Kacwin: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
| Linia 65: | Linia 65: | ||
* [[Przejście graniczne Kacwin-Veľká Franková|Byłe przejście graniczne Kacwin-Veľká Franková]] |
* [[Przejście graniczne Kacwin-Veľká Franková|Byłe przejście graniczne Kacwin-Veľká Franková]] |
||
* [[Strażnica WOP Kacwin]] |
* [[Strażnica WOP Kacwin]] |
||
* [[Kacwinianka]] |
|||
* [[Rówień Kacwińska]] |
|||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
||
Wersja z 18:07, 17 gru 2016
| {{{rodzaj miejscowości}}} | |
 Ogólny widok miejscowości | |
| Państwo | małopolskie |
|---|---|
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
530-980 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2006) |
980 |
| Strefa numeracyjna |
(+48) 18 |
| Kod pocztowy |
34-441 Niedzica |
| Tablice rejestracyjne |
KNT |
| SIMC |
0443022 |
Położenie na mapie brak | |
Położenie na mapie świata  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark} | |
Kacwin (słow. Kacvín, węg. Szentmindszent, niem. Katzwinkel – koci zakątek) – wieś w Polsce położona na Spiszu w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Łapsze Niżne. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.
Położenie
Znajduje się na Pogórzu Spiskim w etnograficznym regionie zwanym Zamagurzem[1]. Miejscowość położona jest w dolinie potoku Kacwinianka i na zboczach otaczających je wzniesień: Tylki Hawiarskie (783 m), Kunia Góra[2] (756 m), Serwoniec (787 m), Hajszyna (731 m), Majowa Góra 741 m). Przez granicę ze Słowacją sąsiaduje z Wielką Frankową. Do miejscowości dochodzi szosa z Niedzicy (4 km)[3], przedłużona do miejscowości Wielka Frankowa na Słowacji.
Historia
Jedna z najstarszych miejscowości Spiszu, wymieniana w dokumentach historycznych już w 1320 tu cytat z zachowanych dokumentów: W tym roku Magister Kokosz sprzedał bratu swemu Janowi i jego synowi Michałowi ziemie: Frydman, Niedzicę, Kacwin i Frankową. W dokumencie jest mowa o Niedzicy i Kacwinie jako wioskach już istniejących, natomiast Frydman i Frankowa są opisane jako miejsca przygotowane pod założenie osiedli. Jeszcze na początku XIV w. Ziemia położona na północny zachód od Magury pokryta była lasami. Wiadomość o tym czerpiemy z dokumentu odnoszącego się do Rużbach – W 1303 Henryk, sołtys z Podolinca, zawiera umowę z siostrą swoją Hildegundą i jej mężem Henrykiem w sprawie objęcia sołectwa w Rużbachach i rozciągnięcia kolonizacji na dalsze lasy naprzeciwko Czorsztyna. Sołtys podoliniecki nazywa lasy dziedzictwem swoim.
Zarys historyczny
Nazwa miejscowości Kacwin wywodzi się od niemieckiego Katzwinkel, co oznacza Koci Zakątek. Nieopodal wsi znajduje się wzgórze, które kacwinianie nazywają Koci Zomek, Udokumentowana historia 84-łanowej wsi (dla porównania: Niedzica 60 łanów, Frydman 60 łanów) lokowanej na prawie niemieckim sięga I poł. XIV w. (1320 r.), kiedy to Kokosz Berzewiczy, właściciel obszaru Magury Spiskiej, dokonał sprzedaży wsi swemu bratu Janowi. Wieś dzieliła koleje losu Polskiego Spisza, znajdującego się w rękach możnych rodów węgierskich – Berzewiczych, Horwathów i Salamonów. Jednak po I wojnie światowej Kacwin pozostaje w granicach państwa polskiego. Natomiast w latach 1939-1945 wieś zostaje włączona do Słowacji, by na powrót być przywrócona Polsce po zakończeniu działań wojennych.
Kacwin pozostawał przez długi czas własnością panów klucza dunajeckiego, którzy około 1400 r. ufundowali w miejscowości kościół p. w. Wszystkich Świętych. W 1431 r. świątynia została sprofanowana przez husytów, oblegających wówczas spiskie miejscowości. Natomiast w XVII w. wieś, uzależniona od religii wyznawanej przez panów na zamku Dunajec, znalazła się pod wpływem prądów protestanckich. Kościół kacwiński pozostawał w rękach luteranów prawdopodobnie do roku 1666, gdyż właśnie wtedy we wsi pojawił się katolicki kapłan Bartłomiej Rozmus[4]. Zachowane z tego okresu księgi metrykalne (z 1679 r.) podają łacińską nazwę miejscowości: Kacvinensis lub Kaczvinkensis. Ostatni taki zapis pojawia się jeszcze w roku 1919 (wpisu dokonał ks. Pataky).
Atrakcje turystyczne
- zimą w Kacwinie funkcjonuje otwarty w 2006 wyciąg narciarski;
- dawne spichlerze, młyn sprzed dwustu lat;
- XV-wieczny zabytkowy kościół, zabytkowe kaplice;
- jedyne zachowane w Polsce "Sypańce" czyli miejsca do przechowywania zboża;
- wodospady: „Pod Młynarzką”, „Pod Upłazem” i inne
.jpg) |
 |
 |
 |
Folklor
Region Spisza posiada wyraźnie wyodrębnioną autentyczną i żywą kulturę lokalną, na którą składa się folklor śpiski; m.in. gwara śpiska[potrzebny przypis], będąca w ogóle nie rozpoznawalna w Polsce, a zazwyczaj uznawana za mowę podhalańską. Charakterystyka folkloru widoczna jest dodatkowo w kuchni, rękodziele ludowym, a także muzyce, tańcu i oryginalnym stroju śpiskim, w odmianie zwanej kacwińską[potrzebny przypis].
Szlaki turystyki pieszej i rowerowej
:
Łapsze Niżne – Kacwin – Wielka Frankowa
:
Kacwin – Krzyżowa – Pieskowy Wierch – Holowiec – Przełęcz nad Łapszanką – Pawlików Wierch – Trybsz
Zobacz też
- ↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ Kunia góra, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 876.
- ↑ Geoportal. [dostęp 2010-07-15].
- ↑ A. Skorupa Zabytkowe kościoły Polskiego Spisza, Kraków 2001, s. 44
Linki zewnętrzne
- kacwin.com – nieoficjalna strona o Kacwinie
- Kacwin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 650.
- Siedziba gminy: Łapsze Niżne
| Wsie | |
|---|---|
| Części wsi |
|
| Przysiółki wsi |
|
