Rycheza Lotaryńska: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m -ilustracja |
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy |
||
| Linia 199: | Linia 199: | ||
Rycheza Lotaryńska jest bohaterką powieści [[Jadwiga Żylińska|Jadwigi Żylińskiej]] ''[[Złota włócznia]]''. |
Rycheza Lotaryńska jest bohaterką powieści [[Jadwiga Żylińska|Jadwigi Żylińskiej]] ''[[Złota włócznia]]''. |
||
== Przypisy == |
|||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
||
Wersja z 21:04, 16 sty 2018
| |
| Królowa Polski | |
| Okres |
od 25 grudnia 1025 |
|---|---|
| Koronacja | |
| Poprzednik |
Oda Miśnieńska (?) |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data urodzenia |
ok. 993 |
| Data śmierci | |
| Ojciec |
Erenfried Ezo, palatyn lotaryński |
| Matka | |
| Mąż | |
| Dzieci |
Kazimierz I Odnowiciel, |
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Czczona przez | |
| Wspomnienie |
Rycheza Lotaryńska (Richeza, Richenza), zwana również Ryksą (Rixa) (ur. ok. 993, zm. 21 marca 1063 w Brauweiler) – królowa Polski jako żona Mieszka II, zwana błogosławioną[3].
Pierwsze lata życia i małżeństwo z Mieszkiem II
Była córką palatyna reńskiego Erenfrieda Ezzona i Matyldy, córki Ottona II, siostry Ottona III. Lata młodości spędziła najprawdopodobniej w klasztorze w Kwedlinburgu (lub w Gandersheim). Na mocy jednego z postanowień zjazdu w Merseburgu w 1013 roku została poślubiona przez Mieszka II Lamberta, co stanowić miało przypieczętowanie zawartego wówczas pokoju. Urodziła ona Mieszkowi syna Kazimierza, który został później władcą Polski (Kazimierz Odnowiciel), oraz dwie córki - Gertrudę i drugą, której imię nie jest znane.
Królowa Polski
W 1025 roku wraz z mężem została koronowana na królową Polski. Pod koniec 1031 roku, w związku z zaistniałą sytuacją polityczną (objęcie władzy przez Bezpryma i ucieczka Mieszka II do Czech), zdecydowała się na wyjazd z Polski (z podobnych przyczyn kraj w 1037 opuścił jej syn Kazimierz I Odnowiciel). Udała się do Niemiec, zabierając insygnia królewskie i cały majątek (insygnia znalazły się na nowo w kraju wraz z powrotem Kazimierza Odnowiciela). Możliwe, że powróciła na krótko do Polski po śmierci Mieszka II w 1034 roku. Do końca życia używała tytułu królewskiego.
Wraz z synem Kazimierzem Odnowicielem dążyła do wzmocnienia władzy monarszej oraz do odbudowania osłabionego aparatu państwowego po powstaniu ludowym i buncie Miecława[4].
Życie zakonne
W 1047 wstąpiła do klasztoru benedyktyńskiego w Brauweiler koło Kolonii, który był fundacją jej rodziców. Przebywała w nim do śmierci. Śmierć Rychezy odbiła się szerokim echem w Niemczech. Jej zgon zapisało co najmniej 5 nekrologów. Nekrolog brunwilerski zapisał następujące słowa (w tłumaczeniu polskim): "Zmarła najsławniejsza Rycheza królowa Polski, córka fundatorów, której pamięć obchodzi się uroczyście". Prawdopodobnie zdecydowała, że chce być pochowana w Brauweiler. Została jednak pochowana w Kolonii, w kolegiacie Panny Marii ad Gradus, której była dobrodziejką.
Pochówek
Po zburzeniu kościoła Panny Marii ad Gradus jej zwłoki zostały przeniesione w 1817 r. do katedry kolońskiej. W katedrze przenoszono je w różne miejsca, lecz ostatecznie spoczęły w kaplicy chórowej, poświęconej św. Janowi Chrzcicielowi[5]. W dniu 8 września 1959 r. nastąpiło otwarcie grobowca królowej. Ekspertyza medyczna wykazała, że Rycheza była osobą o wątłej posturze ("die selige Rycheza war von kleiner zierlicher Gestalt"). Okazało się również, że Rycheza złamała kiedyś obojczyk, co, jak przypuszcza autor protokołu otwarcia grobowca, mogło być spowodowane upadkiem z konia.
Kult
W Niemczech jest uważana za osobę świątobliwą. Została uznana przez lud za błogosławioną i jest czczona jako błogosławiona Rycheza. Jej wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 21 maja.
Rodzina
Małżeństwo i potomstwo
Rycheza z małżeństwa z Mieszkiem II (ur. 990, zm. 10 lub 11 V 1034) miała troje dzieci:
- Kazimierza I Odnowiciela (ur. 25 VII 1016, zm. 28 XI 1058) – księcia Polski (1038–1058),
- Nieznana z imienia córka Mieszka II Lamberta, (ur. ?, zm. po 1052), – żonę Beli I, króla Węgier (1060–1063)[6],
- Gertrudę (ur. ok. 1025, zm. 4 I 1108) – żonę Izjasława I, wielkiego księcia kijowskiego (od 1054).
Genealogia
| Hermann Pusillus ur. ? zm. najwcześniej 996 |
Heylwig ur. ? zm. ? |
Otton II ur. 955 zm. 7 XII 983 |
Teofano ur. 956 zm. 15 VI 991 | ||||||||||
| Ezzon ur. 955 zm. 21 V 1034 |
Matylda ur. 980 zm. 4 XI 1025 |
||||||||||||
Mieszko II Lambert ur. 990 zm. 10 lub 11 V 1034 OO 1013 |
Rycheza Lotaryńska (ur. ok. 993, zm. 21 III 1063) |
||||||||
| Gertruda ur. ok. 1025 zm. 4 I 1108 |
N.N., córka ur. ? zm. po 1052 |
Kazimierz I Odnowiciel ur. 25 VII 1016 zm. 28 XI 1058 |
|||||||
Rycheza w kulturze
Rycheza Lotaryńska jest bohaterką powieści Jadwigi Żylińskiej Złota włócznia.
Przypisy
- ↑ Lechman J. Relikwie królowej Rychezy, [w:] "Studia Lednickie", Poznań 2002, R. 7, s. 352..
- ↑ Przeździecki A., Rastawiecki E., Wzory sztuki średniowiecznej i z epoki odrodzenia po koniec wieku XVII w dawnej Polsce, seria 2, Warszawa 1855-1858.
- ↑ Nie została oficjalnie beatyfikowana przez Kościół katolicki.
- ↑ Marek Urbański, Poczet królowych i żon władców Polskich, Warszawa 2006, s.31,32
- ↑ Jasiński 1992 ↓, s. 116-117.
- ↑ Jasiński 1992 ↓.
Bibliografia
- K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. Warszawa – Wrocław: 1992. ISBN 83-85218-32-7.
- M. Tomaszek: Klasztor i jego dobroczyńcy. Średniowieczna narracja o opactwie Brauweiler i rodzie królowej Rychezy. Kraków: 2007. ISBN 978-83-60448-34-2.
Linki zewnętrzne
- Rycheza - pierwsza królowa Polski (audycja Programu 2 Polskiego Radia z dnia 27 lipca 2010 r. - rozmowa Hanny Marii Gizy z dr. Jerzym Pysiakiem)
