Riukiu: Różnice pomiędzy wersjami
27°00′N 128°30′E/27,000000 128,500000| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
poprawa linków, drobne redakcyjne, ilustracja |
drobne redakcyjne |
||
| Linia 72: | Linia 72: | ||
Satake palm trees (Satakentia liukiuensis) in native forest of Ishigaki Island, Okinawa, Japan.jpg|Palmy satake (''Satakentia liukiuensis'') na wyspie Ishigaki |
Satake palm trees (Satakentia liukiuensis) in native forest of Ishigaki Island, Okinawa, Japan.jpg|Palmy satake (''Satakentia liukiuensis'') na wyspie Ishigaki |
||
</gallery> |
</gallery> |
||
== Zobacz też == |
|||
* [[Prefektura Okinawa]] |
|||
* [[Prefektura Kagoshima]] |
|||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
Wersja z 14:44, 5 gru 2018
 |
Ten artykuł jest teraz edytowany przez Accomer (dyskusja, wkład). Aby zapobiec konfliktom edycji prosimy nie edytować strony do czasu usunięcia tej wiadomości. Jeżeli ten artykuł nie był edytowany od kilku (nie dotyczy komunikatu o „gruntownej przebudowie”) godzin, należy usunąć szablon. |
 Mapa archipelagu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Akwen | |
| Wyspy | |
| Liczba wysp |
>100 |
| Powierzchnia |
4642 km² |
| Populacja (2005) • liczba ludności |
|
| • gęstość |
333,93 os./km² |
Położenie na mapie Japonii  | |
| 27°00′N 128°30′E/27,000000 128,500000
| |
Riukiu (jap. 南西諸島 Nansei-shotō) – archipelag rozciągający się między Tajwanem a Kiusiu, należący do Japonii. Japońska nazwa Nansei-shotō oznacza „Wyspy Południowo-Zachodnie”. Oddziela Morze Wschodniochińskie od Morza Filipińskiego.
Archipelag dzieli się geograficznie na mniejsze grupy wysp, które noszą nazwy (w kierunku z północy na południe): Ōsumi, Tokara, Amami, Okinawa, Miyako, Yaeyama. Dwie ostatnie stanowią archipelag Sakishima.
Terminologia
Termin „wyspy Riukiu” może odnosić się zarówno do całego archipelagu, jak też do głównej grupy wysp tego archipelagu, Ryūkyū-shotō (jap. 琉球諸島), która rozciąga się od Tajwanu do Okinawy. Ponadto używana bywa nazwa Ryūkyū-rettō (jap. 琉球列島) (grupa wysp, archipelag Ryūkyū), która określa wyspy należące do terytorium historycznego Królestwa Riukiu i obszar kultury i języków riukiuańskich: wyspy Amami, Okinawa, Miyako i Yaeyama.
Ryūkyū-shotō to grupa wysp leżąca poniżej 27 równoleżnika (wyspy Okinawa, Miyako i Yaeyama), na terytorium dzisiejszej prefektury Okinawa. Północna część archipelagu Riukiu zwana jest Satsunan-shotō 薩南諸島, czyli „wyspy na południe od Satsumy”. Satsuna-shotō obejmuje wyspy Amami, które Satsuma oderwała od Królestwa Riukiu w 1609 r.
Dawna japońska nazwa Riukiu to Nantō (Wyspy Południowe). Japońskie kroniki z VIII wieku sugerują, że niektóre wyspy Nantō mogły być luźno związane z dworem Yamato. W XII wieku powstało tu niepodległe państwo, znane później jako Królestwo Riukiu, którego terytorium rozciągało się od wysp Amami na północy po Yonaguni na południowym zachodzie. W 1609 r. królestwo straciło Amami, a w 1879 r. zostało całkowicie zaanektowane przez Japonię. W miejsce jego powstała prefektura Okinawa. Japonia przyłączyła do Okinawy także wyspy Daitō (1892 r.) i Senkaku (1895 r.), które z geograficznego punktu widzenia nie leżą w obrębie wysp Riukiu. Po drugiej wojnie światowej Riukiu okupowane były przez USA (Amami do 25 grudnia 1953 r., a Okinawa do 15 maja 1972 r.).
Ze względu na zróżnicowanie nazw w odniesieniu do wysp, wysepek, skał, archipelagów i grup wysp, w języku japońskim używane są następujące słowa[1][2]:
- shotō (諸島) – archipelag, grupa wysp, jakakolwiek grupa wysp;
- rettō (列島) – archipelag, łańcuch wysp, linia wysp, wyspy w szeregu, łuk wysp;
- guntō (群島) – archipelag, grupa wysp tworząca krąg, mieszana grupa wysp;
- ritō, hanare-jima (離島) – izolowana wyspa, odległa wyspa;
- kotō (孤島) – samotna wyspa;
- iwa (岩) – skała (występują m.in. w nazwach skał należących do spornej grupy Senkaku);
- shima, jima, tō – wyspa, wyspy.
Geologia
Wyspy Riukiu tworzą łuk wyspowy, powstały ponad strefą subdukcji w miejscu styku płyty eurazjatyckiej z płytą filipińską. Są to wyspy wulkaniczne; u wschodnich wybrzeży Riukiu rozciąga się Rów Riukiu, głęboki rów oceaniczny.
Podział na grupy wysp
- Nansei-shotō (Wyspy Południowo-Zachodnie; podział według Hydrographic and Oceanographic Department, Japan Coast Guard)[3][4]
- Satsunan-shotō
- Ōsumi-shotō:
- Tane-ga-shima, Yaku-shima, Kuchinoerabu-shima, Mage-shima
- Take-shima, Iō-jima, Kuro-shima
- Tokara-rettō: Kuchi-no-shima, Naka-no-shima, Gaja-jima, Suwanose-jima, Akuseki-jima, Taira-jima, Kodakara-jima, Takara-jima
- Amami-guntō: Amami Ōshima, Kikai-jima, Kakeroma-jima, Yoro-shima, Uke-shima, Tokuno-shima, Okinoerabu-jima, Yoron-jima
- Ōsumi-shotō:
- Satsunan-shotō
- Ryūkyū-shotō
- Okinawa-shotō: Okinawa, Kume-jima, Iheya-jima, Izena-shima, Aguni-jima, Ie-jima, Iōtori-shima
- Kerama-shotō: Tokashiki-jima, Zamami-shima, Aka-shima, Geruma-shima
- Sakishima-shotō
- Miyako-rettō: Miyako-jima, Ikema-jima, Ōgami-jima, Irabu-shima, Shimoji-shima, Kurima-jima, Minna-jima, Tarama-shima
- Yaeyama-rettō: Iriomote-jima, Ishigaki-jima, Taketomi-jima, Kohama-jima, Kuro-shima, Aragusuku-jima, Hatoma-jima, Yubu-jima, Hateruma-jima, Yonaguni-jima
- Senkaku-shotō (roszczenia Chin i Tajwanu): Uotsuri-jima, Kuba-jima, Taisho-jima, Kita Kojima, Minami Kojima
- Okinawa-shotō: Okinawa, Kume-jima, Iheya-jima, Izena-shima, Aguni-jima, Ie-jima, Iōtori-shima
- Ryūkyū-shotō
Galeria
-
Most łączący wyspy Miyako i Ikema w archipelagu Miyako -
Wybrzeże wyspy Kikai w archipelagu Amami -
Palmy satake (Satakentia liukiuensis) na wyspie Ishigaki
_in_native_forest_of_Ishigaki_Island,_Okinawa,_Japan.jpg)
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Kenkyusha's New Japanese-English Dictionary. Tokyo: Kenkyusha LImited, 1991, s. 356, 390, 571, 952, 1370, 1382, 1537, 1610. ISBN 4-7674-2015-6.
- ↑ Robert Walker: Okinawa and the Ryukyu Islands. Tuttle. s. Island Nomenclature. [dostęp 2018-12-05]. (ang.).
- ↑ The geographical names and those extents of the wide areas in Japan. 海上保安庁海洋情報部 (Hydrographic and Oceanographic Department, Japan Coast Guard, 2009. s. 15. [dostęp 2018-12-04]. (jap.).
- ↑ 日本地図. Tokyo: Seibido Shuppan, 2018, s. 234-237. ISBN 978-4-415-11272-5.