Gavrilo Princip: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Ocena postępowania: drobne merytoryczne
Mix321 (dyskusja | edycje)
Linia 34: Linia 34:
== Ocena postępowania ==
== Ocena postępowania ==
W królewskiej, a później [[Socjalistyczna Federacyjna Republika Jugosławii|komunistycznej Jugosławii]] został okrzyknięty narodowym bohaterem. Jego imieniem nazywano główne ulice miast, mosty i szkoły. Po [[Rozpad Jugosławii|rozpadzie kraju]] jego prestiż zmalał, nazwano go terrorystą. Do dziś przez wielu [[Serbowie|Serbów]] jest czczony jako bohater narodowy.
W królewskiej, a później [[Socjalistyczna Federacyjna Republika Jugosławii|komunistycznej Jugosławii]] został okrzyknięty narodowym bohaterem. Jego imieniem nazywano główne ulice miast, mosty i szkoły. Po [[Rozpad Jugosławii|rozpadzie kraju]] jego prestiż zmalał, nazwano go terrorystą. Do dziś przez wielu [[Serbowie|Serbów]] jest czczony jako bohater narodowy.

W 2014 r. władze należącego do Republiki Serbskiej Wschodniego Sarajewa postawiły pomnik Principa<ref name=":0">{{Cytuj|autor=|tytuł="Proszę, nie torturuj mnie zbyt długo"|czasopismo=TVN24.pl|data=2017-07-15|data dostępu=2017-07-16|url=http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/zamach-na-arcyksiecia-ferdynanda-w-sarajewie,756285.html}}</ref>.


{{Przypisy}}
{{Przypisy}}

Wersja z 13:34, 16 lip 2017

Gavrilo Princip
Гаврило Принцип
{{{alt grafiki}}}
Data i miejsce urodzenia

25 lipca 1894
Obljaj

Data i miejsce śmierci

28 kwietnia 1918
Terezin

podpis

Gavrilo Princip (ur. 25 lipca 1894, zm. 28 kwietnia 1918) – serbski[1] (określający się jako Jugosłowianin[2]) nacjonalista z Bośni, członek niewielkiej organizacji Młoda Bośnia, powiązanej z serbską organizacją terrorystyczną Czarna Ręka.

Życiorys

Młodość

Był synem listonosza, miał ośmioro rodzeństwa. Szóstka z nich zmarła w dzieciństwie.

W następnych latach wyjechał na naukę do Sarajewa. W 1908 został wraz z kilkoma kolegami wyrzucony z miejscowego gimnazjum za zorganizowanie antyaustriackiej manifestacji. Później wyjechał do Serbii, gdzie w Belgradzie ukończył studia i nawiązał kontakty z grupą jugosłowiańskich nacjonalistów, należących do terrorystycznej siatki Młodej Bośni. Na drodze selekcji został wybrany do udziału w zamachu na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda, ponieważ najlepiej strzelał. Na początku czerwca wraz z kilkoma innymi zamachowcami został przerzucony przez austro-węgierską granicę i udał się do Sarajewa.

Zamach na arcyksięcia Ferdynanda

Zamach w Sarajewie

28 czerwca 1914 w Sarajewie dokonał udanego zamachu na samochód z austriackim następcą tronu, arcyksięciem Franciszkiem Ferdynandem i jego małżonką Zofią von Chotek, strzelając do nich z pistoletu Browning M1910 kalibru 7,65 mm o numerze seryjnym 19074, który do dziś można obejrzeć w Heeresgeschichtliches Museum w Wiedniu. Zabójstwo arcyksięcia stało się pretekstem do wybuchu wojny, którą 28 lipca 1914 Austro-Węgry wypowiedziały Serbii. Konflikt, w który po obu stronach zaangażowały się liczne państwa, przeszedł do historii jako I wojna światowa.

Princip został ujęty bezpośrednio po zamachu, a podjęta przez niego próba samobójstwa przez połknięcie cyjanku nie powiodła się, gdyż źle przechowywana trucizna zwietrzała i nie zadziałała, a zamachowiec po jej zażyciu niemal natychmiast ją zwymiotował. W procesie w Sarajewie w 1914 został skazany na 20 lat ciężkiego więzienia – ze względu na młody wiek nie mógł zostać skazany na śmierć. W grudniu 1914 został osadzony w twierdzy w Terezinie wraz z dwoma członkami organizacji Czarna Ręka skazanymi za zamach w Sarajewie.

Z powodu ciężkich warunków w celi, zimna i wilgoci Princip zachorował na gruźlicę kości i zmarł 28 kwietnia 1918 o 18:30 w pokoju nr 33, w sektorze 13 więziennego szpitala. Tuż przed śmiercią na ścianie obok swojego łóżka wyrył napis Nasze duchy będą się błąkać po Wiedniu i straszyć jaśniepanów. Jego dwaj towarzysze zmarli jeszcze wcześniej. Ciało ekshumowano 2 czerwca 1920 i przewieziono do Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców.

Ocena postępowania

W królewskiej, a później komunistycznej Jugosławii został okrzyknięty narodowym bohaterem. Jego imieniem nazywano główne ulice miast, mosty i szkoły. Po rozpadzie kraju jego prestiż zmalał, nazwano go terrorystą. Do dziś przez wielu Serbów jest czczony jako bohater narodowy.

W 2014 r. władze należącego do Republiki Serbskiej Wschodniego Sarajewa postawiły pomnik Principa[3].

  1. Österreichisches Biographisches Lexikon 1815–1950
  2. „Yugoslavia as History” John R. Lampe, Cambridge University Press, 2nd Edition, Cambridge 2000., S. 90.
  3. "Proszę, nie torturuj mnie zbyt długo", „TVN24.pl”, 15 lipca 2017 [dostęp 2017-07-16].