Świadomość społeczna

Świadomość społeczna - pojęcie socjologiczne wprowadzone przez Émile Durkheima oznaczające zbiór wyobrażeń, symboli, pojęć, opinii, poglądów i przesądów, wspólnych dla olbrzymiej większości danej społeczności.

Wstęp

Wg. Durkheima świadomość społeczna jest wyraźnie różna od świadomości indywidualnej każdego człowieka, i nie jest prostą sumą, czy też średnią świadomości indywidualnych członków społeczności, lecz funkcjonuje w pewnym stopniu jako niezależny fenomen.

W psychoanaliza, świadomość społeczna jest często nazywana superego i pozostaje w stałej, wzajemnej interakcji z egoi id każdego człowieka.

Świadomość społeczna jest też terminem stosowanym w materializmie dialektycznym. W systemie tym świadomość społeczna jest kategorią filozoficzną przeciwstawną do bytu społecznego i oznacza całokształt życia umysłowego wszystkich ludzi tworzących daną społeczność. Świadomość społeczna ma się w tym systemie tak do bytu społecznego, jak byt w sensie ogólnym do nadbudowy.

---

Świadomość społeczna jako analogia do jaźni pojedyńczego człowieka

Świadomość, zwłaszcza rozumiana jako samo- świadomość ( self -awareness ) jest fenomenem, który pojawia się jedynie na bazie złożonych układów nerwowych. Ów neurofizjologiczny proces wymaga istnienie złożonej struktury mózgu i specyficznych obwodów neuronalnych oraz funkcjonowania psychiki, której modele są opisywane w obrębie różnych teorii z zakresu kognitywistyki i psychologii. Koncept świadomości społecznej jest łatwiej przedstawić przez analogię do świadomości pojedynczego człowieka. W tym celu warto się zapoznać wpierw z uproszczonym, dydaktycznym schematem psychiki człowieka. Taki graficzny model przedstawia rys. 1

Uproszczony, dydaktyczny schemat psychiki człowieka

Rys.1 Poglądowy schemat ' psychiki człowieka ' wykorzystujący pojęcia trzech ważnych teorii, zaproponowanych przez Carl Gustav Junga, Carla Rogersa i Erica Berne. Schemat uwypukla najważniejsze elementy obszaru podświadomego i nieświadomego. Jeśli zdolność do intymności i zmysłowości jest upośledzona, zgodnie z teorią E. Berne, człowiek, jako istota społeczna, nawiązuje kontakt z innymi przez formy zastępcze jakimi są tzw. gry ( manipulacje ). Scenariusze gier są oparte o osobiste, podświadome zasoby, tkwiące w obszarze Jung' owskiego " cienia ". Wojna jest jedną z licznych, okrutnych gier III stopnia.

Uproszczony dydaktyczny schemat struktur istotnych dla świadomości społecznej

Świadomość społeczna pojawia się na basie istniejących w społeczeństwie struktur. Uwzględnienie tych struktur umożliwia zaproponowania, analogicznego schematu ( patrz poniższy rys. 2 ), wyjaśniającego niektóre aspekty i mechanizmy świadomości społecznej.

Rys. 2 Schemat struktur społecznych istotnych dla jaźni grupowej, sformułowany na zasadzie analogii do przedstawionego wyżej " schematu psychiki człowieka ". Demokratyczny ośrodek władzy może się pojawić jedynie w specyficznych uwarunkowaniach kulturowych i historycznych, które umożliwiały uwzględnienie i zrównoważenia archetypów władzy wodza, wpływów kobiecych, społecznych archetypów wolności, równości i braterstwa i zasad etycznych lokalnej religii. Władza autorytarna, dyktatorska, naśladująca wzorce feudalne ma swoją analogię do osób, które manipulują, prowadzą gry, działają wg tego co ' podpowiada im ich cień '. Podobne, mimo iż lepiej uświadamiane są działania ' właścicieli wielkiego kapitału '. Działające mass - media, lansując bardziej którąś z możliwych wizji porządku społecznego i politycznego są odpowiednikiem Rogeriańskiego self - concept ( pomysłu na siebie )

Świadomość społeczna, jako przyrodniczy fenomen wynikający z zwiększania się złożoności

Społeczeństwo to nie zbiór oddzielnych osób. Ludzie tworzą pewne struktury. Struktury te są zapewne analogiczne do wyróżnionych części mózgu lub funkcji psychicznych.

Daje się spostrzec prawidłowość zwiększania się złożoności wszelakich procesów przyrodniczych. Drobiny chemiczne "ułożyły się" w cząsteczki DNA, powstały archebakterie, a potem na ich bazie rośliny i zwierzęta wyższe. Wszelakie układy podlegają dalszemu rozwojowi, komplikacji, z zachowaniem zasady " wykorzystania bytów zaistniałych wcześniej". Należy przypuszczać, iż na bazie nas ludzi, zapewne powstają twory " wyższego rzędu ".

Czy jaźń społeczna powstaje z udziałem tzw. sprzężeń kwantowych?

Wielu fizyków sądzi, że fenomeny koordynacji społecznej, analogiczne do znanych wśród zwierzą zjawisk zachowań stadnych ( zachowania stada wilków, synchronizacja lotu stada - klucza lecących ptaków ) są oparte o zjawisko tzw. sprzężenia kwantowego.

Ludzie którzy: { idą razem na wojnę, ludzie którzy modlą się w odległych nawet świątyniach, ale o tej samej porze, lub gromadzą się na masowych meetingach } poprzez ową wyróżniona, synchronizowaną emocję zaczynają być sprzężeni kwantowo. Powstaje, jak to ujmują fizycy kwantowi " nadistota ", " higher self ".

Jest znamienne, że problem niskiego przyrostu naturalnego znika, jeśli dany naród staje wobec zagrożenia. Obecnie ogromny przyrost naturalny jest obserwowany w Czeczeni i np. w Palestynie. Niedawny boom przyjęć na I rok studiów wynikał z nagłego zwiększenia się liczby urodzeń, jaki zaistniał po wprowadzeniu w roku 1982 tzw. ' stanu wojennego '.

Linki zewnętrzne

• Concepts of Self in Social Construction Theory http://www.philosophy.ucf.edu/sc.html
• Social Consciousness http://spartan.ac.brocku.ca/~lward/Cooley/Cooley_1907.html
• Matti Pitkanen.: TGD inspired theory of consciousness. http://www.physics.helsinki.fi/~matpitka/index.html
• Kognitywistyka.net.Wortal wiedzy o umyśle http://www.kognitywistyka.net
• The Internet Journal of World Health and Societal Politics (ISSN 1540- 269X )Mental Procedures Helping Search For Solution Of Societal Problems http://www.ispub.com/ostia/index.php?xmlFilePath=journals/ijwh/vol2n1/mental.xml
• Medical Science Monitor, Neurophysiology of the mental image http://www.medscimonit.com/medscimonit/modules.php?name=GetPDF&pg=2&idm=1786- 56k http://www.medscimonit.com/pub/vol_7/no_3/1786.pdf