Synagoga w Czudcu

Synagoga w Czudcu

{{{nazwa oryginalna}}}

Państwo	{{{państwo}}}
Miejscowość	{{{miejscowość}}}
Adres	{{{adres}}}
Budulec	murowana
Data budowy	{{{data budowy}}}
Data likwidacji	{{{data likwidacji}}}
Data zburzenia	{{{data zburzenia}}}
Data odbudowy	{{{data odbudowy}}}
Tradycja	ortodoksyjna
Obecnie	biblioteka
Położenie na mapie brak Brak mapy: {{państwo dane {{{państwo}}} | mapa/core | wariant = {{{państwo}}} }} Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building}
[{{{www}}} Strona internetowa]

{{Synagoga infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | data budowy = | data zburzenia = | www = | miejscowość = | data likwidacji = | adres = | współrzędne = | państwo = | data odbudowy = | opis zdjęcia = | nazwa oryginalna = Nieznane pola: "zniszczono", "zdjęcie podpis", "zlikwidowano", "zburzono" oraz "zbudowano".

Synagoga w Czudcu – dawna synagoga znajdująca się w Czudcu przy ulicy Słonecznej 2, po 1945 zaadaptowana na kino, współcześnie pełni funkcję biblioteki publicznej.

Pierwsza czudecka synagoga powstała w początkach XVIII wieku. Był to drewniany dom, z zewnątrz nie wyróżniający się na tle sąsiednich domów mieszkalnych, o długości 37 łokci i szerokości 18 (ok. 22,2 × 10,8 m). Budynek spłonął podczas wielkiego pożaru miasta w 1751.

W trzy lata później Wojciech Grabieński, właściciel miasta, wystawił na swój koszt nowy budynek synagogi, jednak wskutek protestów kleru katolickiego prace budowlane przerwano do wyrażenia zgody na odbudowę synagogi przez krakowski konsystorz. Ostatecznie komisja powołana przez biskupa Mikołaja de Lipe Lipskiego zgodziła się na budowę, jednak w nowej lokalizacji, dalej od centrum miasteczka, na przedłużeniu wschodniej pierzei rynku. Druga synagoga również spłonęła, przed 1795 rokiem.

Trzecia z kolei synagoga została zbudowana w 1795 roku na miejscu poprzedniej. Murowany budynek zbudowano na planie prostokąta o wymiarach 12,5 × 20 metrów, zorientowanego wedle stron świata. Pierwotnie we wschodniej części znajdowała się główna sala modlitewna, do której wchodziło się przez przedsionek, nad którym znajdował się babiniec.

Podczas II wojny światowej bożnica została zdewastowana przez hitlerowców, jednak budynek przetrwał. Po 1945 budynek gruntownie przebudowano z przeznaczeniem na kino. Wówczas zatarto oryginalne cechy architektury synagogalnej.

Od 1970 roku w synagodze znajduje się Gminna Biblioteka Publiczna, w której są zgromadzono judaika, m.in. skrzydło drzwiczek Aron ha-kodesz, menorę, chanukiję, a także stare książki. Zostały one wyeksponowane we wnęce po Aron ha-kodesz.

W ostatnim czasie synagoga została wyremontowana: wymieniono więźbę dachową, okna oraz odnowiono elewację budynku.

Zobacz też

• Cmentarz żydowski w Czudcu
• Mykwa w Czudcu

Linki zewnętrzne

• Synagoga w Czudcu na portalu Wirtualny Sztetl