Berghof

Lokalizacja Berghofu na tle innych kwater Hitlera (FHQ)

Berghof – w latach 1936-1945 dom i jednocześnie oficjalna rezydencja Adolfa Hitlera w języku potocznym nazywana „Górą”, położona na stoku Obersalzbergu w Alpach Salzburskich w pobliżu Berchtesgaden w Niemczech. (Obok FHQ Wolfsschanze było to miejsce, w którym Hitler spędził najwięcej czasu w okresie II wojny światowej – łącznie 387 dni).

Historia

Początki Obersalzbergu

W 1877 Mauritia Mayer nabyła tereny wokół góry Kehlstein, a w jednym z ulokowanych tam majątków otworzyła luksusowy pensjonat „Moritz”. Wkrótce okolica stała się modna i zamożni, jak producent pianin z Berlina – Edwin Bechstein, syn Carla Bechsteina, i radca handlowy z Buxtehude – Otto Winter, wykupili okoliczne gospodarstwa i wybudowali tam domy letniskowe.

Główny wjazd do Berghofu, 1933

Haus Wachenfeld

Adolf Hitler przyjechał na Obersalzberg, za namową Dietricha Eckarta, jeszcze przed puczem monachijskim. Za pośrednictwem żony Edwina Bechsteina, Heleny, poznał radcę Wintera, właściciela domu letniskowego nazwanego na cześć jego żony jej nazwiskiem panieńskim (Haus Wachenfeld) – Dom Wachenfeld.

Był to góralski, piętrowy dom letniskowy posadowiony na wysokim kamiennym fundamencie, wrzynającym się dłuższą ze ścian w zbocze Obersalzbergu. Piętro z poddaszem z zewnątrz odeskowane i otoczone wokół balkonem z balustradami, pokryte było dwuspadowym dachem z drewnianego gontu.

Zauroczony widokami Hitler w 1925 wynajął Haus Wachenfeld od Margarete Winter-Wachenfeld początkowo na nazwisko swojej przyrodniej siostry Angeli Raubal, a od 1927 na swoje, by w końcu w 1934 wykupić go od spadkobierców Margarete na własność. Zakup sfinansował z wpływów ze sprzedaży I. wydania książki Moja walka (Mein Kampf). Jeszcze w 1933 według projektu architekta Neymeyera z Monachium, do budynku dobudowano od strony doliny oszkloną werandę, a pod nią garaż przykryty tarasem widokowym, a wkrótce potem małe poprzeczne skrzydło z prawej strony domu.

Berghof

W 1936 rozpoczęto finansowaną ze środków Fundacji Adolfa Hitlera (Adolf-Hitler-Spende der deutschen Wirtschaft) rozbudowę Domu Wachenfeld. Szkice zamierzenia, co miało również i swoje negatywne następstwa, wykonał osobiście Hitler, a opracował architekt Alois Degano z Gmund am Tegernsee.

Rozbudowa polegała na:

• budowie od podstaw nowej trzykondygnacyjnej willi z ok. 30 izbami;
• budowie lub przebudowie długich dwukondygnacyjnych skrzydeł bocznych;

przy czym praktycznie nienaruszona została bryła starego budynku Wachenfeld, stając się boczną przybudówką nowej willi.

Wielki salon, 1936

Adolf Hitler wita Premiera Wielkiej Brytanii, Neville’a Chamberlaina na stopniach Berghofu, 1938

Albert Speer i Adolf Hitler, Berghof 1938

Z Berchtesgaden do Berghofu prowadziła kręta górska szosa zakończona ślepo garażem pod tarasem widokowym Domu Wachenfeld. Dalsza droga wiodła zewnętrznymi schodami do głównego wejścia, prowadzącego do centralnego punktu rezydencji – wielkiego salonu recepcyjnego zajmującego cały parter nowej willi. Zdobiło go ogromne: 9m x 3m, złożone z 90 mniejszych szyb i opuszczane do międzymurza okno szprosowe.

Ponieważ obie wille (stara i nowa) połączone były przejściem wykutym w ścianie wielkiego salonu, stawał się on jednocześnie swego rodzaju „przedpokojem” całości. Sprawiało to utrudnienia dla mieszkańców i gości, ponieważ w trakcie oficjalnych uroczystości w salonie nie mogli ani wchodzić do budynku, ani z niego wychodzić.

Eva Braun i Adolf Hitler ze swoimi psami, Berghof 1942

Piętro przeznaczone było dla stałych mieszkańców. Sypialnie Hitlera i Evy Braun połączone były wspólną łazienką. Sekretarki, ordynansi, adiutanci i inni zatrudnieni w rezydencji zamieszkiwali w bocznych skrzydłach.

W czasie wojny, pod obiektem, na głębokości co najmniej 40 metrów pod powierzchnią gruntu, wydrążono 745 metrów kwadratowych sztolni i wnęk z przeznaczeniem na schron przeciwlotniczy.

Rezydencję otaczał ogrodzony płotem i strzeżony teren o powierzchni 10 km kwadratowych należący do NSDAP. Bezpośrednie sąsiedztwo Berghofu otaczała dodatkowa, wewnętrzna strefa zakazana.

Zniszczenie

Plik:Berghofaerial.jpg

Ruiny rezydencji, 1945

Ruiny rezydencji, 2009

Pasmo Obersalzbergu zostało zbombardowane przez aliantów 25 kwietnia 1945. Bombardowania dokonała formacja 255 bombowców RAF z licznym udziałem polskich lotników i polskich dywizjonów, m.in. 300 Dywizjon Bombowy Ziemi Mazowieckiej, Dywizjony Myśliwskie: 303 Kościuszkowski, 306 Toruński, 309 Ziemi Czerwieńskiej, 315 Dębliński i 316 Warszawski. Berghof otrzymał kilka trafień, w wyniku czego uległ poważnym uszkodzeniom, a większa część wnętrz uległa wypaleniu. Reszty dokonała okoliczna ludność, całkowicie plądrując ruiny i rozległe podziemia wybudowane pod całym kompleksem jako schrony.

Skorupa budynku przetrwała do roku 1952, w którym władze Bawarii nakazały wysadzenie jej w powietrze za pomocą dynamitu. Resztki pozostałe do dzisiaj, to całkowicie ukryte wśród zieleni fragmenty fundamentu w części, gdzie był garaż.

Cytaty

..."Za przestronnym przejściem z półkolistym łukiem dawnego domu Wachenfeld, z zawieszonymi ciężkimi aksamitnymi portierami w kolorze bordo, znajdowały się szerokie drewniane schody wiodące do Wielkiej Sali. /.../ Miała ona 200 metrów kwadratowych powierzchni i była bardzo wysoka. Podłoga wyłożona była welurem w kolorze poziomkowym, a trzy marmurowe schodki wiodły przed kominek, do znajdujących się tam miejsc do siedzenia. Stało tu niewiele mebli – tylko dwie wielkie szafy, siedzenia po prawej stronie okna, ogromny stół do obrad, globus i po lewej stronie stojący zegar, a poza tym pianino i liczne komódki. Jedna z wielkich szaf miała uchwyty w kształcie męskich głów. Zawierała ona dokumenty nadania obywatelstwa honorowego, starą broń i tym podobne. Druga szafa mieściła za szklanymi szybami stare zastawy z cyny. Wspaniałe gobeliny z pełnymi życia scenami myśliwskimi przykrywały otwory w ścianie, konieczne dla prowadzenia pokazów filmowych. /.../ Największe wrażenie w Wielkiej Sali, z jej ciemnobrązowym kasetonowym stropem, robiło w ciągu dnia niezwykłe, jak na ówczesne warunki, duże okno, które można było otworzyć za pomocą korby; ukazywało wtedy majestatyczną górę Untersberg jakby w specjalnych ramach”...

{{Cytat}} Brakujące pola: treść. Przestarzałe pola: 1 oraz 2.

Inni mieszkańcy Obersalzbergu

W ślad za Hitlerem, na Obersalzberg przybyli inni prominenci III Rzeszy i w możliwie bliskim sąsiedztwie Berghofu wybudowali swoje wille: Hermann Goering, Martin Bormann, Albert Speer.

Zobacz też

• Herbaciarnia na Kehlsteinie
• Twierdza Alpejska

Bibliografia

• Byłam sekretarką Adolfa Hitlera, Christa Schroeder, wyd. Bellona 2000, ISBN 83-11-08974-4.
• Wspomnienia, Albert Speer, wyd. MON, Warszawa 1990, ISBN 83-11-07719-3.

Linki zewnętrzne

• Dokumentacja Obersalzbergu (niem.)
• Goście Berghofu (ang.)
• Instytut Historii Współczesnej IfZ (niem.)
• Hotel Berchtesgaden Intercontinental (nowy hotel w byłej rezydencji Goeringa) (niem.)
• Hotel Intercontinental Berchtesgaden (niem.)
• Don’t Mention the War, The Sydney Morning Herald, Gary A Warner, August 18, 2006