Pasaż Simonsa w Warszawie: Różnice pomiędzy wersjami

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
poprawki-cd
poprawki-cd
Linia 41: Linia 41:
W marcu 1943 w pobliżu budynku miała miejsce [[akcja pod Arsenałem]].
W marcu 1943 w pobliżu budynku miała miejsce [[akcja pod Arsenałem]].


Podczas [[powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]] Pasaż Simonsa stanowił polską redutę ryglującą dostęp na Starówkę, a w jego piwnicach znajdował się powstańczy punkt sanitarny oraz chronili się liczni cywile. Gmach był wielokrotnie bombardowany i ostrzeliwany, a 19 lub 20 sierpnia został poważnie uszkodzony wybuchem pojazdu [[Borgward IV]]. [[Kalendarium powstania warszawskiego - 31 sierpnia|31 sierpnia]] budynek uległ zawaleniu wskutek nalotu niemieckich [[Junkers Ju 87|stukasów]]. Pod gruzami zginęło ok. 300 osób, w większości broniących pasażu żołnierzy [[batalion Chrobry I|batalionu „Chrobry I”]]<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Bartoszewski | imię = Władysław | tytuł = 1859 dni Warszawy | wydawca = Wydawnictwo Znak | miejsce = Kraków | data = 2008 | strony = 765 | isbn = 978-83-240-10578 |oclc=938718461 |język=pl}}</ref>. W zawalonych piwnicach budynku wciąż spoczywa część poległych (po wojnie wydobyto 99 ciał).
Podczas [[powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]] Pasaż Simonsa stanowił polską redutę ryglującą dostęp na Starówkę, a w jego piwnicach znajdował się powstańczy punkt sanitarny oraz schron dla ludności cywilnej<ref name="Komorowski">{{Cytuj książkę | nazwisko = Komorowski (red.) | imię = Krzysztof | tytuł = Warszawa walczy 1939–1945. Leksykon | wydawca = Fundacja Polska Walczy i Wydawnictwo Bellona | miejsce = Warszawa | data = 2015 | strony = 683 | isbn = 978-83-1113474-4}}</ref>. Gmach był wielokrotnie bombardowany i ostrzeliwany, a 19 lub 20 sierpnia został poważnie uszkodzony wybuchem pojazdu [[Borgward IV]]<ref name="Komorowski"/>. [[Kalendarium powstania warszawskiego - 31 sierpnia|31 sierpnia]] budynek uległ zawaleniu wskutek nalotu niemieckich [[Junkers Ju 87|stukasów]]. Pod gruzami zginęło ok. 300 osób, w większości broniących pasażu żołnierzy [[batalion Chrobry I|batalionu „Chrobry I”]]<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Bartoszewski | imię = Władysław | tytuł = 1859 dni Warszawy | wydawca = Wydawnictwo Znak | miejsce = Kraków | data = 2008 | strony = 765 | isbn = 978-83-240-10578 |oclc=938718461 |język=pl}}</ref>.
{{Osobny artykuł|Zagłada Pasażu Simonsa}}
{{Osobny artykuł|Zagłada Pasażu Simonsa}}
Po wojnie Pasaż Simonsa nie został odbudowany. W 1947 z zawalonych ruin i piwnic wydobyto 99 ciał<ref name="Komorowski"/>.
Po gmachu istniały pozostałości w postaci szczątków konstrukcji (fragmenty żelbetowych słupów) oraz zawalone piwnice. Na jego miejscu znajduje się parking oraz tereny zielone (część [[Ogród Krasińskich w Warszawie|Ogrodu Krasińskich]]).
Po gmachu pozostały ślady w postaci szczątków konstrukcji (fragmenty żelbetowych słupów) oraz zawalone piwnice. Na jego miejscu znajduje się parking oraz tereny zielone (część [[Ogród Krasińskich w Warszawie|Ogrodu Krasińskich]]).


Plany zbudowania na części działki zajmowanej przez Pasaż Simonsa [[Apartamentowiec|apartamentowca]] przez zostały w 2017 oprotestowane przez Związek Powstańców Warszawskich. Zdaniem powstańców w tym miejscu mogły znajdować się szczątki żołnierzy i osób cywilnych, którzy zginęli w sierpniu 1944<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Urzykowski | imię = Tomasz | tytuł = Nie zbudują na grobach | czasopismo = Gazeta Stołeczna | strony = 3 | data = 6 lipca 2017}}</ref>.
Plany zbudowania na części działki zajmowanej przez Pasaż Simonsa [[Apartamentowiec|apartamentowca]] przez zostały w 2017 oprotestowane przez Związek Powstańców Warszawskich. Zdaniem powstańców w tym miejscu mogły znajdować się szczątki żołnierzy i osób cywilnych, którzy zginęli w sierpniu 1944<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Urzykowski | imię = Tomasz | tytuł = Nie zbudują na grobach | czasopismo = Gazeta Stołeczna | strony = 3 | data = 6 lipca 2017}}</ref>.

Wersja z 23:55, 7 lip 2017

Pasaż Simonsa
Ilustracja
Pierwszy budynek Pasażu Simonsa na rogu ulic Długiej i Nalewek na początku XX wieku
Państwo

 Polska

Miejscowość

Warszawa

Adres

ul. Długa 50/Nalewki 2

Inwestor

Albert Simons

Rozpoczęcie budowy

1900

Ukończenie budowy

1903, 1904–1906

Zniszczono

1939, 1944

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Pasaż Simonsa”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Pasaż Simonsa”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Pasaż Simonsa”
Ziemia52°14′44,267″N 21°00′05,292″E/52,245630 21,001470
Multimedia w Wikimedia Commons
Wypalony gmach Pasażu Simonsa (1939)

Pasaż Simonsa – nieistniejący obiekt handlowy i budynek czynszowy, który w latach 1903–1944 znajdował się u zbiegu ulic Długiej i Nalewek w Warszawie.

Historia

Kompleks został zbudowany na zamówienie berlińskiego kupca Alberta Simonsa, według projektu architekta inż. Terleckiego, w miejscu po zburzonym kościele i klasztorze Brygidek[1]. Wzniesiono go w latach 1900–1903. Składał się z czterech pięciopiętrowych skrzydeł frontowych wzdłuż ulic Długiej, Nalewek i Wyjazdu oraz oficyny wewnątrz dziedzińca. W latach 1904–1906 od strony Nalewek dobudowano nowe, sześciopiętrowe skrzydło[2]. Pomiędzy obiema częściami kompleksu biegła ulica Wyjazd[2]. Oprócz lokali handlowych znajdowały się w nim również biura, magazyny i hotel.

Pasaż został zbombardowany w czasie obrony Warszawy we wrześniu 1939. Południowa część kompleksu została spalona, a następnie częściowo rozebrana.

W marcu 1943 w pobliżu budynku miała miejsce akcja pod Arsenałem.

Podczas powstania warszawskiego Pasaż Simonsa stanowił polską redutę ryglującą dostęp na Starówkę, a w jego piwnicach znajdował się powstańczy punkt sanitarny oraz schron dla ludności cywilnej[3]. Gmach był wielokrotnie bombardowany i ostrzeliwany, a 19 lub 20 sierpnia został poważnie uszkodzony wybuchem pojazdu Borgward IV[3]. 31 sierpnia budynek uległ zawaleniu wskutek nalotu niemieckich stukasów. Pod gruzami zginęło ok. 300 osób, w większości broniących pasażu żołnierzy batalionu „Chrobry I”[4].

 Osobny artykuł: Zagłada Pasażu Simonsa.

Po wojnie Pasaż Simonsa nie został odbudowany. W 1947 z zawalonych ruin i piwnic wydobyto 99 ciał[3]. Po gmachu pozostały ślady w postaci szczątków konstrukcji (fragmenty żelbetowych słupów) oraz zawalone piwnice. Na jego miejscu znajduje się parking oraz tereny zielone (część Ogrodu Krasińskich).

Plany zbudowania na części działki zajmowanej przez Pasaż Simonsa apartamentowca przez zostały w 2017 oprotestowane przez Związek Powstańców Warszawskich. Zdaniem powstańców w tym miejscu mogły znajdować się szczątki żołnierzy i osób cywilnych, którzy zginęli w sierpniu 1944[5].

Upamiętnienie

  • Dwie tablice Tchorka umieszczone w latach 50. przy ul. Długiej róg Bohaterów Getta (wolno stojąca) oraz na ścianie bloku przy al. „Solidarności” 66 (od strony ul. Długiej)[6].
  • Pomnik ufundowany przez żołnierzy batalionu „Chrobry I” odsłonięty w sierpniu 1989[7].
  1. ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 620. ISBN 83-01-08836-2.
  2. ↑ a b Jarosław Zieliński, Jerzy S. Majewski: Spacerownik po żydowskiej Warszawie. Warszawa: Agora SA i Muzeum Historii Żydów Polskich, 2014, s. 84. ISBN 978-83-268-1283-5.
  3. ↑ a b c Krzysztof Komorowski (red.): Warszawa walczy 1939–1945. Leksykon. Warszawa: Fundacja Polska Walczy i Wydawnictwo Bellona, 2015, s. 683. ISBN 978-83-1113474-4.
  4. ↑ Władysław Bartoszewski: 1859 dni Warszawy. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2008, s. 765. ISBN 978-83-240-10578. OCLC 938718461. (pol.).
  5. ↑ Tomasz Urzykowski. Nie zbudują na grobach. „Gazeta Stołeczna”, s. 3, 6 lipca 2017. 
  6. ↑ Stanisław Ciepłowski: Napisy pamiątkowe w Warszawie XVII-XX w.. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 51, 220-221. ISBN 83-01-06109-X.
  7. ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 620. ISBN 83-01-08836-2.

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pasaż_Simonsa_w_Warszawie&oldid=49847961”