Bazylika św. Agnieszki za Murami: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m poprawa linków |
rozbudowa |
||
Linia 2: | Linia 2: | ||
|nazwa = Bazylika św. Agnieszki za Murami |
|nazwa = Bazylika św. Agnieszki za Murami |
||
|nazwa miejscowa = {{k|it|Basilica di Sant'Agnese fuori le mura}} |
|nazwa miejscowa = {{k|it|Basilica di Sant'Agnese fuori le mura}} |
||
|funkcja świątyni = Kościół tytularny |
|funkcja świątyni = [[Kościół tytularny]] |
||
|grafika = SantAgnese - da via Nomentana 00285.JPG |
|grafika = SantAgnese - da via Nomentana 00285.JPG |
||
|opis grafiki = |
|opis grafiki = |
||
Linia 10: | Linia 10: | ||
|wyznanie = [[Kościół katolicki|katolickie]] |
|wyznanie = [[Kościół katolicki|katolickie]] |
||
|kościół = [[Kościół łaciński|rzymskokatolicki]] |
|kościół = [[Kościół łaciński|rzymskokatolicki]] |
||
|administratura nazwa = |
|administratura nazwa = św. Agnieszki za Murami{{r|DR}} |
||
|administratura typ = [[Parafia]] |
|administratura typ = [[Parafia]] |
||
|tytuł świątyni = [[Bazylika mniejsza]] |
|tytuł świątyni = [[Bazylika mniejsza]] |
||
Linia 69: | Linia 69: | ||
{{Inne znaczenia|[[bazylika|bazyliki]] w dzielnicy [[Trieste]]|[[kościół (budynek)|kościół]] [[Sant'Agnese in Agone]] na [[Piazza Navona]]}} |
{{Inne znaczenia|[[bazylika|bazyliki]] w dzielnicy [[Trieste]]|[[kościół (budynek)|kościół]] [[Sant'Agnese in Agone]] na [[Piazza Navona]]}} |
||
'''Bazylika św. Agnieszki za Murami''' ([[język włoski|wł.]] ''Basilica di Sant'Agnese fuori le mura'') – [[Kościół łaciński|rzymskokatolicki]] [[kościół tytularny]] w [[Rzym]]ie. |
'''Bazylika św. Agnieszki za Murami''' ([[język włoski|wł.]] ''Basilica di Sant'Agnese fuori le mura'') – [[Kościół łaciński|rzymskokatolicki]] [[kościół tytularny]] w [[Rzym]]ie. |
||
Świątynia ta jest [[kościół parafialny|kościołem parafialnym]] oraz [[Kościół tytularny|kościołem tytularnym]], mającym również rangę [[bazylika mniejsza|bazyliki mniejszej]]{{r|DR}}. |
|||
== Lokalizacja == |
|||
Kościół znajduje się w XVII. dzielnicy Rzymu – Trieste (Q XVII) przy ''Via Nomentana 364''. |
|||
⚫ | |||
Patronką świątyni jest [[Agnieszka Rzymianka|św. Agnieszka]] – dziewica, która poniosła śmierć męczeńską za wiarę chrześcijańską w IV wieku. |
|||
== Historia == |
|||
Obecny kościół zbudowano w [[VII wiek|VII w.]] na polecenie papieża [[Honoriusz I|Honoriusza I]] w miejsce zniszczonej bazyliki z czasów [[Konstantyn I Wielki|Konstantyna Wielkiego]] ([[IV wiek]]). Bazylika znajduje się nad grobem [[Agnieszka Rzymianka|św. Agnieszki]]. |
Obecny kościół zbudowano w [[VII wiek|VII w.]] na polecenie papieża [[Honoriusz I|Honoriusza I]] w miejsce zniszczonej bazyliki z czasów [[Konstantyn I Wielki|Konstantyna Wielkiego]] ([[IV wiek]]). Bazylika znajduje się nad grobem [[Agnieszka Rzymianka|św. Agnieszki]]. |
||
Bazylikę wzbogacali papieże [[Hadrian I]] i [[Leon III (papież)|Leon III]]. W [[1479]] kardynał Giuliano della Rovere (późniejszy papież [[Juliusz II]]) zbudował wieże. Prace konserwatorskie przeprowadzone w XVII w. zainicjował kardynał Alessandro Ottaviano de' Medici (późniejszy papież [[Leon XI]]). W dniu [[14 czerwca]] [[1615]] relikwie św. Agnieszki oraz innych męczenników złożono pod ołtarzem głównym w srebrnym relikwiarzu ofiarowanym przez papieża [[Paweł V|Pawła V]]. Wtedy też powstało zadaszenie nad ołtarzem. |
Bazylikę wzbogacali papieże [[Hadrian I]] i [[Leon III (papież)|Leon III]]. W [[1479]] kardynał Giuliano della Rovere (późniejszy papież [[Juliusz II]]) zbudował wieże. Prace konserwatorskie przeprowadzone w XVII w. zainicjował kardynał Alessandro Ottaviano de' Medici (późniejszy papież [[Leon XI]]). W dniu [[14 czerwca]] [[1615]] relikwie św. Agnieszki oraz innych męczenników złożono pod ołtarzem głównym w srebrnym relikwiarzu ofiarowanym przez papieża [[Paweł V|Pawła V]]. Wtedy też powstało zadaszenie nad ołtarzem. |
||
W 1112 r. papież [[Paschalis II]] osadził w klasztorze przy bazylice benedyktynki, natomiast w 1479 r. [[Sykstus IV]] zamknął ten żeński klasztor, a w ich miejsce osadził ambrozjanów{{r|ChR}}. Z kolei w 1489 r. Z kolei [[Innocenty VIII]] zastąpił ich [[Kanonicy laterańscy|kanonikami regularnymi laterańskimi]], którzy przebywają tam do czasów obecnych{{r|ChR}}. W 1708 r. bazylika stała się kościołem parafialnym, opiekę nad parafią powierzono kanonikom laterańskim{{r|ChR}}. |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
== Architektura i sztuka == |
|||
⚫ | |||
{{Grafika rozwinięta |
|||
| położenie = center |
|||
| całkowita szerokość = 200 |
|||
| opis = |
|||
| grafika1 = Facade - Sant'Agnese fuori le mura - Rome 2016 (2).jpg |
|||
| opis1 = Fasada bazyliki |
|||
| szerokość1 = 1752 |
|||
| wysokość1 = 3028 |
|||
| grafika2 = Q17 Trieste - Basilica di Sant'Agnese 1.JPG |
|||
| opis2 = Dzwonnica |
|||
| szerokość2 = 1704 |
|||
| wysokość2 = 2272 |
|||
}} |
|||
{{clear|left}} |
|||
Kościół ma trzy [[nawa|nawy]] z trzema kaplicami w każdej z nich. |
|||
Ołtarz główny pochodzi z czasów papieża Pawła V. Umieszczone są w nim m.in. relikwie św. Agnieszki i św. Emerenziany. |
|||
Ołtarz główny pochodzi z czasów papieża Pawła V. Umieszczone są w nim m.in. relikwie św. Agnieszki i św. Emerencjany. Baldachim nad ołtarzem głównym pochodzi z 1614 r., jednak podtrzymujące go cztery porfirowe kolumny pochodzą z czasów starożytnych{{r|ChR}}. Tron biskupi stojący za ołtarzem pochodzi prawdopodobnie z VII wieku{{r|ChR}}. Najstarszym przedmiotem w świątyni jest świecznik paschalny datowany na II wiek{{r|ChR}}. |
|||
⚫ | |||
Nad tabernakulum znajduje się figura św. Agnieszki, wykonana przez Nicolasa Cordiera{{r|ChR}}. Wykorzystał on starożytny alabastrowy korpus, który uzupełnił elementami z brązu (głowa i kończyny){{r|ChR}}. |
|||
Strop kasetonowy pochodzi z roku 1606, jest bogato rzeźbiony, pośrodku św. Agnieszka, oprócz niej św. Cecylia i Konstantyna, jednak malowania i złocenia są XIX-wieczne{{r|ChR}}. |
|||
⚫ | |||
{{Grafika rozwinięta |
{{Grafika rozwinięta |
||
| położenie = |
| położenie = center |
||
| całkowita szerokość = 800 |
|||
| opis = |
|||
| grafika1 = Sant'Agnese fuori le mura (Rome) - Inside.jpg |
|||
| opis1 = Nawa główna bazyliki |
|||
| szerokość1 = 4899 |
|||
| wysokość1 = 5545 |
|||
| grafika2 = Roof of Sant'Agnese fuori le mura (Rome).jpg |
|||
| opis2 = Sufit |
|||
| szerokość2 = 2565 |
|||
| wysokość2 = 6008 |
|||
| grafika3 = S Agnese - controfacciata e organo 1160941.JPG |
|||
| opis3 = Nawa główna - widok w kierunku chóru |
|||
| szerokość3 = 2112 |
|||
| wysokość3 = 2816 |
|||
}} |
|||
{{clear|left}} |
|||
{{Grafika rozwinięta |
|||
| położenie = center |
|||
| opis = |
|||
| grafika1 = Statue of Saint Agnes - Sant'Agnese fuori le mura - Rome 2016.jpg |
|||
| opis1 = Figura św. Agnieszki nad tabernakulum. |
|||
| szerokość1 = {{#expr: (150 * 5184/ 3456) round 0}} |
|||
}} |
|||
{{clear|left}} |
|||
⚫ | |||
{{Grafika rozwinięta |
|||
| położenie = center |
|||
| opis = |
| opis = |
||
| grafika1 = |
| grafika1 = Catholic Encyclopedia - Apse of the Church of Saint Agnes, Rome.jpg |
||
| opis1 = |
| opis1 = Apsyda |
||
| szerokość1 = {{#expr: (200 * |
| szerokość1 = {{#expr: (200 * 2044/ 1554) round 0}} |
||
| grafika2 = Santa Agnese - mosaico Santa Agnese fuori le mura.jpg |
| grafika2 = Santa Agnese - mosaico Santa Agnese fuori le mura.jpg |
||
| opis2 = Mozaika przedstawiająca św. Agnieszkę |
| opis2 = Mozaika przedstawiająca św. Agnieszkę |
||
Linia 102: | Linia 157: | ||
}} |
}} |
||
{{clear|left}} |
{{clear|left}} |
||
⚫ | W prawej nawie znajdują są kaplice: [[Augustyn z Hippony|św. Augustyna]], świętych [[Święty Szczepan|Szczepana (Stefana)]] i [[Wawrzyniec z Rzymu|Wawrzyńca]] oraz [[Emerencjana (męczennica)|świętej Emerencjany]]. W środkowej kaplicy można podziwiać marmurowe rzeźby ze szkoły [[Andrea Bregno]] (XV w.) przedstawiające dwóch świętych Stefana i Wawrzyńca, a także marmurową głowę Chrystusa, uważaną za XVII-wieczną kopię zaginionego dzieła [[Michał Anioł|Michała Anioła]]{{r|ChR}}. |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
{{Grafika rozwinięta |
|||
| położenie = center |
|||
| opis = |
|||
| grafika1 = Sant' Agnese Perriers Altar Stefanus und Laurentius.jpg |
|||
| opis1 = Ołtarz świętych Szczepana i Wawrzyńca. U dołu marmurowa głowa Chrystusa, kopia dzieła [[Michał Anioł|Michała Anioła]], XVII w. |
|||
| szerokość1 = {{#expr: (200 * 1960/ 2280) round 0}} |
|||
| grafika2 = Roma basilica SAgnese cripta.JPG |
|||
| opis2 = Krypta z relikwiami św. Agnieszki i św. Emerencjany |
|||
| szerokość2 = {{#expr: (200 * 3000/ 4000) round 0}} |
|||
}} |
|||
{{clear|left}} |
|||
== Obchody == |
|||
W święto patronki 21 stycznia w bazylice są błogosławione dwa jagnięta, wełna z których posłuży do wykonania [[paliusz]]y<ref>{{cytuj stronę | url = https://voiceofrome.com/baranki-swietej-agnieszki/ | tytuł = Baranki świętej Agnieszki w ''Voice of Rome''| język = pl | data dostępu = 2018-10-27 }}</ref>. |
|||
== Kardynałowie prezbiterzy == |
== Kardynałowie prezbiterzy == |
||
Bazylika świętej Agnieszki za Murami jest jednym z kościołów tytularnych nadawanych |
Bazylika świętej Agnieszki za Murami jest jednym z kościołów tytularnych nadawanych [[Stopnie kardynalskie#Kardynałowie prezbiterzy|kardynałom-prezbiterom]] (''Titulus Sanctae Agnetis extra moenia''). Tytuł ten ustanowił papież [[Innocenty X]] w dniu [[5 października]] [[1654]]{{r|Ch}}. |
||
<br />Obecnie kardynałem prezbiterem św. Agnieszki za Murami jest [[Camillo Ruini]] emerytowany wikariusz generalny Rzymu. |
<br />Obecnie kardynałem prezbiterem św. Agnieszki za Murami jest [[Camillo Ruini]] emerytowany wikariusz generalny Rzymu. |
||
{{Kolumna-podział|4;float:left; width:1000px| |
{{Kolumna-podział|4;float:left; width:1000px| |
||
Linia 129: | Linia 205: | ||
* [[Ignazio Nasalli-Ratti]] (1827–1831) |
* [[Ignazio Nasalli-Ratti]] (1827–1831) |
||
* [[Filippo Giudice Caracciolo]] [[Filipini|Orat]] (1833–1844) |
* [[Filippo Giudice Caracciolo]] [[Filipini|Orat]] (1833–1844) |
||
* [[Hugues-Robert-Jean-Charles de La Tour |
* [[Hugues-Robert-Jean-Charles de La Tour d’Auvergne-Lauraguais]] (1846–1851) |
||
* [[Girolamo d’Andrea]] (1852–1860); ''in commendam'' |
* [[Girolamo d’Andrea]] (1852–1860); (''in commendam'' 1860–1868) |
||
* [[Lorenzo Barili]] (1868–1875) |
* [[Lorenzo Barili]] (1868–1875) |
||
* [[Pietro Giannelli|Pietro Gianelli]] (1875–1881) |
* [[Pietro Giannelli|Pietro Gianelli]] (1875–1881) |
||
Linia 140: | Linia 216: | ||
* [[Carlo Confalonieri]] (1958–1972) |
* [[Carlo Confalonieri]] (1958–1972) |
||
* [[Louis-Jean Guyot]] (1973–1988) |
* [[Louis-Jean Guyot]] (1973–1988) |
||
* [[Camillo Ruini]] ( |
* [[Camillo Ruini]] (1991–nadal) |
||
}} |
}} |
||
{{clear|left}} |
{{clear|left}} |
||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
{{Przypisy |
{{Przypisy| |
||
<ref name="DR">{{cytuj stronę | url = http://www.diocesidiroma.it/phpenti/ente/?ID=19 | tytuł = Parrocchia sant'Agnese fuori le mura w serwisie ''Diocesi di Roma''| język = it | data dostępu = 2018-10-27 }}</ref> |
|||
<ref name="ChR">{{cytuj stronę | url = http://romanchurches.wikia.com/wiki/Sant%27Agnese_fuori_le_Mura | tytuł = Sant'Agnese fuori le Mura w ''Churches of Rome'' | język= en | data dostępu = 2018-10-26 }}</ref> |
|||
<ref name="Ch">{{Catholic-hierarchy|diecezja|d1a08}} [dostęp 2018-10-28]</ref> |
|||
}} |
|||
== Linki zewnętrzne == |
== Linki zewnętrzne == |
||
* [http://www. |
* [http://www.diocesidiroma.it/phpenti/ente/?ID=19 Parafia św. Agnieszki za Murami na stronie diecezji rzymskiej] |
||
* [http://romanchurches.wikia.com/wiki/Sant%27Agnese_fuori_le_Mura Chris Nyborg, "Sant'Agnese fuori le Mura"] {{lang|en}} |
* [http://romanchurches.wikia.com/wiki/Sant%27Agnese_fuori_le_Mura Chris Nyborg, "Sant'Agnese fuori le Mura"] {{lang|en}} |
||
* {{Catholic-hierarchy|diecezja|d1a08}} |
* {{Catholic-hierarchy|diecezja|d1a08}} |
||
Linia 157: | Linia 239: | ||
{{DEFAULTSORT:Agnieszki za Murami}} |
{{DEFAULTSORT:Agnieszki za Murami}} |
||
[[Kategoria:Bazyliki w Rzymie]] |
[[Kategoria:Bazyliki w Rzymie]] |
||
[[Kategoria: |
[[Kategoria:Zabytki Rzymu]] |
||
[[Kategoria:Kościoły tytularne]] |
[[Kategoria:Kościoły tytularne]] |
||
[[Kategoria:Świątynie pod wezwaniem św. Agnieszki|Rzym]] |
Wersja z 00:54, 29 paź 2018
Kościół tytularny | |||||||||
Państwo | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Miejscowość |
Rzym | ||||||||
Wyznanie | |||||||||
Kościół | |||||||||
Parafia |
św. Agnieszki za Murami[1] | ||||||||
Bazylika mniejsza |
od | ||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie Rzymu | |||||||||
Położenie na mapie Włoch | |||||||||
Położenie na mapie Lacjum | |||||||||
41°54′11″N 12°29′49″E/41,903056 12,496944 | |||||||||
Strona internetowa |
Bazylika św. Agnieszki za Murami (wł. Basilica di Sant'Agnese fuori le mura) – rzymskokatolicki kościół tytularny w Rzymie.
Świątynia ta jest kościołem parafialnym oraz kościołem tytularnym, mającym również rangę bazyliki mniejszej[1].
Lokalizacja
Kościół znajduje się w XVII. dzielnicy Rzymu – Trieste (Q XVII) przy Via Nomentana 364.
Patronka
Patronką świątyni jest św. Agnieszka – dziewica, która poniosła śmierć męczeńską za wiarę chrześcijańską w IV wieku.
Historia
Obecny kościół zbudowano w VII w. na polecenie papieża Honoriusza I w miejsce zniszczonej bazyliki z czasów Konstantyna Wielkiego (IV wiek). Bazylika znajduje się nad grobem św. Agnieszki.
Bazylikę wzbogacali papieże Hadrian I i Leon III. W 1479 kardynał Giuliano della Rovere (późniejszy papież Juliusz II) zbudował wieże. Prace konserwatorskie przeprowadzone w XVII w. zainicjował kardynał Alessandro Ottaviano de' Medici (późniejszy papież Leon XI). W dniu 14 czerwca 1615 relikwie św. Agnieszki oraz innych męczenników złożono pod ołtarzem głównym w srebrnym relikwiarzu ofiarowanym przez papieża Pawła V. Wtedy też powstało zadaszenie nad ołtarzem.
W 1112 r. papież Paschalis II osadził w klasztorze przy bazylice benedyktynki, natomiast w 1479 r. Sykstus IV zamknął ten żeński klasztor, a w ich miejsce osadził ambrozjanów[2]. Z kolei w 1489 r. Z kolei Innocenty VIII zastąpił ich kanonikami regularnymi laterańskimi, którzy przebywają tam do czasów obecnych[2]. W 1708 r. bazylika stała się kościołem parafialnym, opiekę nad parafią powierzono kanonikom laterańskim[2].
Architektura i sztuka
Kościół ma trzy nawy z trzema kaplicami w każdej z nich.
Ołtarz główny pochodzi z czasów papieża Pawła V. Umieszczone są w nim m.in. relikwie św. Agnieszki i św. Emerencjany. Baldachim nad ołtarzem głównym pochodzi z 1614 r., jednak podtrzymujące go cztery porfirowe kolumny pochodzą z czasów starożytnych[2]. Tron biskupi stojący za ołtarzem pochodzi prawdopodobnie z VII wieku[2]. Najstarszym przedmiotem w świątyni jest świecznik paschalny datowany na II wiek[2].
Nad tabernakulum znajduje się figura św. Agnieszki, wykonana przez Nicolasa Cordiera[2]. Wykorzystał on starożytny alabastrowy korpus, który uzupełnił elementami z brązu (głowa i kończyny)[2].
Strop kasetonowy pochodzi z roku 1606, jest bogato rzeźbiony, pośrodku św. Agnieszka, oprócz niej św. Cecylia i Konstantyna, jednak malowania i złocenia są XIX-wieczne[2].
W absydzie znajduje się najcenniejsze i najstarsze dzieło w bazylice – mozaika przedstawiająca św. Agnieszkę i papieży św. Symmachusa i Honoriusza I. Powstała ona pomiędzy 625 a 638. Jest przykładem wpływów bizantyjskich.
W prawej nawie znajdują są kaplice: św. Augustyna, świętych Szczepana (Stefana) i Wawrzyńca oraz świętej Emerencjany. W środkowej kaplicy można podziwiać marmurowe rzeźby ze szkoły Andrea Bregno (XV w.) przedstawiające dwóch świętych Stefana i Wawrzyńca, a także marmurową głowę Chrystusa, uważaną za XVII-wieczną kopię zaginionego dzieła Michała Anioła[2].
Kaplice lewej nawy: Bractwa Najświętszego Serca Pana Jezusa, Matki Bożej Pompejańskiej, i Pobożnego Związku Córek Maryi. W centralnej kaplicy można zobaczyć freski z XV wieku, a po bokach dwa freski Giuseppiego Chiari.
Pod bazyliką znajdują się katakumby ponownie odkryte przypadkowo w latach 1865–1866 i odkopywane od 1869. Łączna długość ich korytarzy wynosi 5 km[3].
Obchody
W święto patronki 21 stycznia w bazylice są błogosławione dwa jagnięta, wełna z których posłuży do wykonania paliuszy[4].
Kardynałowie prezbiterzy
Bazylika świętej Agnieszki za Murami jest jednym z kościołów tytularnych nadawanych kardynałom-prezbiterom (Titulus Sanctae Agnetis extra moenia). Tytuł ten ustanowił papież Innocenty X w dniu 5 października 1654[5].
Obecnie kardynałem prezbiterem św. Agnieszki za Murami jest Camillo Ruini emerytowany wikariusz generalny Rzymu.
Szablon:Kolumna-podział
Przypisy
- ↑ a b Parrocchia sant'Agnese fuori le mura w serwisie Diocesi di Roma. [dostęp 2018-10-27]. (wł.).
- ↑ a b c d e f g h i j Sant'Agnese fuori le Mura w Churches of Rome. [dostęp 2018-10-26]. (ang.).
- ↑ http://www.misericordias.eu/patronka-kult.html
- ↑ Baranki świętej Agnieszki w Voice of Rome. [dostęp 2018-10-27]. (pol.).
- ↑ {{{tytuł}}} [online], catholic-hierarchy.org (ang.). [dostęp 2018-10-28]
Linki zewnętrzne
- Parafia św. Agnieszki za Murami na stronie diecezji rzymskiej
- Chris Nyborg, "Sant'Agnese fuori le Mura" (ang.)
- {{{tytuł}}} [online], catholic-hierarchy.org (ang.).