników dawnego ISI do Iraku, z kolei filią światowej Al-Ka'idy w Syrii obwołał ugrupowanie Dżabhat an-Nusra. Zmarginalizowany ISIS porzucił sojusz z Dżabhat an-Nusra, wdając się z nimi w bratobójczą walkę.

Działalność w Syrii

Pierwszy zamach w Syrii miał miał miejsce 23 grudnia 2011. W wyniku wybuchu samochodu pułapki w Damaszku zginęły 44 osoby, a 166 zostało rannych. Za zamachem stali sunniccy islamiści z Frontu Obrony Ludności Lewantu. Z kolei strona rządowa oskarżyła o przeprowadzenie zamachu powstańców, natomiast rebelianci oskarżyli rząd, by odciąć się od terrorystów. Drugi zamach miał również miejsce w stolicy i wydarzył się 6 stycznia 2012. Celem ataku w którym zginęło 25 osób, a 46 odniosło rany, był autobus przewożący policjantów.

23 stycznia 2012 Front Obrony Ludności Lewantu wydał oświadczenie za pośrednictwem serwisu YouTube w którym poinformował o ustanowieniu grupy islamistycznej oraz przyznał się do przeprowadzenia zamachów bombowych. Front ogłosił włączenie się do wojny w celu obrony mieszkańców Syrii, uciskanych przez siły reżimowe i milicje prorządowe oraz walki w imieniu Allaha.

10 lutego 2012 doszło do potężnej podwójnej eksplozji samochodu-pułapki w mieście Aleppo. Zginęło 28 osób, a 175 odniosło obrażenia – zarówno cywile jak i funkcjonariusze sił bezpieczeństwa. Do zamachu doszło w pobliżu budynku wojskowego i siedziby sił bezpieczeństwa. Trzeci zamach w Damaszku terroryści przeprowadzili 17 marca 2012. W wyniku podwójnej eksplozji samochodów-pułapek w pobliżu siedziby wywiadu oraz głównej siedziby policji zginęło 27 osób, a 140 odniosło rany. W wyniku działalności terrorystów w Syrii zginęło ponad 120 osób.

27 kwietnia 2012 w Damaszku doszło do zamachu samobójczego w wyniku, którego zginęło 11 osób. Eksplozja nastąpiła w pobliżu jednego z meczetów w centrum miasta, gdy wierni opuszczali świątynię po piątkowych modłach. 30 kwietnia 2012 do zamachów bombowych doszło w Idlib oraz Damaszku. W pierwszych z tych miast atak wymierzony był w pobliżu kwatery głównej służb wywiadowczych sił powietrznych w wyniku czego zginęło ponad 20 osób. Z kolei w stolicy eksplodowały ładunki wybuchowe, umieszczone w samochodzie, jednak nie było informacji o ofiarach.

Do największego zamachu w wykonaniu Frontu Obrony Ludności Lewantu doszło 10 maja 2012. Atak miał miejsce w Damaszku, gdzie eksplodowały dwa samochody-pułapki. Potężna eksplozja, która wydarzyła się w godzinach porannego szczytu spowodowała 55 ofiar, natomiast 372 ludzi zostało rannych. Terroryści ogłosili w oświadczeniu, że dokonali zamachu w odpowiedzi na ataki sił prezydenta Baszszara al-Asada na zbuntowane wobec niego miasta.

29 maja 2012 w czasie walk w Dajr az-Zaur doszło do egzekucji 13 mężczyzn. Odpowiedzialność za rozstrzelanie pracowników firmy elektrycznej, którzy protestowali przeciwko masakrze w Huli, przeprowadzonej przez milicje prorządową szabiha, wziął na siebie Front Obrony Ludności Lewantu. Dzień później ciężkie walk wybuchły w Dajr az-Zaur, w w czasie m.in. których rozstrzelano 13 mężczyzn.

27 czerwca 2012 bojownicy Frontu zaatakowali w okolicach stolicy Syrii siedzibę prorządowej stacji Al-Ikhbarija TV. W wyniku wybuchu ładunków wybuchowych zginęło siedem osób, a studio nagrań zostało zniszczone. 3 sierpnia 2012 terroryści ogłosili, iż przeprowadzili egzekucję Muhammada as-Sa’ida, prezentera telewizyjnego porwanego w 19 lipca 2012.

3 października 2012 na głównym placu w centrum miasta Aleppo – Sad Allaha al-Dżabiriego, doszło do czterech eksplozji samochodów-pułapek, a piąta nastąpiła kilkaset metrów dalej, w pobliżu bramy do starego miasta. W zamachach bombowych zginęło 40 osób, a 90 zostało rannych. W następstwie wybuchu zniszczona została część fasady hotelowej. Zwaliły się również dwie kondygnacje kawiarni. Po tym wydarzeniu mieście zamknięto wszystkie budynki rządowe. Do przeprowadzenia zamachu przyznała się Rada Rewolucyjna Aleppo działająca niezależnie od Wolnej Armii Syrii i Front Obrony Ludności Lewantu. Strona rządowa dodała, iż udaremniła kolejne zamachy, zabijając dwóch terrorystów mających na sobie pasy z ładunkami wybuchowymi.

8 października 2012 w siedzibie wywiadu wojsk lotniczych na przedmieściu Damaszku doszło do podwójnego zamachu samobójczego do którego przyznał się Front Obrony Ludności Lewantu. W zamachach terrorystycznych w którym wykorzystano pojazdy wyładowane ładunkami wybuchowymi zginęło kilkadziesiąt osób. W raporcie dżihadystów był to atak na "cytadelę tyranii" jak nazwano siedzibę wywiadu wojsk lotniczych, w której od początku wojny domowej przetrzymywano i torturowano opozycjonistów.

5 listopada 2012 w wiosce Az-Zijara w muhafazie Hama ekstremista z Frontu Obrony Ludności Lewantu przeprowadził w pobliżu punktu wojskowego zamach samobójczy za pomocą samochodu-pułapki w którym śmierć poniosło 50 żołnierzy regularnej armii i bojowników prorządowych.

14 islamistycznych grup z Frontem Obrony na czele odrzuciło 18 listopada 2012 wejście w skład szerokiej Syryjskiej Koalicji Narodowej na rzecz Opozycji i Sił Rewolucyjnych. Islamiści opowiedzieli się za utworzeniem państwa islamskiego i domagali się wprowadzenie koranu jako konstytucji.

Pod koniec grudnia 2012 kiedy w Aleppo rozpoczęły się walki o lotniska i bazy wojsk syryjskich, ekstremiści ogłosili "strefę zakazu lotów", gdyż byli zdolni do strącania maszyn wykorzystywanych do nalotów przez reżim. 7 stycznia 2013 członkowie ugrupowania dokonali egzekucji trzech żołnierzy porwanych dwa dni wcześniej w Dajr az-Zaur.

Skutki działalności Dżabhat an-Nusra

Pod koniec lipca 2012 światowe media donosiły, że grupy rebelianckie znacznie radykalizowały się wraz z wydłużaniem się wojny domowej. W trakcie trwania wojny do walk przystąpili konserwatywni sunnici zamieszkujący głównie obszary wiejskie. Głoszą oni hasła dżihadu. Ponadto do radykalnych salafitów trafiało najwięcej wsparcia z Zatoki Perskiej, co niepokoiło Stany Zjednoczone. Do Syrii napływało również coraz więcej bojowników Al-Ka’idy. Głoszone hasła dżihadu przez powstańców, przyciągały z zagranicy bojowników, którzy pomagali w walce z alawitami.

Brytyjski fotoreporter Jeroen Oerlemans, który przez tydzień był przetrzymywany przez rebeliantów, twierdził, że wśród opozycjonistów było dużo ochotników z regionów takich jak Pakistan, Bangladesz i Czeczenia. Dodał, ze żaden z przetrzymujących go bojowników nie było Syryjczykiem, a połowa z nich znała angielski. W związku z tym nasunęła się teza, iż po ewentualnym obaleniu rządów al-Asada, fundamentaliści będą dążyć do zaprowadzenia prawa szariatu, bądź wybuchnie kolejna wojna domowa, która zakończy się przejęciem władzy przez radykałów islamskich, tak jak miało to miejsce w czerwcu 2012 w samozwańczym afrykańskim Azawadzie.

Wobec biernej postawy Zachodu co do kwestii dozbrajania rebeliantów i ustanowienia strefy zakazu lotów, rebelianci zagrozili wejściem w sojusz z Frontem Obrony Ludności Lewantu. W sierpniu 2012 roku Front Obrony Ludności Lewantu ogłosił, iż działa w Damaszku i jego okolicach wraz z Batalionem Al-Sahaba wchodzącym w skład Wolnej Armii Syrii.

Francuski chirurg Jacques Beres, współzałożyciel organizacji Lekarze bez Granic, które powrócił 7 września 2012 ze szpitala w Aleppo, kontrolowanego przez rebeliantów w którym pracował przez dwa tygodnie powiedział, że połowa bojowników którym udzielał pomocy stanowili cudzoziemcy. Lekarz twierdził, że opatrywał po 40 rannych dziennie i powiedział, że dżihadyści nie walczyli dla samego upadku reżimu, ale dla przejęcia władzy i ustanowieniem państwa islamskiego, z szariatem, mającym stać się częścią światowego emiratu.

Stany Zjednoczone nałożyły 11 grudnia 2012 na dwóch liderów ugrupowania Majsara Alego Musy Abd Allaha al-Dżuburiego i Anasa Hasana Chataba sankcje finansowe. Wpisanie ich na czarna listę oznaczało zamrożenie ich aktywów oraz zakazano amerykańskim obywatelom robienia z nimi interesów.

Wojna z Państwem Islamskim i z syryjskim rządem

10 kwietnia 2013 głównodowodzący Frontu Abu Muhammad al-Dżaulani, przyrzekł lojalność Ajmanowi az-Zawahiriemu, liderowi Al-Ka’idy. Al-Dżaulani przyznał się do przeprowadzenia wielu zamachów na reżim Asada. Dzień wcześniej bojownicy Frontu oficjalnie ogłosili, iż są odgałęzieniem Islamskiego Państwa w Iraku, czyli tamtejszej filii Al-Ka’idy. Ponadto al-Dżaulani i lider Islamskiego Państwa w Iraku Abu Bakr al-Baghdadi ogłosili fuzję ugrupowań, ogłaszając powstanie Islamskiego Państwa w Iraku i Lewancie. Jednak w liście otwartym z 9 czerwca 2013 lider Al-Ka’idy Ajman az-Zawahiri nazwał tą decyzję błędem i ją anulował. Al-Baghdadi nie podporządkował się pod decyzję az-Zawahiriego i 15 czerwca 2013 ogłosił, iż oba podmioty będą działać jako jedna organizacja pod nazwą Islamskie Państwo w Iraku i Lewancie (ISIS). Niemniej Dżabhat al-Nusra, nie działał pod sztandarem ISIS, jednak początkowo współpracował z irackimi dżihadystami. Jednak spory między ekstremistami doprowadziły w styczniu 2014 do wybuchu zbrojnej konfrontacji między ugrupowaniami.

W styczniu 2014 Dżabhat an-Nusra zostało wyparte przez ISIS m.in. z głównego bastionu jakim była Ar-Rakka, zajęta po bitwie z siłami rządowymi w marcu 2013. W lutym i marcu 2014 Dżabhat an-Nusra i Front Islamski przeprowadziły drugą ofensywę wymierzoną w ISIS, w efekcie której dżihadysci zostali zmuszeni do ucieczki ze swoich pozycji w muhafazie Dajr az-Zaur. Jednak zmiana sytuacji nastąpiła po bitwie o Markadę w dniach 21-29 marca 2014, kiedy to ISIS pokonało ekstremistów z Dżabhat an-Nusra i zaczęło ich powoli wypierać z muhafazy. Po porażce ISIS w bitwie o przejście graniczne Abu Kamal z 11 kwietnia 2014, ISIS przegrupowało się i podjęło szeroko zakrojoną ofensywę, która doprowadziła do klęski Dżabhat an-Nusra w muhafazie Dajr az-Zaur.

Mimo porażki na wschodzie Syrii w walce z Państwem Islamskim (IS), ugrupowanie Dżabhat an-Nusra w 2014 stało się głównym ugrupowaniem, z syryjskiej opozycji zbrojnej, pomijając Państwo Islamskie, które brało udział w kampaniach wojennych wymorzonych w siły rządowe. Ekstremiści walczyli w Aleppo, pod Damaszkiem, bronili Hims, brali udział w walkach pod Chan Szajchun, brali udział w kampanii w Górach Kalamun, szturmowali bastion syryjskich wojsk w muhafazie Latakia, czy aktywnie walczyli na froncie południowym. W walkach przeciwko Syryjskim Siłom Zbrojnym i Państwu Islamskiemu współpracowali z Frontem Islamskim i Armią Mudżahedinów, w ramach luźnego sojuszu pod nazwą Ahl asz-Szam.

Galeria

• 
  Flaga używana przez dzihadystów w ramach Dżabhat an-Nusra od 2011 do 2013
• 
  Flaga używana przez dzihadystów w ramach Dżabhat an-Nusra od 2013 do 2016
• 
  Flaga używana przez dzihadystów w ramach Dżabhat asz-Szam od 2016