Michał Giedroyć: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
RadLes (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
42 062 edycje
tytuł zakonnik
Informacja o beatyfikacji
Linia 1: Linia 1:
{{inne znaczenia|zakonnika|[[Michał Giedroyć (historyk)|historyka]]}}
{{inne znaczenia|zakonnika|[[Michał Giedroyć (historyk)|historyka]]}}
{{Duchowny infobox
{{Duchowny infobox
|imię i nazwisko = Michał Giedroyć
|imię i nazwisko = Michał Giedroyć
|imię i nazwisko oryginalne =[[Język litewski|lit.]] ''Mykolas Giedraitis''
|imię i nazwisko oryginalne = [[Język litewski|lit.]] ''Mykolas Giedraitis''
|imię przybrane =
|imię przybrane =
|imię przybrane oryginalne =
|imię przybrane oryginalne =
|tytuł = zwany [[błogosławiony]]m<br /> [[zakonnik]]
|tytuł = [[błogosławiony]]<br /> [[zakonnik]]
|grafika = Michał Giedroyć.PNG
|grafika = Michał Giedroyć.PNG
|herb = POL_COA_Giedroyć.svg
|opis grafiki =
|herb = POL_COA_Giedroyć.svg
|dewiza =
|dewiza =
|dewiza - j. polski =
|dewiza - j. polski =
|państwo = {{flaga|Polska|1025}} [[Polska]]
|państwo = {{flaga|Polska|1025}} [[Polska]]
|data urodzenia = ok. [[1425]]
|data urodzenia = ok. [[1425]]
|miejsce urodzenia = [[Giedrojcie]]
|miejsce urodzenia = [[Giedrojcie]]
|data śmierci = [[4 maja]] [[1485]]
|data śmierci = [[4 maja]] [[1485]]
|miejsce śmierci = [[Kraków]]
|miejsce śmierci = [[Kraków]]
|1. funkcja =
|1. funkcja =
|1. funkcja - okres =
|1. funkcja - okres =
|2. funkcja =
|2. funkcja =
|2. funkcja - okres =
|2. funkcja - okres =
|wyznanie = [[Kościół katolicki|katolickie]]
|wyznanie = [[Kościół katolicki|katolickie]]
|kościół = [[Kościół łaciński|rzymskokatolicki]]
|kościół = [[Kościół łaciński|rzymskokatolicki]]
|inkardynacja = [[Kanonicy Regularni od Pokuty]]
|inkardynacja = [[Kanonicy Regularni od Pokuty]]
|data ślubów zakonnych = [[1461]]
|data ślubów zakonnych = [[1461]]
|data diakonatu =
|data diakonatu =
|data ordynacji =
|data ordynacji =
|data święceń =
|data święceń =
|data nominacji =
|data nominacji =
|data sakry =
|data sakry =
|data patriarchatu =
|data patriarchatu =
|data kreacji =
|data kreacji =
|papież kreujący =
|papież kreujący =
|kościół tytularny =
|kościół tytularny =
|data pontyfikatu =
|data pontyfikatu =
|odznaczenia =
|podpis =
|commons = Category:Michał Giedroyć
|odznaczenia =
|commons = Category:Michał Giedroyć
|wikiźródła =
|wikiźródła =
|wikicytaty =
|wikicytaty =
|wikinews =
|wikinews =
|www =
|www =
}}
}}
'''Michał Giedroyć''' ([[Język litewski|lit.]] ''Mykolas Giedraitis''; ur. ok. [[1425]] w [[Giedrojcie|Giedrojciach]], zm. [[4 maja]] [[1485]] w [[Kraków|Krakowie]]) – [[Polacy|polski]] [[zakonnik]], [[Kanonicy Regularni od Pokuty|kanonik Regularny od Pokuty]] zwany [[błogosławiony]]m, patron chorych i [[zakrystian]]ów{{r|E}}.
'''Michał Giedroyć''' ([[Język litewski|lit.]] ''Mykolas Giedraitis''; ur. ok. [[1425]] w [[Giedrojcie|Giedrojciach]], zm. [[4 maja]] [[1485]] w [[Kraków|Krakowie]]) – [[Polacy|polski]] [[zakonnik]], [[Kanonicy Regularni od Pokuty|kanonik Regularny od Pokuty]], [[błogosławiony]] kościoła katolickiego, patron chorych i [[zakrystian]]ów{{r|E}}.


== Życiorys ==
== Życiorys ==
Linia 60: Linia 62:
Warto dodać, że tytuł błogosławionego - jakim go obdarował Marcin Baroniusz - znajduje się we wszystkich znanych XVII wiecznych katalogach świętych i błogosławionych patronów Polski{{odn|Bar, Dyl|1983|s=92}}. Jako błogosławionego wymienia go również publikacja z 1604 z ryciną orła z rozpostartymi skrzydłami i umieszczonymi na nich imionami polskich świętych i błogosławionych pt. (łac. ''Aquila SS. Patronum Regni Poloniae''), która ma przyznaną aprobatę kościelną{{odn|Bar, Dyl|1983|s=93}}. Rycina ta znajduje się w [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Bibliotece Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu]]{{odn|Bar, Dyl|1983|s=93}}. Poza tym Michał Giedroyć uważany był za patrona [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkiego Księstwa Litewskiego]] (obok [[Święty Kazimierz|św. Kazimierza Królewicza]]){{odn|Bar, Dyl|1983|s=94}}.
Warto dodać, że tytuł błogosławionego - jakim go obdarował Marcin Baroniusz - znajduje się we wszystkich znanych XVII wiecznych katalogach świętych i błogosławionych patronów Polski{{odn|Bar, Dyl|1983|s=92}}. Jako błogosławionego wymienia go również publikacja z 1604 z ryciną orła z rozpostartymi skrzydłami i umieszczonymi na nich imionami polskich świętych i błogosławionych pt. (łac. ''Aquila SS. Patronum Regni Poloniae''), która ma przyznaną aprobatę kościelną{{odn|Bar, Dyl|1983|s=93}}. Rycina ta znajduje się w [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Bibliotece Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu]]{{odn|Bar, Dyl|1983|s=93}}. Poza tym Michał Giedroyć uważany był za patrona [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkiego Księstwa Litewskiego]] (obok [[Święty Kazimierz|św. Kazimierza Królewicza]]){{odn|Bar, Dyl|1983|s=94}}.


Do wznowienia postępowania ku jego [[Beatyfikacja|beatyfikacji]] doszło w XX wieku, kiedy posługiwał w kościele św. Marka ks. [[Wacław Świerzawski]], późniejszy biskup{{r|F}}. W 1985 przygotowano [[Nowenna|nowennę]] do Michała Giedroycia trwającą dziesięć lat. 11 maja tegoż roku odprawiono w [[Kościół Mariacki w Krakowie|Kościele Mariackim w Krakowie]] uroczystą mszę świętą w intencji szybkiej beatyfikacji duchownego, którą celebrowali kardynałowie: [[Józef Glemp]], [[Franciszek Macharski]] i [[Henryk Gulbinowicz]]{{r|F}}. 24 kwietnia 1998 nastąpiło uroczyste zamknięcie procesu informacyjnego na szczeblu diecezjalnym w sprawie zatwierdzenia jego kultu przez celebrującego mszę świętą w kościele św. Marka, kard. Franciszka Macharskiego{{r|E}}. 27 lipca 2001 Stolica Apostolska wydała dekret tzw. [[Nihil obstat]] wyrażający zgodę na rozpoczęcie procesu beatyfikacji{{r|I}}.
Do wznowienia postępowania ku jego [[Beatyfikacja|beatyfikacji]] doszło w XX wieku, kiedy posługiwał w kościele św. Marka ks. [[Wacław Świerzawski]], późniejszy biskup{{r|F}}. W 1985 przygotowano [[Nowenna|nowennę]] do Michała Giedroycia trwającą dziesięć lat. 11 maja tegoż roku odprawiono w [[Kościół Mariacki w Krakowie|Kościele Mariackim w Krakowie]] uroczystą mszę świętą w intencji szybkiej beatyfikacji duchownego, którą celebrowali kardynałowie: [[Józef Glemp]], [[Franciszek Macharski]] i [[Henryk Gulbinowicz]]{{r|F}}. 24 kwietnia 1998 nastąpiło uroczyste zamknięcie procesu informacyjnego na szczeblu diecezjalnym w sprawie zatwierdzenia jego kultu przez celebrującego mszę świętą w kościele św. Marka, kard. Franciszka Macharskiego{{r|E}}. 27 lipca 2001 Stolica Apostolska wydała dekret tzw. [[Nihil obstat]] wyrażający zgodę na rozpoczęcie procesu beatyfikacji{{r|I}}. 8 listopada 2018 r. papież Franciszek potwierdził istnienie kultu od czasów niepamiętnych, dokonując tym samym tzw. beatyfikacji równoważnej<ref>{{Cytuj |tytuł = Katolicka Agencja Informacyjna |data dostępu = 2018-11-08 |opublikowany = kair.ekai.pl |url = https://kair.ekai.pl/depesza/561136/show |język = pl}}</ref>.


== Kult i jego upamiętnienie ==
== Kult i jego upamiętnienie ==

Wersja z 15:27, 8 lis 2018

Michał Giedroyć
błogosławiony
zakonnik
Ilustracja
Herb duchownego
Data i miejsce urodzenia

ok. 1425
Giedrojcie

Data i miejsce śmierci

4 maja 1485
Kraków

Miejsce pochówku

Kościół św. Marka w Krakowie

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Inkardynacja

Kanonicy Regularni od Pokuty

Śluby zakonne

1461

Multimedia w Wikimedia Commons

Michał Giedroyć (lit. Mykolas Giedraitis; ur. ok. 1425 w Giedrojciach, zm. 4 maja 1485 w Krakowie) – polski zakonnik, kanonik Regularny od Pokuty, błogosławiony kościoła katolickiego, patron chorych i zakrystianów[1].

Życiorys

Pochodził z rodziny kniaziów litewskich, herbu Hippocentaurus[2]. Jan z Trzciany stwierdził w pisanym po łacinie jego życiorysie z 1544, że rodzice Michała mieli niedaleko Wilna wieś o nazwie Giedrojcie, gdzie najprawdopodobniej się urodził[3]. Z kolei W. Bogacki stwierdził, że urodził się on w dziedzicznej miejscowości Widziniszkach w 1425[4]. Rok urodzenia jest datą hipotetyczną, nie popartą żadnymi danymi źródłowymi[4]. Pewnym jest jedynie, że urodził się w I połowie XV wieku, w okolicy 1425[4]. Ponadto w dzieciństwie często chorował i był dzieckiem niepełnosprawnym, posługującym się kulami podczas chodzenia oraz był niskiego wzrostu[2]. Z późniejszych przekazów, jak również na podstawie badań relikwii, stwierdzono, że Michał miał jedną nogę krótszą[2]. W młodości – jak stwierdził to Jan z Trzciany – zajmował się robotami ręcznymi, wykonując naczynia do przenoszenia chorym Najświętszego Sakramentu[5]. Ponadto, stroniąc od towarzystwa, poświęcał wolny czas na modlitwę, szczególnie do Chrystusa Ukrzyżowanego, którego wizerunek nosił na piersiach[6].

 Osobny artykuł: Giedroyciowie herbu Hippocentaurus.

W wieku dojrzałym wstąpił w 1460 do Zakonu Kanoników Regularnych od Pokuty w Bystrzycy na Litwie, gdzie został przyjęty do nowicjatu[6]. Po kilku miesiącach został skierowany do klasztoru w Krakowie, gdzie złożył profesję zakonną na ręce generała zakonu o. Augustyna[6]. W 1461 rozpoczął studia na wydziale sztuk wyzwolonych Akademii Krakowskiej, którą ukończył w 1465 z tytułem bakałarza teologii[2]. Pozostał jedynie przy święceniach zakonnych rezygnując ze święceń kapłańskich[2]. Mieszkając w klasztorze przy kościele św. Marka w Krakowie tak o nim Jan z Trzciany później napisał[7]:

Nie wyźrzał nic inszego, iedno ziemia łoszkiem była, pościel słoma, sprzęt iego paciorki, a rozga zawieszona dla dyscypliny. Na takim dostatku sprzętu swego mąż Boży przestawał...

Dużo czasu spędzał na kontemplacji męki Chrystusa i modlitwie[2]. Modlił się głównie przed wielkim krucyfiksem znajdującym się na łuku tęczowym (obecnie od XVIII wieku znajduje się w ołtarzu) kościoła św. Marka oraz przed obrazem Matki Bożej nazwanym później Obrazem Matki Boskiej Giedroyciowej, wykonując potem obowiązki zakrystiana[2]. Pewnego razu – jak wyznał to swojemu spowiednikowi Janowi ze Żmigrodu – przemówił do niego Chrystus z krzyża, w słowach[2]:

Bądź cierpliwy aż do śmierci, a dam Ci koronę życia.

Poza tym żył w umartwieniu, jadając często tylko chleb z solą będąc wegetarianinem oraz praktykując biczowanie własnego ciała[8]. Często znajdywano go pobitego, przypisując to działaniu złego ducha[9]. Ponadto miał dar przepowiadania rzeczy przyszłych[9]. Znał i spotykał się ze świątobliwymi osobami żyjącymi w Krakowie: Świętosławem Milczącym, z którym pozostawał w bliskiej przyjaźni, św. Janem Kantym, Sługą Bożym Izajaszem Bonerem, św. Szymonem z Lipnicy, św. Stanisławem Kazimierczykiem oraz bł. Władysławem z Gielniowa[2]. Surowy tryb życia spowodował z czasem wyczerpanie jego organizmu i kłopoty zdrowotne[10]. Zmarł 4 maja 1485 modląc się w postawie klęczącej w otoczeniu współbraci w opinii świętości[2]. Spoczywa w prezbiterium obok wejścia do zakrystii kościoła św. Marka[11].

Proces beatyfikacyjny

Tuż po jego śmierci za jego wstawiennictwem dokonywały się liczne łaski i uzdrowienia, które doprowadziły do tego, że zaczęto je spisywać[12]. W 1521 otwarto po raz pierwszy grób Michała Giedroycia, stwierdzając dobry stan jego zwłok[11]. Następnie podczas przebudowy prezbiterium kościoła na początku XVII wieku ponownie otwarto jego grób, wydobywając czaszkę i kości ramienia, które umieszczono w drewnianej szkatule w nowym nagrobku z epitafium oraz rzeźbą przedstawiającą leżącą postać zmarłego[11]. Po raz trzeci otwarto grób 4 czerwca 1624 podczas uroczystości z udziałem wiernych[13]. Po zabezpieczeniu prochów i kości 11 sierpnia tegoż roku odbyła się uroczystość podniesienia relikwii (łac. Sublevatio ossium) z udziałem celebrującego mszę świętą bp. Tomasza Oborskiego[14]. Po tej uroczystości wykończono w stylu późnorenesansowym jego nagrobek, który wykonano z piaskowca pińczowskiego oraz częściowo z czarnego i czerwonego marmuru w formie zamkniętej półkolistej niszy przyściennej ujętej w podwójne pilastry dźwigające belkowanie z dekoracją oraz posągami aniołów[15]. Około roku 1700 obok grobowca ustawiono ołtarzyk, w którego nastawie umieszczono czarną trumienkę z relikwiami trumny Michała oraz obraz na blasze z jego wizerunkiem (obecnie są przeniesione do sal muzeum Giedroycianum)[15].

Poczynione starania o wyniesienie Michała Giedroycia przez Stolicę Apostolską na ołtarze zakończyły się niepowodzeniem, ponieważ Święte Oficjum wydało w tym czasie dekret z upoważnienia papieża Urbana VIII, nakazujący zaniechanie jego kultu publicznego[16], do czego przyczyniło się również rozwiązanie jego zakonu[2].

Warto dodać, że tytuł błogosławionego - jakim go obdarował Marcin Baroniusz - znajduje się we wszystkich znanych XVII wiecznych katalogach świętych i błogosławionych patronów Polski[17]. Jako błogosławionego wymienia go również publikacja z 1604 z ryciną orła z rozpostartymi skrzydłami i umieszczonymi na nich imionami polskich świętych i błogosławionych pt. (łac. Aquila SS. Patronum Regni Poloniae), która ma przyznaną aprobatę kościelną[18]. Rycina ta znajduje się w Bibliotece Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu[18]. Poza tym Michał Giedroyć uważany był za patrona Wielkiego Księstwa Litewskiego (obok św. Kazimierza Królewicza)[19].

Do wznowienia postępowania ku jego beatyfikacji doszło w XX wieku, kiedy posługiwał w kościele św. Marka ks. Wacław Świerzawski, późniejszy biskup[2]. W 1985 przygotowano nowennę do Michała Giedroycia trwającą dziesięć lat. 11 maja tegoż roku odprawiono w Kościele Mariackim w Krakowie uroczystą mszę świętą w intencji szybkiej beatyfikacji duchownego, którą celebrowali kardynałowie: Józef Glemp, Franciszek Macharski i Henryk Gulbinowicz[2]. 24 kwietnia 1998 nastąpiło uroczyste zamknięcie procesu informacyjnego na szczeblu diecezjalnym w sprawie zatwierdzenia jego kultu przez celebrującego mszę świętą w kościele św. Marka, kard. Franciszka Macharskiego[1]. 27 lipca 2001 Stolica Apostolska wydała dekret tzw. Nihil obstat wyrażający zgodę na rozpoczęcie procesu beatyfikacji[20]. 8 listopada 2018 r. papież Franciszek potwierdził istnienie kultu od czasów niepamiętnych, dokonując tym samym tzw. beatyfikacji równoważnej[21].

Kult i jego upamiętnienie

Powstały liczne wizerunki, obrazy i rzeźby przedstawiające postać Michała Giedroycia. Przy kościele św. Marka zostało utworzone muzeum tzw. Giedroycianum, jako zespół pomieszczeń złożony z kaplicy (z trumienką z jego relikwiami nad którą umieszczono Obraz Matki Boskiej Giedroyciowej) i dwóch sal: Sali Korzeni i Sali Białej (Krzyża) poświęconych Michałowi Giedroyciowi[22]. Ponadto przy tym samym kościele utworzono Instytut Liturgiczny, któremu od 1985 patronuje Michał Giedroyć, a który funkcjonuje przy Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie[23][24].

Michał Giedroyć jest drugim – obok św. Jadwigi Królowej – patronem założonego w 1990 w kościele św. Marka Zgromadzenia Sióstr św. Jadwigi Królowej Służebnic Chrystusa Obecnego, popularnie zwanych jadwiżankami wawelskimi[2].

Jego kult szerzą również członkowie działającego przy kościele św. Marka, Bractwa Św. Zofii, czyli Mądrości Bożej, powstałego w 1410[2].

W każdy piątek podczas mszy świętej o godz. 7:00 (w II piątek miesiąca o 12:30) w kościele św. Marka w Krakowie odbywają się modlitwy o jego kanonizację[1].

Na Litwie, w parafialnym kościele św. Bartłomieja w Giedrojciach znajduje się współczesna rzeźba Michała Giedroycia, naturalnej wielkości, natomiast w kościele parafialnym pw. św. Wawrzyńca w Widziniszkach znajduje się obraz z jego wizerunkiem[25].

Zobacz też

Szablon:Portal

Przypisy

  1. ↑ a b c Bł. Michał Giedroyć. Kult Bł. Michała Giedroycia. Jadwizanki.pl. [dostęp 2016-05-18].
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Michał Giedroyć zwany błogosławionym. Krakow-przewodnik.com.pl. [dostęp 2016-05-18].
  3. ↑ Bar, Dyl 1983 ↓, s. 64.
  4. ↑ a b c Bar, Dyl 1983 ↓, s. 69.
  5. ↑ Bar, Dyl 1983 ↓, s. 69-70.
  6. ↑ a b c Bar, Dyl 1983 ↓, s. 70.
  7. ↑ Bar, Dyl 1983 ↓, s. 78-79.
  8. ↑ Bar, Dyl 1983 ↓, s. 79.
  9. ↑ a b Bar, Dyl 1983 ↓, s. 80.
  10. ↑ Bar, Dyl 1983 ↓, s. 81.
  11. ↑ a b c Bar, Dyl 1983 ↓, s. 86.
  12. ↑ Bar, Dyl 1983 ↓, s. 82-83.
  13. ↑ Bar, Dyl 1983 ↓, s. 86-87.
  14. ↑ Bar, Dyl 1983 ↓, s. 87.
  15. ↑ a b Bar, Dyl 1983 ↓, s. 88.
  16. ↑ Bar, Dyl 1983 ↓, s. 102.
  17. ↑ Bar, Dyl 1983 ↓, s. 92.
  18. ↑ a b Bar, Dyl 1983 ↓, s. 93.
  19. ↑ Bar, Dyl 1983 ↓, s. 94.
  20. ↑ ~15th Century~ (Michał Giedroyć). Newsaints.faithweb.com. [dostęp 2016-06-17]. (ang.).
  21. ↑ Katolicka Agencja Informacyjna [online], kair.ekai.pl [dostęp 2018-11-08] (pol.).
  22. ↑ Krystyna Woźniak: Giedroycianum. Oprowadzanie po sanktuarium. [w:] Bractwo Świetej Zofii czyli Mądrości Bożej [on-line]. Bractwozofii.pl. [dostęp 2016-05-18].
  23. ↑ Instytut Liturgiczny im. bł. Michała Giedroycia. Liturgia.dominikanie.pl. [dostęp 2016-05-18].
  24. ↑ Cuda i Łaski Boże (Pokorna wierność i mądra cierpliwość) 2008 ↓.
  25. ↑ Cuda i Łaski Boże (Poszukiwanie źródeł świętości) 2008 ↓.

Bibliografia

  • O. Joachim Roman Bar OFMConv., ks. Andrzej Gerard Dyl: Polscy święci. Michał Giedroyć, zwany błogosławionym. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej, 1983, seria: t. 2.

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Michał_Giedroyć&oldid=54979797”