Bolesław Drobner: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m →‎Życiorys: drobne merytoryczne, drobne techniczne
Linia 32: Linia 32:
Po ukończeniu [[II Liceum Ogólnokształcące im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie|III Gimnazjum im. Jana Sobieskiego]] w Krakowie Bolesław studiował na politechnikach w Berlinie, Lwowie, wreszcie na [[Uniwersytet Albrechta i Ludwika we Fryburgu|uniwersytecie w Fryburgu]], gdzie 13 stycznia 1906 obronił [[dysertacja|rozprawę doktorską]] z chemii. W latach 1898 - 1919 działał w [[Polska Partia Socjalno-Demokratyczna Galicji i Śląska Cieszyńskiego|Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej Galicji i Śląska Cieszyńskiego]].
Po ukończeniu [[II Liceum Ogólnokształcące im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie|III Gimnazjum im. Jana Sobieskiego]] w Krakowie Bolesław studiował na politechnikach w Berlinie, Lwowie, wreszcie na [[Uniwersytet Albrechta i Ludwika we Fryburgu|uniwersytecie w Fryburgu]], gdzie 13 stycznia 1906 obronił [[dysertacja|rozprawę doktorską]] z chemii. W latach 1898 - 1919 działał w [[Polska Partia Socjalno-Demokratyczna Galicji i Śląska Cieszyńskiego|Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej Galicji i Śląska Cieszyńskiego]].


Po wybuchu [[I wojna światowa|I wojny światowej]] w sierpniu 1914 wstąpił do [[Legiony Polskie (1914–1918)|Legionów]], w 1915 przeszedł do [[Armia Austro-Węgier|armii austriackiej]], w której służył do końca wojny. W latach 1919 - 1922 członek [[Polska Partia Socjalistyczna|Polskiej Partii Socjalistycznej]]. W 1922 współzałożyciel i jeden z przywódców [[Niezależna Socjalistyczna Partia Pracy|Partii Niezależnych Socjalistów]] (od 1924 Niezależnej Socjalistycznej Partii Pracy). W latach 1923 - 1928 zasiadał w egzekutywie [[Socjalistyczna Międzynarodówka Robotnicza|Socjalistycznej Międzynarodówki Robotniczej]]. W latach 1928 - 1936 ponownie w [[Polska Partia Socjalistyczna|Polskiej Partii Socjalistycznej]], członek jej Rady Naczelnej. Opowiadał się za współpracą z [[Komunistyczna Partia Polski|Komunistyczną Partią Polski]]. W latach 1933 - 1938 członek Rady Miejskiej Krakowa z Socjalistycznej Listy Robotniczej. W 1936 za wyjazd do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] bez zgody władz PPS usunięty z partii<ref>[http://encyklopediakrakowa.pl/slawni-i-zapomniani/88-d/192-drobner-boleslaw.html?showall=1&start=0 ''Drobner Bolesław'']</ref>.
Po wybuchu [[I wojna światowa|I wojny światowej]] w sierpniu 1914 wstąpił do [[Legiony Polskie (1914–1918)|Legionów]], w 1915 przeszedł do [[Armia Austro-Węgier|armii austriackiej]], w której służył do końca wojny. W latach 1919 - 1922 członek [[Polska Partia Socjalistyczna|Polskiej Partii Socjalistycznej]]. W 1922 współzałożyciel i jeden z przywódców [[Niezależna Socjalistyczna Partia Pracy|Partii Niezależnych Socjalistów]] (od 1924 Niezależnej Socjalistycznej Partii Pracy). W latach 1923 - 1928 zasiadał w egzekutywie [[Socjalistyczna Międzynarodówka Robotnicza|Socjalistycznej Międzynarodówki Robotniczej]]. W latach 1928 - 1936 ponownie w [[Polska Partia Socjalistyczna|Polskiej Partii Socjalistycznej]], członek jej Rady Naczelnej. Opowiadał się za współpracą z [[Komunistyczna Partia Polski|Komunistyczną Partią Polski]]. W latach 1933 - 1938 członek Rady Miejskiej Krakowa z Socjalistycznej Listy Robotniczej. W 1936 za wyjazd do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] bez zgody władz PPS, usunięty z partii<ref>[http://encyklopediakrakowa.pl/slawni-i-zapomniani/88-d/192-drobner-boleslaw.html?showall=1&start=0 ''Drobner Bolesław'']</ref>.


21 marca 1938 przed sądem okręgowym w Krakowie rozpoczął się proces Bolesława Drobnera oskarżonego o działalność komunistyczną<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Proces dr. B. Drobnera | czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810–1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 2 | data = Nr 67 z 24 marca 1938 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=94430}}</ref>. 1 kwietnia 1938 sąd skazał Drobnera na karę 3 lat pozbawienia wolności (z zaliczeniem dotychczasowego pobytu w areszcie) oraz na utratę praw na 3 lata<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Wyrok w procesie dr. Drobnera | czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810–1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 3 | data = Nr 76 z 3 kwietnia 1938 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=94439}}</ref>.
21 marca 1938 przed sądem okręgowym w Krakowie rozpoczął się proces Bolesława Drobnera oskarżonego o działalność komunistyczną<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Proces dr. B. Drobnera | czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810–1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 2 | data = Nr 67 z 24 marca 1938 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=94430}}</ref>. 1 kwietnia 1938 sąd skazał Drobnera na karę 3 lat pozbawienia wolności (z zaliczeniem dotychczasowego pobytu w areszcie) oraz na utratę praw na 3 lata<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Wyrok w procesie dr. Drobnera | czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810–1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 3 | data = Nr 76 z 3 kwietnia 1938 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=94439}}</ref>.

Wersja z 22:47, 10 lut 2019

Bolesław Drobner
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

28 czerwca 1883
Kraków, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

31 marca 1968
Kraków, Polska

Kierownik Resortu Pracy, Opieki Społecznej i Zdrowia PKWN
Okres

od 21 lipca 1944
do 31 grudnia 1944

Przynależność polityczna

Polska Partia Socjalistyczna

Poprzednik

Hermann Hartmann

Następca

Aleksander Wachniewski

Prezydent Wrocławia
Okres

od 14 marca 1945
do 9 czerwca 1945

Przynależność polityczna

Polska Partia Socjalistyczna

Poseł IV kadencji Sejmu PRL
Okres

od 30 maja 1965
do 31 marca 1968

Przynależność polityczna

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski Order Sztandaru Pracy I klasy Order Sztandaru Pracy I klasy Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
Multimedia w Wikimedia Commons
Bolesław Drobner 1945
Grób Bolesława Drobnera na Cmentarzu Rakowickim

Bolesław Drobner (ur. 28 czerwca 1883 w Krakowie, zm. 31 marca 1968 tamże) – polski działacz socjalistyczny, doktor chemii, kierownik Resortu Pracy, Opieki Społecznej i Zdrowia PKWN (1944), pierwszy powojenny prezydent Wrocławia (1945).

Życiorys

Syn Romana i Anny z Fieschlerów. Urodził się w spolonizowanej rodzinie żydowskiej[1]. Jego dziadek był uczestnikiem powstania listopadowego, zaś rodzice - powstańcami styczniowymi[2], ojciec jako drukarz składał tajne druki Rządu Narodowego, organizował przewóz powstańców, broni i żywności z Galicji do Królestwa kongresowego, był aresztowany i skazany przez władze carskie na wieloletnie więzienie. Matka była powstańczą sanitariuszką[3].

Po ukończeniu III Gimnazjum im. Jana Sobieskiego w Krakowie Bolesław studiował na politechnikach w Berlinie, Lwowie, wreszcie na uniwersytecie w Fryburgu, gdzie 13 stycznia 1906 obronił rozprawę doktorską z chemii. W latach 1898 - 1919 działał w Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej Galicji i Śląska Cieszyńskiego.

Po wybuchu I wojny światowej w sierpniu 1914 wstąpił do Legionów, w 1915 przeszedł do armii austriackiej, w której służył do końca wojny. W latach 1919 - 1922 członek Polskiej Partii Socjalistycznej. W 1922 współzałożyciel i jeden z przywódców Partii Niezależnych Socjalistów (od 1924 Niezależnej Socjalistycznej Partii Pracy). W latach 1923 - 1928 zasiadał w egzekutywie Socjalistycznej Międzynarodówki Robotniczej. W latach 1928 - 1936 ponownie w Polskiej Partii Socjalistycznej, członek jej Rady Naczelnej. Opowiadał się za współpracą z Komunistyczną Partią Polski. W latach 1933 - 1938 członek Rady Miejskiej Krakowa z Socjalistycznej Listy Robotniczej. W 1936 za wyjazd do ZSRR bez zgody władz PPS, usunięty z partii[4].

21 marca 1938 przed sądem okręgowym w Krakowie rozpoczął się proces Bolesława Drobnera oskarżonego o działalność komunistyczną[5]. 1 kwietnia 1938 sąd skazał Drobnera na karę 3 lat pozbawienia wolności (z zaliczeniem dotychczasowego pobytu w areszcie) oraz na utratę praw na 3 lata[6].

Po najeździe sowieckim na Polskę 17 września 1939, po krótkim okresie zarządzania kopalnią soli potasowych w Kałuszu[7], w czerwcu 1940 aresztowany przez NKWD i wywieziony w głąb ZSRR. W 1943 uwolniony, został członkiem Zarządu Głównego Związku Patriotów Polskich, a 21 lipca 1944 wszedł w skład PKWN jako kierownik Resortu Pracy, Opieki Społecznej i Zdrowia PKWN. W 1945 (marca do czerwca) pierwszy polski prezydent Wrocławia (powołany 14 marca, jeszcze przed wkroczeniem Armii Czerwonej do miasta, urzędowanie mógł praktycznie rozpocząć dopiero po kapitulacji Festung Breslau, w maju). Współorganizator polskiej administracji. Opowiadał się za przekształceniem Wrocławia w miasto wydzielone. Chciał stworzyć system gospodarczy eliminujący obieg pieniędzy (tzw. republika drobnerowska)[8]. Wczesnym latem 1945 zaprotestował wobec miejscowego dowódcy Armii Czerwonej przeciw utrudnianiu starań o normalizację życia przybywających do miasta Polaków. Sowiecki generał pobił Drobnera i wyrzucił go ze swego biura, a gdy Drobner odwołał się do Bolesława Bieruta, ten kazał mu natychmiast opuścić Wrocław[9].

Od września 1944 do lutego 1945 przewodniczący Rady Naczelnej koncesjonowanej Polskiej Partii Socjalistycznej, od lipca 1945 do 1948 wiceprzewodniczący Rady Naczelnej[10]. W partii opowiadał się za równorzędnością pozycji PPS wobec Polskiej Partii Robotniczej i wolną rywalizacją polityczną obu partii[11][12]. Przeciwnik scalenia PPS z PPR, 30 kwietnia 1948 w ramach czystki poprzedzającej scalenie obu partii usunięty z funkcji przewodniczącego Wojewódzkiego Komitetu PPS w Krakowie, 22 września 1948 usunięty z Rady Naczelnej PPS, wraz z 10 innymi jej członkami (w tym Henrykiem Wachowiczem). W październiku 1948, po odmowie złożenia tzw. samokrytyki, został wykluczony z PPS[13]. Zezwolono mu następnie na wstąpienie do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, był jednak całkowicie zmarginalizowany politycznie, choć zachował mandat posła na Sejm.

Po wydarzeniach polskiego października i powrocie do władzy Władysława Gomułki, pomiędzy X.1956 a II.1957 był I sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Krakowie. Od 1944 poseł do KRN, na Sejm Ustawodawczy oraz na Sejm PRL I, II, III i IV kadencji; w II, III i IV kadencji Sejmu pełnił funkcję Marszałka Seniora (1957, 1961, 1965). Dwukrotnie odznaczony Orderem Sztandaru Pracy I klasy (w tym w 1953[14]). Ponadto nadano mu Krzyż Wielki i Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski[15].

Zaprzyjaźniony z Piwnicą pod Baranami, pomógł w jej otwarciu i pierwszych latach działania. Z małżeństwa z Lubą z d. Hirszowicz (1884–1965) miał syna Mieczysława (1912–1986), profesora sztuk muzycznych. Pochowany jest na Cmentarzu Rakowickim.

Do 1991 jego imieniem nazwany był jeden z bulwarów wiślanych Krakowa[16]. Jego imieniem nazwano także ulicę w śródmieściu Wrocławia.

Publikacje

  • Drogowskazy, Wrocław 1945.
  • Bezustanna walka (1962–1967), Kraków 1967.

Przypisy

  1. ↑ Bolesław Drobner
  2. ↑ Drobner, Bolesław
  3. ↑ Czesław Kulesza, Bolesław Drobner – młodzieńcze wizje Polski
  4. ↑ Drobner Bolesław
  5. ↑ Proces dr. B. Drobnera. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 67 z 24 marca 1938. 
  6. ↑ Wyrok w procesie dr. Drobnera. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 76 z 3 kwietnia 1938. 
  7. ↑ Marek Łatyński, Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych, wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, ISBN 83-7095-056-6 s.92.
  8. ↑ Encyklopedia Wrocławia, pod red. J. Harasimowicza, Wrocław 2001, s. 158.
  9. ↑ Marek Łatyński, Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych, wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, ISBN 83-7095-056-6 s. 425,
  10. ↑ Marek Łatyński, Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych, wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, ISBN 83-7095-056-6 s.207, 434.
  11. ↑ na posiedzeniu Rady Naczelnej PPS 25/26 lutego 1945 oświadczył, że założenia ideowe PPS nie mogą się opierać tylko na dorobku RPPS i wypowiedział sie przeciwko poglądom "pewnych dolnych czynników PPR", że tylko ich partia "ma prawo do rządzenia, bo ma oparcie w ZSRR" - stwierdzenie, które było zapewne dla innych najcięższym kamieniem obrazy. Powiedział też, że PPS nie powinna być "wydziałem innej partii, lecz partią równorzędną, suwerenną" Marek Łatyński, Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych, wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, ISBN 83-7095-056-6 s.205.
  12. ↑ Inny partyjny autor opisywał z dezaprobatą ówczesne stanowisko Drobnera: "B. Drobner był od początku reprezentantem poglądu, że polski system partyjny winien przyjąć na wzór zachodni taką formę, w której PPS mogłaby stać się równorzędną obok PPR siłą polityczną, konkurująca o wpływy,oraz miejsce w społeczeństwie i państwie. Była to nie do przyjęcia w warunkach polskich koncepcja wolnej gry sił, także w odniesieniu do stanowiącego określoną całość ruchu robotniczego" Zenobiusz Kozik, Partie i stronnictwa polityczne w Krakowskiem 1945-1947, Kraków 1975, Wydawnictwo Literackie, s.48 za: Marek Łatyński, Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych, wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, ISBN 83-7095-056-6 s.205.
  13. ↑ Marek Łatyński, Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych, wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, ISBN 83-7095-056-6 s.935, 987, 990.
  14. ↑ M.P. z 1953 r. nr 86, poz. 1022.
  15. ↑ Drobner Bolesław (1883-1968). [w:] Parlamentarzyści [on-line]. Biblioteka Sejmowa. [dostęp 2016-10-23].
  16. ↑ Uchwała nr XXV/170/91 Rady Miasta Krakowa z dnia 14 czerwca 1991 r. (archiwum web.archive.org)

Bibliografia, linki

Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego (1944)
W dniu powołania
Późniejsi członkowie komitetu

  • kursywa – kierownicy resortów odwołani przed końcem istnienia komitetu
Zarządcy Wrocławia
Nadburmistrzowie
(1809–1945)
Prezydenci (1945–1950)
Przewodniczący Prezydium MRN (1950–1956)
Przewodniczący Prezydium Rady Narodowej
miasta Wrocławia
(1956–1973)
Prezydenci (1973–1975)
Wojewodowie (1975–1984)
Prezydenci (od 1984)

Herb Wrocławia

Marszałkowie seniorzy Sejmu i Senatu
II Rzeczpospolita Polska
Sejm Ustawodawczy II RP
Sejm II RP
Senat II RP
Sejm Śląski II RP
Polska Rzeczpospolita Ludowa
Sejm Ustawodawczy PRL
Sejm PRL
Senat PRL
III Rzeczpospolita Polska
Sejm III RP
Senat III RP
  1. ↑ Bolesław Limanowski z PPS nie mógł prowadzić pierwszych obrad, do czasu wyboru prezydium obrady prowadził Maksymilian Thullie (ChD)
  2. ↑ posiedzenie otworzył nie najstarszy wiekiem poseł, a płk Stanisław Skwarczyński (OZN)
  3. ↑ w zastępstwie najstarszego wiekiem Stefana Giebla z ChD
  4. ↑ Barbara Borys-Damięcka (PO) nie mogła prowadzić obrad, do czasu wyboru marszałka Senatu obrady poprowadził Michał Seweryński (PiS)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bolesław_Drobner&oldid=55864742”