Krajowa Rada Sądownictwa: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Krabc (dyskusja | edycje)
m Astroturfing
Znaczniki: VisualEditor Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
m Wycofano edycje użytkownika Krabc (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Horgelblob.
Znaczniki: Wycofanie zmian Anulowanie edycji
Linia 59: Linia 59:
We wrześniu do Sejmu wpłynął prezydencki projekt kolejnej nowelizacji<ref name=":3">{{Cytuj |tytuł=Druk nr 2002 |data dostępu=2017-11-24 |opublikowany=sejm.gov.pl |url=http://sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/PrzebiegProc.xsp?id=4E47B1AE7A5AD1C2C12581D80035FD73 |język=pl}}</ref>. Zaproponowano m.in. zmiany sposobu wyboru członków Rady oraz obowiązek transmisji obrad KRS przez Internet. Prawo zgłaszania kandydatów do Rady miałyby grupy co najmniej 2000 obywateli oraz grupy co najmniej 25 sędziów. Sejm wybierałby członków KRS kwalifikowaną większością 3/5 głosów, a w przypadku konieczności przeprowadzenia drugiej tury – w głosowaniu imiennym<ref name=":3" />.
We wrześniu do Sejmu wpłynął prezydencki projekt kolejnej nowelizacji<ref name=":3">{{Cytuj |tytuł=Druk nr 2002 |data dostępu=2017-11-24 |opublikowany=sejm.gov.pl |url=http://sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/PrzebiegProc.xsp?id=4E47B1AE7A5AD1C2C12581D80035FD73 |język=pl}}</ref>. Zaproponowano m.in. zmiany sposobu wyboru członków Rady oraz obowiązek transmisji obrad KRS przez Internet. Prawo zgłaszania kandydatów do Rady miałyby grupy co najmniej 2000 obywateli oraz grupy co najmniej 25 sędziów. Sejm wybierałby członków KRS kwalifikowaną większością 3/5 głosów, a w przypadku konieczności przeprowadzenia drugiej tury – w głosowaniu imiennym<ref name=":3" />.


W listopadzie przeciwnicy zmian, poparci przez Radę<ref>{{Cytuj |autor=M3 Media - www.m3media.pl |tytuł=Aktualności - Nie ma zgody na niszczenie niezależnych sądów - Krajowa Rada Sądownictwa |data dostępu=2017-11-24 |opublikowany=krs.gov.pl |url=http://krs.gov.pl/pl/aktualnosci/d,2017,11/5095,nie-ma-zgody-na-niszczenie-niezaleznych-sadow |język=pl}}</ref>, zorganizowali kolejne protesty<ref name=":0">{{Cytuj |autor = PAP SA |tytuł = Przed Pałacem Prezydenckim protest pod hasłem: „Wolne sądy, Wolne wybory, Wolna Polska” {{!}} Aktualności {{!}} Polska Agencja Prasowa |data dostępu = 2017-11-24 |opublikowany = www.pap.pl |url = http://www.pap.pl/aktualnosci/news,1182361,przed-palacem-prezydenckim-protest-pod-haslem-wolne-sady-wolne-wybory-wolna-polska.html}}</ref>. W czasie protestów zostało wykorzystanie zjawisko astroturfingu, sztucznie zwiększającego wrażenie zainteresowania protestami<ref>{{Cytuj |tytuł = Astroturfing. Do Polski wszedł bardzo niebezpieczny przeciwnik, który nie zjawił się tu przypadkiem |czasopismo = NIEZALEZNA.PL |data = 2017-07-23 |data dostępu = 2018-03-23 |url = http://m.niezalezna.pl/102770-astroturfing-do-polski-wszedl-bardzo-niebezpieczny-przeciwnik-ktory-nie-zjawil-sie-tu-przypad |język = pl-PL}}</ref>.
W listopadzie przeciwnicy zmian, poparci przez Radę<ref>{{Cytuj |autor=M3 Media - www.m3media.pl |tytuł=Aktualności - Nie ma zgody na niszczenie niezależnych sądów - Krajowa Rada Sądownictwa |data dostępu=2017-11-24 |opublikowany=krs.gov.pl |url=http://krs.gov.pl/pl/aktualnosci/d,2017,11/5095,nie-ma-zgody-na-niszczenie-niezaleznych-sadow |język=pl}}</ref>, zorganizowali kolejne protesty<ref name=":0">{{Cytuj |autor = PAP SA |tytuł = Przed Pałacem Prezydenckim protest pod hasłem: „Wolne sądy, Wolne wybory, Wolna Polska” {{!}} Aktualności {{!}} Polska Agencja Prasowa |data dostępu = 2017-11-24 |opublikowany = www.pap.pl |url = http://www.pap.pl/aktualnosci/news,1182361,przed-palacem-prezydenckim-protest-pod-haslem-wolne-sady-wolne-wybory-wolna-polska.html}}</ref>.


8 grudnia Sejm uchwalił nowelizację<ref name=":2">{{Cytuj |tytuł = Głosowanie nr 164 na 53. posiedzeniu Sejmu |data dostępu = 2017-12-12 |opublikowany = sejm.gov.pl |url = http://sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/agent.xsp?symbol=glosowania&nrkadencji=8&nrposiedzenia=53&nrglosowania=164 |język = pl}}</ref> a [[Komisja Wenecka]] wydała opinię o tej ustawie. Według Komisji w [[państwo prawa|państwie prawa]] znacząca część lub większość członków rad sądowniczych powinna być wybrana przez sędziów, a według ustawy Sejm może wybrać kandydatów, którzy mają minimalne poparcie wśród sędziów. Wymóg wyboru większością 3/5 głosów zachęca do wyboru osób bardziej neutralnych, ale mechanizm ten jest nieefektywny, jeśli w drugiej turze głosowania partia rządząca może wybrać kandydatów zwykłą większością, co upolityczni radę. Pogłębione to będzie wskutek wspólnej dla wszystkich członków kadencji. W Europie powszechne są kadencje niesynchroniczne, kiedy pracują razem członkowie wybrani przez parlamenty różnych kadencji. Zwiększa to szansę, że członkowie będą posiadali różne poglądy polityczne, co zwiększa niezależność. Natomiast wybór wszystkich członków może prowadzić do jednolitej politycznie Rady. Według Komisji Weneckiej ustawa ta razem z innymi reformami osłabia niezależność wymiaru sprawiedliwości <ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.venice.coe.int/webforms/documents/?pdf=CDL-AD(2017)031-e# | tytuł = CDL-AD(2017)031-ePoland - Opinion on the Draft Act amending the Act on the National Council of the Judiciary; on the Draft Act amending the Act on the Supreme Court, proposed by the President of Poland, and on the Act on the Organisation of Ordinary Courts, adopted by the Commission at its 113th Plenary Session (Venice, 8-9 December 2017) | autor = [[Komisja Wenecka]] | data dostępu = 2018-03-01}} strona 6-8</ref>.
8 grudnia Sejm uchwalił nowelizację<ref name=":2">{{Cytuj |tytuł = Głosowanie nr 164 na 53. posiedzeniu Sejmu |data dostępu = 2017-12-12 |opublikowany = sejm.gov.pl |url = http://sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/agent.xsp?symbol=glosowania&nrkadencji=8&nrposiedzenia=53&nrglosowania=164 |język = pl}}</ref> a [[Komisja Wenecka]] wydała opinię o tej ustawie. Według Komisji w [[państwo prawa|państwie prawa]] znacząca część lub większość członków rad sądowniczych powinna być wybrana przez sędziów, a według ustawy Sejm może wybrać kandydatów, którzy mają minimalne poparcie wśród sędziów. Wymóg wyboru większością 3/5 głosów zachęca do wyboru osób bardziej neutralnych, ale mechanizm ten jest nieefektywny, jeśli w drugiej turze głosowania partia rządząca może wybrać kandydatów zwykłą większością, co upolityczni radę. Pogłębione to będzie wskutek wspólnej dla wszystkich członków kadencji. W Europie powszechne są kadencje niesynchroniczne, kiedy pracują razem członkowie wybrani przez parlamenty różnych kadencji. Zwiększa to szansę, że członkowie będą posiadali różne poglądy polityczne, co zwiększa niezależność. Natomiast wybór wszystkich członków może prowadzić do jednolitej politycznie Rady. Według Komisji Weneckiej ustawa ta razem z innymi reformami osłabia niezależność wymiaru sprawiedliwości <ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.venice.coe.int/webforms/documents/?pdf=CDL-AD(2017)031-e# | tytuł = CDL-AD(2017)031-ePoland - Opinion on the Draft Act amending the Act on the National Council of the Judiciary; on the Draft Act amending the Act on the Supreme Court, proposed by the President of Poland, and on the Act on the Organisation of Ordinary Courts, adopted by the Commission at its 113th Plenary Session (Venice, 8-9 December 2017) | autor = [[Komisja Wenecka]] | data dostępu = 2018-03-01}} strona 6-8</ref>.

Wersja z 17:00, 23 mar 2018

Krajowa Rada Sądownictwa
Ilustracja
Siedziba Krajowej Rady Sądownictwa przy ul. Rakowieckiej 30 w Warszawie
Państwo

 Polska

Data utworzenia

1989

Przewodniczący

wakat

Budżet

12,8 mln zł (2016)[1]

Zatrudnienie

59 (2016)[2]

Adres
ul. Rakowiecka 30
02-528 Warszawa
Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Krajowa Rada Sądownictwa”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Krajowa Rada Sądownictwa”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Krajowa Rada Sądownictwa”
Ziemia52°12′25,625″N 21°00′14,249″E/52,207118 21,003958
Strona internetowa

Krajowa Rada Sądownictwa (KRS) – polski centralny organ konstytucyjny stojący na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów, istniejący od 1989 roku. W jej skład wchodzą osoby powołane przez organy władz ustawodawczej, wykonawczej oraz sądowniczej; w większości są to sędziowie.

Organy o podobnych kompetencjach i porównywalnym, mieszanym składzie, funkcjonują także w innych państwach europejskich. Istnienie takich organów uzasadnia się m.in. tym, że potrzeba instytucji, które pomagają budować relacje władzy sądowniczej z ustawodawczą i wykonawczą.

Pozycja ustrojowa

Władza sądownicza nie tylko stosuje przepisy, ale także kształtuje obszary życia publicznego, w których działają władze ustawodawcza i wykonawcza. Sędziowie badają zgodność przepisów ustaw z konstytucją i w ten sposób mają wpływ na działalność parlamentu. Ponadto, wydając wyroki, wypowiadają się w sprawach publicznych. Czasami nawet występują publicznie poza sądami. Dlatego instytucje takie jak KRS mają ograniczyć wpływ innych władz na sądownictwo[3].

W II połowie XX w. wiele państw europejskich utworzyło organy, które chronią niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Są one powiązane z władzą sądowniczą, jednak na ich skład mają wpływ także organy władz ustawodawczej i wykonawczej. Takie instytucje istnieją m.in. we Francji (gdzie Najwyższa Rada Sądownictwa jest organem konstytucyjnym[3]), we Włoszech i w Portugalii[4]. W innych państwach europejskich, które także są państwami prawa, organy podobne do KRS nie występują. Do tych państw należą m.in. Niemcy, Austria i Luksemburg. Tam w procesie wyboru sędziów uczestniczą ministrowie sprawiedliwości lub organy kolegialne innego typu[3].

W polskiej Konstytucji z 1997 Radę opisano w rozdziale VIII, „Sądy i trybunały”. Jednak pojawiły się wątpliwości co do teoretycznego sklasyfikowania KRS[5]. Część prawników twierdzi, że nie można jej przyporządkować ani do władzy ustawodawczej, ani wykonawczej, ani do sądowniczej: od organów dwóch pierwszych władz znacznie się różni, a co do władzy sądowniczej, to Konstytucja wyraźnie stwierdza, że władzę tę sprawują tylko sądy i trybunały[3]. Mimo to Radę opisuje się jako niewydający wyroków („pozajudykacyjny”) organ władzy sądowniczej[4]. Poza tym bywa ona opisywana jako organ administracji państwowej i porównywana do organów kontroli państwowej i ochrony prawa[5]. Przyporządkowanie KRS do konkretnej władzy (albo stwierdzenie, że nie należy ona do żadnej z nich) ma wpływ na interpretację kompetencji Rady[3].

Historia

Początki funkcjonowania

Krajowa Rada Sądownictwa powstała w 1989 w wyniku postanowień podjętych podczas obrad Okrągłego Stołu[6]. Miała zabezpieczyć niezależność sądów i niezawisłość sędziów, czego nie przestrzegano w okresie PRL[3]. Radę wpisano do tzw. noweli kwietniowej, czyli ustawy o zmianie Konstytucji PRL[7].

KRS została utworzona na podstawie ustawy z 20 grudnia 1989[8]. Ta ustawa miała wady. Niektórzy prawnicy wyrażali obawy, że tak ukształtowany organ będzie się kierował zawodową solidarnością. Jeszcze w procesie legislacyjnym nie skonsultowano projektu ustawy z sędziami[3]. Rada rozpoczęła działalność i 20 kwietnia 1990 prezydent Wojciech Jaruzelski wręczył na jej wniosek nominacje pierwszym 79 sędziom sądów wojewódzkich, rejonowych i wojskowych[9].

Konstytucja RP z 1997 i ustawa z 2001

W Konstytucji RP z 1997 funkcjonowanie Rady zostało opisane w artykułach 186 i 187 oraz artykule 191 ust. 1 pkt 2[10]. 27 lipca 2001 uchwalono nową ustawę o KRS[11], co uzasadniono koniecznością dostosowania przepisów do postanowień Konstytucji[12].

Projekt tej ustawy wniosła sejmowa Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka w kwietniu 1999. Po ponad dwóch latach prac ustalono ostateczny kształt zmian. Zmieniono przepisy o kompetencjach Rady. Według autorów projektu najważniejszą zmianą dotyczącą kompetencji było przyznanie prawa udziału KRS w kształtowaniu wynagrodzeń sędziów. Była to realizacja konstytucyjnej zasady niezależności budżetowej sądownictwa[12]. Oprócz tego m.in. wprowadzono organ Rady – Prezydium, usunięto przepis o kadencyjności KRS i w jego miejsce wprowadzono przepis o kadencjach członków KRS. Zmieniono tryb zaskarżania uchwał Rady w sprawach indywidualnych sędziów – zamiast wnoszenia skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego, wprowadzono skargę do Sądu Najwyższego[13].

Wyrok TK z 2007 i ustawa z 2011

W 2007 KRS wystąpiła z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie z Konstytucją przepisu, na podstawie którego Prezydent RP mógł określać rozporządzeniem szczegółowy tryb działania Rady i postępowania przed KRS. Zdaniem Rady taki akt nie wykonywał (konkretyzował) przepisów ustawowych, tylko je uzupełniał. Według KRS była to sprawa, która zgodnie z Konstytucją powinna być regulowana ustawą. Po dwóch latach, w listopadzie 2009, Trybunał Konstytucyjny orzekł o niekonstytucyjności fragmentu przepisu „i postępowania przed Radą”[14].

W sierpniu 2010 do Sejmu wpłynął senacki projekt nowej ustawy o KRS, który miał na celu uporządkowanie kwestii związanych z działaniem KRS i dostosowanie przepisów ustawy do postanowień Konstytucji. Według Senatu poprawianie ustawy z 2001 sprawiłoby, że ta ustawa stałaby się dwa razy obszerniejsza niż pierwotnie, a wiele istniejących przepisów trzeba by zmieniać. Dlatego zaproponowano uchwalenie nowej ustawy[15].

Uchwalono ją 12 maja 2011[16]. Ustawa po raz kolejny zmieniła kompetencje Rady. Zawierała także wiele przepisów regulujących funkcjonowanie KRS, które do tej pory znajdowały się w regulaminie KRS. W regulaminie miały pozostać jedynie przepisy o sprawach mniej istotnych[17].

Zmiany w ustawie z 2017

12 lipca 2017 Sejm uchwalił ustawę wygaszającą kadencje wszystkich członków KRS i dzielącą ją na dwa zgromadzenia[18][19]. Uchwalenie tej ustawy, a także ustaw: o ustroju sądów powszechnych[20] oraz Sądzie Najwyższym[21], uznawanych przez niektórych jako naruszających zasadę trójpodziału władz, wywołało protesty i demonstracje w całym kraju[22][23]. Prezydent Andrzej Duda zawetował ustawę 31 lipca 2017[24].

We wrześniu do Sejmu wpłynął prezydencki projekt kolejnej nowelizacji[25]. Zaproponowano m.in. zmiany sposobu wyboru członków Rady oraz obowiązek transmisji obrad KRS przez Internet. Prawo zgłaszania kandydatów do Rady miałyby grupy co najmniej 2000 obywateli oraz grupy co najmniej 25 sędziów. Sejm wybierałby członków KRS kwalifikowaną większością 3/5 głosów, a w przypadku konieczności przeprowadzenia drugiej tury – w głosowaniu imiennym[25].

W listopadzie przeciwnicy zmian, poparci przez Radę[26], zorganizowali kolejne protesty[27].

8 grudnia Sejm uchwalił nowelizację[28] a Komisja Wenecka wydała opinię o tej ustawie. Według Komisji w państwie prawa znacząca część lub większość członków rad sądowniczych powinna być wybrana przez sędziów, a według ustawy Sejm może wybrać kandydatów, którzy mają minimalne poparcie wśród sędziów. Wymóg wyboru większością 3/5 głosów zachęca do wyboru osób bardziej neutralnych, ale mechanizm ten jest nieefektywny, jeśli w drugiej turze głosowania partia rządząca może wybrać kandydatów zwykłą większością, co upolityczni radę. Pogłębione to będzie wskutek wspólnej dla wszystkich członków kadencji. W Europie powszechne są kadencje niesynchroniczne, kiedy pracują razem członkowie wybrani przez parlamenty różnych kadencji. Zwiększa to szansę, że członkowie będą posiadali różne poglądy polityczne, co zwiększa niezależność. Natomiast wybór wszystkich członków może prowadzić do jednolitej politycznie Rady. Według Komisji Weneckiej ustawa ta razem z innymi reformami osłabia niezależność wymiaru sprawiedliwości [29].

Ustawa weszła w życie 17 stycznia 2018 z wyjątkiem kilku przepisów, które weszły w życie 3 stycznia[30]. Na jej podstawie w lutym 2018 – pomimo wezwań do bojkotu wyborów głoszonych przez dotychczasowy skład Rady i organizacje reprezentujące sędziów – zgłoszono kandydatów, co spotkało się z krytyką. Krytycy argumentowali, że na 10 000 sędziów zgłoszono jedynie 18 kandydatur, głównie ludzi związanych z ministrem sprawiedliwości i prokuratorem generalnym Zbigniewem Ziobrą. Negatywnie oceniono również nieujawnienie informacji dotyczących sędziów zgłaszających kandydatów[31].

Uprawnienia i działalność

Kompetencje i zadania

Kompetencje i zadania KRS realizowane są w formie uchwał podejmowanych na posiedzeniach plenarnych. Niżej przedstawiono spis uprawnień KRS zgodnie ze stanem prawnym na początek 2018.

Kompetencje i zadania dotyczące występowania przed innymi organami (lub wypowiadanie się na wniosek innych organów) w sprawach dotyczących sądownictwa:

  • podejmowanie uchwał w sprawach wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności z Konstytucją RP aktów normatywnych w zakresie dotyczącym niezależności sądów i niezawisłości sędziów[32],
  • opiniowanie projektów aktów normatywnych dotyczących sądownictwa, sędziów i asesorów sądowych, a także przedstawianie wniosków w tym zakresie[33],
  • wyrażanie stanowiska w sprawach dotyczących sądownictwa, sędziów i asesorów sądowych, wniesionych pod jej obrady przez Prezydenta, inne organy władzy publicznej lub organy samorządu sędziowskiego[34].

Kompetencje i zadania dotyczące powoływania oraz doskonalenia zawodowego sędziów i asesorów:

  • rozpatrywanie i ocena kandydatur do pełnienia urzędu sędziowskiego i asesorskiego oraz przedstawianie Prezydentowi RP wniosków o powołanie sędziów w Sądzie Najwyższym, sądach powszechnych, administracyjnych i wojskowych oraz o powołanie asesorów sądowych w sądach administracyjnych[35],
  • wyrażanie sprzeciwu wobec pełnienia przez asesorów sądowych w sądach powszechnych obowiązków sędziego[36],
  • wyrażanie opinii w sprawie odwołania prezesów i wiceprezesów (zastępców prezesów) sądów powszechnych i wojskowych[37],
  • rozpatrywanie wniosków o przeniesienie sędziów w stan spoczynku i wystąpień sędziów w stanie spoczynku o powrót na stanowisko sędziowskie[38],
  • opiniowanie programów szkolenia w ramach aplikacji sędziowskiej, zakresu i sposobu przeprowadzania konkursów na aplikację sędziowską oraz egzaminów sędziowskich[39],
  • opiniowanie rocznych harmonogramów działalności szkoleniowej w zakresie dotyczącym szkolenia i doskonalenia zawodowego sędziów, asesorów sądowych i pracowników sądów[40],
  • wskazywanie jednego członka Rady Programowej Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury[41],
  • wyrażanie opinii w sprawach powołania i odwołania Dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury[42].

Kompetencje i zadania dotyczące etyki zawodowej, spraw dyscyplinarnych i stanu kadry sędziowskiej:

  • uchwalanie zbioru zasad etyki zawodowej sędziów[43] i asesorów sądowych oraz czuwanie nad ich przestrzeganiem[44][45],
  • wybór rzecznika dyscyplinarnego sędziów sądów powszechnych i asesorów sądowych oraz rzecznika dyscyplinarnego sędziów sądów wojskowych[46],
  • przeprowadzenie wizytacji sądu albo jego jednostki organizacyjnej, lustracji w sądzie lub lustracji pracy sędziego, którego indywidualna sprawa podlega rozpatrzeniu przez Radę[47],
  • wypowiadanie się o stanie kadry sędziowskiej i asesorskiej[48].

Jednym z uprawnień Rady do 5 grudnia 2007 było ustalanie kryteriów oceny kandydatów na stanowiska sędziowskie, przeprowadzanej przez prezesów sądów okręgowych i apelacyjnych. Tego dnia ogłoszono w Dzienniku Ustaw wyrok Trybunału Konstytucyjnego[49], w którym orzeczono, że art. 2 ust. 2 pkt 2 ustawy o KRS[50] jest niezgodny z art. 60 Konstytucji RP. Z tym dniem Rada utraciła więc prawo ustalania wspomnianych kryteriów. Ostatnie uchwały w przedmiocie kryteriów zostały podjęte 11 stycznia 2007[51], 19 kwietnia 2007[52] oraz 19 lipca 2007[53].

W 2016 Krajowa Rada Sądownictwa rozpatrzyła kandydatury na sędziów 1410 osób, które złożyły łącznie 1588 zgłoszeń. Rada przedstawiła Prezydentowi z wnioskiem o powołanie na stanowiska sędziowskie 415 osób[54]. Średni czas dokonania oceny kandydata do pełnienia urzędu sędziowskiego wyniósł 66 dni[55]. Prezydent nie może powołać na sędziego osoby, której kandydatura nie została mu przedstawiona przez Radę[56].

Działalność

Zgodnie z art. 4 ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, Rada przedstawia Sejmowi, Senatowi i Prezydentowi RP, nie później niż do 31 maja roku następnego, informację z rocznej działalności oraz postulaty dotyczące aktualnych problemów i potrzeb wymiaru sprawiedliwości. Materiał (identyczny dla obu izb), dostępny w formie druków: sejmowego i senackiego, jest podstawowym źródłem o działalności KRS w danym roku.

Rada wydaje kwartalnik „Krajowa Rada Sądownictwa”, który jest kontynuacją Biuletynu KRS[57]. Kwartalnik znajduje się na liście czasopism punktowanych przez MNiSW[58]

W 2014 Krajowa Rada Sądownictwa ustanowiła Medal „Zasłużony dla Wymiaru Sprawiedliwości – Bene Merentibus Iustitiae”[59], by w 2018 go zlikwidować[60].

Skład

Członkowie

Skład KRS ma zapewnić udział w jej pracach przedstawicieli wszystkich pionów władzy publicznej: ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej[61]. Rada składa się z 25 członków (art. 187 ust. 1 Konstytucji):

  1. Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz ministra sprawiedliwości[62],
  2. jednej osoby powołanej przez Prezydenta RP,
  3. czterech posłów na Sejm wybranych przez Sejm oraz dwóch senatorów wybranych przez Senat[63],
  4. piętnastu sędziów wybranych spośród: sędziów Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, administracyjnych i wojskowych, z uwzględnieniem (w miarę możliwości) reprezentacji sędziów różnych rodzajów i szczebli sądów[64].

Konstytucja nie ustanawia kadencji Rady jako całości[65]. Kadencja wybieranych członków KRS (21) wynosi 4 lata (art. 187 ust. 3 Konstytucji). Pozostałych czterech członków zasiada w Radzie albo w związku ze stanowiskiem i na czas, w którym to stanowisko zajmuje (minister sprawiedliwości, Pierwszy Prezes SN i Prezes NSA), bądź bez określonej kadencji (osoba powołana przez Prezydenta)[65]. Pierwszy skład Rady ukonstytuował się na posiedzeniu, które odbyło się 23 lutego 1990[66].

Według pierwszej wersji ustawy o KRS z 2011 członkowie-sędziowie byli wybierani spośród: sędziów SN (dwóch), sądów administracyjnych (dwóch), sądów apelacyjnych (dwóch), okręgowych (ośmiu) i wojskowych (jeden)[67]. Według ustaw z 1989 i 2001 proporcje były nieco inne: w KRS zasiadał jeden sędzia sądu administracyjnego i dziewięciu sędziów sądów okręgowych (wcześniej: dziewięciu sędziów sądów powszechnych wybieranych na poziomie sądów wojewódzkich)[68]. Od 2018 kandydatów na członków KRS wybieranych spośród sędziów mogą wskazywać Sejmowi grupy co najmniej 2 tys. pełnoletnich polskich obywateli i grupy 25 sędziów czynnych zawodowo[69].

Organy i komisje

Organami KRS są Przewodniczący i Prezydium. Ponadto ze swego składu KRS powołuje: komisję do spraw odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów i asesorów sądowych, komisję budżetową, komisję do spraw wizytacji i lustracji oraz komisję do spraw etyki zawodowej sędziów i asesorów sądowych. Są to komisje stałe. Dodatkowo Rada może powołać komisje problemowe[70].

Lista przewodniczących

Małgorzata Gersdorf, przewodnicząca KRS od 23 stycznia 2018

Siedziba

Siedziba Krajowej Rady Sądownictwa znajduje się w dawnym budynku Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego przy ul. Rakowieckiej 26/30.

Budżet, zatrudnienie i wynagrodzenia

Wydatki i dochody Rady są realizowane w części 52 budżetu państwa[75]. W 2016 wydatki KRS wyniosły 12,8 mln zł, a dochody 0,012 mln zł[1]. Przeciętne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło 59 osób, a średnie miesięczne wynagrodzenie brutto 7152 zł[2]. W ustawie budżetowej na 2017 wydatki KRS zaplanowano w wysokości 14,1 mln zł[76].

Przypisy

  1. a b Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2016 r. (druk nr 1588). Tom I. sejm.gov.pl, 30 maja 2017. s. 1/11, 2/17. [dostęp 2017-07-28].
  2. a b Informacja o wynikach kontroli wykonania budżetu państwa w 2016 r. w części 52 Krajowa Rada Sądownictwa. [w:] Najwyższa Izba Kontroli [on-line]. nik.gov.pl, maj 2017. s. 13. [dostęp 2017-07-28].
  3. a b c d e f g Szczucki 2016 ↓.
  4. a b Banaszak 2012 ↓.
  5. a b Bodio 2011 ↓, s. 28.
  6. Piotr Winczorek: Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku. Warszawa: Wydawnictwo Liber, 2008, s. 359. ISBN 978-83-7206-082-2.
  7. Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz.U. z 1989 r. nr 19, poz. 101).
  8. Art. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1989 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz.U. z 1989 r. nr 73, poz. 435)
  9. Z kraju. Nominacje sędziowskie. „Nowiny”. 93, s. 2, 24 kwietnia 1990. 
  10. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. nr 78, poz. 483)
  11. Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz.U. z 2001 r. nr 100, poz. 1082), dalej jako: UoKRS (2001).
  12. a b Uzasadnienie do projektu ustawy o KRS [online], orka.sejm.gov.pl, 30 kwietnia 1999 [dostęp 2018-02-11].
  13. Komisyjny projekt ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa. Opis przebiegu procesu legislacyjnego [online], orka.sejm.gov.pl [dostęp 2018-02-11].
  14. K 62/07 Szczegóły orzeczenia – System Analizy Orzeczeń Sądowych. saos.org.pl. [dostęp 2018-02-11].
  15. Senacki projekt ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa. Opis przebiegu procesu legislacyjnego. orka.sejm.gov.pl. [dostęp 2018-02-11].
  16. Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz.U. z 2018 r. poz. 389), dalej jako: UoKRS.
  17. Uzasadnienie do projektu ustawy o KRS. orka.sejm.gov.pl, 2010-08-16. [dostęp 2018-02-11].
  18. Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1423). sejm.gov.pl. [dostęp 2017-08-03].
  19. Ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa. „Dziennik Gazeta Prawna”, s. D6, 21–23 lipca 2017. 
  20. Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1491). sejm.gov.pl. [dostęp 2017-07-29].
  21. Poselski projekt ustawy o Sądzie Najwyższym (druk nr 1727). sejm.gov.pl. [dostęp 2017-08-03].
  22. Piotr Pytlakowski. Nasze ulice. „Polityka”, s. 18–20, 26 lipca 2017. 
  23. Tu jest Polska. „Gazeta Wyborcza”, s. 10–11, 22-23 lipca 2017. 
  24. Prezydent przekazał Sejmowi do ponownego rozpatrzenia ustawę o KRS. prezydent.pl, 31 lipca 2017. [dostęp 2017-08-03].
  25. a b Druk nr 2002 [online], sejm.gov.pl [dostęp 2017-11-24] (pol.).
  26. M3 Media - www.m3media.pl, Aktualności - Nie ma zgody na niszczenie niezależnych sądów - Krajowa Rada Sądownictwa [online], krs.gov.pl [dostęp 2017-11-24] (pol.).
  27. PAP SA, Przed Pałacem Prezydenckim protest pod hasłem: „Wolne sądy, Wolne wybory, Wolna Polska” | Aktualności | Polska Agencja Prasowa [online], www.pap.pl [dostęp 2017-11-24].
  28. Głosowanie nr 164 na 53. posiedzeniu Sejmu [online], sejm.gov.pl [dostęp 2017-12-12] (pol.).
  29. Komisja Wenecka: CDL-AD(2017)031-ePoland - Opinion on the Draft Act amending the Act on the National Council of the Judiciary; on the Draft Act amending the Act on the Supreme Court, proposed by the President of Poland, and on the Act on the Organisation of Ordinary Courts, adopted by the Commission at its 113th Plenary Session (Venice, 8-9 December 2017). [dostęp 2018-03-01]. strona 6-8
  30. Dz.U. z 2018 r. poz. 3, Dz.U. z 2018 r. poz. 389 tekst jednolity
  31. Ewa Siedlecka. Sędziowie nie poszli na polityczną kolaborację. „Polityka”. 7 (3148), s. 7, 2018. 
  32. Art. 3 ust. 2 pkt 1 UoKRS.
  33. Art. 3 ust. 1 pkt 6 UoKRS.
  34. Art. 3 ust. 1 pkt 5 UoKRS.
  35. Art. 3 ust. 1 pkt 1 i 2 UoKRS.
  36. Art. 3 ust. 1 pkt 2a UoKRS.
  37. Art. 3 ust. 2 pkt 5 UoKRS.
  38. Art. 3 ust. 2 pkt 2 i 3 UoKRS.
  39. Art. 3 ust. 1 pkt 7 UoKRS.
  40. Art. 3 ust. 1 pkt 8 UoKRS.
  41. Art. 3 ust. 2 pkt 7 UoKRS.
  42. Art. 3 ust. 2 pkt 8 UoKRS.
  43. UCHWAŁA Nr 16/2003 KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA z dnia 19 lutego 2003 r. w sprawie uchwalenia zbioru zasad etyki zawodowej sędziów
  44. Dokumenty Krajowej Rady Sądownictwa dotyczące etyki sędziowskiej
  45. Art. 3 ust. 1 pkt 3 UoKRS.
  46. Art. 3 ust. 2 pkt 1 UoKRS.
  47. Art. 5 ust. 1 UoKRS.
  48. Art. 3 ust. 2 pkt 1 UoKRS.
  49. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 29 listopada 2007 r. sygn. akt SK 43/06
  50. Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz.U. z 2001 r. nr 100, poz. 1082, z późn. zm.)
  51. Uchwała Nr 7/2007 Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 11 stycznia 2007 r. w sprawie kryteriów oceny kandydatów na stanowiska sędziowskie, przeprowadzanej przez prezesów sądów okręgowych i apelacyjnych
  52. Uchwała nr 32/2007 Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 19 kwietnia 2007 r. w przedmiocie wykładni treści uchwały Nr 7/2007 z dnia 11 stycznia 2007 r. w sprawie kryteriów oceny kandydatów na stanowiska sędziowskie, przeprowadzanej przez prezesów sądów okręgowych i apelacyjnych
  53. Uchwała Nr 143/2007 Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 19 lipca 2007 r. w sprawie kryteriów oceny kandydatów na stanowiska sędziowskie, przeprowadzanej przez prezesów sądów okręgowych i apelacyjnych
  54. Informacja z działalności Krajowej Rady Sądownictwa w 2016 r. (druk nr 1634). [w:] Krajowa Rada Sądownictwa [on-line]. sejm.gov.pl, 31 maja 2017. s. 18. [dostęp 2017-06-16].
  55. Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2016 r. (druk nr 1588). Informacja o wykonaniu wydatków w układzie zadaniowym w 2016 r.. sejm.gov.pl, 30 maja 2017. s. 141. [dostęp 2017-07-28].
  56. Piotr Winczorek: Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku. Warszawa: Wydawnictwo Liber, 2008, s. 353. ISBN 978-83-7206-082-2.
  57. Kwartalnik KRS [online], krs.pl [dostęp 2018-02-11].
  58. Punktacja Czasopism Naukowych 2016, 2017 Wyszukiwarka [online], punktacjaczasopism.pl [dostęp 2018-02-11].
  59. Z prac komisji senackich. senat.gov.pl, 2015-07-02. [dostęp 2018-03-22].
  60. KRS likwiduje medal "Zasłużony dla wymiaru sprawiedliwości". fakty.interia.pl, 2018-03-03. [dostęp 2018-03-22].
  61. Piotr Winczorek: Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku. Warszawa: Wydawnictwo Liber, 2008, s. 360–361. ISBN 978-83-7206-082-2.
  62. Art. 7 UoKRS.
  63. Art. 9 UoKRS.
  64. Art. 9a UoKRS.
  65. a b Piotr Winczorek: Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku. Warszawa: Wydawnictwo Liber, 2008, s. 361. ISBN 978-83-7206-082-2.
  66. Informacje o KRS. [w:] Krajowa Rada Sądownictwa [on-line]. krs.pl. [dostęp 2017-07-30].
  67. Art. 11 UoKRS.
  68. Art. 7 UoKRS (2001).
  69. Art. 11a ust. 2 UoKRS.
  70. Art. 19 UoKRS.
  71. Sędzia Roman Hauser nowym przewodniczącym KRS. adwokatura.pl, 2014-05-07. [dostęp 2014-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014–07–02)].
  72. Sędzia Zawistowski zrezygnował z przewodniczenia Krajowej Radzie Sądownictwa [online], pap.pl, 12 stycznia 2018 [dostęp 2018-01-13].
  73. Małgorzata Gersdorf wybrana na przewodniczącą KRS. pap.pl, 23 stycznia 2018. [dostęp 2018-01-23].
  74. Małgorzata Gersdorf zrezygnowała z szefowania Krajowej Radzie Sądownictwa, „TVN24.pl” [dostęp 2018-03-06].
  75. Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 30 czerwca 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie klasyfikacji części budżetowych oraz określenia ich dysponentów (Dz.U. z 2016 r. poz. 1026)
  76. Ustawa budżetowa na rok 2017 z dnia 16 grudnia 2016 r.. [w:] Dz. U. poz. 108 [on-line]. isap.sejm.gov.pl, 17 stycznia 2017. s. 41. [dostęp 2017-07-28].

Bibliografia

  • Bogusław Banaszak, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej: komentarz, wyd. 2. wyd, Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, 2012, ISBN 978-83-255-4095-1, OCLC 812739872.
  • Joanna Bodio, Grzegorz Borkowski, Tomasz Demendecki, Ustrój organów ochrony prawnej: część szczegółowa, wyd. 3, stan prawny na 1 października 2010, Warszawa: Wolters Kluwer Polska, ISBN 978-83-264-1046-8, OCLC 750886372.
  • Krzysztof Szczucki, Komentarz do art. 186 Konstytucji, [w:] Marek Safjan, Leszek Bosek, Konstytucja RP. Tom II. Komentarz do art. 87–243, Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, 2016, ISBN 978-83-255-7491-8, OCLC 987196043.

Linki zewnętrzne