Witarianizm: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
+wikisłownik |
m + krytyka ze źródłami |
||
| Linia 23: | Linia 23: | ||
== Krytyka witarianizmu == |
== Krytyka witarianizmu == |
||
[[Richard Wrangham]], profesor antropologii biologicznej, wysuwa tezę, iż jedzenie pokarmu gotowanego jest bardziej „naturalne” dla człowieka, ponieważ ludzki układ pokarmowy [[Ewolucja|wyewoluował]] do jedzenia takich pokarmów{{r|Clement2006-s308-323|doi10.1016/S1095-6433(03)00020-5-s34-35}} Podaje to także jako przyczynę zwiększenia pojemności czaszki [[Człowiekowate|hominidów]], zmniejszenia przewodu pokarmowego, zmniejszenia zębów i kłów oraz zmniejszenia [[Dymorfizm płciowy|dymorfizmu płciowego]] 1,8 miliona lat temu. |
[[Richard Wrangham]], profesor antropologii biologicznej, wysuwa tezę, iż jedzenie pokarmu gotowanego jest bardziej „naturalne” dla człowieka, ponieważ ludzki układ pokarmowy [[Ewolucja|wyewoluował]] do jedzenia takich pokarmów{{r|Clement2006-s308-323|doi10.1016/S1095-6433(03)00020-5-s34-35}} Podaje to także jako przyczynę zwiększenia pojemności czaszki [[Człowiekowate|hominidów]], zmniejszenia przewodu pokarmowego, zmniejszenia zębów i kłów oraz zmniejszenia [[Dymorfizm płciowy|dymorfizmu płciowego]] 1,8 miliona lat temu. |
||
Diety witariańskie są powiązane z niską gęstością kości<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Fontana | imię = L. | nazwisko2 = Shew | imię2 = JL | tytuł = Low bone mass in subjects on a long-term raw vegetarian diet. | czasopismo = Arch Intern Med | data = 2005 | url = https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15795346 | doi = doi:10.1001/archinte.165.6.684}}</ref>, erozją zębów<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Ganss | imię = C. | nazwisko2 = Schlechtriemen | imię2 = M. | tytuł = Dental erosions in subjects living on a raw food diet. | czasopismo = Caries Research | data = 1999 | url = https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9831783 | doi = DOI:10.1159/000016498}}</ref> i zaburzeniami miesięczkowania<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Koebnick | imię = C | nazwisko2 = Strassner | imię2 = C | tytuł = Consequences of a long-term raw food diet on body weight and menstruation: results of a questionnaire survey. | czasopismo = Annals of Nutrition and Metabolism | wydawca = Karger | url = https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10436305 | doi = 10.1159/000012770}}</ref>. |
|||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
Wersja z 18:09, 19 maj 2019
Witarianizm – dieta wykluczająca spożywanie pokarmów poddanych obróbce termicznej. Najczęściej, choć nie zawsze, jest łączony z wegetarianizmem lub weganizmem.
Rodzaje witarianizmu
Zasadą odnoszącą się do wszystkich rodzajów witarianizmu jest dopuszczanie podgrzewania jedzenia do 40 °C (104 °F) oraz wykluczenie produktów wysoko przetworzonych.
Witarianizm wegański
Wyklucza jedzenie wszelkich produktów pochodzenia zwierzęcego. Wśród propagatorów surowego weganizmu można wymienić Douglasa Grahama[1], autora książki The 80-10-10 Diet, czy jego popularnych w Internecie zwolenników Freelee i Hayleya, autorów e-booków 30 bananas a day oraz Go fruit yourself[2]. Do witarian można zaliczyć osoby praktykujące dietę frutariańską, juiceariańską (osoby pijące wyłącznie wyciśnięte przez siebie soki) bądź sproutariańską (osoby jedzące wyłącznie kiełki roślin).
Witarianizm wegetariański
Wyklucza jedzenie produktów pochodzenia zwierzęcego (powstałych przez uśmiercenie zwierząt). Prawdopodobnie najmniej popularna ze względu na wiele doniesień o zagrożeniu zakażeniem bakterią Salmonelli przez jedzenie surowych jajek[3][4] oraz małą ilość publikacji odnośnie tej diety.
Zalety witarianizmu i argumenty przeciw gotowaniu
- Przekonanie o tym, że gotowanie niszczy enzymy i składniki mineralne zawarte w warzywach i owocach. Naukowcy potwierdzają to, jednak zaznaczają, że gotowanie czasem uwalnia więcej składników mineralnych z wnętrza pokarmu.
- Wysoka temperatura powoduje ścinanie się białka i „śmierć” żywności. Doug Graham tłumaczy to mieszaniem aminokwasów z wiązaniami odpornymi na enzymy, które uniemożliwiają ich całkowity rozpad i czynią aminokwasy substancjami bezużytecznymi, a nawet toksycznymi[5].
- Człowiek w przeszłości nie znał ognia, a więc w naturze jadł pokarmy surowe.
- W procesie gotowania i solenia potraw (a także podczas palenia papierosów) wytwarzają się nitrozoaminy, które mają właściwości rakotwórcze.
- Podczas gotowania wytwarzają się wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne[6][7], które są rakotwórcze oraz powodują przemysłowe zatrucie środowiska[8].
- Gotowanie posiłków (według niektórych źródeł) wzmaga również globalne ocieplenie[9].
Krytyka witarianizmu
Richard Wrangham, profesor antropologii biologicznej, wysuwa tezę, iż jedzenie pokarmu gotowanego jest bardziej „naturalne” dla człowieka, ponieważ ludzki układ pokarmowy wyewoluował do jedzenia takich pokarmów[10][11] Podaje to także jako przyczynę zwiększenia pojemności czaszki hominidów, zmniejszenia przewodu pokarmowego, zmniejszenia zębów i kłów oraz zmniejszenia dymorfizmu płciowego 1,8 miliona lat temu.
Diety witariańskie są powiązane z niską gęstością kości[12], erozją zębów[13] i zaburzeniami miesięczkowania[14].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Douglas Graham: The Challenges of Going on a Raw Food Diet. FoodnSport.com. [dostęp 2011-03-31].
- ↑ 30 Bananas a Day!. [dostęp 2012-06-18].
- ↑ Emily Sohn: How Does Salmonella Get Into Eggs?. 27 sierpnia 2010. [dostęp 2012-06-18].
- ↑ Cindy Galli: How to Make Sure Eggs Are Safe? Cook 'Em Good. 18 listopada 2011. [dostęp 2012-06-18].
- ↑ Douglas Graham: The 80-10-10 Diet. FoodnSport Press, 2006, s. 56. ISBN 978-1-893831-24-7. „But few people realize that cooking denatures the proteins in foods, fusing the amino acids together with enzyme-resistant bonds that preclude them from being fully broken down rendering the proteins substantially useless-and in fact toxic-to us.”.
- ↑ ATSDR – Redirect – ToxFAQs™: Polycyclic Aromatic Hydrocarbons (PAHs). [w:] Atsdr.cdc.gov [on-line]. 20 lipca 2010. [dostęp 2012-06-18].
- ↑ Chemicals in Meat Cooked at High Temperatures and Cancer Risk – National Cancer Institute. [w:] Cancer.gov [on-line]. [dostęp 2012-06-18].
- ↑ PAH – Occurrence in foods, dietary exposure and health effects.
- ↑ Andrew Buncombe: [url=https://www.nzherald.co.nz/world/news/article.cfm?c_id=2&objectid=10455948 Cooking fires add to global warming]. [w:] The New Zeland Herald [on-line]. 6 sierpnia 2007. [dostęp 2012-06-18].
- ↑ Brian Clement: Evolution of the Human Diet: The Know, the Unknown, and the Unknowable. Oxford, USA: Oxford University Press, 2006, s. 308–323, seria: The Cookieng Enigma. ISBN 0-19-518346-0.
- ↑ Richard Wrangham. Cooking as a biological trait. „Comparative biochemistry and physiology. Part A, Molecular & integrative physiology”. 136 (1), s. 34–35, 2003. DOI: 10.1016/S1095-6433(03)00020-5.
- ↑ L. Fontana, JL Shew. Low bone mass in subjects on a long-term raw vegetarian diet.. „Arch Intern Med”, 2005. DOI: doi:10.1001/archinte.165.6.684.
- ↑ C. Ganss, M. Schlechtriemen. Dental erosions in subjects living on a raw food diet.. „Caries Research”, 1999. DOI: DOI:10.1159/000016498.
- ↑ C Koebnick, C Strassner. Consequences of a long-term raw food diet on body weight and menstruation: results of a questionnaire survey.. „Annals of Nutrition and Metabolism”. Karger. DOI: 10.1159/000012770.
Bibliografia
- Douglas Graham: The 80-10-10 Diet. USA, Floryda: FoodnSort Press, 2006. ISBN 978-1-893831-24-7.