Roman Leitgeber: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
kategoria
Linia 25: Linia 25:
[[Kategoria:Zmarli w 1954]]
[[Kategoria:Zmarli w 1954]]
[[Kategoria:Radni Poznania]]
[[Kategoria:Radni Poznania]]
[[Kategoria:Pochowani na Cmentarzu na Junikowie]]

Wersja z 18:34, 3 lut 2019

Roman Antoni Hipolit Leitgeber (ur. 11 stycznia 1881 w Poznaniu, zm. 16 listopada 1954) – dziennikarz, wydawca, działacz społeczno-polityczny.

Życiorys

Życie rodzinne

Roman Antoni Hipolit Leitgeber był synem kupca Bolesława i Stanisławy z domu Trąmpczyńska[1][2]. Od 1909 był żonaty z Józefą Antoniną Brandel (1881–1958, siostra Konstantego Brandla) i miał dzieci: Andrzeja (1909–1994), Witolda Józefa (1911–2007) i Krystynę (1919–1977)[3]. Zmarł w Poznaniu 16 listopada 1954 i został pochowany na cmentarzu Junikowskim. Spoczywa w mogile m.in. z żoną i synem Andrzejem[4].

Edukacja i działalność polityczno-wydawnicza

W Poznaniu uczęszczał do gimnazjum Marii Magdaleny, a maturę zdał na Śląsku w Głubczycach. W latach 1902–1906 odbywał studia ekonomiczne na uniwersytecie we Wrocławiu, Berlinie, Monachium, Rostocku i Tybindze. Podczas studiów związał się z ruchem narodowodemokratycznym. Był członkiem Ligi Narodowej przed 1905 rokiem[5]. Wraz z Bernardem Chrzanowskim, Marianem Seydą i Romanem Szymańskim założył w 1906 w Poznaniu spółkę wydawniczą Nowa Drukarnia Polska[6]. Był w niej członkiem zarządu i redaktorem. Spółka wydawała pisma „Kurier Poznański”, „Orędownik” i „Wielkopolanin”[7][8]. Członek Komitetu Obywatelskiego, a następnie Wydziału Wykonawczego Rady Ludowej m. Poznania podczas powstania wielkopolskiego. Z mandatu ruchu narodowego przez dwie kadencje zasiadał w radzie miejskiej Poznania (1919–1929). Należał do grona osób, które – zgodnie z inicjatywą Romana Dmowskiego – miały opracować historię Ligi Narodowej[9]. Doprowadził do połączenia w 1919 Nowej Drukarni Polskiej z Drukarnią Polską Edwarda Pawłowskiego oraz do przejęcia drukarni W. Deckera, tworząc zjednoczone zakłady drukarskie Drukarnia Polska w Poznaniu z siedzibą przy ul. Święty Marcin 70, a, w których miał 51% udziałów. Dyrektor administracyjnym tej drukarni w latach 1920–1939.

Drukarnia Polska od 1920 wydawała „Gazetę Bydgoską”, od 1927 „Ilustrację Wielkopolską” i „Samochód”, od 1930 „Pomorzanina”, od 1934 „Nowiny Poświąteczne”. Członek Zarządu Wojewódzkiego Związku Ludowo–Narodowego w Wielkopolsce w latach 1925–1928. W latach 1932–1935 z ramienia Stronnictwa Narodowego zasiadał w poznańskim sejmiku wojewódzkim. Mimo pełnienia odpowiedzialnych funkcji w SN, relacje z macierzystym ugrupowaniem – w kontekście wydawania szeregu pism – nie zawsze układały się poprawnie[10][11]. Członek Rady Związku Wydawnictw Dzienników i Czasopism w latach 1934–1939. Należał również do zarządów Korporacji Kupców Chrześcijańskich i Związku Towarzystw Kupieckich w Poznaniu, w 1923 współzałożyciel Towarzystwa Miłośników m. Poznania i w latach 1923–1937 członek zarządu tego towarzystwa. Ukrywał się w Warszawie i w majątku Dylew k. Grójca po wkroczeniu wojsk niemieckich, a po powstaniu warszawskim przebywał w Częstochowie. Powrócił do Poznania w 1945 i zajął się likwidacją majątku Drukarni Polskiej. Pisywał do „Kuriera Wielkopolskiego” i był autorem Listów z Helu i znanym bibliofilem.

Przypisy

  1. Rodzice zawarli związek małżeński w 1869 w poznańskiej parafii św. Marii Magdaleny, zob. bazę: geneteka.genealodzy.pl.
  2. Sylwetki obojga zob. S. Leitgeber, Bolesław Leitgeber, „Kronika Miasta Poznania”, 66, 1998, nr 1, s.338-351.
  3. Informacje o latach życia ze strony MyHeritage.
  4. Usytuowanie grobu na portalu Poznańskie cmentarze.
  5. Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887-1907), Londyn 1964, s. 577.
  6. R. Leitgeber, Historia „Drukarni Polskiej S.A. w Poznaniu” (w tym m.in. "Kuriera Poznańskiego"), "Kwartalnik Historii Prasy Polskiej", 24, 1985-86, nr 4, s. 95. Wydawnictwo przygotował – na podstawie notatek ojca – syn Andrzej.
  7. Liga Narodowa (1893-1928). Wybór relacji, wybór, wstęp i opr. T. Sikorski, A. Wątor, Muzeum Historii Polski, Warszawa 2015, s. 272 ISBN 978-83-65248-00-8
  8. W.M. Kolasa, Kierunki badań nad historią prasy polskiej 1918-1939. Prasa województw zachodnich, „Rocznik Historii Prasy Polskiej”, 15, 20212, z. 2 (30), s. 94.
  9. Liga Narodowa (1893-1928). Wybór relacji, wybór, wstęp i opr. T. Sikorski, A. Wątor, Muzeum Historii Polski, Warszawa 2015, s. 8 ISBN 978-83-65248-00-8
  10. A. Paczkowski, Prasa w życiu politycznym Drugiej Rzeczypospolitej, "Dzieje Najnowsze", 10, 1978, nr 3, s. 38-39.
  11. Z. Kaczmarek, Z historii endeckiej prasy politycznej Poznania (1922-1939), "Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego", 15, 1976, nr 1, s. 59-60.

Bibliografia

  • Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski [red.]: Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 410-411. ISBN 83-01-02722-3.