Ubezpłodnienie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m drobne poprawki w ISBN |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Ubezpłodnienie''', '''sterylizacja''' – [[zabieg chirurgiczny]] w wyniku którego organizm nie ma możliwości zapładniania albo zajścia w ciążę{{r|encyPWN}}. Z medycznego punktu widzenia jest to nieodwracalne pozbawienie zdolności rozrodczych kobiety lub mężczyzny<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.wprost.pl/ar/139699/Przymusowa-kastracja-chemiczna-dla-pedofilow/ | tytuł = Przymusowa kastracja chemiczna dla pedofilów? | data = 2008 | opublikowany = wprost.pl | data dostępu = 2015-05-12}}</ref>. Dlatego sterylizacja nie może być uznana za metodę antykoncepcyjną. W przeciwieństwie do niej utrata [[Płodność|płodności]] na drodze antykoncepcji – nawet trwała (przez podwiązanie [[Nasieniowód|nasieniowodów]] u mężczyzn drogą ich przecięcia wraz z obszyciem, [[Koagulacja|koagulacją]] końcówek lub podwiązanie jajowodów u kobiet metodą [[Laparoskopia|laparoskopii]] czy [[Laparotomia|laparotomii]]) – jest odwracalna. Zabieg przywrócenia drożności [[Jajowód|jajowodów]] po salpingektomii lub [[rewazektomia]] mogą być jednak znacznie utrudnione i obarczone większym ryzykiem niepowodzenia<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Dobroński | imię = P. | nazwisko2 = Czaplicki | imię2 = M. | tytuł = Odtworzenie ciągłości nasieniowodów (vasovasostomia) z użyciem okularów operacyjnych o trzykrotnym powiększeniu | czasopismo = Urologia Polska nr 57/3. | data = 2004}}</ref>. |
'''Ubezpłodnienie''', '''sterylizacja''' – [[zabieg chirurgiczny]] w wyniku którego organizm nie ma możliwości zapładniania albo zajścia w ciążę{{r|encyPWN}}. Z medycznego punktu widzenia jest to nieodwracalne pozbawienie zdolności rozrodczych kobiety lub mężczyzny<ref name="wprost.pl">{{Cytuj stronę | url = http://www.wprost.pl/ar/139699/Przymusowa-kastracja-chemiczna-dla-pedofilow/ | tytuł = Przymusowa kastracja chemiczna dla pedofilów? | data = 2008 | opublikowany = wprost.pl | data dostępu = 2015-05-12}}</ref>. Dlatego sterylizacja nie może być uznana za metodę antykoncepcyjną. W przeciwieństwie do niej utrata [[Płodność|płodności]] na drodze antykoncepcji – nawet trwała (przez podwiązanie [[Nasieniowód|nasieniowodów]] u mężczyzn drogą ich przecięcia wraz z obszyciem, [[Koagulacja|koagulacją]] końcówek lub podwiązanie jajowodów u kobiet metodą [[Laparoskopia|laparoskopii]] czy [[Laparotomia|laparotomii]]) – jest odwracalna. Zabieg przywrócenia drożności [[Jajowód|jajowodów]] po salpingektomii lub [[rewazektomia]] mogą być jednak znacznie utrudnione i obarczone większym ryzykiem niepowodzenia<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Dobroński | imię = P. | nazwisko2 = Czaplicki | imię2 = M. | tytuł = Odtworzenie ciągłości nasieniowodów (vasovasostomia) z użyciem okularów operacyjnych o trzykrotnym powiększeniu | czasopismo = Urologia Polska nr 57/3. | data = 2004}}</ref>. |
||
== Rodzaje zabiegów == |
== Rodzaje zabiegów == |
||
| Linia 11: | Linia 11: | ||
* wysokie ryzyko utraty zdrowia lub życia przez pacjentkę w wyniku zajścia w [[Ciąża|ciążę]]; |
* wysokie ryzyko utraty zdrowia lub życia przez pacjentkę w wyniku zajścia w [[Ciąża|ciążę]]; |
||
* stwierdzona wada genetyczna u kobiety potwierdzająca, że urodzenie przez nią dziecka z medycznego punktu widzenia jest niemożliwe<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Zielińska | imię = E. | tytuł = Warunki dopuszczalności zabiegów sterylizacyjnych | czasopismo = Państwo i Prawo nr 9 | data = 1985}}</ref>. |
* stwierdzona wada genetyczna u kobiety potwierdzająca, że urodzenie przez nią dziecka z medycznego punktu widzenia jest niemożliwe<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Zielińska | imię = E. | tytuł = Warunki dopuszczalności zabiegów sterylizacyjnych | czasopismo = Państwo i Prawo nr 9 | data = 1985}}</ref>. |
||
Mimo zaistnienia powyższych wskazań, zabieg wymaga uprzedniego uzyskania zgody pacjenta lub pacjentki na interwencję. Na świecie (np. w Szwecji, Dani, Kanadzie, USA) [[kastracja chemiczna]] wykorzystywana jest jako metoda obniżania [[libido]] w leczeniu przestępców seksualnych<ref |
Mimo zaistnienia powyższych wskazań, zabieg wymaga uprzedniego uzyskania zgody pacjenta lub pacjentki na interwencję. Na świecie (np. w Szwecji, Dani, Kanadzie, USA) [[kastracja chemiczna]] wykorzystywana jest jako metoda obniżania [[libido]] w leczeniu przestępców seksualnych<ref name="wprost.pl"/>. Wazektomia i salpingektomia (w literaturze funkcjonujące też jako sterylizacja antykoncepcyjna) w Polsce powszechnie są uznawane za nielegalne. Art. 156 §1 nie reguluje jednak w sposób jednoznaczny ich sytuacji prawnej oraz nie zakazuje explicite tych metod antykoncepcyjnych<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Pilonis | imię = H. | tytuł = Wazektomia – wątpliwości medyczne, etyczne i prawne | czasopismo = Służba Zdrowia nr 42-50 | data = 2013}}</ref>. W USA, Danii, Finlandii, Norwegii, Szwecji, Wielkiej Brytanii czy Japonii wazektomia traktowana jest jako ogólnodostępna [[antykoncepcja dla mężczyzn]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Tokarczyk | imię = R. | tytuł = Normatywne ujęcie antyprokreacji. | data = 2000 | seria = Roczniki Socjologii Rodziny UAM nr XII | strony = 227 | isbn = 83-232-1056-X}}</ref>. Wraz z salpingektomią metody te są tam prawnie dozwolone i legalnie wykonywane. |
||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
Wersja z 05:14, 27 gru 2017
Ubezpłodnienie, sterylizacja – zabieg chirurgiczny w wyniku którego organizm nie ma możliwości zapładniania albo zajścia w ciążę[1]. Z medycznego punktu widzenia jest to nieodwracalne pozbawienie zdolności rozrodczych kobiety lub mężczyzny[2]. Dlatego sterylizacja nie może być uznana za metodę antykoncepcyjną. W przeciwieństwie do niej utrata płodności na drodze antykoncepcji – nawet trwała (przez podwiązanie nasieniowodów u mężczyzn drogą ich przecięcia wraz z obszyciem, koagulacją końcówek lub podwiązanie jajowodów u kobiet metodą laparoskopii czy laparotomii) – jest odwracalna. Zabieg przywrócenia drożności jajowodów po salpingektomii lub rewazektomia mogą być jednak znacznie utrudnione i obarczone większym ryzykiem niepowodzenia[3].
Rodzaje zabiegów
Wyróżnia się[1]:
- kastrację (trzebienie/wytrzebienie) – polegającą na chirurgicznym usunięciu gonad, tj. jąder u mężczyzn lub jajników u kobiet. Możliwe jest też zniszczenie komórek rozrodczych promieniowaniem rentgenowskim, lekami lub substancjami toksycznymi jako skutek uboczny radioterapii, farmakoterapii lub chemioterapii. Interwencja ta skutkuje niepłodnością, ale i zaburzeniem funkcjonowania układu hormonalnego. Zabiegowi powszechnie poddaje się zwierzęta, a ludzi – w wyjątkowych przypadkach.
- sterylizację – błędnie pojmowaną jako wazektomia (odpowiednik u kobiet – salpingektomia), będącą w istocie synonimem kastracji, czyli zabiegu chirurgicznego usunięcia gonad. W odróżnieniu od niej wazektomia nie wiąże się z usunięciem jąder, a z trwałym, ale odwracalnym zamknięciem światła nasieniowodu w celu zablokowania transportu plemników do ejakulatu. Zabieg nie ogranicza wydzielania hormonów ani produkcji spermy[4].
Regulacje prawne
Polskie prawo (art. 156 §1 K.k.) stwierdza, że kto powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci pozbawienia zdolności płodzenia podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.[5] Stąd kastracja i sterylizacja są zabiegami dozwolonymi w Polsce tylko w niektórych przypadkach i ze wskazań medycznych, jak:
- choroby nowotworowe (nowotwór złośliwy gonad męskich lub żeńskich, silnie hormonozależny rak piersi lub trzonu macicy, rak prostaty);
- wysokie ryzyko utraty zdrowia lub życia przez pacjentkę w wyniku zajścia w ciążę;
- stwierdzona wada genetyczna u kobiety potwierdzająca, że urodzenie przez nią dziecka z medycznego punktu widzenia jest niemożliwe[6].
Mimo zaistnienia powyższych wskazań, zabieg wymaga uprzedniego uzyskania zgody pacjenta lub pacjentki na interwencję. Na świecie (np. w Szwecji, Dani, Kanadzie, USA) kastracja chemiczna wykorzystywana jest jako metoda obniżania libido w leczeniu przestępców seksualnych[2]. Wazektomia i salpingektomia (w literaturze funkcjonujące też jako sterylizacja antykoncepcyjna) w Polsce powszechnie są uznawane za nielegalne. Art. 156 §1 nie reguluje jednak w sposób jednoznaczny ich sytuacji prawnej oraz nie zakazuje explicite tych metod antykoncepcyjnych[7]. W USA, Danii, Finlandii, Norwegii, Szwecji, Wielkiej Brytanii czy Japonii wazektomia traktowana jest jako ogólnodostępna antykoncepcja dla mężczyzn[8]. Wraz z salpingektomią metody te są tam prawnie dozwolone i legalnie wykonywane.
Zobacz też
- ↑ a b Ubezpłodnienie w encyklopedii PWN. [dostęp 2012-05-18].
- ↑ a b Przymusowa kastracja chemiczna dla pedofilów?. wprost.pl, 2008. [dostęp 2015-05-12].
- ↑ P. Dobroński, M. Czaplicki. Odtworzenie ciągłości nasieniowodów (vasovasostomia) z użyciem okularów operacyjnych o trzykrotnym powiększeniu. „Urologia Polska nr 57/3.”, 2004.
- ↑ G. Shih, D.K. Turok, W.J. Parker. Vasectomy: the other (better) form of sterilization.. „Contraception Journal nr 4(83)”, 2011.
- ↑ Kodeks karny - Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu. [dostęp 2012-05-18].
- ↑ E. Zielińska. Warunki dopuszczalności zabiegów sterylizacyjnych. „Państwo i Prawo nr 9”, 1985.
- ↑ H. Pilonis. Wazektomia – wątpliwości medyczne, etyczne i prawne. „Służba Zdrowia nr 42-50”, 2013.
- ↑ R. Tokarczyk: Normatywne ujęcie antyprokreacji.. 2000, s. 227, seria: Roczniki Socjologii Rodziny UAM nr XII. ISBN 83-232-1056-X.
Bibliografia
- W. Grzywo-Dąbrowski: Sterylizacja i kastracja z punktu widzenia lekarskiego, eugenicznego i prawnego. Warszawa.
- T. Opala. Ginekologia - podręcznik dla położnych, pielęgniarek i fizjoterapeutów. „Wydawnictwo Lekarskie PZWL”, Warszawa 2006.
- E. Zielińska. Warunki dopuszczalności zabiegów sterylizacyjnych. „Państwo i Prawo nr 9”, 1985.
