Katedra Notre-Dame w Paryżu: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
m Wycofano edycje użytkownika 188.147.102.214 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Yumminsky.
Znacznik: Wycofanie zmian
Linia 117: Linia 117:
{{Osobny artykuł|Pożar katedry Notre-Dame w Paryżu}}
{{Osobny artykuł|Pożar katedry Notre-Dame w Paryżu}}
[[Plik:Notre-Dame en feu, 20h06.jpg|thumb|alt=|Pożar 15 kwietnia 2019 r.]]
[[Plik:Notre-Dame en feu, 20h06.jpg|thumb|alt=|Pożar 15 kwietnia 2019 r.]]
15 kwietnia 2019 około godz. 18:50 w świątyni wybuchł [[Pożar katedry Notre-Dame w Paryżu{{Cytuj |autor = |tytuł = Important incendie en cours dans la cathédrale Notre-Dame de Paris |data = 2019-04-15 |data dostępu = 2019-04-15 |opublikowany = [[Le Monde]] |url = https://www.lemonde.fr/societe/article/2019/04/15/incendie-en-cours-dans-la-cathedrale-notre-dame-de-paris_5450533_3224.html |język = fr}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = https://wiadomosci.onet.pl/swiat/francja-pozar-w-katedrze-notre-dame/spjtd31 |tytuł = Pożar w Katedrze Notre-Dame |opublikowany = onet.pl |data = 15 kwietnia 2019 |data dostępu = 2019-04-15}}</ref>, który spowodował ogromne zniszczenia, m.in. doszło do zawalenia się dachu oraz części sklepień, a także iglicy katedry<ref name="GW2019">{{Cytuj stronę |url = http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/14,166794,24663658.html#s=BoxMMtImg1 |tytuł = Płonie katedra Notre Dame w Paryżu. Emmanuel Macron jedzie na miejsce zdarzenia |data = 2019-04-15 |opublikowany = wiadomosci.gazeta.pl |data dostępu = 2019-04-15}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Wyborcza.pl |data dostępu = 2019-04-15 |opublikowany = wyborcza.pl |url = http://wyborcza.pl/7,75399,24663630,pali-sie-katedra-notre-dame.html?disableRedirects=true}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Fire devastates Notre-Dame Cathedral in Paris |czasopismo = Reuters |data = 2019-04-15 |data dostępu = 2019-04-15 |url = https://www.reuters.com/article/us-notredame-fire-idUSKCN1RR1UO |język = en}}</ref>.
15 kwietnia 2019 około godz. 18:50 w świątyni wybuchł [[Pożar katedry Notre-Dame w Paryżu|pożar]]<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Important incendie en cours dans la cathédrale Notre-Dame de Paris |data = 2019-04-15 |data dostępu = 2019-04-15 |opublikowany = [[Le Monde]] |url = https://www.lemonde.fr/societe/article/2019/04/15/incendie-en-cours-dans-la-cathedrale-notre-dame-de-paris_5450533_3224.html |język = fr}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = https://wiadomosci.onet.pl/swiat/francja-pozar-w-katedrze-notre-dame/spjtd31 |tytuł = Pożar w Katedrze Notre-Dame |opublikowany = onet.pl |data = 15 kwietnia 2019 |data dostępu = 2019-04-15}}</ref>, który spowodował ogromne zniszczenia, m.in. doszło do zawalenia się dachu oraz części sklepień, a także iglicy katedry<ref name="GW2019">{{Cytuj stronę |url = http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/14,166794,24663658.html#s=BoxMMtImg1 |tytuł = Płonie katedra Notre Dame w Paryżu. Emmanuel Macron jedzie na miejsce zdarzenia |data = 2019-04-15 |opublikowany = wiadomosci.gazeta.pl |data dostępu = 2019-04-15}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Wyborcza.pl |data dostępu = 2019-04-15 |opublikowany = wyborcza.pl |url = http://wyborcza.pl/7,75399,24663630,pali-sie-katedra-notre-dame.html?disableRedirects=true}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Fire devastates Notre-Dame Cathedral in Paris |czasopismo = Reuters |data = 2019-04-15 |data dostępu = 2019-04-15 |url = https://www.reuters.com/article/us-notredame-fire-idUSKCN1RR1UO |język = en}}</ref>.


== Organy główne ==
== Organy główne ==

Wersja z 18:20, 17 lip 2019

Archikatedra Notre-Dame w Paryżu
Cathédrale Notre-Dame de Paris
PA00086250
Ilustracja
Państwo

 Francja

Miejscowość

Paryż

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Wezwanie

Najświętszej Marii Panny

Położenie na mapie Paryża
Mapa konturowa Paryża, w centrum znajduje się punkt z opisem „Archikatedra Notre-Dame w Paryżu”
Położenie na mapie Francji
Mapa konturowa Francji, u góry znajduje się punkt z opisem „Archikatedra Notre-Dame w Paryżu”
Położenie na mapie Île-de-France
Mapa konturowa Île-de-France, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Archikatedra Notre-Dame w Paryżu”
Ziemia48°51′11″N 2°20′59″E/48,853056 2,349722
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Wnętrze katedry
Jeden z witraży
Rozeta
Widok z boku

Notre-Dame de Paris – gotycka archikatedra w Paryżu. Jedna z najbardziej znanych katedr na świecie, między innymi dzięki powieści Katedra Marii Panny w Paryżu francuskiego pisarza Victora Hugo. Jej nazwa oznacza Naszą Panią i odnosi się do Marii, Matki Bożej.

Wzniesiono ją na wyspie na Sekwanie, zwanej Île de la Cité w 4. okręgu Paryża, w miejscu po dwóch kościołach powstałych jeszcze w IX wieku. Jej budowa trwała ponad 180 lat (1163–1345).

Od 10 sierpnia 1806 roku w skarbcu katedry – pod opieką kanoników Kapituły Bazyliki Metropolitalnej – przechowywane były relikwie korony cierniowej[1].

Historia

Tło historyczne

Ówczesny Paryż stanowił centrum nowo kształtującej się potęgi europejskiej. Jego korzystne położenie pozwalało kontrolować przeprawy rzeczne i zapewniało dynamiczny rozwój. Handel stanowił klucz dla wzrastającej zamożności Paryża. Miasto było również ośrodkiem kultu religijnego, związanego z lokalnym męczennikiem - świętym Dionizym (St. Denis). Wybudowana w XII wieku bazylika Saint-Denis powstała w miejscu jego śmierci. Legenda głosi, że zanim padł martwy przebiegł od 6 do 7 mil ze wzgórza Montmartre, gdzie odcięto mu głowę w drugiej połowie III wieku naszej ery. Obecny przy budowie świątyni, dwunastowieczny biskup Paryża - Maurice de Sully - na długo pozostał pod wpływem wrażenia jakie zrobiły na nim strzeliste sklepienia i wszechobecne światło wypełniające wnętrze bazyliki. Zachwycony powstałą w nowym stylu gotyckim świątynią postanowił wybudować równie imponujący kościół w samym sercu Paryża. Nowa budowla miała stać się ikoną spuścizny chrześcijaństwa i zostać poświęcona Matce Bożej. Okres ekonomicznego wzrostu ówczesnej Europy, w szczególności Francji, był niezwykle sprzyjający dla realizacji śmiałego założenia. Wspierany finansowo przez monarchę biskup zatrudnił architekta (którego tożsamość nie jest nam dzisiaj znana) do zaprojektowania nowej katedry. Budowa wymagała wyburzenia rozmaitych domostw w tłocznym sąsiedztwie oraz dwóch istniejących kościołów, wybudowanych w miejscu antycznej pogańskiej świątyni. Kamień węgielny został wmurowany podczas wystawnej ceremonii w obecności samego papieża - Aleksandra III - w czerwcu 1163 roku[2].

Budowa

Wybudowanie katedry zajęło blisko 200 lat. Budowę zaczęto od strony wschodniej - tam znajduje się część poświęcona sacrum. Konsekracja ołtarza nastąpiła w 1182 roku, podczas panowania króla Filipa II. Wtedy to biskup de Sully odprawił uroczystą pierwszą mszę świętą w katedrze. Zmarł jednak w 1196 roku, blisko 150 lat przed ukończeniem prac[2].

W początkowych fazach projektowania konstrukcja dachu oraz ścian była stosunkowo ciężka i masywna, co ograniczało rozmiar okien zmniejszając ilość naturalnego światła wpadającego do wnętrza katedry. W 1220 roku postanowiono pozbyć się problemu górnego domknięcia wnętrza naw za pomocą sklepień żebrowych, charakterystycznego rozwiązania gotyckiego wykorzystującego układ przecinających się kamiennych żeber do podparcia konstrukcji. Dzięki tym unowocześnieniom okna mogły zostać powiększone[2].

W 1240 roku, pierwszy znany architekt - Jean de Chelles - ukończył budowę nawy, a poźniej dwóch wież fasady zachodniej. Rozpoczęto prace nad elewacjami transeptu, które kontynuował jego następca Pierre de Montreuil. To on nadzorował instalację nowych większych okien, włączając w to trzy rozety - w północnej, południowej i zachodniej ścianie katedry[2].

Ostateczne poprawki wprowadzano po roku 1300 pod okiem architekta Jean'a Ravy, który zaimplementował kolejne gotyckie innowacje architektoniczne - rozbudowany system przypór odciążających konstrukcję dachu i ścian. Pozwoliły one wyprowadzić siły powodowane przez wysokie sklepienie poza wewnętrzne ściany zapewniając grację i lekkość budowli[2].

Architektura

Katedra Notre Dame to przykład bazyliki z galeriami i z podwójnymi nawami bocznymi, co daje w sumie 5 naw. Podwójne nawy boczne przechodzą w podwójne obejście chórowe zwane ambitem. Problem, aby obejście chórowe rozszerzało się po promieniu na zewnątrz rozwiązano podwojeniem liczby kolumn w obejściu oraz oryginalną konstrukcją sklepienia z naprzemianlegle rozłożonych trójkątów. Dzięki następstwu jednakowych kolumn w arkadach nawy głównej, prosta i zaokrąglona część chóru zachowują rytm. Nawa główna posiada sześciodzielne sklepienie krzyżowo-żebrowe, a jej ściany składają się z trzech kondygnacji (arkady - empory - okna). Późniejszy architekt wzbogacił system ścian i kolumn korpusu pewnymi wariantami. Empory zyskały wówczas trzy otwory, a ich podparcie z boków zamiast okrągłych służek gwarantują płaskie pilastry1=:0. W chórze, powstałym nieco wcześniej, zgodnie z normańską tradycją empory mają jeszcze dwuczęściowe otwory[3]. Pierwotnie ściany nawy głównej podzielone były na cztery części - ponad pasem arkad i empor powierzchnia ścian była przebita rozetami i mniejszymi niż obecnie oknami. Rozwiązanie to nie zyskało uznania, gdyż wnętrze katedry było zbyt ciemne, i już w XIII wieku okna powiększono. W wieku XIX architekt Viollet-Le-Duc zrekonstruował pierwotną ich formę wokół skrzyżowania naw kościoła1=:0.

Transept katedry znajduje się w jej centralnej części, prawie pośrodku między wieżami zachodniej fasady a wschodnią apsydą. Nieznacznie występuje on poza mury zewnętrzne naw bocznych. Dobudowane w późniejszym okresie kaplice wokół obejścia dodatkowo wyrównują granicę zewnętrznych ścian z murami transeptu[3].

Notre Dame ma 130 m długości i 35 m wysokości w swoim najwyższym punkcie sklepienia1=:0.

Fasada

Budowa zachodniej fasady przypada na lata 1200. Rozpoczął ją trzeci z kolei architekt katedry, prowadzący swe prace pod okiem biskupa Odona de Sully. Później kontynuowana była przez czwartego architekta, w czasie kadencji biskupa – Williama z Avergue. Wieża północna (po lewej) została ukończona w latach 40. XIII wieku, a południowa w latach 50. Stworzona została imponująca bryła, prosta i harmonijna, emanująca siłą i statecznym dostojeństwem[4][według kogo?]. Cztery masywne przypory pną się na szczyty wież, wznosząc je ku niebu, symbolizując boskość budowli. Kompozycja opiera się na kwadracie i okręgu. Kwadrat – symbol przestrzeni stworzonej i ograniczonej, kontrastuje z okręgiem – nieskończonością, idealną figurą pozbawioną końca oraz początku – obrazem Boga[4][według kogo?]. Wymiary fasady wynoszą: 41 metrów szerokości, 43 metry wysokości do podstawy wież i 63 metry do ich szczytów[4].

Najniższą kondygnację fasady stanowią trzy portale zatopione w wysuniętej do przodu ścianie parteru. Środkowy, przedstawiający scenę Sądu Ostatecznego, jest nieco wyższy i szerszy od pozostałych. Po prawej znajduje się portal św. Anny, a po lewej, wpisany w trójkątny szczyt portal maryjny[4][5]. Ponad nimi znajduje się galeria królewska, element charakterystyczny dla gotyckich katedr francuskich. Przedstawia ona 28 starotestamentowych królów Izraela[6]. Zrealizowana w pierwszej tercji XIII wieku szybko zapisała się w świadomości Paryżan jako przedstawienie królów francuskich. Do 1284 roku pogłoski urosły do rangi oficjalnej interpretacji, która trwała przez wieki. Spowodowało to negatywne skojarzenia w okresie Rewolucji Francuskiej, uchodząc za symbol monarchii i despotyzmu. Gdy w roku 1843 Viollet-le-Duc rozpoczął renowację katedry Notre Dame, na fasadzie nie było ani jednej rzeźby. W procesie ich rekonstrukcji znaczący udział miał Geoffroi-Dechaume[4].

Rozeta, o średnicy 9,6 metra stanowi aureolę, której centrum pokrywa się z głową sylwetki Maryi z Dzieciątkiem, stojącej w otoczeniu aniołów na galerii królów. Podczas, gdy oś fasady akcentowana jest figurami biblijnych postaci cechujących się cnotą i czystością, na osi zdwojonych okien po lewej i prawej stronie znajdują się posągi Adama i Ewy – pierwszych ludzi skalanych Grzechem Pierworodnym. Rzeźby te również zostały odtworzone przez Eugène’a Viollet-le-Duc’a w XIX wieku[4]. Powyżej, akcentującej oś fasady rozety cięgnie się pas galerii maswerkowej. Najwyższy poziom tworzą szczyty wież, których szerokość determinowana jest poprzez podwójne obejście. Delikatnie wysunięte przypory wież są niejako wchłaniane przez ścianę parteru[7]. W niszach przypór, znajdujących się na wysokości portali, umieszczone są 4 figury. Nisza w przyporze północnej (lewej) skrywa figurę św. Szczepana. Po przeciwnej stronie fasady, w przyporze południowej znajduje się postać biskupa, najprawdopodobniej św. Dionizego – patrona Francji. Po bokach środkowego portalu umiejscowione są – alegoria Synagogi po prawej oraz Kościoła po lewej[4].

Portale

Portal Św. Anny, znajdujący się pod prawą (południową) wieżą, częściowo został wykonany z rzeźb pochodzących ze starszego kościoła. Pierwotnie, będąc częścią kościoła wybudowanego w IV wieku, poświęcony był Matce Boskiej. Spolia, o których mowa to pole łuku, górne nadproże drzwi i 52 kamienie łuku. Stary maryjny portal po prowadzonej od lat 20. XII wieku restauracji, włączeniu go do fasady Notre Dame oraz licznym dodatkom zyskał nowe znaczenie ikonograficzne. W centralnej części tympanonu znajduje się Matka Boska siedząca na tronie pod baldachimem i trzymająca na łonie Dzieciątko, a po jej bokach stoją dwa anioły. Za aniołami po lewej i prawej stronie znajdują się odpowiednio: biskup z siedzącym i piszącym akolitą, oraz klęczący król. Przypuszcza się, że są to wizerunki Germanusa - świętego biskupa Paryża, oraz króla Childeberta - istotnej postaci dla powstania katedry. W nadprożu odnajdujemy, poczynając od lewej, pierwszego proroka Izajasza, który głosił nadejście Mesjasza, następnie sceny Zwiastowania i Nawiedzenia. W odgraniczonej przestrzeni za umiejscowionym centralnie łóżkiem rozgrywa się scena Narodzin z Józefem, wyglądającym na znudzonego, a za jego plecami Objawienie pasterzom. Kolejnymi postaciami są siedzący na ławce i pogrążeni w trwodze faryzeusz i uczony w piśmie, następnie tronujący Herod, a w skrajnie prawej części dostrzec można sylwetki Trzech Króli i ich koni[5].

Środkowy portal fasady przedstawia scenę Sądu Ostatecznego. Jego powstanie przypada na początek XIII wieku i jest odpowiedzią na czas wielkich herezji i masowych ruchów kacerskich ogarniających ówczesną Europę. Program rzeźbiarski całego założenia charakteryzuje się jasnym i przejrzystym uporządkowaniem mowy obrazów, jakie tworzą poszczególne rzeźby. Celem założenia było trafienie do niepiśmiennych adresatów. W centrum górnego poziomu tympanonu widzimy sylwetkę Jezusa Chrystusa siedzącego na tronie sędziego. Na skraju tego samego poziomu znajdują się, po prawej - figura Maryi, a po lewej - św. Jana, oboje klęcząc wstawiają się za grzeszną ludzkością. Postaci te są oddzielone od Chrystusa aniołami, których sylwetki, trzymając w rękach krzyż, gwoździe i włócznie, wysuwają na pierwszy plan temat męki. Chrystus pokazuje swe rany w geście uniesionych dłoni. Jawi się jako Zbawiciel. Tronuje on nad niebiańską Jerozolimą z Apokalipsy św. Jana (12,2) o czterech wieżach, które reprezentują cztery żywioły i czterech ewangelistów. Chrystus wspiera swe stopy na rozpostartej nad miastem tęczy. Poniżej odbywa się ważenie dusz. Grzesznicy pozbawieni skruchy zostają posłani do piekieł. W archiwolcie po prawej widzimy strącenie jednego z nich. Posłuszni objawionym przez Kościół dogmatom mogą mieć nadzieję na zbawienie. Udają się oni na łono Abrahama, które wskazuje anioł po lewej stronie pierwszej archiwolty. Na ościeżach stoją apostołowie zwróceni w stronę przedstawionego na trumeau nauczającego Chrystusa. Przedstawienia cnót i grzechów można dostrzec na biegnących poniżej dwóch rzędach reliefów, a na filarach drzwi znajdziemy postaci panien mądrych i głupich. Nadproże drzwi zrekonstruowane w XIX wieku prezentuje przebudzenie zmarłych na głos anielskiej trąby. Z grobów powstają wszyscy ludzie, bez znaczenia do jakiego stanu należeli za życia. Anioły w pozach widzów obserwują zdarzenia na dwóch pierwszych archiwoltach obramujących tympanon. Każdy z nich ma indywidualną mimikę twarzy, przeżywa sytuację w odmienny sposób, ich postawy i gesty nie powtarzają się[5].

Portal Koronacji Maryi znajduje się po północnej stronie fasady (po lewej). Ikonografię jego tympanonu należy czytać od dołu do góry. Nad trumeau ze stojącą Matką Boską znajduje się daszek nad Arką Przymierza, po bokach którego widnieją postaci siedzących patriarchów i królów. Arka Przymierza symbolizuje starotestamentową zapowiedź przyjęcia Maryi do nieba. Powyżej znajduje się scena wniebowzięcia jej cielesnej postaci, a na samej górze anioły koronują Maryję. W ościeżach umieszczone zostały sylwetki lokalnych świętych[5].

Trzy portale zachodniej fasady - portal Św. Anny (po prawej), portal ze sceną Sądu Ostatecznego (środkowy) oraz portal Koronacji Maryi (po lewej)
 Zobacz też kategorię: Kategoria:Pochowani w katedrze Notre-Dame w Paryżu
UWAGA: sugestia dodatkowej zawartości w nieistniejącej kategorii - trzeba poprawić link.

Pożar 15 kwietnia 2019

 Osobny artykuł: Pożar katedry Notre-Dame w Paryżu.
Pożar 15 kwietnia 2019 r.

15 kwietnia 2019 około godz. 18:50 w świątyni wybuchł pożar[8][9], który spowodował ogromne zniszczenia, m.in. doszło do zawalenia się dachu oraz części sklepień, a także iglicy katedry[10][11][12].

Organy główne

Prospekt organów wielkich

Historia głównych organów katedry sięga 1357 r. Z pierwotnego (pierwotnych) instrumentu do dziś nie zachowało się nic. Prace organmistrzowskie przy obecnych wielkich organach katedry Notre-Dame prowadzili: François Thierry (1733), François-Henri Clicquot (1788), Louis-Paul Dallery (1838), Aristide Cavaillé-Coll (1864-1868, przebudowa szafy organowej, gruntowna przebudowa instrumentu typu klasycznego na symfoniczny), Charles Mutin (1904), Joseph Beuchet (1932), Jean Hermann (1963), Robert Boisseau (1965, zmiany w dyspozycji, elektryfikacja, wymiana kontuaru), Boisseau-Cattiaux-Emeriau-Giroud-Société Synaptel (1990-1992, zmiany w dyspozycji, wymiana kontuaru, zastosowanie elektroniki) oraz zespół Pascal Quoirin, Bertrand Cattiaux i Eltec-automazioni (2012-2014, wymiana kontuaru, zastosowanie nowych rozwiązań cyfrowych)[13].

Od 1992 roku, po gruntownej renowacji, organy posiadają 7374 piszczałki, 111 głosów rozłożonych na 5 manuałów (C–g³) i pedał (C-f1) oraz elektryczną trakturę gry i rejestrów w pełni sterowaną za pomocą systemu komputerowego (MIDI-Conwerter, Replay).[potrzebny przypis]

Dyspozycja (od 1992 roku)

I. Grand-Orgue
C–g³ 		II. Positif
C–g³ 		III. Récit
C–g³ 		IV. Solo
C–g³ 		V. Grand-Chœur
C–g³ 		Grande Pédale
C-f1 		Petite Pédale
C-g1

Violon Basse 16'
Bourdon 16'
Montre 8'
Viole de Gambe 8'
Flûte harmonique 8'
Bourdon 8'
Prestant 4'
Octave 4'
Doublette 2'
Fourniture 2-5 rgs
Cymbale 2-5 rgs
Bombarde 16'
Trompette 8'
Clairon 4'

Chamades:
Chamade 8'
Chamade 4'

Chamade REC 8

Montre 16'
Bourdon 16'
Salicional 8'
Flûte harmonique 8'
Bourdon 8'
Unda Maris (c°) 8'
Prestant 4'
Flûte douce 4'
Nazard 2 2/3'
Doublette 2'
Tierce 1 3/5'
Plein jeu 3-6 rgs
Fourniture 5 rgs
Cymbale 4 rgs
Clarinette 16'
Clarinette 8'
Clarinette 4'

Récit expressif:
Quintatön 16'
Diapason 8'
Flûte Traversière 8'
Viole de Gambe 8'
Bourdon Céleste 8'
Voix Céleste (c°) 8'
Octave 4'
Flûte Octaviante 4'
Quinte 2 2/3'
Octavin 2'
Bombarde 16'
Trompette 8'
Basson Hautbois 8'
Clarinette 8'
Voix Humaine 8'
Clairon 4'

Récit classique (f°):
Cornet 5 rgs
Hautbois 8'

Chamades:
Chamade 8'
Chamade 4'
Chamade Regale 8'

Chamade GO 8'
Chamade GO 4'

Bourdon 32'
Principal 16'
Montre 8'
Flûte harmonique 8'
Quinte 5 1/3'
Prestant 4'
Tierce 3 1/5'
Nazard 2 2/3'
Septième 2 2/7'
Doublette 2'
Fourniture 3 rgs
Fourniture 5 rgs
Cymbale 4 rgs
Cornet 2-5 rgs
Cromorne 8'

Chamade GO 8'
Chamade GO 4'

Principal 8'
Bourdon 8'
Prestant 4'
Quinte 2 2/3'
Doublette 2'
Tierce 1 3/5'
Larigot 1 1/3'
Septième 1 1/7'
Piccolo 1'
Plein jeu 4-6 rgs
Tuba Magna 16'
Trompette 8'
Clairon 4'

Principal 32'
Contre-Basse 16'
Soubasse 16'
Quinte 10 2/3'
Flûte 8'
Violoncelle 8'
Tierce 6 2/5'
Quinte 5 1/3'
Septième 4 4/7'
Octave 4'
Contre Bombarde 32'
Bombarde 16'
Basson 16'
Trompette 8'
Basson 8'
Clairon 4'

Bourdon 8'
Flûte 4'
Tierce 3 1/5'
Quinte 2 2/3'
Flûte 2'
Tierce 1 3/5'
Larigot 1 1/3'
Piccolo 1'
Fourniture 3 rgs
Cymbale 4 rgs
Sordun 16'
Chalumeau 4'
Clairon 2'

Chamade REC 8'
Chamade REC 4'
Chamade Regale 8
Chamade GO 8'
Chamade GO 4'

Maszkarony

Połączenia: II-I, III-I, IV-I, V-I ; III-II, IV-II, V-II ; IV-III, V-III ; V-IV, Pédale-Grand-orgue, Octave grave general, inversion Positif/Grand-orgue, Tirasses (Grand-orgue, Positif, Récit, Solo, Grand-Chœur; Positif en 4, Récit en 4, Solo en 4), Octaves graves et octaves aiguës.

Urządzenia dodatkowe: Appel d’anches (Pédale, Grand-orgue, Positif, Récit, Grand-Chœur, Chamade), Coupure Pédale, Division Pédale, Tremblants ajustables Positif et Grand-Chœur, Trémolo Récit, Sostenuto, Crescendo, Tutti, elektroniczna pamięć 5400 kombinacji.

Organiści tytularni

Organy chórowe

Organy chórowe wybudował w 1969 roku Robert Boisseau. Instrument posiada 30 głosów, 2 manuały i pedał, mechaniczną trakturę gry oraz elektryczną trakturę rejestrów (elektroniczna pamięć 5000 kombinacji).[potrzebny przypis]

Dyspozycja

I. Grand-Orgue
C–g³ 		II. Positif
C–g³ 		Pédale
C–f1

Bourdon 16'
Montre 8'
Bourdon 8'
Prestant 4'
Nazard 2 2/3'
Doublette 2'
Tierce 1 3/5'
Fourniture 2 rgs
Cymbale 4 rgs
Trompette 8'
Clairon 4'
Chamade 8' (od c1)

Bourdon 8'
Viole 8'
Prestant 4'
Flûte 4'
Nazard 2 2/3'
Doublette 2'
Tierce 1 3/5'
Larigot 1 1/3'
Cymbale 4 rgs
Cromorne 8'

Tremblant

Flûte 16'
Soubasse 16'
Flûte 8'
Flûte 4'
Flûte 2'
Bombarde 16'
Trompette 8'
Clairon 4'

Połączenia: II/I, Tirasse (Grand Chœur, Positif)

Organiści tytularni

  • od 1988: Yves Castagnet
  • od 2004: Johann Vexo

Ciekawostki

Kościół zwiedzało rocznie 14 milionów osób[14].

Polonica

W skarbcu katedralnym znajduje się relikwiarz drzewa Krzyża Świętego, który był obecny przy koronacji królów Polski od czasów Władysława Jagiełły poczynając. Stanowił on część skarbca koronnego, który w 1669 roku wywiózł bezprawnie po abdykacji król Jan II Kazimierz[15].

1 grudnia 2018 r. zainaugurowano w katedrze Kaplicę Polską z wizerunkiem Matki Bożej Częstochowskiej. Do kaplicy wprowadzono relikwie św. Jana Pawła II. Uroczystości przewodniczył przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski, metropolita poznański arcybiskup Stanisław Gądecki. Inauguracja kaplicy była uroczystością związaną z obchodami 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości[16].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Anna Derecki: Nabożeństwo z Koroną Cierniową. 2010-01-12. [dostęp 2019-04-17].
  2. ↑ a b c d e An 800-year history of Paris's Notre Dame Cathedral [online], National Geographic, 15 kwietnia 2019 [dostęp 2019-05-03].
  3. ↑ a b Gotyk wczesny i dojrzały, [w:] Nikolaus Pevsner, Historia architektury europejskiej, Wydawnictwo ARKADY, 2013, s. 67-69, ISBN 978-83-213-4738-7.
  4. ↑ a b c d e f g La façade occidentale [online], Notre-Dame de Paris [dostęp 2019-04-28] (ang.).
  5. ↑ a b c d Uwe Geese, Rzeźba gotycka Francji, Włoch, Niemiec i Anglii, [w:] Rolf Toman (red.), Sztuka gotyku. Architektura, rzeźba, malarstwo., Könemann Verlagsgesellschaft mbH, 1998, s. 306-312, ISBN 3-8290-5764-4.
  6. ↑ Notre-Dame - La galerie des Rois. paristoric.com. [dostęp 2019-04-27]. (fr.).
  7. ↑ Bruno Klein, Początki i rozwój architektury gotyckiej we Francji i krajach sąsiednich., [w:] Rolf Toman (red.), Sztuka gotyku. Architektura, rzeźba, malarstwo., Könemann Verlagsgesellschaft mbH, 1998, s. 44-48, ISBN 3-8290-5764-4.
  8. ↑ Important incendie en cours dans la cathédrale Notre-Dame de Paris [online], Le Monde, 15 kwietnia 2019 [dostęp 2019-04-15] (fr.).
  9. ↑ Pożar w Katedrze Notre-Dame. onet.pl, 15 kwietnia 2019. [dostęp 2019-04-15].
  10. ↑ Płonie katedra Notre Dame w Paryżu. Emmanuel Macron jedzie na miejsce zdarzenia. wiadomosci.gazeta.pl, 2019-04-15. [dostęp 2019-04-15].
  11. ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2019-04-15].
  12. ↑ Fire devastates Notre-Dame Cathedral in Paris, „Reuters”, 15 kwietnia 2019 [dostęp 2019-04-15] (ang.).
  13. ↑ Michał Szostak, History of Grand-Orgue at Notre-Dame, Paris, „The Organ” (390), London: Musical Opinion Ltd., 2019, ISSN 0030-4883.
  14. ↑ Paulina Domagalska Katedra Notre Dame się sypie. Kościół zbiera 100 mln euro na konserwację. Celują w Amerykanów, przypominają film Disneya.
  15. ↑ Katolicka Agencja Informacyjna KAI, Kaplica Polska w paryskiej katedrze Notre-Dame [online] [dostęp 2019-04-16].
  16. ↑ Katolicka Agencja Informacyjna KAI, Kaplica Polska w paryskiej katedrze Notre-Dame [online] [dostęp 2019-04-16].

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Katedra_Notre-Dame_w_Paryżu&oldid=57089401”