Sańći: Różnice pomiędzy wersjami

Buddyjskie zabytki w Sańći^[a]
	Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
	; Wielka Stupa W Sańći
Państwo	{{{państwo}}}
Typ	kulturowe
Spełniane kryterium	i, ii, iii, iv, vi
Numer ref.	524
Region	Azja i Pacyfik
	Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	{{{data wpisu}}}; na {{{sesja wpisu}}}. sesji
Dokonane zmiany	{{{dokonane zmiany}}}
	Położenie na mapie Madhya Pradeshu Buddyjskie zabytki w Sańći
	Położenie na mapie Indii Buddyjskie zabytki w Sańći
	23°28′46,14″N 77°44′22,72″E/23,479483 77,739644
	↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ; ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO ;

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 23:30, 1 gru 2016

Sańći (hindi: सांची trl. Sãći, Sanći, ang. Sanchi), miejscowość w Indiach w stanie Madhya Pradesh. Słynie z zespołu architektektury buddyjskiej, w skład którego wchodzą trzy stupy, ruiny świątyń i klasztorów. Najbardziej znana jest stupa nr 1, zwana Wielką Stupą. Zaczęto ją wznosić w III w. p.n.e.^[1] za panowania Aśoki Wielkiego^[2], ale potem kilkakrotnie przebudowywano. Stupę otacza tradycyjne kamienne ogrodzenie zwane wedika, zakreślające obszar świętej wędrówki – pradakszina. W obręb uświęconego obszaru prowadzą cztery bramy – torana – z których szczególnie wschodnia zasługuje na uwagę ze względu na bogatą dekorację rzeźbiarską. Brama stanowi imitację konstrukcji drewnianej wykonaną w kamieniu. Jej powierzchnia zawiera liczne przedstawienia z życia Buddy. Jednak nie pojawia się postać samego założyciela religii, a jedynie jego emblematy: drzewo bodhi, odciśnięte ślady stóp, koń bez jeźdźca. Występują również przedstawienia niebuddyjskie, np. bogini Lakszmi, małżonki Wisznu. Najbardziej znaną rzeźbą tej bramy jest Jakszi z drzewem (sanskr. śalabhańdźika lub wrykszaka) Jest to postać kobieca przedstawiająca nimfę drzew^[1], wkomponowana w narożnik pomiędzy filar i belkę poprzeczną bramy. Dekoracja powstała w I w. n.e., za dynastii Satawahanów. Napis fundatorski głosi, że wykonali ją rzeźbiarze kości słoniowej z miasta Widisia. Stupa została opuszczona w XIV wieku. Ponownie odkryta przez armię brytyjską w 1818. W latach 1912-1919 odnowiona przez służby archeologiczne Indii kierowane przez Johna Marshalla. W 1989 została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO^[1].

Bardzo dobrze zachowana jest również stupa nr 3, zbudowana ok. I w. n.e. Stupa ta pozbawiona jest ogrodzenia wedika i posiada tylko jedną, główną bramę. Głowice jej filarów zdobią wyobrażenia skrzatów gana.

Najskromniejsza i prawdopodobnie najstarsza jest stupa nr 2.

Linki zewnętrzne

Informacje na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO

↑ ^a ^b ^c Najsłynniejsze miejsca i budowle świata, Wydawnictwo Wiedza i Życie, Warszawa 2006, ss. 335, ISBN 83-7184-480-8.
↑ Ilustrowana Księga Świata - Skarby Świata - Azja. Bielsko-Biała: Pascal, 2002, s. 31. ISBN 83-7304-020-X.

[1] Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO

[2] Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

[bs1-3] Najsłynniejsze miejsca i budowle świata, Wydawnictwo Wiedza i Życie, Warszawa 2006, ss. 335, ISBN 83-7184-480-8.

[4] Ilustrowana Księga Świata - Skarby Świata - Azja. Bielsko-Biała: Pascal, 2002, s. 31. ISBN 83-7304-020-X.

[:2-5] Wspólnie z Argentyną, Francją, Niemcami, Belgią, Japonią i Szwajcarią

[a]

[b]

[1]

[2]

[A]

@@ Linia 20: / Linia 20: @@
 [[Plik:Sanchi3.jpg|thumb|250px|Wielka Stupa w Sańći - schemat]]
 '''Sańći''' ([[język hindi|hindi]]: सांची [[trl.]] Sãći, Sanći, [[język angielski|ang.]] '''Sanchi'''), miejscowość w [[Indie|Indiach]] w stanie [[Madhya Pradesh]]. Słynie z zespołu architektektury [[buddyzm|buddyjskiej]], w skład którego wchodzą trzy [[stupa|stupy]], ruiny świątyń i klasztorów.
-Najbardziej znana jest [[stupa]] nr 1, zwana Wielką Stupą. Zaczęto ją wznosić w [[III wiek p.n.e.|III w. p.n.e.]]<ref name="bs1">''Najsłynniejsze miejsca i budowle świata'', Wydawnictwo Wiedza i Życie, Warszawa 2006, ss. 335, ISBN 83-7184-480-8.</ref> za panowania [[Aśoka|Aśoki Wielkiego]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko= |imię= |autor link= |inni= |tytuł= Ilustrowana Księga Świata - Skarby Świata - Azja|wydanie= |tom= |wydawca= Pascal|miejsce= Bielsko-Biała|data= |rok= 2002|strony= 31|isbn= 83-7304-020-X}}</ref>, ale potem kilkakrotnie przebudowywano. Stupę otacza tradycyjne kamienne ogrodzenie zwane ''wedika'', zakreślające obszar świętej wędrówki – ''[[pradakszina]]''. W obręb uświęconego obszaru prowadzą cztery bramy – ''[[torana]]'' – z których szczególnie wschodnia zasługuje na uwagę ze względu na bogatą dekorację rzeźbiarską. Brama stanowi imitację konstrukcji drewnianej wykonaną w kamieniu. Jej powierzchnia zawiera liczne przedstawienia z życia [[Budda|Buddy]]. Jednak nie pojawia się postać samego założyciela religii, a jedynie jego emblematy: [[drzewo bodhi]], odciśnięte ślady stóp, koń bez jeźdźca. Występują również przedstawienia niebuddyjskie, np. bogini [[Lakszmi]], małżonki [[Wisznu]]. Najbardziej znaną rzeźbą tej bramy jest ''[[Jakszi]] z drzewem'' ([[sanskryt|sanskr]]. ''śalabhańdźika'' lub ''wrykszaka'') Jest to postać kobieca przedstawiająca [[Nimfy|nimfę]] drzew<ref name="bs1" />, wkomponowana w narożnik pomiędzy filar i belkę poprzeczną bramy. Dekoracja powstała w I w. n.e., za dynastii [[Satawahanowie|Satawahanów]]. Napis fundatorski głosi, że wykonali ją rzeźbiarze kości słoniowej z miasta Widisia. Stupa została opuszczona w [[XIV wiek]]u. Ponownie odkryta przez armię brytyjską w [[1818]]. W latach [[1912]]-[[1919]] odnowiona przez służby archeologiczne Indii kierowane przez [[John Marshall (archeolog)|Johna Marshalla]]. W [[1989]] została wpisana na [[Lista światowego dziedzictwa UNESCO|Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO]]<ref name="bs1" />.
+Najbardziej znana jest [[stupa]] nr 1, zwana Wielką Stupą. Zaczęto ją wznosić w [[III wiek p.n.e.|III w. p.n.e.]]<ref name="bs1">''Najsłynniejsze miejsca i budowle świata'', Wydawnictwo Wiedza i Życie, Warszawa 2006, ss. 335, {{ISBN|83-7184-480-8}}.</ref> za panowania [[Aśoka|Aśoki Wielkiego]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko= |imię= |autor link= |inni= |tytuł= Ilustrowana Księga Świata - Skarby Świata - Azja|wydanie= |tom= |wydawca= Pascal|miejsce= Bielsko-Biała|data= |rok= 2002|strony= 31|isbn= 83-7304-020-X}}</ref>, ale potem kilkakrotnie przebudowywano. Stupę otacza tradycyjne kamienne ogrodzenie zwane ''wedika'', zakreślające obszar świętej wędrówki – ''[[pradakszina]]''. W obręb uświęconego obszaru prowadzą cztery bramy – ''[[torana]]'' – z których szczególnie wschodnia zasługuje na uwagę ze względu na bogatą dekorację rzeźbiarską. Brama stanowi imitację konstrukcji drewnianej wykonaną w kamieniu. Jej powierzchnia zawiera liczne przedstawienia z życia [[Budda|Buddy]]. Jednak nie pojawia się postać samego założyciela religii, a jedynie jego emblematy: [[drzewo bodhi]], odciśnięte ślady stóp, koń bez jeźdźca. Występują również przedstawienia niebuddyjskie, np. bogini [[Lakszmi]], małżonki [[Wisznu]]. Najbardziej znaną rzeźbą tej bramy jest ''[[Jakszi]] z drzewem'' ([[sanskryt|sanskr]]. ''śalabhańdźika'' lub ''wrykszaka'') Jest to postać kobieca przedstawiająca [[Nimfy|nimfę]] drzew<ref name="bs1" />, wkomponowana w narożnik pomiędzy filar i belkę poprzeczną bramy. Dekoracja powstała w I w. n.e., za dynastii [[Satawahanowie|Satawahanów]]. Napis fundatorski głosi, że wykonali ją rzeźbiarze kości słoniowej z miasta Widisia. Stupa została opuszczona w [[XIV wiek]]u. Ponownie odkryta przez armię brytyjską w [[1818]]. W latach [[1912]]-[[1919]] odnowiona przez służby archeologiczne Indii kierowane przez [[John Marshall (archeolog)|Johna Marshalla]]. W [[1989]] została wpisana na [[Lista światowego dziedzictwa UNESCO|Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO]]<ref name="bs1" />.
 Bardzo dobrze zachowana jest również stupa nr 3, zbudowana ok. I w. n.e. Stupa ta pozbawiona jest ogrodzenia ''wedika'' i posiada tylko jedną, główną bramę. Głowice jej filarów zdobią wyobrażenia skrzatów ''gana''.