Kuc: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja nieprzejrzana]

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 10:29, 6 maj 2018

Kuce – niewielkie konie o wysokości w kłębie nieprzekraczającej 148 cm (149 cm przy mierzeniu konia w podkowach). Kuce wykazują zwykle właściwości swych dziko żyjących przodków, m.in. żywotność. Użytkowane są jako konie wszechstronne. Przy pracy odznaczają się wysoką wydajnością^[1]. W Europie i Ameryce Północnej kuce wykorzystuje się przede wszystkim do jazdy dla dzieci i młodzieży oraz hipoterapii. Poza tym, kuce pracują przy transporcie lekkich ładunków, w cyrku, w rekreacji jeździeckiej oraz rajdach konnych.

Kuce w sporcie jeździeckim

Rozgrywane są zawody jeździeckie w kategorii kuce (od zawodów regionalnych do Mistrzostw Europy). W skokach przez przeszkody Mistrzostwa Polski rozgrywane są na wysokości do 120 cm, a na Mistrzostwach Europy najwyższe przeszkody mierzą 145 cm. Organizowane są także konkursy w kategorii ujeżdżenia i WKKW dla kuców.

Na zawodach wyróżnia się cztery podstawowe grupy kuców:

A – do 121 cm w podkowach (dosiadane przez dzieci do 11 lat włącznie)
B – do 131 cm w podkowach (dosiadane przez dzieci od 10 do 14 lat włącznie)
C – do 141 cm w podkowach (dosiadane przez dzieci od 11 do 16 lat włącznie)
D – do 149 cm w podkowach (dosiadane przez dzieci od 12 do 16 lat włącznie)

Dodatkowo wyróżniane są trzy grupy:

E – małe konie do 157 cm w podkowach (do 21 lat włącznie)
A2 – dla dzieci poniżej 12 lat dosiadających kuców z grupy B, C oraz D

Przykłady ras kuców

Grupa kuców obejmuje wiele ras koni, m.in.:

konik polski
koń huculski
kuc Dartmoor
kuc Exmoor
falabella
kuc gotlandzki (gotland)
kuc islandzki (w rodzimej Islandii nazywany koniem)
kuc szetlandzki
kuc walijski
kuc Fell
kuc szkocki
kuc feliński

Zobacz też

Przypisy

↑ zob. Martin Haller: Rasy Koni. Warszawa: Oficyna Wydawnicza MULTICO, 1997. ISBN 83-7073-121-X.

[haller.rasy.koni-1] zob. Martin Haller: Rasy Koni. Warszawa: Oficyna Wydawnicza MULTICO, 1997. ISBN 83-7073-121-X.

[1]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 {{inne znaczenia|koni|[[Wołodymyr Kuc]], [[Wiesław Kuc]]}}
+[[Plik:Konik 090705.JPG|thumb|250px|[[Konik polski|Koniki polskie]] ze źrebiętami]]
 [[Plik:Windsor Castle.jpg|thumb|250px|Kuc podczas pokazów]]
-[[Plik:Exmoor PonyWindswept.jpg|mały|Kuc Exmoor, przedstawiciel kuców typu 1]]
-[[Plik:Przewalski horse Warsaw zoo.JPG|mały|Koń Przewalskiego jest stosunkowo bliski historycznemu typowi kuca ]]
 [[Plik:Shetland pony moult1.jpg|thumb|250px|[[Kuc szetlandzki]] zmieniający sierść z zimowej na letnią]]
+[[Plik:Kóngur í einn dag..jpg|thumb|250px|Stado kuców prowadzone przez jeźdźca]]
 '''Kuce''' – niewielkie [[koń|konie]] o [[Wysokość w kłębie|wysokości w kłębie]] nieprzekraczającej 148 cm (149 cm przy mierzeniu konia w [[podkowa]]ch). Kuce wykazują zwykle właściwości swych dziko żyjących przodków, m.in. żywotność. Użytkowane są jako konie wszechstronne. Przy pracy odznaczają się wysoką wydajnością<ref name="haller.rasy.koni">{{cytuj książkę|autor=zob. Martin Haller|tytuł=Rasy Koni|wydawca=Oficyna Wydawnicza MULTICO|miejsce=Warszawa|data=1997|isbn=83-7073-121-X}}</ref>. W [[Europa|Europie]] i [[Ameryka Północna|Ameryce Północnej]] kuce wykorzystuje się przede wszystkim do [[jeździectwo|jazdy]] dla dzieci i młodzieży oraz [[Hipoterapia|hipoterapii]]. Poza tym, kuce pracują przy transporcie lekkich ładunków, w [[Cyrk (rozrywka)|cyrku]], w [[rekreacja|rekreacji]] jeździeckiej oraz [[Rajdy długodystansowe|rajdach konnych]].
-== Historyczne typy kuców ==
-Przed udomowieniem konia istniały łatwo dające się rozróżnić typy koni. Oznacza się je ogólnie przyjętymi cyframi od 1 do 4, zakłada się bowiem istnienie czterech typów pierwotnych koni. Wśród nich można wydzielić dwa typy o cechach kuców i dwa o cechach koni.<ref>{{Cytuj |autor = Marcin Haller |tytuł = Rasy koni |data = 2008 |isbn = 978-83-7073-428-2 |s = 12}}</ref>[[Plik:Konik 090705.JPG|thumb|250px|[[Konik polski|Koniki polskie]] ze źrebiętami]]
-=== Kuc typu 1 (północny) ===
-Było to zwierzę średniej wielkości, mocne, dorastające do 120cm, występujące na obszarze od Europy Północnej do Wschodniej [[Azja|Azji]]. Warunki klimatyczne sprawiły, że zasiedliły także północną [[Hiszpania|Hiszpanię]], [[Irlandia|Irlandię]] i [[Azja Mniejsza|Azję Mniejszą]]. Jak wykazały wykopaliska z [[Alaska|Alaski]] i [[Teksas|Teksasu]], pochodziło ono od amerykańskie formy wyjściowej. Budowa kuców typu 1 była względnie jednolita, gdyż wskutek wędrownego trybu życia nie przystosowały się do jakiejś określonej przestrzeni życiowej. Budowa ciała kuców Północnych predestynowała je do życia w klimacie zimnym i wilgotnym, o skromnej ilości pokarmu. Mocne siekacze były ustawione tak, że umożliwiały pobieranie twardych traw i zdrewniałych łodyg, zęby trzonowe miały długie, mocne korzenie. Układ pokarmowy był przystosowany do wykorzystywania białka rodzinnego o malej wartości pokarmowej. Obszerne nozdrza umożliwiały ogrzanie wdychanego powietrza, a małe uszy i krótka trzewioczaszka nadawały głowie specyficzny wygląd, właściwy kucowi [[Kuc Exmoor|Exmoor]]. Rasę tę można uważać za przedstawiciela kuca czystego typu 1, gdyż ma wszystkie jego typowe cechy. Długa sierść miała barwę ciemnobrązową, rozjaśnioną w dole ciała, okolicach pyska i oczu. Latem sierść była gładka i krótka, zimą zaś tworzyła dwuwarstwowe futro z puchową podściółką, doskonale chroniące przed zimnem i wilgocią. Gęste, bujne i długie owłosienie stanowiło ochronę bardziej wrażliwych części ciała, np. włosy pokrywające rzep ogonowy chroniły region sromu. Silne, krótkie koniczyny o mocnych stawach i twardych, małych kopytach nosiły ciało w harmonijnym ruchu. Kuce poruszały się najczęściej energicznym [[Kłus (jeździectwo)|kłusem]], w ucieczce zaś stado biegło w zwartym szyku [[Galop (jeździectwo)|galopem]] lub szybkim kłusem.
-Zachowanie zwierząt było typowe dla życia w ścisłej wspólnocie w nieprzyjaznym środowisku. Kuce te były raczej pozbawione agresji, spały i pasły się blisko siebie, co było wynikiem silnego instynktu stadnego. U współczesnego kuca jest to postrzegane jako wady: przylepność, niechęć do pozostawania samemu i odłączania się od stada.<ref>{{Cytuj |autor = Marcin Haller |tytuł = Rasy koni |data = 2008 |isbn = 978-83-7073-428-2 |s = 12-13}}</ref>
-=== Kuc typu 2 ===
-Wzdłuż późnonocnej granicy zasięgu koni żyły zwierzęta większe, doskonale przystosowane do zimnego klimatu. Ich występowanie w długich okresach ograniczało się do strefy pozbawionej lodu. Zdolność do radzenia sobie w trudnych warunkach sprawiła, że małe grupy kuców pozostawały wierne swojemu rejonowi. Miały one 140-170cm wysokości w kłębie, były bardziej masywne i mocniejsze, niż kuce typu 1, ale o podobnej budowie ciała. Podobnie jak tamte przystosowane do skąpego pożywienia i surowego klimatu, byty jednak mniej ruchliwe. Mimo przebywania w jednym rejonie, wyodrębniły się spośród nich różne formy: zwierzęta małe i duże, stepowe i leśne. Uzębienie kuców typu 2. było bardzo silne, zdolne do rozdrobnienia nawet zamrożonego pokarmu. Przewód pokarmowy pracował bardzo wydajnie i jeśli można tak powiedzieć, oszczędnościowo. Dobrym wykorzystywaniem paszy odznaczają się także dzisiejsze [[Koń zimnokrwisty|konie zimnokrwiste]]. Długa, nieco garbonosa głowa sprzyjała ogrzaniu-wdychanego powietrza, a wąskie nozdrza i szpary powiek dawały dobrą ochronę przed śniegiem i mrozem. Beczkowaty, długi tulów (cechy sprzyjające dobremu wykorzystaniu paszy), stroma łopatka i spadzisty zad stanowiły przystosowanie do ruchu w stępie i krótkim kłusie na niepewnym, śliskim podłożu. Owłosienie zimą było bardzo długie i gęste, choć grzywa i ogon nie były tak bujne jak u kuca północnego. Na terenie leśnym bowiem byłoby to niepotrzebne, a nawet niekorzystne. Umaszczenie było prawdopodobnie siwobrązowe lub brązowe z ciemną pręgą grzbietową i ciemnym pręgowaniem kończyn, a w zimie wyraźnie jaśniejsze lub zgoła białe. Zwierza żyły w małych grupach prowadzonych przez klacze stojące najwyżej w hierarchii. Konkurowanie o pasze i agresja przypuszczalnie nie występowały. Zwierzęta te były raczej flegmatyczne. Rozpoznawszy w porę zagrożenie, kuce wycofywały się i zamierały w bezruchu lub uciekały szybkim stępem albo kłusem. Przedstawiciele tego typu są przypuszczalnie przodkami [[Kuc jukacki|kuca jakuckiego]] i [[Highland (rasa koni)|Highland]]. [[Koń Przewalskiego]] mógł być z nim blisko spokrewniony.<ref>{{Cytuj |autor = Martin Haller |tytuł = Rasy Koni |data = 2008 |isbn = 978-83-7073-428-2 |s = 13-14}}</ref>
 == Kuce w sporcie jeździeckim ==