Tahiti

Tahiti

Państwo	Francja
Terytorium zamorskie	Polinezja Francuska
Akwen	Ocean Spokojny
Powierzchnia	1044 km²
Populacja (2017) • liczba ludności • gęstość	189 517 181 os./km²
Położenie na mapie Polinezji Francuskiej Tahiti
17°31′S 149°34′W

Zdjęcie satelitarne wyspy Tahiti.

Tahiti – wyspa w południowej części Oceanu Spokojnego w archipelagu Wysp Towarzystwa (Wyspy Na Wietrze); największa wśród wysp Polinezji Francuskiej, polityczne, gospodarcze i kulturalne jej centrum. Pierwotna nazwa Otaheiti.

Charakterystyka fizycznogeograficzna

Plaża Tautira na Tahiti

Tahiti to wulkaniczna wyspa otoczona rafami koralowymi. Dwie zasadnicze górzyste części wyspy: większa Tahiti-Nui (Wielka Tahiti) z kulminacją wygasłego wulkanu Mont Orohena (2241 m n.p.m.) i Tahiti-Iti (Mała Tahiti), inaczej Taiarapu, połączone są wąskim nizinnym przesmykiem Taravao. Znaczna część powierzchni pokryta gęstą roślinnością, stoki górskie poprzecinane są głębokimi, wąskimi wąwozami z licznymi wodospadami. Klimat zwrotnikowy, morski.

Osadnictwo skupia się na Tahiti-Nui, zwłaszcza w okolicy największego miasta, stołecznego Papeete. Mniejsza część jest słabo zaludniona i trudniej dostępna (częściowo tylko drogą morską). Wyspę zamieszkuje 169,7 tys. (2002), w większości są to rdzenni mieszkańcy (Polinezyjczycy – ok. 70%, a także Chińczycy (sprowadzeni jako robotnicy na plantacje bawełny, dziś należą do najzamożniejszych Tahitańczyków) i Francuzi; często spotyka się małżeństwa mieszane. Mieszkańcy posiadają obywatelstwo francuskie. Największe miasto to Papeete w północno-zachodniej części wyspy.

Tradycyjne działy gospodarki Tahiti to: rybołówstwo, połów pereł, w mniejszym stopniu rolnictwo (uprawa palm kokosowych, bananów, cytrusów, ananasów, wanilii, trzciny cukrowej, kawy i in.), przetwórstwo płodów rolnych. Duże znaczenie mają dotacje rządu francuskiego. Coraz większą rolę odgrywa też turystyka. Na wyspie znajduje się międzynarodowy port lotniczy Faa'a (otwarcie 1961).

Historia

Pierwszymi mieszkańcami wyspy byli Polinezyjczycy, którzy dotarli tu pomiędzy 300 a 800 r. (zdaniem niektórych nawet wcześniej). Mimo że wyspa została dostrzeżona z pokładu hiszpańskiego statku już w 1606, pierwsi Europejczycy dotarli na nią dopiero w 1767 (angielski kapitan Samuel Wallis). Rok później dotarł tu Francuz Louis Antoine de Bougainville, który opisał Tahiti jako rajską wyspę, zamieszkaną przez tubylców wiodących proste, szczęśliwe, nieskalane przez cywilizację życie, tym samym przyczyniając się do rozpowszechniania stereotypu „szlachetnego dzikusa”. W kolejnych latach zaczęły tu coraz częściej docierać europejskie statki, wśród nich m.in. „HMS Bounty” (1789). Kontakt z cywilizacją białego człowieka oznaczał dla wyspiarzy również kontakt z chorobami zakaźnymi, także wenerycznymi, alkoholem itp. W efekcie tego liczba ludności znacznie spadła (James Cook w 1774 szacował ją na 200 tys., co wydaje się wartością zawyżoną, inne szacunki z tego okresu mówiły o 122 tys.; po licznych epidemiach w 1797 żyło tu tylko 16 tys. tubylców, później już ok. 6 tys.). W 1842 Tahiti zostało uznane za francuski protektorat. W 1880 ostatni król tahitański Pōmare V zrzekł się suwerenności na rzecz Francji. W 1891 osiadł tu francuski malarz Paul Gauguin. W latach 1946–2004 terytorium zamorskie Francji.

Królowie Tahiti

• Pōmare I – 1788–1791
• Pōmare II – 1803–1821
• Pōmare III – 1821–1827
• Pōmare IV – 1827–1877
• Pōmare V – 1877–1880

Religia

Większość ludności jest protestantami oraz rzymskimi katolikami. Istnieją również mniejsze wyznania jak np. Świadkowie Jehowy (zobacz: Świadkowie Jehowy na Tahiti).

Sport

Podczas Mistrzostw świata w piłce nożnej plażowej w roku 2015 w Espinho w Portugalii, reprezentacja Tahiti w swoim drugim występie na mistrzostwach świata dotarła do finału tych rozgrywek, na swojej drodze pokonując między innymi Włochów (w półfinale) i uległa dopiero w meczu finałowym z reprezentacją gospodarzy 3:5. W 2017 roku Tahitańczycy również doszli do finału, ulegając w nim Brazylii 0:6. W 2013 roku mistrzostwa odbyły się w Papeete na Tahiti. Natomiast w roku 2019 w meczu z Polską przegrali 0:5.

Bibliografia

• Wolanowski, Lucjan Księżyc nad Tahiti. Reporter na wyspach mórz południowych („Czytelnik” 1963)
• Holmsen, Sverre Polinezyjski pasat („Iskry” 1968)