Droga krzyżowa: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
UWAGA! Zastąpienie treści hasła bardzo krótkim tekstem: „{{Inne znaczenia|modlitwy|rozważania św. Josemarii do Drogi krzyżowej i Droga Krzyżowa w...” Znaczniki: Zastąpiono usuwanie dużej ilości tekstu (filtr nadużyć) VisualEditor |
m Wycofano edycje użytkownika 31.41.177.55 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Nostrix. Znacznik: Wycofanie zmian |
||
Linia 10: | Linia 10: | ||
}} |
}} |
||
{{commonscat|Stations of the Cross}} |
{{commonscat|Stations of the Cross}} |
||
'''Droga krzyżowa''' – w [[Kościół katolicki|Kościele katolickim]] nabożeństwo wielkopostne o charakterze adoracyjnym, polegające na symbolicznym odtworzeniu drogi [[Jezus Chrystus|Jezusa Chrystusa]] na śmierć i złożenia go do grobu. |
|||
<br /> |
|||
Nazwa ta używana jest też w kontekście samej męki Chrystusa, stacji (wizerunków drogi krzyżowej), [[pasja|przedstawienia pasyjnego]] oraz czwartej tajemnicy części bolesnej [[różaniec|różańca]]. |
|||
== Historia == |
|||
Tradycja odprawiania drogi krzyżowej powstała w [[Jerozolima|Jerozolimie]] ([[Droga Krzyżowa|Via Dolorosa]]). W [[średniowiecze|średniowieczu]] rozpowszechnili ją [[Zakon Braci Mniejszych|franciszkanie]], którzy oprowadzając pątników, zatrzymywali się przy stacjach przedstawiających historię śmierci Jezusa. Liczbę czternastu stacji ustalono w XVII wieku. |
|||
W kościołach katolickich ''droga krzyżowa'' przedstawiana jest w obrazach lub rzeźbach rozmieszczonych najczęściej na ścianach bocznych świątyni. Stacje drogi krzyżowej to nie tylko odtworzenie wydarzeń z ostatnich dni Chrystusa. Mają one swą bogatą symbolikę. Dla katolików są również podstawą rozważań medytacyjnych. |
|||
[[Jan Paweł II]] odprawiał drogę krzyżową w każdy piątek przez cały rok i codziennie w [[Wielki post|wielkim poście]]<ref>[[George Weigel]], „Świadek nadziei”</ref>. |
|||
Nową formą odprawiania drogi krzyżowej w Polsce, powstałą w XXI w., jest [[Ekstremalna Droga Krzyżowa]] (EDK), zainicjowana w 2009 r. w Krakowie przez [[Jacek Stryczek|ks. Jacka Stryczka]]. Do 2017 roku odbyło się 9 edycji tego wydarzenia, które corocznie organizowane jest w okresie [[Wielki post|Wielkiego Postu]] w ponad 100 miastach Polski<ref>{{Cytuj|tytuł=EDK - Ekstremalna Droga Krzyżowa|data dostępu=2017-03-26|opublikowany=www.edk.org.pl|url=http://www.edk.org.pl/}}</ref>. EDK polega na przejściu co najmniej 40 km trasy, na której rozmieszczonych jest 14 stacji drogi krzyżowej. Uczestnicy przechodzą nocą w milczeniu trasę, rozważając stacje drogi krzyżowej według przygotowywanych corocznie przez organizatorów materiałów. Nowa forma drogi krzyżowej zdobywa z roku na rok coraz większą popularność. W 2015 r. na EDK wyruszyło 11 tys. osób, rok później, czasie 8 edycji udział wzięło ok. 26 tys.osób<ref>{{Cytuj|autor=Agnieszka Czapla|tytuł=Ekstremalna Droga Krzyżowa 2017|data dostępu=2017-03-26|opublikowany=www.opoka.org.pl|url=http://www.opoka.org.pl/biblioteka/M/ML/niedziela201708_edk.html}}</ref>. W roku 2017 według organizatorów ekstremalną drogę krzyżową przeszło ok. 52 tys. uczestników na 457 różnych trasach w 252 miastach Polski i Europy<ref>{{Cytuj|tytuł=Ekstremalna Droga Krzyżowa|url=http://www.edk.org.pl/}}</ref>. |
|||
Do nowych form odprawiania Drogi Krzyżowej zaliczyć można również [[Muzyczna Droga Krzyżowa Biechowskiego|Muzyczną Drogę Krzyżową]] na chór mieszany i orkiestrę, z muzyką autorstwa Michała Biechowskiego i słowami Doroty Barwińskiej, pod kierownictwem dyrygenta Mateusza Lewandowskiego. Muzyczna Droga Krzyżowa Biechowskiego jest wykonywana cyklicznie w formie muzycznego wydarzenia sakralnego od 2015 roku w świątyniach Województwa Kujawsko-Pomorskiego.<ref>{{Cytuj |tytuł = Muzyczna Droga Krzyżowa |czasopismo = Diecezja Bydgoska |data dostępu = 2018-10-17 |url = http://diecezja.bydgoszcz.pl/2018/03/06/muzyczna-droga-krzyzowa-2/ |język = pl-PL}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Trwają przygotowania do Muzycznej Drogi Krzyżowej Biechowskiego - Wiadomości radio-plus-polska * radioplus.pl |data dostępu = 2018-10-17 |url = http://www.radioplus.pl/wiadomosci-lokalne-czytaj/108017/trwaja_przygotowania_do_muzycznej_drogi_krzyzowej_biechowskiego}}</ref><ref>{{Cytuj odcinek|tytuł=Muzyczna Droga Krzyżowa Biechowskiego w parafii pw Świetego Krzyża w Bydgoszczy 2018|url=https://www.youtube.com/watch?v=JYHXWkI4Law|autorzy=Parafia pw. Świętego Krzyża w Bydgoszczy|data dostępu=2018-10-17|emisja=2018-03-22}}</ref><ref>{{Cytuj odcinek|tytuł=Muzyczna Droga Krzyżowa Biechowskiego 2017|url=https://www.youtube.com/watch?v=ossXcIw12gA|autorzy=matthewv500|data dostępu=2018-10-17|emisja=2017-04-14}}</ref> |
|||
== Stacje drogi krzyżowej == |
|||
Formę nabożeństwa reguluje czwarte wydanie ''Enchiridion Indulgentiarum'' (promulgowane przez Pawła VI): |
|||
# Pobożne ćwiczenia należy odprawiać przed stacjami drogi krzyżowej prawnie erygowanymi. |
|||
# Do erygowania prawdziwej drogi krzyżowej wymaga się 14 stacji krzyżów, przy których zwykło się zamieszczać z pożytkiem tyleż obrazów, przedstawiających stacje jerozolimskie. |
|||
# Zgodnie z powszechnie przyjętym zwyczajem pobożna praktyka składa się z czternastu pobożnych czytań, do których dodaje się pewne wezwania modlitewne. |
|||
Zapisane w tradycji katolickiej stacje drogi krzyżowej to: |
|||
# Pan Jezus na śmierć skazany. |
|||
# Pan Jezus bierze krzyż na swoje ramiona. |
|||
# Pierwszy upadek Pana Jezusa. |
|||
# Pan Jezus spotyka swą [[Maria z Nazaretu|matkę]]. |
|||
# [[Szymon Cyrenejczyk]] pomaga nieść krzyż Jezusowi. |
|||
# [[Święta Weronika]] ociera twarz Pana Jezusa. |
|||
# Pan Jezus upada pod krzyżem po raz drugi. |
|||
# Pan Jezus pociesza płaczące niewiasty. |
|||
# Trzeci upadek Pana Jezusa. |
|||
# Pan Jezus z [[relikwie|szat]] obnażony. |
|||
# Pan Jezus przybity do [[Krzyż Prawdziwy|krzyża]]. |
|||
# [[Ukrzyżowanie Jezusa Chrystusa|Pan Jezus umiera na krzyżu]]. |
|||
# Pan Jezus zdjęty z krzyża. |
|||
# Pan Jezus złożony do grobu<ref>Duc in altum, Tarnów 2010, ss. 125-130</ref>. |
|||
Pojawia się także 15. stacja, tj. ''Zmartwychwstanie'', które, jak wierzą katolicy, nadaje sens całej ofierze Jezusa. |
|||
[[Plik:Processione delle Barette , Messina.JPG|mały|Procesja „delle Barette”, która odbywa się w [[Mesyna|Mesynie]] na [[Sycylia|Sycylii]] w każdy Wielki Piątek od XV wieku]] |
|||
Istnieje zwyczaj, według którego po każdym wezwaniu (''Stacja….'') klęka się i na wezwanie prowadzącego: ''Kłaniamy Ci się, Panie Jezu Chryste, i błogosławimy Tobie'' wszyscy uczestnicy nabożeństwa odpowiadają: ''Żeś przez Krzyż i Mękę swoją świat odkupić raczył,'' albo: ''Żeś przez Krzyż swój święty świat odkupić raczył''. |
|||
Po rozważeniu danej stacji prowadzący mówi: ''Zmiłuj się nad nami, Panie, w''szyscy odpowiadają: ''Zmiłuj się nad nami.'' |
|||
Następnie śpiewa się pieśń: ''Któryś za nas cierpiał rany, Jezu Chryste zmiłuj się nad nami,'' w czasie której przechodzi się do kolejnej stacji. |
|||
Inna wersja zakończenia: |
|||
Prowadzący mówi: ''Któryś za nas cierpiał rany, w''szyscy odpowiadają: ''Jezu Chryste zmiłuj się nad nami.'' |
|||
Do kolejnej stacji przechodzi się w milczeniu. |
|||
=== Biblijne stacje drogi krzyżowej === |
|||
Pośród tradycyjnych stacji drogi krzyżowej tylko osiem ma jednoznaczne odzwierciedlenie w [[Biblia|Biblii]]. Stacje 3, 4, 6, 7 i 9 nie są potwierdzone przez Biblię. W szczególności nic nie wskazuje na to, że stacja 6 była znana przed [[średniowiecze]]m. Z kolei stacja 13 (zdjęcie z krzyża) jest tylko upiększeniem zapisu biblijnego, według którego [[Józef z Arymatei]] ściągnął ciało Jezusa z krzyża i pogrzebał je. |
|||
W [[Wielki Piątek]] 1991 papież [[Jan Paweł II]] zainicjował nową formę nabożeństwa, nazwanego biblijną drogą krzyżową. Kilkukrotnie celebrował drogę krzyżową w tej formie w [[Droga krzyżowa w Koloseum|Koloseum]]<ref>{{Cytuj|autor = Joseph M Champlin |tytuł = The Stations of the Cross With Pope John Paul II |data = 1994 |isbn = 0-89243-679-4 |inni = John Paul II, Pope |miejsce = Liguori, Mo. |wydawca = Liguori Publications |oclc = 829187386 }}</ref><ref>Pope John Paul II, [http://archive.is/QPWg Meditation and Prayers for the Stations of the Cross at the Colosseum], Good Friday, 2000</ref><ref>''VIA CRUCIS: rozważania i modlitwy ofiarowane przez patriarchę Bartłomieja I papieżowi Janowi Pawłowi II na celebrację Wielkopiątkowej Drogi Krzyżowej w Koloseum w roku 1994'' Verbinum, 1995</ref> . Ta wersja została oparta wyłącznie o Pismo Święte. |
|||
W 2007 papież [[Benedykt XVI]] zatwierdził tę listę stacji do medytacji i publicznego odprawiania. |
|||
Stacje biblijnej drogi krzyżowej: |
|||
# Jezus w Ogrodzie Oliwnym. |
|||
# Jezus zdradzony przez Judasza. |
|||
# Jezus skazany przez [[Sanhedryn]]. |
|||
# Piotr wypiera się Jezusa. |
|||
# Jezus sądzony przez Piłata. |
|||
# Jezus biczowany i koronowany cierniem. |
|||
# Jezus bierze krzyż na swe ramiona |
|||
# Szymon z Cyreny pomaga nieść krzyż Jezusowi. |
|||
# Jezus spotyka niewiasty jerozolimskie. |
|||
# Jezus przybity do krzyża. |
|||
# Jezus obiecuje swoje Królestwo żałującemu łotrowi. |
|||
# Matka i umiłowany uczeń pod krzyżem Jezusa. |
|||
# Jezus umiera na krzyżu. |
|||
# Jezus zdjęty z krzyża i złożony do grobu. |
|||
== Zobacz też == |
|||
{{wikisłownik|droga krzyżowa}} |
|||
* [[kalwaria]] |
|||
* [[Arcybractwo Męki Pańskiej]] |
|||
* [[Gorzkie żale]] |
|||
* [[Via Dolorosa]] |
|||
* [[Wielki Tydzień]] |
|||
== Przypisy == |
|||
{{Przypisy}} |
|||
== Linki zewnętrzne == |
|||
* [http://www.mojeroztocze.pl/index.php/galeria/radecznica-stacje-drogi-krzyzowej Radecznica – Stacje Drogi Krzyżowej] |
|||
* [http://www.parasion.com/droga-krzyzowa/ Droga Krzyżowa według rzeźbiarza Bolesława Parasiona] |
|||
* [https://archive.is/jkkfW Rozważania Drogi Krzyżowej ks. Tadeusza Fedorowicza] |
|||
* [http://www.pol-foto.pl/2016/01/dknf-droga-krzyzowa-na-fotografiach.html Współczesna wersja drogi krzyżowej na fotografiach – fotograf Łukasz Jankowski-Wojtczak] |
|||
* [http://www.przeworsk.bernardyni.pl/krz.php Droga Krzyżowa w kościele oo. Bernardynów w Przeworsku, w obrazach Stanisława Bryńskiego (1883)] |
|||
{{Wielkanoc}} |
|||
[[Kategoria:Katolicka pobożność ludowa]] |
[[Kategoria:Katolicka pobożność ludowa]] |
Wersja z 18:27, 23 mar 2019
Droga krzyżowa – w Kościele katolickim nabożeństwo wielkopostne o charakterze adoracyjnym, polegające na symbolicznym odtworzeniu drogi Jezusa Chrystusa na śmierć i złożenia go do grobu.
Nazwa ta używana jest też w kontekście samej męki Chrystusa, stacji (wizerunków drogi krzyżowej), przedstawienia pasyjnego oraz czwartej tajemnicy części bolesnej różańca.
Historia
Tradycja odprawiania drogi krzyżowej powstała w Jerozolimie (Via Dolorosa). W średniowieczu rozpowszechnili ją franciszkanie, którzy oprowadzając pątników, zatrzymywali się przy stacjach przedstawiających historię śmierci Jezusa. Liczbę czternastu stacji ustalono w XVII wieku.
W kościołach katolickich droga krzyżowa przedstawiana jest w obrazach lub rzeźbach rozmieszczonych najczęściej na ścianach bocznych świątyni. Stacje drogi krzyżowej to nie tylko odtworzenie wydarzeń z ostatnich dni Chrystusa. Mają one swą bogatą symbolikę. Dla katolików są również podstawą rozważań medytacyjnych.
Jan Paweł II odprawiał drogę krzyżową w każdy piątek przez cały rok i codziennie w wielkim poście[1].
Nową formą odprawiania drogi krzyżowej w Polsce, powstałą w XXI w., jest Ekstremalna Droga Krzyżowa (EDK), zainicjowana w 2009 r. w Krakowie przez ks. Jacka Stryczka. Do 2017 roku odbyło się 9 edycji tego wydarzenia, które corocznie organizowane jest w okresie Wielkiego Postu w ponad 100 miastach Polski[2]. EDK polega na przejściu co najmniej 40 km trasy, na której rozmieszczonych jest 14 stacji drogi krzyżowej. Uczestnicy przechodzą nocą w milczeniu trasę, rozważając stacje drogi krzyżowej według przygotowywanych corocznie przez organizatorów materiałów. Nowa forma drogi krzyżowej zdobywa z roku na rok coraz większą popularność. W 2015 r. na EDK wyruszyło 11 tys. osób, rok później, czasie 8 edycji udział wzięło ok. 26 tys.osób[3]. W roku 2017 według organizatorów ekstremalną drogę krzyżową przeszło ok. 52 tys. uczestników na 457 różnych trasach w 252 miastach Polski i Europy[4].
Do nowych form odprawiania Drogi Krzyżowej zaliczyć można również Muzyczną Drogę Krzyżową na chór mieszany i orkiestrę, z muzyką autorstwa Michała Biechowskiego i słowami Doroty Barwińskiej, pod kierownictwem dyrygenta Mateusza Lewandowskiego. Muzyczna Droga Krzyżowa Biechowskiego jest wykonywana cyklicznie w formie muzycznego wydarzenia sakralnego od 2015 roku w świątyniach Województwa Kujawsko-Pomorskiego.[5][6][7][8]
Stacje drogi krzyżowej
Formę nabożeństwa reguluje czwarte wydanie Enchiridion Indulgentiarum (promulgowane przez Pawła VI):
- Pobożne ćwiczenia należy odprawiać przed stacjami drogi krzyżowej prawnie erygowanymi.
- Do erygowania prawdziwej drogi krzyżowej wymaga się 14 stacji krzyżów, przy których zwykło się zamieszczać z pożytkiem tyleż obrazów, przedstawiających stacje jerozolimskie.
- Zgodnie z powszechnie przyjętym zwyczajem pobożna praktyka składa się z czternastu pobożnych czytań, do których dodaje się pewne wezwania modlitewne.
Zapisane w tradycji katolickiej stacje drogi krzyżowej to:
- Pan Jezus na śmierć skazany.
- Pan Jezus bierze krzyż na swoje ramiona.
- Pierwszy upadek Pana Jezusa.
- Pan Jezus spotyka swą matkę.
- Szymon Cyrenejczyk pomaga nieść krzyż Jezusowi.
- Święta Weronika ociera twarz Pana Jezusa.
- Pan Jezus upada pod krzyżem po raz drugi.
- Pan Jezus pociesza płaczące niewiasty.
- Trzeci upadek Pana Jezusa.
- Pan Jezus z szat obnażony.
- Pan Jezus przybity do krzyża.
- Pan Jezus umiera na krzyżu.
- Pan Jezus zdjęty z krzyża.
- Pan Jezus złożony do grobu[9].
Pojawia się także 15. stacja, tj. Zmartwychwstanie, które, jak wierzą katolicy, nadaje sens całej ofierze Jezusa.
Istnieje zwyczaj, według którego po każdym wezwaniu (Stacja….) klęka się i na wezwanie prowadzącego: Kłaniamy Ci się, Panie Jezu Chryste, i błogosławimy Tobie wszyscy uczestnicy nabożeństwa odpowiadają: Żeś przez Krzyż i Mękę swoją świat odkupić raczył, albo: Żeś przez Krzyż swój święty świat odkupić raczył.
Po rozważeniu danej stacji prowadzący mówi: Zmiłuj się nad nami, Panie, wszyscy odpowiadają: Zmiłuj się nad nami.
Następnie śpiewa się pieśń: Któryś za nas cierpiał rany, Jezu Chryste zmiłuj się nad nami, w czasie której przechodzi się do kolejnej stacji.
Inna wersja zakończenia:
Prowadzący mówi: Któryś za nas cierpiał rany, wszyscy odpowiadają: Jezu Chryste zmiłuj się nad nami.
Do kolejnej stacji przechodzi się w milczeniu.
Biblijne stacje drogi krzyżowej
Pośród tradycyjnych stacji drogi krzyżowej tylko osiem ma jednoznaczne odzwierciedlenie w Biblii. Stacje 3, 4, 6, 7 i 9 nie są potwierdzone przez Biblię. W szczególności nic nie wskazuje na to, że stacja 6 była znana przed średniowieczem. Z kolei stacja 13 (zdjęcie z krzyża) jest tylko upiększeniem zapisu biblijnego, według którego Józef z Arymatei ściągnął ciało Jezusa z krzyża i pogrzebał je.
W Wielki Piątek 1991 papież Jan Paweł II zainicjował nową formę nabożeństwa, nazwanego biblijną drogą krzyżową. Kilkukrotnie celebrował drogę krzyżową w tej formie w Koloseum[10][11][12] . Ta wersja została oparta wyłącznie o Pismo Święte.
W 2007 papież Benedykt XVI zatwierdził tę listę stacji do medytacji i publicznego odprawiania.
Stacje biblijnej drogi krzyżowej:
- Jezus w Ogrodzie Oliwnym.
- Jezus zdradzony przez Judasza.
- Jezus skazany przez Sanhedryn.
- Piotr wypiera się Jezusa.
- Jezus sądzony przez Piłata.
- Jezus biczowany i koronowany cierniem.
- Jezus bierze krzyż na swe ramiona
- Szymon z Cyreny pomaga nieść krzyż Jezusowi.
- Jezus spotyka niewiasty jerozolimskie.
- Jezus przybity do krzyża.
- Jezus obiecuje swoje Królestwo żałującemu łotrowi.
- Matka i umiłowany uczeń pod krzyżem Jezusa.
- Jezus umiera na krzyżu.
- Jezus zdjęty z krzyża i złożony do grobu.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ George Weigel, „Świadek nadziei”
- ↑ EDK - Ekstremalna Droga Krzyżowa [online], www.edk.org.pl [dostęp 2017-03-26] .
- ↑ Agnieszka Czapla , Ekstremalna Droga Krzyżowa 2017 [online], www.opoka.org.pl [dostęp 2017-03-26] .
- ↑ Ekstremalna Droga Krzyżowa [online] .
- ↑ Muzyczna Droga Krzyżowa, „Diecezja Bydgoska” [dostęp 2018-10-17] (pol.).
- ↑ Trwają przygotowania do Muzycznej Drogi Krzyżowej Biechowskiego - Wiadomości radio-plus-polska * radioplus.pl [online] [dostęp 2018-10-17] .
- ↑ Muzyczna Droga Krzyżowa Biechowskiego w parafii pw Świetego Krzyża w Bydgoszczy 2018. Parafia pw. Świętego Krzyża w Bydgoszczy 2018-03-22. [dostęp 2018-10-17].
- ↑ Muzyczna Droga Krzyżowa Biechowskiego 2017. matthewv500 2017-04-14. [dostęp 2018-10-17].
- ↑ Duc in altum, Tarnów 2010, ss. 125-130
- ↑ Joseph M Champlin , The Stations of the Cross With Pope John Paul II, John Paul II, Pope, Liguori, Mo.: Liguori Publications, 1994, ISBN 0-89243-679-4, OCLC 829187386 .
- ↑ Pope John Paul II, Meditation and Prayers for the Stations of the Cross at the Colosseum, Good Friday, 2000
- ↑ VIA CRUCIS: rozważania i modlitwy ofiarowane przez patriarchę Bartłomieja I papieżowi Janowi Pawłowi II na celebrację Wielkopiątkowej Drogi Krzyżowej w Koloseum w roku 1994 Verbinum, 1995
Linki zewnętrzne
- Radecznica – Stacje Drogi Krzyżowej
- Droga Krzyżowa według rzeźbiarza Bolesława Parasiona
- Rozważania Drogi Krzyżowej ks. Tadeusza Fedorowicza
- Współczesna wersja drogi krzyżowej na fotografiach – fotograf Łukasz Jankowski-Wojtczak
- Droga Krzyżowa w kościele oo. Bernardynów w Przeworsku, w obrazach Stanisława Bryńskiego (1883)