Barciany: Różnice pomiędzy wersjami

Barciany
	{{{rodzaj miejscowości}}}
	; Gotycki kościół Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny
Państwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	kętrzyński
Gmina	Barciany
Sołectwo
Wysokość	68 m n.p.m.
Liczba ludności (2018)	1154
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Kod pocztowy	11-410
Tablice rejestracyjne	NKE
SIMC	0468996
	Położenie na mapie brak Brak mapy: warmińsko-mazurskie Barciany
	Położenie na mapie świata Barciany
	54,2167°N 21,3500°E/54,216670 21,350000
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 21:32, 29 sty 2019

Barciany (niem. Barten, Barthen, lit. Bartėniai) – dawne miasto, obecnie wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim.

Barciany uzyskały lokację miejską w 1628 roku, zdegradowane w 1945 roku^[2]. Miejscowość jest siedzibą gminy Barciany. Leży na terenie krainy historycznej Prusy Dolne.

Nazwa

Używane nazwy miejscowości (Sł. geogr.): pol. - Barciany, Barty, Borty; niem. - Barten, Barthen. Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 12 listopada 1946^[3].

Historia

Barciany były głównym ośrodkiem grodowym pruskiego plemienia Bartów, którzy mieli tu we wczesnym średniowieczu swój główny gród nad rzeka Liwną w otoczeniu mokradeł^[4]. W 1240 terytorium to wraz z resztą Prus Dolnych zostało zajęte przez zakon krzyżacki, od 1257 osiadł tu wójt zakonny. Najpierw Barciany należały do komturstwa w Pokarminie (niem. Branderburg). Wielki mistrz Winrych von Kniprode postanowił utworzyć w Barcianach nowe komturstwo, i wybudować duży zamek. Prace rozpoczęto w 1377 a zakończono pod koniec XIV w. Komturstwo w Barcianach ostatecznie jednak nie powstało. Czasowo zamek barciański podlegał komturstwu w Rynie (1393-1420). Od 1533 w zamku w Barcianach rezydowali starostowie. W latach 1842-1945 zamek znajdował się w rękach prywatnych. Po 1945 mieściło się tu Państwowe Gospodarstwo Rolne.

Pierwsza wzmianka o Barcianach jako o osadzie targowej w pobliżu krzyżackiego zamku pochodzi z 1289, w 1310 miał miejsce bunt mieszkańców, którzy spalili żywcem wójta Hermana von Harttangen i braci zakonnych. W 1422 po pokoju mełneńskim osada utraciła rangę strategicznej twierdzy, której rolą była obrona przed Litwinami.

W 1454 na prośbę Związku Pruskiego król Kazimierz IV Jagiellończyk ogłosił włączenie regionu do Królestwa Polskiego, po czym wybuchła wojna trzynastoletnia. Jeszcze w tym samym roku miasto opanowały siły propolskie. Po wojnie od 1466 miasto znajdowało się pod zwierzchnictwem polskim jako lenno. Istniejąca przy zamku osada wymieniana była w 1473, jako miasteczko, chociaż bez pełnych praw miejskich. Barciany otoczone były murami obronnymi już w średniowieczu, z trzema bramami: Królewiecką, Kętrzyńską i Młyńską. Po sekularyzacji zakonu krzyżackiego Barciany zostały centrum dóbr ziemskich, zarządzanych przez książęcych starostów. Od 1612 r. Barciany były lennem Ottona von der Groebena. Pełne prawa miejskie Barciany uzyskały dopiero w 1628 od księcia Jerzego Wilhelma.

Pierwsza wzmianka o szkole w Barcianach pochodzi z roku 1548. Od roku 1622 było tu już dwóch nauczycieli rektor (kierownik szkoły parafialnej) i kantor. W 1736 roku w barciańskiej szkole 8 uczniów uczyło się łaciny, a osiemdziesięciu czytania, pisania i rachunków.

W roku 1692 Barciany było określane jako miasto całkowicie otwarte, na co wskazuje brak murów miejskich w tym czasie. Stawy, znajdujące się wokół zamku zostały osuszone w XIX w. W 1818 znaczna część mieszkańców zmarła w wyniku epidemii cholery. Od 1871 do 1945 w składzie Niemiec. W 1945 zniszczeniu uległo 90% zabudowy, Barciany utraciły prawa miejskie.

W ostatnim okresie funkcjonowania PGR w Barcianach była siedziba wielozakładowego przedsiębiorstwa o nazwie Państwowe Przedsiębiorstwo Gospodarki Rolnej w Barcianach. W skład PPGR Barciany (powierzchnia użytków rolnych 6391 ha) wchodziły następujące zakłady rolne na pełnych rozrachunkach gospodarczych: Barciany, Gęsie Góry, Jegławki i Rodele.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Zabytki

Najważniejszymi zabytkami Barcian są pochodzący z XIV wieku zamek pokrzyżacki oraz XIV-wieczny gotycki kościół jednonawowy. W kościele znajduje się ołtarz ufundowany przez Rauterów w 1643 r. oraz pochodzące z 1750 r. organy wykonane przez A. G. Caspariniego i malarza Adolpha. Pochodzący z wczesnego średniowiecza kamienny posąg "Baba", który pozostawili po sobie Prusowie, stał do 1945 r. przed barciańskim zamkiem. Dziś jego replika znajduje się na dziedzińcu zamkowym w Olsztynie. Z posągiem związana jest legenda o wodzu Barto, który skamieniał z rozpaczy na wieść o zajęciu przez Krzyżaków ziemi barciańskiej. Na cmentarzu znajduje się neogotycka kaplica cmentarna z końca XIX w. i pomnik św. Franciszka.

Zamek

Osobny artykuł: Zamek w Barcianach.

Krzyżacy przebudowali dawne umocnienia pruskie na tymczasową drewniano-ziemną strażnicę. Bunt ludności pruskiej w 1310 roku oraz liczne napady litewskie pod wodzą księcia Witenesa zadecydowały o budowie warowni. Do 1353 r. Barciany były siedzibą komornictwa, później rezydował w zamku prokurator krzyżacki. Niedługo potem wielki mistrz Winrich von Kniprode nakazał utworzenie w Barcianach komturii. Ponieważ do jej ustanowienia ostatecznie nie doszło, budowa zamku wydłużyła się a pierwotne, ambitne plany dotyczące konstrukcji nie zostały zrealizowane. W latach 1380-1390 zbudowano mur obwodowy, a do 1400 r. przede wszystkim trzykondygnacyjne północne skrzydło zamkowe. Podwyższono wówczas również mury obwodowe i budynek wschodni. Klęska zakonu w wielkiej wojnie z Polską zahamowała dalszą budowę.

Na zamku w skrzydle wschodnim znajdowały się składy żywności, piec, kuchnia, piekarnia oraz wartownia. Pierwsze piętro pełniło funkcję reprezentacyjną. Część północna mieściła kaplicę, kapitularz, z czasem zamieniony na refektarz, izbę prokuratora zakonnego, dormitorium oraz infirmerię. Podobnie jak w skrzydle wschodnim parter pełnił funkcję gospodarczą, a najwyższa kondygnacja magazynowo-obronną. W trakcie prac archeologicznych odkryto również w zamku pozostałości drewnianej kanalizacji. Główna część zamku była otoczona drewniano-ziemnymi fortyfikacjami. Od wschodu za szeroką fosą znajdowało się gospodarcze przedzamcze.

Obecność licznych otworów strzelniczych wskazuje na to, że w Barcianach wprowadzono po raz pierwszy w państwie zakonnym system obrony przystosowany do broni palnej. Zamek barciański, jako punkt wypadowy na Litwę posiadał do XV w. znaczenie militarne. Później stanowił przede wszystkim ośrodek gospodarczy. W latach 1533-1841 zamek był rezydencją starostów.

W 1914 r. północne skrzydło zostało zniszczone przez pożar, odbudowa zajęła dwa lata. W tym czasie (1842-1945) zamek był własnością prywatną. Właściciele zamienili wysychające już stawy na ogrody oraz wznieśli na dawnym przedzamczu zabudowania folwarczne. Po II wojnie światowej zamek przejął PGR (mieściły się w nim biura i magazyny) a miejscowość utraciła prawa miejskie (duże zniszczenia).

Obecnie zamek ponownie znajduje się w rękach prywatnych i trwa jego renowacja. Planowane otwarcie mającego mieścić się w zamku hotelu z kompleksem wypoczynkowym planowane było na 2007 r.

Kościół

Osobny artykuł: Kościół Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Barcianach.

We wsi znajduje się gotycki kościół z końca XIV w., p.w. Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny, orientowany, z cegły na kamiennej podmurówce, salowy, z zakrystią i kruchtą z północnej strony i drugą kruchtą z południowej strony (dobudowana w latach 1729-1741, dach pochodzi z 1804). W 1714 r. kościół był przebudowany. Wieża trójkondygnacyjna pochodzi z końca XVI w., przebudowywana w XVIII i XIX wieku. W nawie strop drewniany, zakrystia ze stropem kolebkowym. Ołtarz główny, późnorenesansowy, z 1643 r., ufundowany przez Rautera. Organy barokowe z około 1750 r., a zbudowane około 1750 r. przez Adama Gottliba Casparini z Królewca.

Kościoły

Parafia w Barcianach przed reformacją należała do archiprezbiteratu w Sępopolu. Na terenie miejscowości działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:

Urodzeni w Barcianach

Lubomir Gliniecki – poseł na Sejm

Galeria

Urząd pocztowy
Fontanna
Remiza strażacka
Farma rolnicza
Ulica w centrum wsi

Przypisy

↑ Strona polskawliczbach.pl
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 18-19.
↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
↑ Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 156

Bibliografia

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, Tom I (str. 106, hasło - Barciany), Warszawa, 1880.
"Kętrzyn z dziejów miasta i okolic" (str. 141-149), wyd. "Pojezierze", Olsztyn 1978.
Rzempołuch Andrzej - "Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich", Agencja Wydawnicza "Remix", Olsztyn, 1992, ISBN 83-900155-1-X. (str. 57-58 )
Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 169-170
Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, tom II. Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, Olsztyn 1999, ISBN 83-912605-0-X
Andrzej Rzempołuch, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich. Agencja Wydawnicza "Remix", Olsztyn 1993, ISBN 83-900155-1-X

Linki zewnętrzne

Historia Żydów w Barcianach na portalu Wirtualny Sztetl
Historia wsie Barciany autorstwa dr. Jerzego Sikorskiego

[1] Strona polskawliczbach.pl

[2] Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 18-19.

[MP-3] Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)

[mapa2007-4] Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 156

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Linia 30: / Linia 30: @@
  |www                    = http://www.barciany.pl
 }}
 {{inne znaczenia|wsi|[[Barciany (stacja kolejowa)]]}}
-[[Plik:Barciany Zamek Krzyżacki 05.JPG|thumb|250px|Barciany - zamek krzyżacki od strony stawów]]
-[[Plik:Barciany Kościół gotycki 08.JPG|250px|thumb|Wnętrze kościoła]]
-[[Plik:2009-07 Barciany 7.jpg|250px|thumb|Ołtarz]]
 '''Barciany''' ([[język niemiecki|niem.]] ''Barten'', ''Barthen'', [[lit.]] ''Bartėniai'') – [[miejscowości w Polsce pozbawione praw miejskich|dawne miasto]], obecnie [[wieś]] w [[Polska|Polsce]] położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat kętrzyński|powiecie kętrzyńskim]].
-Barciany uzyskały [[lokacja (historia)|lokację miejską]] w [[1628]] roku, zdegradowane w [[1945]] roku<ref>Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 18-19.</ref>. W latach [[Podział administracyjny Polski (1975–1998)|1975-1998]] miejscowość administracyjnie należała do [[Województwo olsztyńskie (1975–1998)|województwa olsztyńskiego]]. Miejscowość jest siedzibą [[Barciany (gmina)|gminy Barciany]]. Leży na terenie krainy historycznej [[Prusy Dolne]].
+Barciany uzyskały [[lokacja (historia)|lokację miejską]] w [[1628]] roku, zdegradowane w [[1945]] roku<ref>Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 18-19.</ref>. Miejscowość jest siedzibą [[Barciany (gmina)|gminy Barciany]]. Leży na terenie krainy historycznej [[Prusy Dolne]].
-== Historia ==
+== Nazwa ==
 Używane nazwy miejscowości ([[Słownik geograficzny Królestwa Polskiego|Sł. geogr.]]): [[język polski|pol.]] - Barciany, Barty, Borty; [[język niemiecki|niem.]] - Barten, Barthen. Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 12 listopada 1946<ref name="MP">Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości ({{Monitor Polski | rok = 1946 | numer = 142 | pozycja = 262}})</ref>.
+== Historia ==
 Barciany były głównym ośrodkiem grodowym pruskiego plemienia [[Barcja|Bartów]], którzy mieli tu we wczesnym średniowieczu swój główny gród nad rzeka Liwną w otoczeniu mokradeł<ref name="mapa2007">Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 {{ISBN|83-7200-631-8}} s. 156</ref>. W 1240 terytorium to wraz z resztą [[Prusy Dolne|Prus Dolnych]] zostało zajęte przez [[zakon krzyżacki]], od 1257 osiadł tu wójt zakonny. Najpierw Barciany należały do komturstwa w [[Uszakowo|Pokarminie]] (niem. Branderburg). Wielki mistrz [[Winrych von Kniprode]] postanowił utworzyć w Barcianach nowe komturstwo, i wybudować duży zamek. Prace rozpoczęto w 1377 a zakończono pod koniec XIV w. Komturstwo w Barcianach ostatecznie jednak nie powstało. Czasowo zamek barciański podlegał komturstwu w Rynie (1393-1420). Od 1533 w zamku w Barcianach rezydowali starostowie. W latach 1842-1945 zamek znajdował się w rękach prywatnych. Po 1945 mieściło się tu Państwowe Gospodarstwo Rolne.
-Pierwsza wzmianka o Barcianach jako o osadzie targowej w pobliżu krzyżackiego zamku pochodzi z 1289, w 1310 miał miejsce bunt mieszkańców, którzy spalili żywcem wójta Hermana von Harttangen i braci zakonnych. W 1422 po pokoju melneńskim osada utraciła rangę strategicznej twierdzy, której rolą była obrona przed Litwinami. Istniejąca przy zamku osada wymieniana była w 1473, jako miasteczko, chociaż bez pełnych praw miejskich. Barciany otoczone były murami obronnymi już w średniowieczu, z trzema bramami: Królewiecką, Kętrzyńską i Młyńską.
+Pierwsza wzmianka o Barcianach jako o osadzie targowej w pobliżu krzyżackiego zamku pochodzi z 1289, w 1310 miał miejsce bunt mieszkańców, którzy spalili żywcem wójta Hermana von Harttangen i braci zakonnych. W 1422 po [[Pokój mełneński|pokoju mełneńskim]] osada utraciła rangę strategicznej twierdzy, której rolą była obrona przed Litwinami.
+[[Plik:AGAD Stany pruskie oddaja swe ziemie krolowi polskiemu Kazimierzowi Jagiellonczykowi i koronie polskiej.jpg|mały|lewo|Akt oddania się stanów pruskich królowi Polski [[Kazimierz IV Jagiellończyk|Kazimierzowi IV Jagiellończykowi]] i [[Korona Królestwa Polskiego|Koronie Królestwa Polskiego]], 1454, [[Archiwum Główne Akt Dawnych]]]]
+W 1454 na prośbę [[Związek Pruski|Związku Pruskiego]] król [[Kazimierz IV Jagiellończyk]] ogłosił włączenie regionu do [[Korona Królestwa Polskiego|Królestwa Polskiego]], po czym wybuchła [[wojna trzynastoletnia]]. Jeszcze w tym samym roku miasto opanowały siły propolskie. Po wojnie od 1466 miasto znajdowało się pod zwierzchnictwem polskim jako [[lenno]]. Istniejąca przy zamku osada wymieniana była w 1473, jako miasteczko, chociaż bez pełnych praw miejskich. Barciany otoczone były murami obronnymi już w średniowieczu, z trzema bramami: Królewiecką, Kętrzyńską i Młyńską. Po [[sekularyzacja|sekularyzacji]] zakonu krzyżackiego Barciany zostały centrum dóbr ziemskich, zarządzanych przez książęcych starostów. Od [[1612]]&nbsp;r. Barciany były [[lenno|lennem]] [[Otto von der Groeben|Ottona von der Groebena]]. Pełne prawa miejskie Barciany uzyskały dopiero w 1628 od księcia [[Jerzy Wilhelm Hohenzollern|Jerzego Wilhelma]].
+[[Plik:Barciany Pomnik 01.JPG|mały|Kamień upamietniający 40-lecie wyzwolenia Barcian]]
+Pierwsza wzmianka o szkole w Barcianach pochodzi z roku [[1548]]. Od roku [[1622]] było tu już dwóch nauczycieli rektor (kierownik szkoły parafialnej) i [[kantor]]. W [[1736]] roku w barciańskiej szkole 8 uczniów uczyło się łaciny, a osiemdziesięciu czytania, pisania i rachunków.
-Po [[sekularyzacja|sekularyzacji]] zakonu krzyżackiego Barciany zostały centrum dóbr ziemskich, zarządzanych przez książęcych starostów. Od [[1612]]&nbsp;r. Barciany były [[lenno|lennem]] [[Otto von der Groeben|Ottona von der Groebena]]. Pełne prawa miejskie Barciany uzyskały dopiero w 1628 od elektora [[Jerzy Wilhelm Hohenzollern|Jerzego Wilhelma]]. W roku 1692 Barciany było określane jako miasto całkowicie otwarte, na co wskazuje brak murów miejskich w tym czasie. Stawy, znajdujące się wokół zamku zostały osuszone w XIX w. W 1818 znaczna część mieszkańców zmarła w wyniku epidemii cholery. W 1945 zniszczeniu uległo 90% zabudowy, Barciany utraciły prawa miejskie.
+W roku 1692 Barciany było określane jako miasto całkowicie otwarte, na co wskazuje brak murów miejskich w tym czasie. Stawy, znajdujące się wokół zamku zostały osuszone w XIX w. W 1818 znaczna część mieszkańców zmarła w wyniku epidemii cholery. Od 1871 do 1945 w składzie Niemiec. W 1945 zniszczeniu uległo 90% zabudowy, Barciany utraciły prawa miejskie.
 W ostatnim okresie funkcjonowania [[PGR]] w Barcianach była siedziba wielozakładowego przedsiębiorstwa o nazwie Państwowe Przedsiębiorstwo Gospodarki Rolnej w Barcianach. W skład PPGR Barciany (powierzchnia użytków rolnych 6391 [[ha]]) wchodziły następujące zakłady rolne na pełnych rozrachunkach gospodarczych: Barciany, [[Gęsie Góry]], [[Jegławki (wieś w województwie warmińsko-mazurskim)|Jegławki]] i [[Rodele]].
+W latach [[Podział administracyjny Polski (1975–1998)|1975-1998]] miejscowość administracyjnie należała do [[Województwo olsztyńskie (1975–1998)|województwa olsztyńskiego]].
 == Zabytki ==
+[[Plik:2006-04 Barciany 04.jpg|mały|[[Kościół Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Barcianach|Kościół Niepokalanego Serca NMP]]]]
-Najważniejszymi zabytkami Barcian są pochodzący z [[XIV wiek]]u zamek [[zakon krzyżacki|krzyżacki]] oraz [[XIV wiek|XIV]]-wieczny [[gotyk|gotycki]] kościół jednonawowy. W kościele znajduje się ołtarz ufundowany przez Rauterów w [[1643]] r. oraz pochodzące z [[1750]] r. organy wykonane przez [[Adam Gottlob Casparini|A. G. Caspariniego]] i malarza Adolpha. Pochodzący z wczesnego [[średniowiecze|średniowiecza]] kamienny posąg "Baba", który pozostawili po sobie [[Prusowie]], stał do [[1945]] r. przed barciańskim zamkiem. Dziś jego replika znajduje się na dziedzińcu zamkowym w [[Olsztyn]]ie. Z posągiem związana jest legenda o wodzu Barto, który skamieniał z rozpaczy na wieść o zajęciu przez Krzyżaków ziemi barciańskiej. Na cmentarzu znajduje się neogotycka kaplica cmentarna z końca XIX w. i pomnik św. Franciszka.
+Najważniejszymi zabytkami Barcian są pochodzący z [[XIV wiek]]u [[Zamek w Barcianach|zamek]] pokrzyżacki oraz [[XIV wiek|XIV]]-wieczny [[gotyk|gotycki]] [[Kościół Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Barcianach|kościół]] jednonawowy. W kościele znajduje się ołtarz ufundowany przez Rauterów w [[1643]] r. oraz pochodzące z [[1750]] r. organy wykonane przez [[Adam Gottlob Casparini|A. G. Caspariniego]] i malarza Adolpha. Pochodzący z wczesnego [[średniowiecze|średniowiecza]] kamienny posąg "Baba", który pozostawili po sobie [[Prusowie]], stał do [[1945]] r. przed barciańskim zamkiem. Dziś jego replika znajduje się na dziedzińcu zamkowym w [[Olsztyn]]ie. Z posągiem związana jest legenda o wodzu Barto, który skamieniał z rozpaczy na wieść o zajęciu przez Krzyżaków ziemi barciańskiej. Na cmentarzu znajduje się neogotycka kaplica cmentarna z końca XIX w. i pomnik św. Franciszka.
 === Zamek ===
 {{osobny artykuł|Zamek w Barcianach}}
+[[Plik:Barciany Zamek Krzyżacki 05.JPG|mały|[[Zamek w Barcianach]] od strony stawów]]
 [[Zakon krzyżacki|Krzyżacy]] przebudowali dawne umocnienia [[Prusowie|pruskie]] na tymczasową drewniano-ziemną strażnicę. Bunt ludności pruskiej w [[1310]] roku oraz liczne napady litewskie pod wodzą księcia [[Witenes]]a zadecydowały o budowie warowni. Do [[1353]] r. Barciany były siedzibą komornictwa, później rezydował w zamku [[prokurator krzyżacki]]. Niedługo potem wielki mistrz [[Winrich von Kniprode]] nakazał utworzenie w Barcianach [[komturia|komturii]]. Ponieważ do jej ustanowienia ostatecznie nie doszło, budowa zamku wydłużyła się a pierwotne, ambitne plany dotyczące konstrukcji nie zostały zrealizowane. W latach [[1380]]-[[1390]] zbudowano mur obwodowy, a do [[1400]] r. przede wszystkim trzykondygnacyjne północne skrzydło zamkowe. Podwyższono wówczas również mury obwodowe i budynek wschodni. Klęska zakonu w wielkiej wojnie z Polską zahamowała dalszą budowę.
@@ Linia 66: / Linia 72: @@
 === Kościół ===
+{{osobny artykuł|Kościół Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Barcianach}}
 We wsi znajduje się [[gotyk|gotycki]] kościół z końca [[XIV wiek|XIV]] w., p.w. Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny, orientowany, z cegły na kamiennej podmurówce, salowy, z zakrystią i kruchtą z północnej strony i drugą kruchtą z południowej strony (dobudowana w latach 1729-1741, dach pochodzi z 1804). W 1714 r. kościół był przebudowany. Wieża trójkondygnacyjna pochodzi z końca XVI w., przebudowywana w XVIII i XIX wieku. W nawie strop drewniany, zakrystia ze stropem kolebkowym. Ołtarz główny, późnorenesansowy, z [[1643]] r., ufundowany przez Rautera. Organy barokowe z około [[1750]] r., a zbudowane około 1750 r. przez Adama Gottliba Casparini z Królewca.
-== Oświata ==
-Pierwsza wzmianka o szkole w Barcianach pochodzi z roku [[1548]]. Od roku [[1622]] było tu już dwóch nauczycieli rektor (kierownik szkoły parafialnej) i [[kantor]]. W [[1736]] roku w barciańskiej szkole 8 uczniów uczyło się łaciny, a osiemdziesięciu czytania, pisania i rachunków.
 == Kościoły ==
@@ Linia 76: / Linia 80: @@
 * [[Kościół katolicki w Polsce|Kościół Rzymskokatolicki]]
 * [[Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP|Kościół Ewangelicko-Augsburski]]
+== Urodzeni w Barcianach ==
+* [[Lubomir Gliniecki]] – poseł na Sejm
+== Galeria ==
+<gallery mode=packed>
+Plik:Barciany Poczta 01.JPG|Urząd pocztowy
+Plik:Barciany Fontanna.JPG|Fontanna
+Plik:Barciany Remiza Strażacka.JPG|Remiza strażacka
+Plik:Barciany Farma Rolnicza 08.JPG|Farma rolnicza
+Plik:Barciany Zabudowa W Centrum 03.JPG|Ulica w centrum wsi
+</gallery>
 == Przypisy ==

Wsie	Asuny Barciany Bobrowo Borszyny Dębiany Duje Garbno Gęsiki Kąpławki Krelikiejmy Krzeczewo Michałkowo Modgarby Mołtajny Momajny Niedziały Ogródki Pastwiska Radosze Silginy Skandawa Skoczewo Suchawa Szaty Wielkie Taborzec Wilkowo Małe Winda
Części wsi	Glinka Zalewska Góra
Przysiółki wsi	Dobrzykowo Garbnik Gęsiniec Wielki Gościeradowo Niedziałki Nowe Borszyny Nowy Dwór Momajński Pieszewo Piskorze Plinkajmy Rowy Rzymek Taborzecki Dwór
Osady	Anielin Aptynty Arklity Błędowo Bogusławki Czaczek Drogosze Frączkowo Gęsie Góry Główczyno Górki Gumniska Kiemławki Wielkie Kolwiny Kotki Krymławki Kurkławki Maciejki Markławka Markuzy Moruny Podławki Radoski Dwór Rodele Ruta Rutka Siwoszewo Skandawa Skierki Staniszewo Stary Dwór Barciański Święty Kamień Wargity Wielewo Zalesie
Przysiółki osad	Cacki Gradowo Koskajmy Kudwiny Oleszka Płatławki Sławosze
Osada leśna	Zielone
Przysiółki	Kiemławki Małe Solkieniki Wypęk
Zniesiona miejscowość	Wilkowo Wielkie

Przynależność wojewódzka	okręg mazurski (1945–46) woj. olsztyńskie (od 1946)
Miasta	Barciany (Barty) (do 1946) Srokowo (Drengfurt) (do 1946) Kętrzyn Korsze (od 1962) Reszel (← od 1973)
Osiedle (1954–72)	Korsze (1954–62)
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Barciany (Barty) (1945–54 i od 1973) Bezławki (Berławsk) (1945–54) Biedaszki (Nowy Dwór, Wielki Dwór) (1945–54) Bobrowo (Biberniki) (← 1946–54) Czerniki (1945–46) Drogosze (1945–46) Garbno (1945–46) Kętrzyn (od 1973) Korsze (Korszyn) (1945–54 i od 1973) Kraskowo (Potok) (1945–54) Nowa Różanka (Różana) (1946–54) Reszel (od 1973) Sątoczno (Lankinikowo) (1945–54) Siniec (1945–46) Skandawa (Skandowo) (← 1946–54 i od 1973) Srokowo (Drengfurt, Dryfort) (1945–54 i od 1973) Winda (Wendenowo) (1945–54)
Gromady (1954–72)	Bajory Wielkie (1954–59) Barciany (1954–72) Biedaszki (1954–60) Drogosze (1954–68) Dzietrzychowo (1954 →) Gałwuny (1954–57) Garbno (1954–57) Kętrzyn (1960–72) Korsze I (1954) Korsze II (1954–72) Kosakowo (1954–57) Kraskowo (1954–72) Kruszewiec (1954–72) Łankiejmy (1954–59) Mołtajny (1954–72) Nakomiady (← 1955–71) Nowa Różanka (1954–68) Ogródki (1954–57) Pieckowo (1954–57) Pilec (1954–57) Pożarki (1954–57) Sątoczno (1954–71) Silginy (1954–57) Skandawa (1954–72) Solanka (1954–57) Srokowo (1954–72) Święta Lipka (1958–72) Wajsznory (1954–57) Wilkowo (1954–59) Winda (1954–72)