Stadler SMILE

{{{nazwa}}}

Kraj produkcji	{{{państwo}}}
Producent	Stadler Rail
Lata budowy	od 2016
Układ osi	2’Bo’Bo’2’2’2’2’Bo’Bo’2’2’2’
Wymiary
Masa służbowa	388,3 t
Szerokość	2900 mm
Wysokość	4255 mm
Średnica kół	920 mm
Napęd
Napięcie zasilania	3 kV DC 15 kV AC 25 kV AC
Parametry eksploatacyjne
Moc ciągła	6000 kW
Maksymalna prędkość eksploatacyjna	250 km/h
Parametry użytkowe
Wysokość wejścia	550 i 760 mm (od główki szyny)
Liczba miejsc siedzących	403

{{Pociąg infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | nazwa = | trakcja = | opis grafiki = | długość = | nazwa oryginalna = | alt grafiki = | inne oznaczenia = | liczba silników = | państwo = Nieznane pola: "długość całkowita", "liczba i moc silników", "uwagi", "opis" oraz "seria". Nieoczekiwana grafika: "producent".

Stadler SMILE – niskopodłogowy elektryczny zespół trakcyjny dużych prędkości produkowany od 2016 przez szwajcarskie przedsiębiorstwo Stadler Rail. W 2014 pierwsze zamówienie na 29 sztuk tego pojazdu złożyły koleje SBB. 21 września 2016 podczas targów InnoTrans miała miejsce premiera pociągu, a na przełomie kwietnia i maja 2017 prowadzono testy pierwszego egzemplarza. Rozpoczęcie dostaw jednostek przewidziano w 2017, natomiast ich włączenie do eksploatacji jest planowane na koniec 2019.

Historia

Geneza

W 2011 przedsiębiorstwo Stadler Rail odczuło kryzys gospodarczy w Europie oraz silną pozycję franka. Produkcja taboru szynowego w Szwajcarii stała się droższa o 20% w porównaniu z pojazdami wytwarzanymi w państwach strefy euro, a ponadto zmalała liczba ogłaszanych przetargów na tabor szynowy. W zaistniałej sytuacji producent postanowił zmienić swoją strategię i wejść na nowe rynki. Zadecydowano o rozpoczęciu działań w sektorach kolei podziemnej oraz dalekobieżnej kolei dużych prędkości.

16 kwietnia 2012 koleje SBB ogłosiły w ramach projektu BeNe (skrót pochodzący od niem. Beschaffung Neue internationale Züge, pol. Zamówienie na nowe pociągi międzynarodowe) przetarg na dostawę 29 zespołów trakcyjnych do obsługi połączenia z Zurychu do Lugano wiodącego przez tunel Gotarda. Początkowo od oferentów wymagano propozycji jednostek wyposażonych w system wychyłu nadwozia i mogących osiągnąć prędkość 300 km/h, ale ostatecznie zrezygnowano z zapisu o wychyle, a prędkość maksymalną zmniejszono do 249 km/h. Ponadto jednostki o długości około 400 m powinny były być dopuszczone do ruchu w Szwajcarii, Niemczech, Austrii i Włoszech. Pierwotnie zakładano, że w 10 pociągach znajdzie się wagon restauracyjny, a w pozostałych 19 zostanie on zastąpiony wagonem pasażerskim 2. klasy. Do pierwszej rundy przetargu zgłosiły się: Alstom, Talgo, Siemens oraz Stadler. Ze względu na błędy w postępowaniu oraz fakt, że żadna z ofert nie spełniała wszystkich wymogów, przeprowadzono drugą rundę konkursu, w której od udziału odstąpił Siemens. 9 maja 2014 poinformowano, że zwycięzcą przetargu został Stadler i zakupiony zostanie zaproponowany przez tego producenta pojazd EC250 będący pierwszym niskopodłogowym pociągiem dużych prędkości tego producenta. Wówczas pozostałe dwa przedsiębiorstwa biorące udział w przetargu złożyły odwołania od tej decyzji do sądu. W październiku 2014 zostały one oddalone i 30 października SBB podpisało ze Stadlerem umowę wartą 970 mln franków. Przewoźnik, który nazwał zamówione pociągi Giruno (retorom. Myszołów), ma możliwość skorzystania z dwóch opcji i zamówienia łącznie 92 dodatkowych jednostek tego typu. Wszystkie te pojazdy, jeśli SBB skorzysta z tej możliwości i zamówi pierwszych 12 opcjonalnych zespołów do grudnia 2018, będą musiały być kupowane do grudnia 2038 we wcześniej określonych partiach.

Realizacja zamówienia

Prezentacja EC250 na targach InnoTrans 2016

Pierwotnie harmonogram zakładał rozpoczęcie produkcji składów na początku 2016, przeprowadzenie testów pierwszego gotowego pojazdu w grudniu 2016, a następnie dostawy wszystkich 29 zamówionych jednostek od 2017.

Pod koniec czerwca 2015 prędkość maksymalna budowanych składów, która pierwotnie została określona na 249 km/h w celu uniknięcia bardziej zaawansowanej certyfikacji TSI, została podniesiona do 250 km/h, gdyż wymagało tego m.in. dopuszczenie pojazdów do ruchu we Włoszech. Wtedy zdecydowano również, że wszystkie 29 jednostek zostanie wyposażonych w wagon restauracyjny oraz że nadane zostaną im imiona. Pierwsze 26 pojazdów miało zostać nazwanych od 26 kantonów Szwajcarii, a pozostałe 3 miały nosić nazwy pochodzące od tuneli w Alpach. Ponadto dla pociągów przewidziano oznaczenie serii RABe 501.

W okresie od lutego do początku lipca 2015 Stadler razem z SBB wykonał drewnianą makietę wnętrza składu w skali 1:1 o nazwie Maquette. Składały się na nią: kabina maszynisty, przedział 1. i 2. klasy, wagon restauracyjny oraz miejsce dla osób poruszających się na wózkach. Model, przy którym pracowało ponad 200 osób, został wykonany w celu zebrania opinii o planowanym układzie wnętrza pociągu i wdrożenia ich przed rozpoczęciem właściwej produkcji, które miało mieć miejsce w 2016. Wpłynęło łącznie około 270 propozycji optymalizacji koncepcji, a pod koniec sierpnia projektanci zakończyli pierwszy etap jej tworzenia i uwzględnili jego wyniki w dokumentacji technicznej.

Na początku lutego 2016 Stadler poinformował, że w jego zakładzie w Bussnang rozpoczęto produkcję składów. Wówczas zapowiedziano również, że pojazd EC250 zostanie zaprezentowany na targach InnoTrans 2016 w Berlinie. W połowie tamtego roku, gdy dobiegała końca produkcja pierwszych wagonów zespołu, doprecyzowano, że na berlińskich targach wystawionych zostanie 5 członów pierwszego pojazdu. Ponadto zakładano wtedy, że pierwszy skład zostanie ukończony w styczniu 2017, dwa miesiące później rozpoczną się jego testy dynamiczne, a w II połowie 2017 przeprowadzone zostaną testy w komorze klimatycznej Rail Tec Arsenal{{Link-interwiki}} Brakujące pola: Q. Nieznane pola: "lang". w Wiedniu. 21 września podczas InnoTrans miała miejsce oficjalna premiera pociągu, który zgodnie z planami był na tej imprezie eksponowany w wersji 5-członowej. Po targach pojazd wrócił do fabryki w Bussnang, gdzie ostatecznie został ukończony 15 lutego 2017. Następnego dnia jednostka została przetransportowana w częściach do centrum uruchomieniowego Stadlera w Erlen – nadwozia na specjalnych platformach kolejowych, zaś wózki wyprodukowane w Winterthur przewieziono drogami. Na jednym z siedmiu torów 200-metrowej hali centrum IBS ustawiono wózki i za pomocą suwnic opuszczono na nie nadwozia, po czym całość została finalnie zmontowana. Operacja ta teoretycznie mogła zostać wykonana w zakładzie w Bussnang, ale zajęłaby za dużo miejsca i innych zasobów, dlatego zdecydowano się na przeniesienie jej do IBS.

Po ukończeniu pierwszego egzemplarza producent określił, że testy pojazdu potrwają 18 miesięcy. Z 29 zamówionych jednostek do certyfikacji miało zostać wykorzystanych 6 – 4 w Niemczech, Austrii i Włoszech oraz 2 w Szwajcarii. Ponadto na lipiec 2017 zaplanowano badania jednego składu w czeskim centrum testowym VUZ Velim{{Link-interwiki}} Brakujące pola: Q. Nieznane pola: "tam" oraz "lang".. W okresie od 28 kwietnia do połowy maja 2017 pierwszy egzemplarz był testowany na odcinkach z Erlen do Romanshorn i Sulgen, zaś 18 maja oficjalnie opuścił on fabrykę, został zaprezentowany na stacji w Bussnang i odbył jazdę promocyjną do Weinfelden i Wil. 2 lipca miał miejsce pierwszy testowy przejazd składu przez tunel Gotarda, który odbył się z prędkością 100 km/h. Pod koniec lipca natomiast, zgodnie z zapowiedziami, pojazd został skierowany na kilkutygodniowe testy dynamiczne na torze doświadczalnym w Velimiu.

17 sierpnia 2017 producent rozstrzygnął konkurs na nazwę handlową pojazdu, który został zorganizowany 20 maja podczas dnia otwartego z okazji 75-lecia przedsiębiorstwa. Spośród 4000 zgłoszeń została wybrana propozycja SMILE, która jest akronimem od niemieckiego Schneller Mehrsystemfähiger Innovativer Leichter Expresszug (pol. szybki, wielosystemowy, innowacyjny i lekki pociąg ekspresowy).

Na przełomie marca i kwietnia 2018 miały miejsce kolejne testy pierwszego egzemplarza, podczas których pojazd przejechał przez tunel Gotarda z prędkością 275 km/h.

Konstrukcja

Fotele 1. klasy

Zespół EC250 jest rozwinięciem składu z rodziny FLIRT przystosowanym do dużych prędkości. Pojazd ma 202 m długości i składa się z 11 członów. Sąsiednie człony opierają się na wspólnych wózkach Jakobsa, z których drugi, trzeci, ósmy i dziewiąty są wózkami napędnymi, natomiast pozostałe są toczne. Baza wózka napędnego to 2750 mm, a tocznego 2700 mm. Średnica kół wynosi 920 mm. Jednostka osiąga moc 6000 kW i prędkość maksymalną 250 km/h. Jest przystosowana do jazdy w trakcji podwójnej oraz do zasilania napięciem 3 kV DC, a także 15 i 25 kV AC. Przełączanie między systemami odbywa się automatycznie w trakcie jazdy. Skład jest wyposażony w następujące systemy samoczynnego hamowania pociągu: europejski ETCS, niemieckie PZB i LZB, włoski SCMT i szwajcarski Integra/ZUB. Współgrają one ze sobą i przejmują automatycznie swoją funkcję w danym kraju.

Wnętrze pojazdu wyposażono w 403 miejsca siedzące, z czego 286 znajduje się w 2. klasie, a pozostałe 117 w 1. klasie. Ponadto w każdej z klas znajdują się po 2 miejsca dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich, natomiast w wagonie restauracyjnym jest 17 miejsc. Wnętrze jest klimatyzowane i wyposażone w toaletę przystosowaną do potrzeb osób niepełnosprawnych. Drzwi wejściowe mają szerokość 900 mm i są wyposażone w wysuwany stopień umożliwiający wsiadanie z niskich peronów osobom na wózkach inwalidzkich, z wózkami spacerowymi, z dużym bagażem i osobom starszym. Ze względu na planowaną eksploatację w kilku państwach, w pojeździe zastosowano wejścia na wysokości 550 i 760 mm ponad główką szyny. Niska podłoga znajduje się na wysokości 940 mm, a wysoka na poziomie 1200 mm.

Eksploatacja

Państwo	Przewoźnik	Liczba sztuk	Oznaczenie	Eksploatacja
Szwajcaria Niemcy Austria Włochy	SBB	29	RABe 501	od 2019 (plan.)

Początkowo składy EC250 zakupione przez SBB miały rozpocząć obsługę połączenia Zurych – Mediolan w 2017, a w późniejszym okresie również relacji Frankfurt – Mediolan przez najdłuższy tunel kolejowy na świecie. Następnie termin rozpoczęcia eksploatacji pociągów został przesunięty na koniec 2019.

Linki zewnętrzne

• Wirtualna wycieczka po zespole Stadler EC250 eksponowanym na targach InnoTrans 2016