Roman Leitgeber: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Dodanie klucza sortowania. |
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy |
||
| Linia 8: | Linia 8: | ||
W Poznaniu uczęszczał do [[Liceum Ogólnokształcące św. Marii Magdaleny w Poznaniu|gimnazjum Marii Magdaleny]], a maturę zdał na [[Śląsk]]u w [[Głubczyce|Głubczycach]]. W latach 1902–1906 odbywał studia ekonomiczne na uniwersytecie we [[Wrocław]]iu, [[Berlin]]ie, [[Monachium]], [[Rostock]]u i [[Tybinga|Tybindze]]. Podczas studiów związał się z ruchem narodowodemokratycznym. Był członkiem [[Liga Narodowa|Ligi Narodowej]] przed 1905 rokiem<ref>Stanisław Kozicki, ''Historia Ligi Narodowej (okres 1887-1907)'', Londyn 1964, s. 577.</ref>. Wraz z [[Bernard Chrzanowski|Bernardem Chrzanowskim]], [[Marian Seyda|Marianem Seydą]] i [[Roman Szymański (dziennikarz)|Romanem Szymańskim]] założył w 1906 w Poznaniu spółkę wydawniczą Nowa Drukarnia Polska<ref>[http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1985_1986-t24-n4/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1985_1986-t24-n4-s95-103/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1985_1986-t24-n4-s95-103.pdf R. Leitgeber, ''Historia „Drukarni Polskiej S.A. w Poznaniu” (w tym m.in. "Kuriera Poznańskiego")'', "Kwartalnik Historii Prasy Polskiej", 24, 1985-86, nr 4, s. 95.] Wydawnictwo przygotował – na podstawie notatek ojca – syn Andrzej.</ref>. Był w niej członkiem zarządu i redaktorem. Spółka wydawała pisma [[Kurier Poznański|„Kurier Poznański”]], „Orędownik” i „Wielkopolanin”<ref>[https://ngoteka.pl/bitstream/handle/item/349/liga_narodowa.pdf?sequence=1 ''Liga Narodowa (1893-1928). Wybór relacji'', wybór, wstęp i opr. T. Sikorski, A. Wątor, Muzeum Historii Polski, Warszawa 2015, s. 272] {{ISBN|9788365248008}}</ref><ref>[http://eprints.rclis.org/19007/1/kolasa_paper.pdf W.M. Kolasa, ''Kierunki badań nad historią prasy polskiej 1918-1939. Prasa województw zachodnich'', „Rocznik Historii Prasy Polskiej”, 15, 20212, z. 2 (30), s. 94.]</ref>. Członek Komitetu Obywatelskiego, a następnie Wydziału Wykonawczego Rady Ludowej m. Poznania podczas [[Powstanie wielkopolskie|powstania wielkopolskiego]]. Z mandatu ruchu narodowego przez dwie kadencje zasiadał w radzie miejskiej Poznania (1919–1929). Należał do grona osób, które – zgodnie z inicjatywą [[Roman Dmowski|Romana Dmowskiego]] – miały opracować historię Ligi Narodowej<ref>[https://ngoteka.pl/bitstream/handle/item/349/liga_narodowa.pdf?sequence=1 ''Liga Narodowa (1893-1928). Wybór relacji'', wybór, wstęp i opr. T. Sikorski, A. Wątor, Muzeum Historii Polski, Warszawa 2015, s. 8] {{ISBN|9788365248008}}</ref>. Doprowadził do połączenia w 1919 Nowej Drukarni Polskiej z Drukarnią Polską [[Edward Józef Pawłowski|Edwarda Pawłowskiego]] oraz do przejęcia drukarni W. Deckera, tworząc zjednoczone zakłady drukarskie Drukarnia Polska w Poznaniu z siedzibą przy ul. Św. Marcina 70, a, w których miał 51% udziałów. Dyrektor administracyjnym tej drukarni w latach 1920–1939. |
W Poznaniu uczęszczał do [[Liceum Ogólnokształcące św. Marii Magdaleny w Poznaniu|gimnazjum Marii Magdaleny]], a maturę zdał na [[Śląsk]]u w [[Głubczyce|Głubczycach]]. W latach 1902–1906 odbywał studia ekonomiczne na uniwersytecie we [[Wrocław]]iu, [[Berlin]]ie, [[Monachium]], [[Rostock]]u i [[Tybinga|Tybindze]]. Podczas studiów związał się z ruchem narodowodemokratycznym. Był członkiem [[Liga Narodowa|Ligi Narodowej]] przed 1905 rokiem<ref>Stanisław Kozicki, ''Historia Ligi Narodowej (okres 1887-1907)'', Londyn 1964, s. 577.</ref>. Wraz z [[Bernard Chrzanowski|Bernardem Chrzanowskim]], [[Marian Seyda|Marianem Seydą]] i [[Roman Szymański (dziennikarz)|Romanem Szymańskim]] założył w 1906 w Poznaniu spółkę wydawniczą Nowa Drukarnia Polska<ref>[http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1985_1986-t24-n4/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1985_1986-t24-n4-s95-103/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1985_1986-t24-n4-s95-103.pdf R. Leitgeber, ''Historia „Drukarni Polskiej S.A. w Poznaniu” (w tym m.in. "Kuriera Poznańskiego")'', "Kwartalnik Historii Prasy Polskiej", 24, 1985-86, nr 4, s. 95.] Wydawnictwo przygotował – na podstawie notatek ojca – syn Andrzej.</ref>. Był w niej członkiem zarządu i redaktorem. Spółka wydawała pisma [[Kurier Poznański|„Kurier Poznański”]], „Orędownik” i „Wielkopolanin”<ref>[https://ngoteka.pl/bitstream/handle/item/349/liga_narodowa.pdf?sequence=1 ''Liga Narodowa (1893-1928). Wybór relacji'', wybór, wstęp i opr. T. Sikorski, A. Wątor, Muzeum Historii Polski, Warszawa 2015, s. 272] {{ISBN|9788365248008}}</ref><ref>[http://eprints.rclis.org/19007/1/kolasa_paper.pdf W.M. Kolasa, ''Kierunki badań nad historią prasy polskiej 1918-1939. Prasa województw zachodnich'', „Rocznik Historii Prasy Polskiej”, 15, 20212, z. 2 (30), s. 94.]</ref>. Członek Komitetu Obywatelskiego, a następnie Wydziału Wykonawczego Rady Ludowej m. Poznania podczas [[Powstanie wielkopolskie|powstania wielkopolskiego]]. Z mandatu ruchu narodowego przez dwie kadencje zasiadał w radzie miejskiej Poznania (1919–1929). Należał do grona osób, które – zgodnie z inicjatywą [[Roman Dmowski|Romana Dmowskiego]] – miały opracować historię Ligi Narodowej<ref>[https://ngoteka.pl/bitstream/handle/item/349/liga_narodowa.pdf?sequence=1 ''Liga Narodowa (1893-1928). Wybór relacji'', wybór, wstęp i opr. T. Sikorski, A. Wątor, Muzeum Historii Polski, Warszawa 2015, s. 8] {{ISBN|9788365248008}}</ref>. Doprowadził do połączenia w 1919 Nowej Drukarni Polskiej z Drukarnią Polską [[Edward Józef Pawłowski|Edwarda Pawłowskiego]] oraz do przejęcia drukarni W. Deckera, tworząc zjednoczone zakłady drukarskie Drukarnia Polska w Poznaniu z siedzibą przy ul. Św. Marcina 70, a, w których miał 51% udziałów. Dyrektor administracyjnym tej drukarni w latach 1920–1939. |
||
Drukarnia Polska od 1920 wydawała „Gazetę Bydgoską”, od 1927 „Ilustrację Wielkopolską” i „Samochód”, od 1930 „Pomorzanina”, od 1934 „Nowiny Poświąteczne”. Członek Zarządu Wojewódzkiego Związku Ludowo–Narodowego w [[Wielkopolska|Wielkopolsce]] w latach 1925–1928. W latach 1932–1935 z ramienia [[Stronnictwo Narodowe (1928–1947)|Stronnictwa Narodowego]] zasiadał w poznańskim sejmiku wojewódzkim. Mimo pełnienia odpowiedzialnych funkcji w SN, relacje z macierzystym ugrupowaniem – w kontekście wydawania szeregu pism – nie zawsze układały się poprawnie<ref>[http://rcin.org.pl/Content/50310/WA303_68927_A507-DN-R-10-3_Paczkowski.pdf A. Paczkowski, ''Prasa w życiu politycznym Drugiej Rzeczypospolitej'', "Dzieje Najnowsze", 10, 1978, nr 3, s. 38-39.]</ref><ref>Z. Kaczmarek, ''Z historii endeckiej prasy politycznej Poznania (1922-1939)'', "Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego", 15, 1976, nr 1, s. 59-60.</ref>. Członek Rady Związku Wydawnictw Dzienników i Czasopism w latach 1934–1939. Należał również do zarządów Korporacji Kupców Chrześcijańskich i Związku Towarzystw Kupieckich w Poznaniu, w 1923 współzałożyciel [[Towarzystwo Miłośników Miasta Poznania im. Cyryla Ratajskiego|Towarzystwa Miłośników m. Poznania]] i w latach 1923–1937 członek zarządu tego towarzystwa. Ukrywał się w Warszawie i w majątku [[Dylew (województwo mazowieckie)|Dylew]] k. [[Grójec|Grójca]] po wkroczeniu wojsk niemieckich, a po [[Powstanie warszawskie|powstaniu warszawskim]] przebywał w [[Częstochowa|Częstochowie]]. Powrócił do Poznania w 1945 i zajął się likwidacją majątku Drukarni Polskiej. Pisywał do [[Kurier Wielkopolski|„Kuriera Wielkopolskiego”]] i był autorem ''Listów z Helu'' i znanym bibliofilem. |
Drukarnia Polska od 1920 wydawała „Gazetę Bydgoską”, od 1927 „Ilustrację Wielkopolską” i „Samochód”, od 1930 „Pomorzanina”, od 1934 „Nowiny Poświąteczne”. Członek Zarządu Wojewódzkiego Związku Ludowo–Narodowego w [[Wielkopolska|Wielkopolsce]] w latach 1925–1928. W latach 1932–1935 z ramienia [[Stronnictwo Narodowe (1928–1947)|Stronnictwa Narodowego]] zasiadał w poznańskim sejmiku wojewódzkim. Mimo pełnienia odpowiedzialnych funkcji w SN, relacje z macierzystym ugrupowaniem – w kontekście wydawania szeregu pism – nie zawsze układały się poprawnie<ref>[http://rcin.org.pl/Content/50310/WA303_68927_A507-DN-R-10-3_Paczkowski.pdf A. Paczkowski, ''Prasa w życiu politycznym Drugiej Rzeczypospolitej'', "Dzieje Najnowsze", 10, 1978, nr 3, s. 38-39.]</ref><ref>Z. Kaczmarek, ''Z historii endeckiej prasy politycznej Poznania (1922-1939)'', "Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego", 15, 1976, nr 1, s. 59-60.</ref>. Członek Rady Związku Wydawnictw Dzienników i Czasopism w latach 1934–1939. Należał również do zarządów Korporacji Kupców Chrześcijańskich i Związku Towarzystw Kupieckich w Poznaniu, w 1923 współzałożyciel [[Towarzystwo Miłośników Miasta Poznania im. Cyryla Ratajskiego|Towarzystwa Miłośników m. Poznania]] i w latach 1923–1937 członek zarządu tego towarzystwa. Ukrywał się w Warszawie i w majątku [[Dylew (województwo mazowieckie)|Dylew]] k. [[Grójec|Grójca]] po wkroczeniu wojsk niemieckich, a po [[Powstanie warszawskie|powstaniu warszawskim]] przebywał w [[Częstochowa|Częstochowie]]. Powrócił do Poznania w 1945 i zajął się likwidacją majątku Drukarni Polskiej. Pisywał do [[Kurier Wielkopolski|„Kuriera Wielkopolskiego”]] i był autorem ''Listów z Helu'' i znanym bibliofilem. |
||
== Przypisy == |
|||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
||
Wersja z 04:59, 22 sty 2018
Roman Antoni Hipolit Leitgeber (ur. 11 stycznia 1881 w Poznaniu, zm. 16 listopada 1954) – dziennikarz, wydawca, działacz społeczno-polityczny.
Życiorys
Życie rodzinne
Roman Antoni Hipolit Leitgeber był synem kupca Bolesława i Stanisławy z domu Trąmpczyńska[1][2]. Od 1909 był żonaty z Józefą Antoniną Brandel (1881–1958, siostra Konstantego Brandla) i miał dzieci: Andrzeja (1909–1994), Witolda Józefa (1911–2007) i Krystynę (1919–1977)[3]. Zmarł w Poznaniu 16 listopada 1954 i został pochowany na cmentarzu Junikowskim. Spoczywa w mogile m.in. z żoną i synem Andrzejem[4].
Edukacja i działalność polityczno-wydawnicza
W Poznaniu uczęszczał do gimnazjum Marii Magdaleny, a maturę zdał na Śląsku w Głubczycach. W latach 1902–1906 odbywał studia ekonomiczne na uniwersytecie we Wrocławiu, Berlinie, Monachium, Rostocku i Tybindze. Podczas studiów związał się z ruchem narodowodemokratycznym. Był członkiem Ligi Narodowej przed 1905 rokiem[5]. Wraz z Bernardem Chrzanowskim, Marianem Seydą i Romanem Szymańskim założył w 1906 w Poznaniu spółkę wydawniczą Nowa Drukarnia Polska[6]. Był w niej członkiem zarządu i redaktorem. Spółka wydawała pisma „Kurier Poznański”, „Orędownik” i „Wielkopolanin”[7][8]. Członek Komitetu Obywatelskiego, a następnie Wydziału Wykonawczego Rady Ludowej m. Poznania podczas powstania wielkopolskiego. Z mandatu ruchu narodowego przez dwie kadencje zasiadał w radzie miejskiej Poznania (1919–1929). Należał do grona osób, które – zgodnie z inicjatywą Romana Dmowskiego – miały opracować historię Ligi Narodowej[9]. Doprowadził do połączenia w 1919 Nowej Drukarni Polskiej z Drukarnią Polską Edwarda Pawłowskiego oraz do przejęcia drukarni W. Deckera, tworząc zjednoczone zakłady drukarskie Drukarnia Polska w Poznaniu z siedzibą przy ul. Św. Marcina 70, a, w których miał 51% udziałów. Dyrektor administracyjnym tej drukarni w latach 1920–1939.
Drukarnia Polska od 1920 wydawała „Gazetę Bydgoską”, od 1927 „Ilustrację Wielkopolską” i „Samochód”, od 1930 „Pomorzanina”, od 1934 „Nowiny Poświąteczne”. Członek Zarządu Wojewódzkiego Związku Ludowo–Narodowego w Wielkopolsce w latach 1925–1928. W latach 1932–1935 z ramienia Stronnictwa Narodowego zasiadał w poznańskim sejmiku wojewódzkim. Mimo pełnienia odpowiedzialnych funkcji w SN, relacje z macierzystym ugrupowaniem – w kontekście wydawania szeregu pism – nie zawsze układały się poprawnie[10][11]. Członek Rady Związku Wydawnictw Dzienników i Czasopism w latach 1934–1939. Należał również do zarządów Korporacji Kupców Chrześcijańskich i Związku Towarzystw Kupieckich w Poznaniu, w 1923 współzałożyciel Towarzystwa Miłośników m. Poznania i w latach 1923–1937 członek zarządu tego towarzystwa. Ukrywał się w Warszawie i w majątku Dylew k. Grójca po wkroczeniu wojsk niemieckich, a po powstaniu warszawskim przebywał w Częstochowie. Powrócił do Poznania w 1945 i zajął się likwidacją majątku Drukarni Polskiej. Pisywał do „Kuriera Wielkopolskiego” i był autorem Listów z Helu i znanym bibliofilem.
Przypisy
- ↑ Rodzice zawarli związek małżeński w 1869 w poznańskiej parafii św. Marii Magdaleny, zob. bazę: geneteka.genealodzy.pl.
- ↑ Sylwetki obojga zob. S. Leitgeber, Bolesław Leitgeber, „Kronika Miasta Poznania”, 66, 1998, nr 1, s.338-351.
- ↑ Informacje o latach życia ze strony MyHeritage.
- ↑ Usytuowanie grobu na portalu Poznańskie cmentarze.
- ↑ Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887-1907), Londyn 1964, s. 577.
- ↑ R. Leitgeber, Historia „Drukarni Polskiej S.A. w Poznaniu” (w tym m.in. "Kuriera Poznańskiego"), "Kwartalnik Historii Prasy Polskiej", 24, 1985-86, nr 4, s. 95. Wydawnictwo przygotował – na podstawie notatek ojca – syn Andrzej.
- ↑ Liga Narodowa (1893-1928). Wybór relacji, wybór, wstęp i opr. T. Sikorski, A. Wątor, Muzeum Historii Polski, Warszawa 2015, s. 272 ISBN 978-83-65248-00-8
- ↑ W.M. Kolasa, Kierunki badań nad historią prasy polskiej 1918-1939. Prasa województw zachodnich, „Rocznik Historii Prasy Polskiej”, 15, 20212, z. 2 (30), s. 94.
- ↑ Liga Narodowa (1893-1928). Wybór relacji, wybór, wstęp i opr. T. Sikorski, A. Wątor, Muzeum Historii Polski, Warszawa 2015, s. 8 ISBN 978-83-65248-00-8
- ↑ A. Paczkowski, Prasa w życiu politycznym Drugiej Rzeczypospolitej, "Dzieje Najnowsze", 10, 1978, nr 3, s. 38-39.
- ↑ Z. Kaczmarek, Z historii endeckiej prasy politycznej Poznania (1922-1939), "Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego", 15, 1976, nr 1, s. 59-60.
Bibliografia
- Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski [red.]: Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 410-411. ISBN 83-01-02722-3.