Aldona Anna Giedyminówna: Różnice pomiędzy wersjami

Aldona Anna Giedyminówna
	Królowa Polski
Okres	od 25 kwietnia 1333; do 25 maja 1339
Jako żona	Kazimierza Wielkiego
Koronacja	25 kwietnia 1333
Poprzedniczka	Jadwiga kaliska
Następczyni	Adelajda Heska
	Dane biograficzne
Dynastia	Giedyminowicze
Data urodzenia	ok. 1311–1313
Data i miejsce śmierci	25 maja 1339 ; Kraków
Miejsce spoczynku	Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie
Ojciec	Giedymin
Matka	prawdopodobnie Jewna
Rodzeństwo	Narymunt Witold Giedyminowic Olgierd Koriat (Michał) Jawnuta Kiejstut Lubart Monwid Elżbieta Maria Eufemia (?) Helena (?) Augusta Anastazja
Mąż	Kazimierz III Wielki
Dzieci	Elżbieta; Kunegunda
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja nieprzejrzana]

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 15:54, 9 sty 2019

Aldona Anna (ur. ok. 1311–1313^[1], zm. 25 maja^[2] 1339 w Krakowie) – księżniczka litewska i królowa Polski z dynastii Giedyminowiczów, córka wielkiego księcia Litwy Giedymina i prawdopodobnie Jewny.

Życiorys

Była pierwszą żoną króla Polski Kazimierza Wielkiego. Małżeństwo zostało zaaranżowane przez rodziców młodej pary i miało wzmocnić polityczny sojusz między Polską a Wielkim Księstwem Litewskim. Po przybyciu do Polski przyjęła chrzest oraz imię Anna. Rocznik Traski zapisał ten fakt pod datą 30 kwietnia 1325 roku, jednak nie znalazła ona całkowitej akceptacji w historiografii^[3]. Zgodnie z przekazem Jana Długosza chrzest księżniczki nastąpił 28 czerwca 1325 roku^[4]. 16 października 1325 w Krakowie miał miejsce ślub Aldony Anny z księciem Kazimierzem. Księżniczka urodziła Kazimierzowi dwie córki:

Elżbietę (ok. 1326–1361) – od 1343 roku żonę księcia wołogosko-słupskiego Bogusława V,
Kunegundę (ok. 1328–1357) – od 1345 roku żonę Ludwika rzymskiego, syna cesarza niemieckiego Ludwika IV Wittelsbacha.

Ponad miesiąc po śmierci Władysława I Łokietka, 25 kwietnia 1333 roku, Aldona Anna, mimo sprzeciwu teściowej Jadwigi, została koronowana wraz z Kazimierzem na Wawelu^[5].

Aldona Anna zmarła prawdopodobnie 25 maja 1339 roku i została pochowana w katedrze wawelskiej^[5].

W kulturze

Aldona Anna występuje w serialu Korona królów. Odtwórczynią jej roli jest aktorka Marta Bryła. Postać królowej jest jedną z głównych w pierwszym sezonie serialu.

Przypisy

↑ Tęgowski 1999 ↓, s. 232–233.
↑ Data zgonu Aldony Anny budzi kontrowersje w historiografii. Źródła podają daty od 25 do 29 maja 1339, jednak za najbardziej prawdopodobny uważa się 25 maja, zob. Jasiński 2001 ↓, s. 167
↑ Jasiński 2001 ↓, s. 167.
↑ Tęgowski 1999 ↓, s. 233.
↑ ^a ^b Tęgowski 1999 ↓, s. 234

Bibliografia

Kazimierz Jasiński: Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich. Poznań Wrocław: Wydawnictwo Historyczne, 2001, s. 167–168. ISBN 83-913563-5-3. (pol.).
Jan Tęgowski: Pierwsze pokolenia Giedyminowiczów. Poznań Wrocław: Wydawnictwo Historyczne, 1999, s. 232–234. ISBN 83-913563-1-0. (pol.).

Literatura uzupełniająca

Henryk Paszkiewicz: Aldona Anna. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1935, s. 58. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03484-0

[CITEREFTęgowski1999232–233-1] Tęgowski 1999 ↓, s. 232–233.

[2] Data zgonu Aldony Anny budzi kontrowersje w historiografii. Źródła podają daty od 25 do 29 maja 1339, jednak za najbardziej prawdopodobny uważa się 25 maja, zob. Jasiński 2001 ↓, s. 167

[CITEREFJasiński2001167-3] Jasiński 2001 ↓, s. 167.

[CITEREFTęgowski1999233-4] Tęgowski 1999 ↓, s. 233.

[Tęgowski234-5] Tęgowski 1999 ↓, s. 234

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ Linia 52: / Linia 52: @@
 == Życiorys ==
-Była pierwszą żoną [[władcy Polski|króla Polski]] [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza Wielkiego]]. Małżeństwo zostało zaaranżowane przez rodziców młodej pary i miało wzmocnić polityczny sojusz między Polską a Wielkim Księstwem Litewskim. Po przybyciu do [[Polska|Polski]] przyjęła chrzest i imię Anna. ''Rocznik Traski'' zapisał ten fakt pod datą 30 kwietnia 1325 roku, jednak nie znalazła  całkowitej akceptacji w historiografii{{odn|Jasiński|2001|s=167}}. Zgodnie z przekazem [[Jan Długosz|Jana Długosza,]]  chrzest księżniczki nastąpił, 28 czerwca 1325 roku{{odn|Tęgowski|1999|s=233}}. 16 października 1325 w [[Kraków|Krakowie]] miał miejsce ślub Aldony Anny z księciem Kazimierzem  III.. Księżniczka urodziła Kazimierzowi dwie córki:
+Była pierwszą żoną [[władcy Polski|króla Polski]] [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza Wielkiego]]. Małżeństwo zostało zaaranżowane przez rodziców młodej pary i miało wzmocnić polityczny sojusz między Polską a Wielkim Księstwem Litewskim. Po przybyciu do [[Polska|Polski]] przyjęła chrzest oraz imię Anna. ''Rocznik Traski'' zapisał ten fakt pod datą 30 kwietnia 1325 roku, jednak nie znalazła ona całkowitej akceptacji w historiografii{{odn|Jasiński|2001|s=167}}. Zgodnie z przekazem [[Jan Długosz|Jana Długosza]] chrzest księżniczki nastąpił 28 czerwca 1325 roku{{odn|Tęgowski|1999|s=233}}. 16 października 1325 w [[Kraków|Krakowie]] miał miejsce ślub Aldony Anny z księciem Kazimierzem. Księżniczka urodziła Kazimierzowi dwie córki:
 * [[Elżbieta Kazimierzówna|Elżbietę]] (ok. 1326–1361) – od 1343 roku żonę księcia wołogosko-słupskiego [[Bogusław V|Bogusława V]],
 * [[Kunegunda Kazimierzówna|Kunegundę]] (ok. 1328–1357) – od 1345 roku żonę [[Ludwik VI Rzymianin|Ludwika rzymskiego]], syna [[Władcy Niemiec|cesarza niemieckiego]] [[Ludwik IV Bawarski|Ludwika IV Wittelsbacha]].
-Ponad miesiąc po śmierci [[Władysław I Łokietek|króla, Władysława I Łokietka]], 25 kwietnia 1333 roku, Aldona Anna, mimo sprzeciwu teściowej, królowej [[Jadwiga Bolesławówna|Jadwigi]], została koronowana razem z Kazimierzem na [[Wawel]]u<ref name=Tęgowski234>{{odn|Tęgowski|1999|s=234|ref=nie}}</ref>.
+Ponad miesiąc po śmierci [[Władysław I Łokietek|Władysława I Łokietka]], 25 kwietnia 1333 roku, Aldona Anna, mimo sprzeciwu teściowej [[Jadwiga Bolesławówna|Jadwigi]], została koronowana wraz z Kazimierzem na [[Wawel]]u<ref name=Tęgowski234>{{odn|Tęgowski|1999|s=234|ref=nie}}</ref>.
-Aldona Anna zmarła, prawdopodobnie 25 maja 1339 roku i została pochowana w [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|katedrze wawelskiej]]<ref name=Tęgowski234/>.
+Aldona Anna zmarła prawdopodobnie 25 maja 1339 roku i została pochowana w [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|katedrze wawelskiej]]<ref name=Tęgowski234/>.
 == W kulturze ==
-Aldona Anna występuje w serialu ''[[Korona królów]]''. Odtwórczynią jej roli jest aktorka [[Marta Bryła]]. Postać królowej, jest jedną z głównych, w pierwszym sezonie serialu.
+Aldona Anna występuje w serialu ''[[Korona królów]]''. Odtwórczynią jej roli jest aktorka [[Marta Bryła]]. Postać królowej jest jedną z głównych w pierwszym sezonie serialu.
 == Przypisy ==

Dynastia piastowska	Oda Miśnieńska 1025 Rycheza Lotaryńska 1025–1034 Wyszesława 1076–1079 Małgorzata Brandenburska 1295–1296 Ryksa Elżbieta 1303–1305 i tytularna królowa: 1306–1307 Wiola Elżbieta Cieszyńska 1305–1306 Anna Przemyślidka 1306 i 1307–1310 Elżbieta Przemyślidka 1310–1330 Beatrice de Bourbon 1334–1335 Jadwiga Kaliska 1320–1333 Aldona Anna Giedyminówna 1333–1339 Adelajda Heska 1341–1368 Jadwiga Żagańska 1363–1370
Dynastia andegaweńska	Elżbieta Bośniaczka 1370–1384 Jadwiga Andegaweńska 1384–1399
Dynastia jagiellońska	Anna Cylejska 1403–1416 Elżbieta Granowska 1417–1420 Zofia Holszańska 1424–1434 Elżbieta Rakuszanka 1454–1492 Helena Rurykowiczówna 1501–1506 Barbara Zápolya 1512–1515 Bona Sforza 1518–1557 Elżbieta Habsburżanka 1543–1545 Barbara Radziwiłłówna 1550–1551 Katarzyna Habsburżanka 1553–1572
Królowie elekcyjni	Anna Jagiellonka 1575–1586 (1596) Anna Habsburżanka 1592–1598 Konstancja Habsburżanka 1605–1631 Cecylia Renata Habsburżanka 1637–1644 Ludwika Maria Gonzaga 1646–1648 i 1649–1667 Eleonora Habsburżanka 1670–1673 Maria Kazimiera d’Arquien 1676–1696 Krystyna Eberhardyna Hohenzollernówna 1697–1727 Katarzyna Leszczyńska z Opalińskich 1705–1708 Maria Józefa Habsburżanka 1734–1757
Królestwo kongresowe Dynastia Romanowów	Elżbieta Aleksiejewna 1815–1825 Aleksandra Fiodorowna 1825–1831/1855 Maria Aleksandrowna 1841–1880 Maria Fiodorowna 1866–1928 Aleksandra Fiodorowna 1894–1917