Bazylika św. Agnieszki za Murami: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
PtjackBOT (dyskusja | edycje)
m poprawa linków
rozbudowa
Linia 2: Linia 2:
|nazwa = Bazylika św. Agnieszki za Murami
|nazwa = Bazylika św. Agnieszki za Murami
|nazwa miejscowa = {{k|it|Basilica di Sant'Agnese fuori le mura}}
|nazwa miejscowa = {{k|it|Basilica di Sant'Agnese fuori le mura}}
|funkcja świątyni = Kościół tytularny
|funkcja świątyni = [[Kościół tytularny]]
|grafika = SantAgnese - da via Nomentana 00285.JPG
|grafika = SantAgnese - da via Nomentana 00285.JPG
|opis grafiki =
|opis grafiki =
Linia 10: Linia 10:
|wyznanie = [[Kościół katolicki|katolickie]]
|wyznanie = [[Kościół katolicki|katolickie]]
|kościół = [[Kościół łaciński|rzymskokatolicki]]
|kościół = [[Kościół łaciński|rzymskokatolicki]]
|administratura nazwa =
|administratura nazwa = św. Agnieszki za Murami{{r|DR}}
|administratura typ = [[Parafia]]
|administratura typ = [[Parafia]]
|tytuł świątyni = [[Bazylika mniejsza]]
|tytuł świątyni = [[Bazylika mniejsza]]
Linia 69: Linia 69:
{{Inne znaczenia|[[bazylika|bazyliki]] w dzielnicy [[Trieste]]|[[kościół (budynek)|kościół]] [[Sant'Agnese in Agone]] na [[Piazza Navona]]}}
{{Inne znaczenia|[[bazylika|bazyliki]] w dzielnicy [[Trieste]]|[[kościół (budynek)|kościół]] [[Sant'Agnese in Agone]] na [[Piazza Navona]]}}


'''Bazylika św. Agnieszki za Murami''' ([[język włoski|wł.]] ''Basilica di Sant'Agnese fuori le mura'') – [[Kościół łaciński|rzymskokatolicki]] [[kościół tytularny]] w [[Rzym]]ie.
'''Bazylika św. Agnieszki za Murami''' ([[język włoski|wł.]] ''Basilica di Sant'Agnese fuori le mura'') – [[Kościół łaciński|rzymskokatolicki]] [[kościół tytularny]] w [[Rzym]]ie.


Świątynia ta jest [[kościół parafialny|kościołem parafialnym]] oraz [[Kościół tytularny|kościołem tytularnym]], mającym również rangę [[bazylika mniejsza|bazyliki mniejszej]]{{r|DR}}.

== Lokalizacja ==
Kościół znajduje się w XVII. dzielnicy Rzymu – Trieste (Q XVII) przy ''Via Nomentana 364''.

== Patronka ==
Patronką świątyni jest [[Agnieszka Rzymianka|św. Agnieszka]] – dziewica, która poniosła śmierć męczeńską za wiarę chrześcijańską w IV wieku.

== Historia ==
Obecny kościół zbudowano w [[VII wiek|VII w.]] na polecenie papieża [[Honoriusz I|Honoriusza I]] w miejsce zniszczonej bazyliki z czasów [[Konstantyn I Wielki|Konstantyna Wielkiego]] ([[IV wiek]]). Bazylika znajduje się nad grobem [[Agnieszka Rzymianka|św. Agnieszki]].
Obecny kościół zbudowano w [[VII wiek|VII w.]] na polecenie papieża [[Honoriusz I|Honoriusza I]] w miejsce zniszczonej bazyliki z czasów [[Konstantyn I Wielki|Konstantyna Wielkiego]] ([[IV wiek]]). Bazylika znajduje się nad grobem [[Agnieszka Rzymianka|św. Agnieszki]].


Bazylikę wzbogacali papieże [[Hadrian I]] i [[Leon III (papież)|Leon III]]. W [[1479]] kardynał Giuliano della Rovere (późniejszy papież [[Juliusz II]]) zbudował wieże. Prace konserwatorskie przeprowadzone w XVII w. zainicjował kardynał Alessandro Ottaviano de' Medici (późniejszy papież [[Leon XI]]). W dniu [[14 czerwca]] [[1615]] relikwie św. Agnieszki oraz innych męczenników złożono pod ołtarzem głównym w srebrnym relikwiarzu ofiarowanym przez papieża [[Paweł V|Pawła V]]. Wtedy też powstało zadaszenie nad ołtarzem.
Bazylikę wzbogacali papieże [[Hadrian I]] i [[Leon III (papież)|Leon III]]. W [[1479]] kardynał Giuliano della Rovere (późniejszy papież [[Juliusz II]]) zbudował wieże. Prace konserwatorskie przeprowadzone w XVII w. zainicjował kardynał Alessandro Ottaviano de' Medici (późniejszy papież [[Leon XI]]). W dniu [[14 czerwca]] [[1615]] relikwie św. Agnieszki oraz innych męczenników złożono pod ołtarzem głównym w srebrnym relikwiarzu ofiarowanym przez papieża [[Paweł V|Pawła V]]. Wtedy też powstało zadaszenie nad ołtarzem.


W 1112 r. papież [[Paschalis II]] osadził w klasztorze przy bazylice benedyktynki, natomiast w 1479 r. [[Sykstus IV]] zamknął ten żeński klasztor, a w ich miejsce osadził ambrozjanów{{r|ChR}}. Z kolei w 1489 r. Z kolei [[Innocenty VIII]] zastąpił ich [[Kanonicy laterańscy|kanonikami regularnymi laterańskimi]], którzy przebywają tam do czasów obecnych{{r|ChR}}. W 1708 r. bazylika stała się kościołem parafialnym, opiekę nad parafią powierzono kanonikom laterańskim{{r|ChR}}.
== Opis ==
Kościół ma trzy [[nawa|nawy]] z trzema kaplicami w każdej z nich. W prawej nawie znajdują są kaplice: [[Augustyn z Hippony|św. Augustyna]], świętych [[Stefan I (papież)|Stefana]] i [[Wawrzyniec z Rzymu|Wawrzyńca]] oraz [[święta Emerenziana|świętej Emerenziany]]. W środkowej kaplicy można podziwiać marmurowe rzeźby ze szkoły [[Andrea Bregno]] (XV w.) przedstawiające dwóch świętych Stefana i Wawrzyńca, a także marmurową głowę Chrystusa, będącą XVII-wieczną kopią dzieła [[Michał Anioł|Michała Anioła]].


== Architektura i sztuka ==
Kaplice lewej nawy: Bractwa Najświętszego Serca Pana Jezusa, Matki Bożej [[Pompeje|Pompejańskiej]], i Pobożnego Związku Córek Maryi. W centralnej kaplicy można zobaczyć freski z XV wieku, a po bokach dwa freski [[Giuseppe Chiari|Giuseppiego Chiari]].
{{Grafika rozwinięta
| położenie = center
| całkowita szerokość = 200
| opis =
| grafika1 = Facade - Sant'Agnese fuori le mura - Rome 2016 (2).jpg
| opis1 = Fasada bazyliki
| szerokość1 = 1752
| wysokość1 = 3028
| grafika2 = Q17 Trieste - Basilica di Sant'Agnese 1.JPG
| opis2 = Dzwonnica
| szerokość2 = 1704
| wysokość2 = 2272
}}
{{clear|left}}


Kościół ma trzy [[nawa|nawy]] z trzema kaplicami w każdej z nich.
Ołtarz główny pochodzi z czasów papieża Pawła V. Umieszczone są w nim m.in. relikwie św. Agnieszki i św. Emerenziany.


Ołtarz główny pochodzi z czasów papieża Pawła V. Umieszczone są w nim m.in. relikwie św. Agnieszki i św. Emerencjany. Baldachim nad ołtarzem głównym pochodzi z 1614 r., jednak podtrzymujące go cztery porfirowe kolumny pochodzą z czasów starożytnych{{r|ChR}}. Tron biskupi stojący za ołtarzem pochodzi prawdopodobnie z VII wieku{{r|ChR}}. Najstarszym przedmiotem w świątyni jest świecznik paschalny datowany na II wiek{{r|ChR}}.
W absydzie znajduje się najcenniejsze i najstarsze dzieło w bazylice – mozaika przedstawiająca św. Agnieszkę i papieży św. [[Symmachus (papież)|Symmachusa]] i [[Honoriusz I|Honoriusza I]]. Powstała ona pomiędzy [[625]] a [[638]]. Jest przykładem wpływów bizantyjskich.

Nad tabernakulum znajduje się figura św. Agnieszki, wykonana przez Nicolasa Cordiera{{r|ChR}}. Wykorzystał on starożytny alabastrowy korpus, który uzupełnił elementami z brązu (głowa i kończyny){{r|ChR}}.

Strop kasetonowy pochodzi z roku 1606, jest bogato rzeźbiony, pośrodku św. Agnieszka, oprócz niej św. Cecylia i Konstantyna, jednak malowania i złocenia są XIX-wieczne{{r|ChR}}.


Pod bazyliką znajdują się katakumby ponownie odkryte przypadkowo w latach [[1865]]–[[1866]] i odkopywane od [[1869]]. Łączna długość ich korytarzy wynosi 5 km<ref>http://www.misericordias.eu/patronka-kult.html</ref>.
{{Grafika rozwinięta
{{Grafika rozwinięta
| położenie = left
| położenie = center
| całkowita szerokość = 800
| opis =
| grafika1 = Sant'Agnese fuori le mura (Rome) - Inside.jpg
| opis1 = Nawa główna bazyliki
| szerokość1 = 4899
| wysokość1 = 5545
| grafika2 = Roof of Sant'Agnese fuori le mura (Rome).jpg
| opis2 = Sufit
| szerokość2 = 2565
| wysokość2 = 6008
| grafika3 = S Agnese - controfacciata e organo 1160941.JPG
| opis3 = Nawa główna - widok w kierunku chóru
| szerokość3 = 2112
| wysokość3 = 2816
}}
{{clear|left}}

{{Grafika rozwinięta
| położenie = center
| opis =
| grafika1 = Statue of Saint Agnes - Sant'Agnese fuori le mura - Rome 2016.jpg
| opis1 = Figura św. Agnieszki nad tabernakulum.
| szerokość1 = {{#expr: (150 * 5184/ 3456) round 0}}
}}
{{clear|left}}

W [[Apsyda (architektura)|absydzie]] znajduje się najcenniejsze i najstarsze dzieło w bazylice – mozaika przedstawiająca św. Agnieszkę i papieży św. [[Symmachus (papież)|Symmachusa]] i [[Honoriusz I|Honoriusza I]]. Powstała ona pomiędzy [[625]] a [[638]]. Jest przykładem wpływów bizantyjskich.

{{Grafika rozwinięta
| położenie = center
| opis =
| opis =
| grafika1 = RomaSAgneseInterno01.jpg
| grafika1 = Catholic Encyclopedia - Apse of the Church of Saint Agnes, Rome.jpg
| opis1 = Ołtarz
| opis1 = Apsyda
| szerokość1 = {{#expr: (200 * 1097/ 745) round 0}}
| szerokość1 = {{#expr: (200 * 2044/ 1554) round 0}}
| grafika2 = Santa Agnese - mosaico Santa Agnese fuori le mura.jpg
| grafika2 = Santa Agnese - mosaico Santa Agnese fuori le mura.jpg
| opis2 = Mozaika przedstawiająca św. Agnieszkę
| opis2 = Mozaika przedstawiająca św. Agnieszkę
Linia 102: Linia 157:
}}
}}
{{clear|left}}
{{clear|left}}

W prawej nawie znajdują są kaplice: [[Augustyn z Hippony|św. Augustyna]], świętych [[Święty Szczepan|Szczepana (Stefana)]] i [[Wawrzyniec z Rzymu|Wawrzyńca]] oraz [[Emerencjana (męczennica)|świętej Emerencjany]]. W środkowej kaplicy można podziwiać marmurowe rzeźby ze szkoły [[Andrea Bregno]] (XV w.) przedstawiające dwóch świętych Stefana i Wawrzyńca, a także marmurową głowę Chrystusa, uważaną za XVII-wieczną kopię zaginionego dzieła [[Michał Anioł|Michała Anioła]]{{r|ChR}}.

Kaplice lewej nawy: Bractwa Najświętszego Serca Pana Jezusa, [[Obraz Matki Bożej Pompejańskiej|Matki Bożej Pompejańskiej]], i Pobożnego Związku Córek Maryi. W centralnej kaplicy można zobaczyć freski z XV wieku, a po bokach dwa freski [[Giuseppe Chiari|Giuseppiego Chiari]].

Pod bazyliką znajdują się katakumby ponownie odkryte przypadkowo w latach [[1865]]–[[1866]] i odkopywane od [[1869]]. Łączna długość ich korytarzy wynosi 5 km<ref>http://www.misericordias.eu/patronka-kult.html</ref>.

{{Grafika rozwinięta
| położenie = center
| opis =
| grafika1 = Sant' Agnese Perriers Altar Stefanus und Laurentius.jpg
| opis1 = Ołtarz świętych Szczepana i Wawrzyńca. U dołu marmurowa głowa Chrystusa, kopia dzieła [[Michał Anioł|Michała Anioła]], XVII w.
| szerokość1 = {{#expr: (200 * 1960/ 2280) round 0}}
| grafika2 = Roma basilica SAgnese cripta.JPG
| opis2 = Krypta z relikwiami św. Agnieszki i św. Emerencjany
| szerokość2 = {{#expr: (200 * 3000/ 4000) round 0}}
}}
{{clear|left}}

== Obchody ==
W święto patronki 21 stycznia w bazylice są błogosławione dwa jagnięta, wełna z których posłuży do wykonania [[paliusz]]y<ref>{{cytuj stronę | url = https://voiceofrome.com/baranki-swietej-agnieszki/ | tytuł = Baranki świętej Agnieszki w ''Voice of Rome''| język = pl | data dostępu = 2018-10-27 }}</ref>.


== Kardynałowie prezbiterzy ==
== Kardynałowie prezbiterzy ==
Bazylika świętej Agnieszki za Murami jest jednym z kościołów tytularnych nadawanych kardynałom prezbiterom. Tytuł ten ustanowił papież [[Innocenty X]] w dniu [[5 października]] [[1654]].
Bazylika świętej Agnieszki za Murami jest jednym z kościołów tytularnych nadawanych [[Stopnie kardynalskie#Kardynałowie prezbiterzy|kardynałom-prezbiterom]] (''Titulus Sanctae Agnetis extra moenia''). Tytuł ten ustanowił papież [[Innocenty X]] w dniu [[5 października]] [[1654]]{{r|Ch}}.
<br />Obecnie kardynałem prezbiterem św. Agnieszki za Murami jest [[Camillo Ruini]] emerytowany wikariusz generalny Rzymu.
<br />Obecnie kardynałem prezbiterem św. Agnieszki za Murami jest [[Camillo Ruini]] emerytowany wikariusz generalny Rzymu.
{{Kolumna-podział|4;float:left; width:1000px|
{{Kolumna-podział|4;float:left; width:1000px|
Linia 129: Linia 205:
* [[Ignazio Nasalli-Ratti]] (1827–1831)
* [[Ignazio Nasalli-Ratti]] (1827–1831)
* [[Filippo Giudice Caracciolo]] [[Filipini|Orat]] (1833–1844)
* [[Filippo Giudice Caracciolo]] [[Filipini|Orat]] (1833–1844)
* [[Hugues-Robert-Jean-Charles de La Tour d'Auvergne-Lauraquais]] (1846–1851)
* [[Hugues-Robert-Jean-Charles de La Tour d’Auvergne-Lauraguais]] (1846–1851)
* [[Girolamo d’Andrea]] (1852–1860); ''in commendam'' (1860–1868)
* [[Girolamo d’Andrea]] (1852–1860); (''in commendam'' 1860–1868)
* [[Lorenzo Barili]] (1868–1875)
* [[Lorenzo Barili]] (1868–1875)
* [[Pietro Giannelli|Pietro Gianelli]] (1875–1881)
* [[Pietro Giannelli|Pietro Gianelli]] (1875–1881)
Linia 140: Linia 216:
* [[Carlo Confalonieri]] (1958–1972)
* [[Carlo Confalonieri]] (1958–1972)
* [[Louis-Jean Guyot]] (1973–1988)
* [[Louis-Jean Guyot]] (1973–1988)
* [[Camillo Ruini]] (1991–)
* [[Camillo Ruini]] (1991–nadal)
}}
}}
{{clear|left}}
{{clear|left}}


== Przypisy ==
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
{{Przypisy|
<ref name="DR">{{cytuj stronę | url = http://www.diocesidiroma.it/phpenti/ente/?ID=19 | tytuł = Parrocchia sant'Agnese fuori le mura w serwisie ''Diocesi di Roma''| język = it | data dostępu = 2018-10-27 }}</ref>

<ref name="ChR">{{cytuj stronę | url = http://romanchurches.wikia.com/wiki/Sant%27Agnese_fuori_le_Mura | tytuł = Sant'Agnese fuori le Mura w ''Churches of Rome'' | język= en | data dostępu = 2018-10-26 }}</ref>

<ref name="Ch">{{Catholic-hierarchy|diecezja|d1a08}} [dostęp 2018-10-28]</ref>
}}


== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.vicariatusurbis.org/Ente.asp?ID=19 Parafia św. Agnieszki za Murami na stronie diecezji rzymskiej]
* [http://www.diocesidiroma.it/phpenti/ente/?ID=19 Parafia św. Agnieszki za Murami na stronie diecezji rzymskiej]
* [http://romanchurches.wikia.com/wiki/Sant%27Agnese_fuori_le_Mura Chris Nyborg, "Sant'Agnese fuori le Mura"] {{lang|en}}
* [http://romanchurches.wikia.com/wiki/Sant%27Agnese_fuori_le_Mura Chris Nyborg, "Sant'Agnese fuori le Mura"] {{lang|en}}
* {{Catholic-hierarchy|diecezja|d1a08}}
* {{Catholic-hierarchy|diecezja|d1a08}}
Linia 157: Linia 239:
{{DEFAULTSORT:Agnieszki za Murami}}
{{DEFAULTSORT:Agnieszki za Murami}}
[[Kategoria:Bazyliki w Rzymie]]
[[Kategoria:Bazyliki w Rzymie]]
[[Kategoria:Świątynie pod wezwaniem św. Agnieszki|Rzym]]
[[Kategoria:Zabytki Rzymu]]
[[Kategoria:Kościoły tytularne]]
[[Kategoria:Kościoły tytularne]]
[[Kategoria:Świątynie pod wezwaniem św. Agnieszki|Rzym]]

Wersja z 00:54, 29 paź 2018

Bazylika św. Agnieszki za Murami
Basilica di Sant'Agnese fuori le mura
Kościół tytularny
Ilustracja
Państwo

 Włochy

Miejscowość

Rzym
Via Nomentana 364

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

św. Agnieszki za Murami[1]

Bazylika mniejsza

od

Położenie na mapie Rzymu
Mapa konturowa Rzymu, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika św. Agnieszki za Murami”
Położenie na mapie Włoch
Mapa konturowa Włoch, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika św. Agnieszki za Murami”
Położenie na mapie Lacjum
Mapa konturowa Lacjum, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika św. Agnieszki za Murami”
Ziemia41°54′11″N 12°29′49″E/41,903056 12,496944
Strona internetowa

Bazylika św. Agnieszki za Murami (wł. Basilica di Sant'Agnese fuori le mura) – rzymskokatolicki kościół tytularny w Rzymie.

Świątynia ta jest kościołem parafialnym oraz kościołem tytularnym, mającym również rangę bazyliki mniejszej[1].

Lokalizacja

Kościół znajduje się w XVII. dzielnicy Rzymu – Trieste (Q XVII) przy Via Nomentana 364.

Patronka

Patronką świątyni jest św. Agnieszka – dziewica, która poniosła śmierć męczeńską za wiarę chrześcijańską w IV wieku.

Historia

Obecny kościół zbudowano w VII w. na polecenie papieża Honoriusza I w miejsce zniszczonej bazyliki z czasów Konstantyna Wielkiego (IV wiek). Bazylika znajduje się nad grobem św. Agnieszki.

Bazylikę wzbogacali papieże Hadrian I i Leon III. W 1479 kardynał Giuliano della Rovere (późniejszy papież Juliusz II) zbudował wieże. Prace konserwatorskie przeprowadzone w XVII w. zainicjował kardynał Alessandro Ottaviano de' Medici (późniejszy papież Leon XI). W dniu 14 czerwca 1615 relikwie św. Agnieszki oraz innych męczenników złożono pod ołtarzem głównym w srebrnym relikwiarzu ofiarowanym przez papieża Pawła V. Wtedy też powstało zadaszenie nad ołtarzem.

W 1112 r. papież Paschalis II osadził w klasztorze przy bazylice benedyktynki, natomiast w 1479 r. Sykstus IV zamknął ten żeński klasztor, a w ich miejsce osadził ambrozjanów[2]. Z kolei w 1489 r. Z kolei Innocenty VIII zastąpił ich kanonikami regularnymi laterańskimi, którzy przebywają tam do czasów obecnych[2]. W 1708 r. bazylika stała się kościołem parafialnym, opiekę nad parafią powierzono kanonikom laterańskim[2].

Architektura i sztuka

Fasada bazyliki
Dzwonnica


Kościół ma trzy nawy z trzema kaplicami w każdej z nich.

Ołtarz główny pochodzi z czasów papieża Pawła V. Umieszczone są w nim m.in. relikwie św. Agnieszki i św. Emerencjany. Baldachim nad ołtarzem głównym pochodzi z 1614 r., jednak podtrzymujące go cztery porfirowe kolumny pochodzą z czasów starożytnych[2]. Tron biskupi stojący za ołtarzem pochodzi prawdopodobnie z VII wieku[2]. Najstarszym przedmiotem w świątyni jest świecznik paschalny datowany na II wiek[2].

Nad tabernakulum znajduje się figura św. Agnieszki, wykonana przez Nicolasa Cordiera[2]. Wykorzystał on starożytny alabastrowy korpus, który uzupełnił elementami z brązu (głowa i kończyny)[2].

Strop kasetonowy pochodzi z roku 1606, jest bogato rzeźbiony, pośrodku św. Agnieszka, oprócz niej św. Cecylia i Konstantyna, jednak malowania i złocenia są XIX-wieczne[2].

Nawa główna bazyliki
Sufit
Nawa główna - widok w kierunku chóru


Figura św. Agnieszki nad tabernakulum.


W absydzie znajduje się najcenniejsze i najstarsze dzieło w bazylice – mozaika przedstawiająca św. Agnieszkę i papieży św. Symmachusa i Honoriusza I. Powstała ona pomiędzy 625 a 638. Jest przykładem wpływów bizantyjskich.

Apsyda
Mozaika przedstawiająca św. Agnieszkę
Mozaika przedstawiająca papieża Honoriusza I
Mozaika przedstawiająca papieża św. Symmachusa


W prawej nawie znajdują są kaplice: św. Augustyna, świętych Szczepana (Stefana) i Wawrzyńca oraz świętej Emerencjany. W środkowej kaplicy można podziwiać marmurowe rzeźby ze szkoły Andrea Bregno (XV w.) przedstawiające dwóch świętych Stefana i Wawrzyńca, a także marmurową głowę Chrystusa, uważaną za XVII-wieczną kopię zaginionego dzieła Michała Anioła[2].

Kaplice lewej nawy: Bractwa Najświętszego Serca Pana Jezusa, Matki Bożej Pompejańskiej, i Pobożnego Związku Córek Maryi. W centralnej kaplicy można zobaczyć freski z XV wieku, a po bokach dwa freski Giuseppiego Chiari.

Pod bazyliką znajdują się katakumby ponownie odkryte przypadkowo w latach 18651866 i odkopywane od 1869. Łączna długość ich korytarzy wynosi 5 km[3].

Ołtarz świętych Szczepana i Wawrzyńca. U dołu marmurowa głowa Chrystusa, kopia dzieła Michała Anioła, XVII w.
Krypta z relikwiami św. Agnieszki i św. Emerencjany


Obchody

W święto patronki 21 stycznia w bazylice są błogosławione dwa jagnięta, wełna z których posłuży do wykonania paliuszy[4].

Kardynałowie prezbiterzy

Bazylika świętej Agnieszki za Murami jest jednym z kościołów tytularnych nadawanych kardynałom-prezbiterom (Titulus Sanctae Agnetis extra moenia). Tytuł ten ustanowił papież Innocenty X w dniu 5 października 1654[5].
Obecnie kardynałem prezbiterem św. Agnieszki za Murami jest Camillo Ruini emerytowany wikariusz generalny Rzymu. Szablon:Kolumna-podział

Przypisy

  1. a b Parrocchia sant'Agnese fuori le mura w serwisie Diocesi di Roma. [dostęp 2018-10-27]. (wł.).
  2. a b c d e f g h i j Sant'Agnese fuori le Mura w Churches of Rome. [dostęp 2018-10-26]. (ang.).
  3. http://www.misericordias.eu/patronka-kult.html
  4. Baranki świętej Agnieszki w Voice of Rome. [dostęp 2018-10-27]. (pol.).
  5. {{{tytuł}}} [online], catholic-hierarchy.org (ang.). [dostęp 2018-10-28]

Linki zewnętrzne

Zobacz też