Cerkiew Opieki Matki Bożej w Owczarach

Cerkiew Opieki Matki Bożej

cerkiew parafialna
Państwo	Polska
Miejscowość	Owczary
Adres	{{{adres}}}
Wyznanie	katolickie
Kościół	• obrządku bizantyjsko-ukraińskiego • rzymskokatolicki
Parafia	• Parafia Opieki Matki Bożej (greckokatolicka) • Kościół filialny rzymskokatolickiej parafii w Sękowej
Wezwanie	Opieki Matki Bożej
Historia Data zakończenia budowy 1653 Data poświęcenia 1653
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • drewno
Położenie na mapie województwa małopolskiego Cerkiew w Owczarach
Położenie na mapie Polski Cerkiew w Owczarach
49°35′18,8″N 21°11′29,4″E

{{Świątynia chrześcijańska infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | adres = Nieznane pola: "data rejestracji", "rejestr", "kod języka" oraz "nr rej. zabytku".

Drewniane cerkwie regionu karpackiego w Polsce i na Ukrainie

Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
{{{opis grafiki}}}
Państwo	{{{państwo}}}
Typ	kulturowe
Spełniane kryterium	III, IV
Numer ref.	1424
Region	Europa i Ameryka Północna
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	{{{data wpisu}}} na {{{sesja wpisu}}}. sesji
Dokonane zmiany	{{{dokonane zmiany}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}

{{UNESCO infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | państwo = | opis grafiki = | data wpisu = | współrzędne = | commons = | sesja wpisu = | dokonane zmiany = Nieznane pola: "kraj", "rok", "sesja" oraz "zmiany". Gołe linki: "link".

Cerkiew Opieki Matki Bożej w Owczarach – parafialna cerkiew greckokatolicka, zbudowana w 1653, znajdująca się w Owczarach.

Obecnie pełni funkcję greckokatolickiej cerkwi parafialnej oraz kościoła filialnego parafii rzymskokatolickiej w Sękowej

To jedna z najstarszych cerkwi łemkowskich. W 2013 roku została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO wraz z innymi drewnianymi cerkwiami w Polsce i na Ukrainie.

Cerkiew znajduje się na szlaku architektury drewnianej województwa małopolskiego.

Historia

Świątynia w Owczarach została wzniesiona w 1653. Była to druga taka budowla na tym miejscu – pierwsza uległa zniszczeniu pod wpływem grząskiego gruntu. W 1701 dokonano całkowitej przebudowy prezbiterium cerkwi, w 1783 dobudowano wieżę (prace wykonali majstrowie Dimitr Dekowekin i Teodor Rusinka), zaś w 1870 poszerzono przedsionek, by osiągnął równą szerokość z nawą. W 1938 wykonano we wnętrzu polichromię. Po Akcji „Wisła” cerkiew przejęła parafia rzymskokatolicka, adaptując ją na kościół, lecz zachowując wezwanie, jakie nosiła. Po powrocie części wysiedlonych do wsi po 1956 w budynku okazjonalnie były odprawiane również nabożeństwa greckokatolickie. W latach 1983-1985 dokonano gruntownego remontu całości, w tym przywrócono pokrycie dachu gontem. Renowację tę Ministerstwo Kultury i Sztuki nagrodziło specjalnym wyróżnieniem. W 1995 cerkiew otrzymała nagrodę Prix Europa Nostra dla najlepiej utrzymanego obiektu zabytkowego. Począwszy od 1998 świątynia jest wspólną siedzibą parafii rzymsko- i greckokatolickiej. W czerwcu 2013 r., po kilkuletnim staraniu Cerkiew została wpisana na Światową Listę Dziedzictwa UNESCO wraz z 15 pozostałymi podobnymi obiektami w Polsce i na Ukrainie.

Architektura i wyposażenie

Cerkiew reprezentuje typ łemkowski, jest trójdzielna, z wieżą o konstrukcji słupowo-ramowej ponad przedsionkiem. Prezbiterium i nawa, po przebudowach, są równej szerokości. Kryte gontem dachy nad trzema częściami świątyni wieńczą hełmy z pseudolatarniami i krzyżami. Pierwotnie prostokątne okna znajdowały się jedynie w południowej ścianie cerkwi, gdyż część północną utożsamiano z siłami diabelskimi. Ze względu na konieczność ochrony przed wilgocią cerkiew wzniesiono na fundamencie z wykarczowanych pni drzewnych.

We wnętrzu znajduje się osiemnastowieczny ikonostas malowany na niebiesko, czerwono i złoto, dekorowany ażurowymi kolumnami z motywem liści winorośli. Ikony w ikonostasie wykonał artysta Jan Medycki, tworzący wizerunki świętych zarówno dla cerkwi, jak i dla kościołów, stąd znajdujące się w cerkwi w Owczarach ikony pozostają pod wyraźnym wpływem barokowej sztuki zachodniej, poza wizerunkami Matki Bożej i Chrystusa. Kilka wizerunków napisał natomiast anonimowy malarz wiejski. Poza ikonostasem cerkiew posiada również boczne ołtarze św. Mikołaja, Matki Bożej oraz Chrystusa. Ikona w tym ostatnim pochodzi z 1664 i pierwotnie znajdowała się w starszym ikonostasie w tej samej świątyni.

Wokół cerkwi

Teren cerkwi otoczony jest murem z kamienia łamanego z wejściami: od strony południowej w formie murowanej bramki i od zachodu przez zbudowaną z cegły masywną dzwonnicę bramną. Jest to budowla z około połowy XIX w., dwukondygnacyjna o tynkowanych i bielonych ścianach, nakryta blaszanym dachem namiotowym z baniastym hełmem zwieńczonym krzyżem.

Galeria

• 
  Widok od frontu
• 
• 
• 
  Wnętrze
• 
  Wejście
• 

Bibliografia

• G. i Z. Malinowscy, E. i P. Marciniszyn, Ikony i cerkwie. Tajemnice łemkowskich świątyń, Carta Blanca, Warszawa 2009, ISBN 978-83-61444-15-2
• Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda, Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja, Wydawnictwo Rewasz, Pruszków, 2003, ss.138,139 ISBN 83-89188-08-2
• Praca zbiorowa, Szlak Architektury Drewnianej Małopolska, Kraków 2010, ss. 199-203, ISBN 978-83-60538-61-6

Linki zewnętrzne

• Cerkiew Opieki Matki Bożej w Owczarach - panorama (dostęp: 07.08.2014)
• Kościoły drewniane, Owczary