Płaca minimalna: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
addition
m MalarzBOT: WPCHECK#2: poprawiam znaczniki <br>
Linia 282: Linia 282:
|2250,00
|2250,00
|od 26. roku życia: 1673,78
|od 26. roku życia: 1673,78
do 26. roku życia: 1766,78 (od 1 października)</br>od 26. roku życia: 1633,78
do 26. roku życia: 1766,78 (od 1 października)<br />od 26. roku życia: 1633,78
do 26. roku życia: 1766,78
do 26. roku życia: 1766,78
|od 26. roku życia:
|od 26. roku życia:
do 26. roku życia: 1766,78 (od 1 października)</br>od 26. roku życia: 1638,78
do 26. roku życia: 1766,78 (od 1 października)<br />od 26. roku życia: 1638,78
do 26. roku życia: 1766,78
do 26. roku życia: 1766,78
|2710,81
|2710,81

Wersja z 14:17, 5 paź 2019

Płaca minimalna – prawnie ustalony najniższy dopuszczalny poziom wynagrodzenia pieniężnego za pracę najemną (na podstawie umowy o pracę), określony w postaci stawki lub minimalnego zarobku za pracę w obowiązującym wymiarze czasowym (najczęściej w ciągu miesiąca). Ta najniższa z możliwych płac ustalana jest przez państwo. Wynagrodzenie to pozostaje niezależne od poziomu kompetencji pracownika, a także pozostałych składników wynagrodzenia.

Minimalne wynagrodzenie ustawowe w Polsce

Miesięczne minimalne wynagrodzenie brutto (do grudnia 1991 r. – netto) w PLN
Minimalne wynagrodzenie jako odsetek przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej

W Polsce minimalne wynagrodzenie ustalane jest corocznie na podstawie ustawy z 10 października 2002 o minimalnym wynagrodzeniu za pracę[1]. Wysokość minimalnego wynagrodzenia, podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, w drodze obwieszczenia Prezesa Rady Ministrów lub w Dzienniku Ustaw, w drodze rozporządzenia Rady Ministrów do 15 września każdego roku.

W przypadku umowy zlecenia i o świadczenie usług od 2017 r. wprowadzono minimalną stawkę godzinową[2].

Do końca 2016 r. w okresie pierwszego roku pracy danego pracownika jego wynagrodzenie mogło być niższe od wynagrodzenia minimalnego, jednak nie mogło stanowić mniej, niż 80% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę[2].

Minimalne miesięczne wynagrodzenie
brutto w Polsce w latach 1970–2020[3]
Data wprowadzenia Stawka minimalna

brutto

Stawka minimalna

brutto w cenach

z początku 2019[4]

Minimalna stawka godzinowa
1 stycznia 2020 2600,00[5] --- 17,00
1 stycznia 2019 2250,00[6] 2250,00 14,70
1 stycznia 2018 2100,00[7] 2133,60 13,70
1 stycznia 2017 2000,00[8] 2072,64 13,00
1 stycznia 2016 1850,00[9] 1905.69 ---
1 stycznia 2015 1750,00[10] 1786,45 ---
1 stycznia 2014 1680,00 1715,00 ---
1 stycznia 2013 1600,00 1648,03 ---
1 stycznia 2012 1500,00 1602,19 ---
1 stycznia 2011 1386,00 1544,09 ---
1 stycznia 2010 1317,00 1505,36 ---
1 stycznia 2009 1276,00 1509,55 ---
1 stycznia 2008 1126,00 1388,04 ---
1 stycznia 2007 936,00 1182,67 ---
1 stycznia 2006 899,10 1147,41 ---
1 stycznia 2005 849,00 1106,22 ---
1 stycznia 2004 824,00 1111,23 ---
1 stycznia 2003 800,00 1087,49 ---
1 stycznia 2001 760,00 1110,65 ---
1 marca 2000 700,00 1126,28 ---
Minimalne miesięczne wynagrodzenie netto i jego koszt dla pracodawcy w Polsce w latach 2000–2018
Rok Stawka minimalna
brutto (PLN) 		Stawka minimalna
netto (PLN)[a] 		Stawka minimalna
netto (PLN)[b] 		Koszt całkowity zatrudnienia
pracownika dla pracodawcy (PLN)[c]
2020 2600,00 od 26. roku życia: 1920,62

do 26. roku życia: 2041,62

od 26. roku życia:

do 26. roku życia: 2041,62

3132,48
2019 2250,00 od 26. roku życia: 1673,78

do 26. roku życia: 1766,78 (od 1 października)
od 26. roku życia: 1633,78 do 26. roku życia: 1766,78

od 26. roku życia:

do 26. roku życia: 1766,78 (od 1 października)
od 26. roku życia: 1638,78 do 26. roku życia: 1766,78

2710,81
2018 2100,00 1530,00 1535,00 2532,81
2017 2000,00 1459,48 1464,48 2412,20
2016 1850,00 1355,69 1360,69 2231,29
2015 1750,00 1286,16 1291,16 do 31.03: 2112,96
od 01.04: 2110,68 (z powodu zmniejszenia składki na ubezp. wypadkowe)
2014 1680,00 1237,20 1242,20 2028,43
2013 1600,00 1181,38 1186,38 1931,84
2012 1500,00 1111,86 1116,86 do 31.01: 1777,20
od 01.02: 1807,20 (z powodu zwiększenia składki na ubezp. rentowe)
2011 1386,00 1032,34 1037,34 1642,14
2010 1317,00 984,15 989,15 1560,39
2009 1276,00 954,96 959,96 1511,81
2008 1126,00 845,17 850,17 1334,09
2007 936,00 do 30.06: 675,40
od 01.07: 697,95		 do 30.06: 680,40
od 01.07: 702,95		 1127,69
2006 899,10 647,93 652,93 1083,23
2005 849,00 617,39 ? ?
2004 824,00 602,77 ? ?
2003 800,00 588,39 ? ?
2002 760,00 561,82 ? ?
2001 760,00 559,12 ? ?
2000 700,00 512,83 ? ?
Źródła[11][12][13].

Perspektywy wzrostu płacy minimalnej w Polsce

Zgodnie z zapowiedziami premiera Mateusza Morawieckiego z września 2019r., płaca minimalna ma w Polsce rosnąć stopniowo, aż do osiągnięcia poziomu 4000 zł brutto 1 stycznia 2024r.[14] Wysokości przyszłych pułapów płacy minimalnej przedstawia poniższa tabela:

Graniczne daty Stawki płacy minimalnej
1 stycznia 2020 2600
1 stycznia 2021 3000
1 stycznia 2022 ok. 3330
1 stycznia 2023 ok. 3670
1 stycznia 2024 4000

Płaca minimalna brutto w krajach UE i w USA

Tylko w niektórych krajach UE minimalne wynagrodzenie jest zdefiniowane. W Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Irlandii występują stawki godzinowe. W styczniu 2019 r., 22 z 27 krajów Unii miało ustaloną stawkę minimalną, od 286 euro w Bułgarii do 2 071 euro w Luksemburgu. W niektórych krajach, gdzie nie ma prawnie ustanowionej płacy minimalnej, występują najważniejsze stawki branżowe. Inaczej jest w USA, gdzie płace minimalne godzinowe pasują dokładnie do minimalnych kosztów utrzymania.

W Austrii i krajach skandynawskich (Szwecja[15]) płaca minimalna nie jest określona i pozostaje w zakresie autonomii układowej pracodawców i związków zawodowych.

Państwo[16] Miesięczne minimalne wynagrodzenie brutto (w styczniu danego roku)[17]
w EUR w PPS w EUR (Polska = 100%) w PPS (Polska = 100%) w PLN[18]
2000 2005 2010 2015 2019 2000 2005 2010 2015 2019 2000 2005 2010 2015 2019 2000 2005 2010 2015 2019 2019
 Luksemburg 1 191 1 467 1 683 1 923 2 071 1 151 1 353 1 409 1 630 1 646 739 706 524 470 396 381 380 255 211 176 8 909
 Niemcy ——— ——— ——— 1 440 1 557 ——— ——— ——— 1 432 1 497 ——— ——— ——— 352 298 ——— ——— ——— 185 160 6 698
 Holandia 1 092 1 265 1 408 1 502 1 616 1 120 1 242 1 308 1 400 1 442 678 608 439 367 309 371 349 237 181 155 6 951
 Belgia 1 096 1 210 1 388 1 502 1 594 1 081 1 164 1 270 1 437 1 438 680 582 432 367 305 358 327 230 186 154 6 857
 Francja 1 049 1 286 1 344 1 458 1 521 1 024 1 229 1 226 1 384 1 390 651 619 419 356 291 339 345 222 179 149 6 543
 Irlandia b.d. 1 183 1 462 1 462 1 656 b.d. 984 1 239 1 212 1 302 b.d. 569 456 357 317 b.d. 276 224 157 140 7 123
 Wielka Brytania 952 1 135 1 076 1 379 1 453 695 931 1 006 1 104 1 274 591 546 335 337 278 230 262 182 143 137 6 250
 Hiszpania 496 599 739 757 1 050 588 669 755 849 1 136 308 288 230 185 201 195 188 137 110 122 4 517
 Słowenia 373 490 597 791 887 503 657 700 978 1 059 232 236 186 193 169 167 185 127 127 113 3 816
 Stany Zjednoczone 889 655 872 1 035 1 098 815 793 1 029 1 041 972 552 315 272 253 210 270 223 186 135 104 4 723
 Polska 161 208 321 410 523 302 356 553 772 933 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 2 250
 Malta 505 555 660 720 758 691 779 846 913 928 313 267 206 176 145 229 219 153 118 99 3 278
 Rumunia 25 79 142 218 446 56 168 265 423 865 15 38 44 53 85 19 47 48 55 93 1 919
 Litwa 107 145 232 300 555 227 272 367 498 860 66 70 72 73 106 75 76 66 64 92 2 387
 Portugalia 371 437 554 589 700 484 551 648 725 814 230 210 173 144 134 160 155 117 94 87 3 011
 Grecja 526 668 863 684 684 650 782 901 825 800 327 321 269 167 131 215 220 163 107 86 2 942
 Węgry 100 232 272 333 464 203 368 421 587 765 62 111 85 81 89 67 103 76 76 82 1 996
 Chorwacja b.d. b.d. 385 396 506 b.d. b.d. 526 624 745 b.d. b.d. 120 97 97 b.d. b.d. 95 81 80 2 177
 Słowacja 94 168 308 380 520 218 312 443 572 745 59 81 96 93 99 72 88 80 74 80 2 237
 Czechy 111 236 302 332 519 237 414 442 537 743 69 113 94 81 99 78 116 80 70 80 2 233
 Estonia 89 172 278 390 540 160 276 388 535 691 56 83 87 95 103 53 77 70 69 74 2 323
 Łotwa 85 115 254 360 430 157 205 370 524 591 53 55 79 88 82 52 58 67 68 63 1 850
 Bułgaria 34 77 123 184 286 96 188 236 394 577 21 37 38 45 55 32 53 43 51 62 1 230

Przykłady płac minimalnych w wybranych krajach Azji

  • Chiny – 960 juanów (~141 dolarów – ~ 391,98 PLN) (płaca od 1 lipca 2011 – wzrost o 20 procent do dotychczasowej)[19]
  • Korea Północna $60,78 (~ 166,8 PLN)[20]

Minimalne wynagrodzenie a średnie wynagrodzenie

W wielu krajach Europy minimalne wynagrodzenie ustanowione jest jako odsetek średniego miesięcznego wynagrodzenia.

Kraj Minimalne wynagrodzenie
jako % średniego wynagrodzenia
w 2015 (jeśli nie podano inaczej)[21]
Turcja (2014) 62,1
Grecja (2011) 56,4
Słowenia 52,8
Luksemburg (2014) 50,3
Malta 48,0
Litwa 47,0
Francja (2014) 46,6
Bułgaria 46,6
Polska 45,5
Serbia 44,8
Łotwa (2014) 44,1
Irlandia 44,0
Belgia (2014) 44,0
Portugalia 43,4
Węgry (2014) 43,3
Holandia (2014) 43,2
Niemcy 42,0
Wielka Brytania 40,9
Chorwacja 39,4
Rumunia (2014) 38,5
Słowacja 36,9
Hiszpania 36,0
Estonia (2014) 35,9
Czechy 34,6

Odsetek osób pobierających minimalne wynagrodzenie

Minimalne wynagrodzenie otrzymuje teoretycznie mały odsetek ogółu zatrudnionych. Jednak jeden z najwyższych udziałów osób zarabiających minimum występuje we Francji, Litwie i Rumunii. Polska w klasyfikacji Eurostatu zajęła 9. miejsce z wynikiem 4,49%.

Pobierający minimalne wynagrodzenie (Stan: 2005)
Kraj % zatrudnionych
Bułgaria 16,00% (2007)
Francja 15,60%
Litwa 12,07%
Rumunia 12,00%
Luksemburg 11,00%
Węgry 7,95%
Estonia 5,72%
Portugalia 5,50%
Polska 4,49%
Irlandia 3,10%
Holandia 2,07%
Słowenia 2,00%
Czechy 2,00%
Słowacja 1,93%
Wielka Brytania 1,80%
Malta 1,50%
USA 1,40%
Hiszpania 0,77%
Źródło: Dane Eurostatu.

Wprowadzenie płacy minimalnej

Pierwsze nowoczesne krajowe płace minimalne wprowadziły Nowa Zelandia (1894), Australia (1896) i Wielka Brytania (1909),[22] USA uczyniły to w 1938 r.[23]

Wielka Brytania

Płacę minimalną wprowadzoną w 1909 wycofano w 1993, przywrócono i rozszerzono w 1998 r.[24] początkowo, w obawie przed negatywnymi efektami, wynosiła 3,60 funta za godzinę pracy, a następnie wzrastała do 5,05 w 2005. Powołana w celu monitorowania efektów decyzji Low Pay Commission nie stwierdziła negatywnego wpływu decyzji na inflację i zatrudnienie i zalecała dalsze podwyższanie płacy, nawet powyżej średniego wzrostu wynagrodzeń. Nie doszło także do zmniejszenia ilości miejsc pracy – w czasie od wprowadzenia regulacji w życie przybyło ich 1,75 miliona. W przeprowadzonym w 2004 roku sondażu wśród brytyjskich pracodawców 90% z nich odpowiedziało, że wzrost płac z tytułu płacy minimalnej jest dla nich bez znaczenia. Wskazuje się także, że wprowadzenie tej instytucji wpływa pozytywnie na zmniejszenie się współczynnika Giniego i na zmniejszenie różnic w płacach między kobietami a mężczyznami (1998 – kobieta zarabiała tam średnio 78,8% płacy mężczyzny, w 2004 – 81,8%). W 2005 r. najniższe ustawowe wynagrodzenie pobierało w tym kraju jedynie 1,8% zatrudnionych[25] .

Niemcy

Do 2015 wynagrodzenie minimalne było ustalane przez branżowe układy zbiorowe, których zasięg systematycznie spadał z 90% pracowników Niemczech Zachodnich w 1990 do 52% w 2013 i 38% na obszarze dawnej NRD. Wprowadzenie płacy minimalnej stało się częścią umowy wielkiej koalicji SPD i CDU po wyborach 2013. W 2015 rząd wprowadził płacę minimalną 8,5 euro za godzinę, w 2017: 8,84 euro, w budownictwie 11,75 euro. Nie dotyczyła ona długotrwale bezrobotnych, części praktykantów i młodzieży poniżej 18 roku życia. 8,5 euro było połową mediany płac[26].

Prezes instytutu Ifo i profesor Uniwersytetu w Monachium Hans-Werner Sinn porównał płacę minimalną do diabła i zabawy z ogniem i twierdził, że jej wprowadzenie może kosztować 1,9 mln miejsc pracy. Instytut Badań nad Przyszłością Pracy (Forschungsinstitut Für Zukunft der Arbeit / IZA) ostrzegał przed utratą 600 tysięcy miejsc pracy, Rada Ekspertów w sprawach rozwoju gospodarczego (Sachverständigenrat zur Begutachtung der gesamtwirtschaftlichen Entwicklung) obawiała się o 140 tysięcy miejsc pracy. Podnoszono też groźbę przeniesienie miejsc pracy za granicę z powodu wprowadzenia płacy minimalnej, co było nieuzasadnione ponieważ zdecydowana większość tych stanowisk była w usługach których nie da się przenieść za granicę: hotelarstwie, gastronomii i ogrodnictwie. [26]

Wprowadzenie płacy minimalnej w Niemczech zwiększyło płace 3,6 mln. pracowników. Zarobki pracowników niewykwalifikowanych wzrosły o 3,3%, a na obszarze byłego NRD o 10%. Ogólna wielkość płac wzrosła o 0,5 – 1%. Spowodowała to wzrost cen niektórych produktów i usług szczególnie przejazdów taksówką, usług fryzjerskich, hotelarskich i gastronomicznych, jednak ogólnie inflacja pozostała na rekordowo niskim poziomie. W 2015 przybyło 400 tys. miejsc pracy, także w branżach najgłośniej wyrażających swe obawy – w gastronomii i w hotelarstwie. Przybyło także 700 tys. osób objętych ubezpieczeniem społecznym wskutek zmniejszenia się o ok. 200 tys. stanowisk pracy zwanych MiniJob, czyli z wynagrodzeniem poniżej 450 euro, które są zwolnione ze składek. W styczniu 2016 stopa bezrobocia wyniosła 6,2% osiągając najniższy poziom od zjednoczenia kraju. [26]

Polska

W 2017 weszły w życie przepisy o minimalnej stawce godzinowej na umowie zlecenia. Beniamin Krasicki, wiceprezes Polskiej Izby Ochrony i szef zatrudniającego 7 tys. osób City Security ostrzegał, że na skutek tej zmiany część pracowników ochrony straci pracę. Jednak później stwierdził, że po wejściu stawki minimalnej w życie ochroniarze pracują w mniejszym wymiarze godzinowym, a niedobór pracowników utrzymał się[27].

Prawo międzynarodowe

Międzynarodowa Organizacja Pracy w sprawie płacy minimalnej uchwaliła trzy konwencje:

  • Nr 26 z 1928 r.[28]
  • Nr 99 z 1951 r.[29]
  • Nr 131 z 1970 r.[30]

oraz jedno zalecenie[31].

Polska jest stroną Konwencji nr. 99[32].

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka w art. 23.3 głosi każdy pracujący ma prawo do odpowiedniego i zadowalającego wynagrodzenia, zapewniającego jemu i jego rodzinie egzystencję odpowiadającą godności ludzkiej i uzupełnianego w razie potrzeby innymi środkami pomocy społecznej.

Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych w art. 7 głosi Państwa Strony niniejszego Paktu uznają prawo każdego do korzystania ze sprawiedliwych i korzystnych warunków pracy, obejmujących w szczególności:

a) wynagrodzenie zapewniające wszystkim pracującym jako minimum:

I. godziwy zarobek i równe wynagrodzenie za pracę o równej wartości bez jakiejkolwiek różnicy; w szczególności należy zagwarantować kobietom warunki pracy nie gorsze od tych, z jakich korzystają mężczyźni, oraz równą płacę za równą pracę

II. zadowalające warunki życia dla nich samych i ich rodzin zgodnie z postanowieniami niniejszego Paktu

Rada Europy w Europejskiej Karcie Społecznej zobowiązuje strony uznać prawo pracowników do takiego wynagrodzenia, które zapewni im i ich rodzinom godziwy poziom życia (art. 4.1).

Karta Praw Podstawowych mówi o prawie każdego do wykonywania swobodnie wybranego zawodu (art. 15.1) oraz o prawie każdego pracownika do warunków pracy szanujących jego zdrowie, bezpieczeństwo i godność (art. 31.1), sprawy płacy pomija.

Efekty ekonomiczne

Argumenty teoretyczne

Choć najprostsze modele ekonomii klasycznej – takie jak model równowagi podaży i popytu – sugerują, że sztuczne ustalanie ceny minimalnej oddala rynek od punktu optymalnej równowagi i tworzy zbędną stratę społeczną, ekonomia współczesna uznaje, że zależności panujące na rynku pracy są bardziej złożone, i adekwatna płaca minimalna może być użyteczna społecznie w obecności różnego rodzaju zawodności rynku. Przykładowo, w nowoczesnym modelu DMP (którego autorzy zostali za tę pracę nagrodzeni Noblem w dziedzinie ekonomii w 2010 r.[33]), uwzględnia się to, że rynek pracy nie jest wolny od kosztów transakcyjnych („frykcji”) i słabości siły negocjacyjnej pracowników, co może prowadzić do płac niższych od poziomu optymalnego[34][35], oraz bezrobocia frykcyjnego. O słabszej sile negocjacyjnej pracowników pisał już Adam Smith w klasycznej pracy „Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów”[36].

Użyteczność płacy minimalnej silnie zależy od sytuacji na rynku pracy. Jeśli pozycja pracodawców jest relatywnie silna i bliska monopsonowi, wprowadzenie płacy minimalnej pomaga przeciwdziałać nadużywaniu tej przewagi. W obszarach rynku pracy bliższych konkurencji doskonałej, sztuczne podwyższanie płac jest zbędne i może być szkodliwe – zwiększać bezrobocie i rynkowe ceny[37][38][39]. Teorie i modele ekonomiczne wskazują na wiele możliwych przyczyn, dla których w rzeczywistości może występować przewaga pracodawców, szczególnie w stosunku do pracowników o niskich kwalifikacjach i dochodzie. Pracownicy tacy cechują się ograniczoną mobilnością[40], słabą orientacją w rynkowej wartości swojej pracy oraz ograniczoną możliwością przedłużonego szukania zatrudnienia[41]. Wskutek tego, w wielu przypadkach obserwuje się bezrobocie frykcyjne i znaczne zróżnicowanie wynagrodzenia za wykonywanie identycznej pracy, w tym samym sąsiedztwie[41].

Ze względu na wysoką zależność efektywności płacy minimalnej od lokalnej specyfiki rynku pracy, zwraca się uwagę na konieczność planowania tej polityki na poziomie możliwie jak najbardziej lokalnym. Przykładowo, jednolita wysokość płacy minimalnej dla całego obszaru Stanów Zjednoczonych może się okazać dla jednych regionów zdecydowanie za wysoka, a dla innych – zbyt niska[42]. Ustalenie zasadności i odpowiedniej wysokości płacy minimalnej, wymaga wyważenia zysków i strat – co zależy w dużej mierze od przyjętych celów i wartości – a także od właściwej identyfikacji i oceny szeregu czynników ekonomicznych[43].

Badania empiryczne

Przeglądy metaanalityczne i tendencyjność publikacji

Zagadnienie płacy minimalnej otaczają kontrowersje polityczne i naukowe. Szereg metaanaliz wykazał istnienie znaczącej tendencyjności publikacji w tej dziedzinie w kierunku nadmiernego doszukiwania się dowodów na dużą szkodliwość tego instrumentu, w zgodzie z wnioskami z prostych modeli, według których płaca minimalna zwiększa bezrobocie[44][45][46][47]. Negatywną rolę grają w tym obszarze również polityczne think-tanki i lobbyści, zarówno lewicowi jak i prawicowi, którzy publikują niepodlegające recenzji naukowej raporty i analizy zgodne z ich linią polityczną, które są niekiedy nierzetelnie przedstawiane w mediach jako równie wiarygodne co badania naukowe[48].

Metaanalizy i przeglądy ekonometryczne publikowane w recenzowanych czasopismach naukowych wykazują minimalny w praktyce ogólny wpływ płacy minimalnej na zatrudnienie i ubóstwo, w niektórych przypadkach nieznacznie pozytywny[45][46], w innych nieznacznie negatywny[47], lub neutralny[49]. Konkretne efekty zależą od regionu, są jednak przeciętnie nieznaczne[50]. Analiza ekonometryczna zespołu Dube z 2013 r. kontrolująca wiele czynników zakłócających stwierdziła brak znaczącego wpływu płacy minimalnej na zatrudnienie[51]. Badanie ekonometryczne zespołu Dube z 2014 r. porównujące zatrudnienie w sąsiadujących przygranicznych stanach w USA wykazała, że instrument ten zmniejsza rotację pracowników[52].

Ocena efektów ekonomicznych płacy minimalnej pozostaje niejednoznaczna i zależna od wielu czynników zakłócających. Znacząca neutralność niedużych podwyżek płacy minimalnej wskazuje jednak na trafność argumentów teoretycznych o obecności na niektórych rynkach pracy zawodności oraz monopsonu pracodawców. Może zatem ona służyć redukcji nierówności i ubóstwa, musi mieć jednak odpowiednio dopasowany poziom[42][53][54].

Spór Carda i Kruegera z Neumarkiem i Wascherem oraz Employment Policies Institute

Jednym z pierwszych i głośniejszych badań, które wykazywało, że niewielkie podwyżki płacy minimalnej niekoniecznie prowadzą do wzrostu bezrobocia, była publikacja Carda i Kruegera z 1993 r. porównująca rynek pracy w fast-foodach w New Jersey i Pensylwanii[55]. David Card otrzymał między innymi za tę pracę prestiżową nagrodę Amerykańskiego Towarzystwa Ekonomicznego. W 1995 r. ekonomiści Neumark i Wascher opublikowali jednak we współpracy z think-tankiem Employment Policies Institute replikację, która całkowicie podważała wnioski tego badania. Czołowe dzienniki, takie jak New York Times oraz The Washington Post, opublikowały artykuły oraz teksty sponsorowane przez think-tank EPI, dyskredytujące wcześniejsze wyniki[56]. Autorzy badań wdali się w ciągu następnych lat w spór na łamach czasopism naukowych, w którym obie strony reprodukowały swoje wyniki i zarzucały oponentom błędy naukowe. Card i Krueger wykazali, że Neumark i Wascher oparli się o wybiórcze i niepubliczne dane, obejmujące 230 dobranych przez EPI lokali[57]. Ustalono również, że ten rzekomo apolityczny i naukowy think-tank jest prowadzony w rzeczywistości przez firmę Berman & Co., świadczącą usługi lobbystyczne i marketingowe dla branży restauracyjnej[58]. Nazwa think-tanku była szczególnie myląca dla dziennikarzy, ponieważ w Ameryce działa również starszy, lewicowy Economic Policy Institute, który popiera ustawową płacę minimalną[48]. Neumark i Wascher częściowo odcięli się w późniejszym czasie od EPI i kontynuują spór.

Późniejsze metaanalizy, jak praca zespołu Dube z 2013 r., uwzględniająca oszacowania pochodzące z krytycznych wobec płacy minimalnej prac Neumarka i Waschera, jak też Sabii, Burkhausera i in., poparły wnioski Carda i Kruegera[59].

Efekty pozytywne

Według części badań empirycznych, płaca minimalna na odpowiednim do warunków poziomie może mieć szereg pozytywnych efektów dla gospodarki:

  • zachęcać pracowników do zwiększania aktywności, produktywności i wykształcenia[60]
  • zmniejszać rotację pracowników, co sprzyja ich specjalizacji i produktywności[61]
  • redukować ubóstwo[59][62][63] i nierówności ekonomiczne[64], oraz współwystępujące z nimi problemy takie jak otyłość[65]
  • podnosić płace szerokich grup innych pracowników, nie tylko zarabiających płace na minimalnym poziomie[66][67]

Może być przy tym neutralna dla zatrudnienia, również dla grup takich jak nastolatki i mniejszości[49]. Podobne wyniki otrzymano w Wielkiej Brytanii[68].

Efekty negatywne

W części badań empirycznych zaobserwowano, że płaca minimalna może mieć też negatywne efekty:

  • nie redukować znacząco ubóstwa, m.in. ponieważ w dużej mierze korzystają na niej rodziny, które nie są najgorzej sytuowane[69][70][71]
  • nie redukować znacząco nierówności[72]
  • zmniejszać takie niepłacowe świadczenia ze strony pracodawców jak doszkalanie pracowników[73]

W niektórych regionach i grupach powiązano również podnoszenie płacy minimalnej z istotnym wzrostem bezrobocia, np. w Chinach[74][75].

Opinie ekspertów

Ekonomiści zasadniczo zgadzają się, że płaca minimalna jest jedynie pomocniczym narzędziem, które nie jest silnie efektywne w realizacji celów społecznych. Preferowanym przez nich instrumentem polityki społecznej dla redukcji ubóstwa są ulgi podatkowe od dochodu, ponieważ zachęcają pracowników do pracy, a jednocześnie nie zniechęcają pracodawców do zatrudnienia[76][77][78][79]. Innym efektywniejszym środkiem zmniejszania biedy i nierówności jest udostępnianie publicznej edukacji[80]. Tego rodzaju instrumenty nie wykluczają się bynajmniej, lecz uzupełniają. Stwierdzają tak nawet badacze z reguły krytyczni wobec płacy minimalnej, tacy jak Neumark i Wescher[81]. Kluczowe dla efektywności płacy minimalnej jest dopasowanie jej stawki do lokalnych warunków gospodarczych – nie powinna być ona zbyt wysoka. Tak z kolei stwierdzają nawet badacze, którzy są z reguły obrońcami tego instrumentu, jak Dube[42][82] czy Krueger[83].

Konkretna wysokość płacy pozostaje kwestią kontrowersyjną. W ankietach przeprowadzanych wśród czołowych ekonomistów amerykańskich przeważa poparcie dla ogólnej idei płacy minimalnej[84], i krytyczna ocena propozycji ustalenia jej na wysokim poziomie, jak stawka $15 omawiania w kampanii wyborczej w 2016 r.[85] W okresie debaty publicznej nad wprowadzeniem w Stanach Zjednoczonych płacy na poziomie $10, pod listem poparcia dla tego postulatu podpisało się ok. 600 ekonomistów, w tym 7 noblistów[86], a pod listem sprzeciwu – ok. 500 innych ekonomistów, w tym 3 noblistów[87].

Znanym krytykiem płacy minimalnej był Milton Friedman. Argumentował on, że płaca minimalna odbija się szczególnie niekorzystnie na mniejszościach i nastolatkach. Stwierdził, że jest „jednym z najbardziej, o ile w ogóle nie najbardziej, antymurzyńskim przepisem” w ustawodawstwie, oraz że gwałtowna podwyżka stawek minimalnych w latach 60-tych doprowadziła do powiększenia stopy bezrobocia. W latach 70. XX wieku w Stanach Zjednoczonych odsetek bezrobotnych wśród białej młodzieży wynosił ok. 15-20%, a wśród czarnej było to 35-45%[88][89].

Inne opinie

W uzasadnieniu Międzynarodowej Organizacji Pracy dla wprowadzania płacy minimalnej podano, że jej celem jest:

  • dążenie do likwidacji nadmiernej eksploatacji pracowników,
  • walka z ubóstwem,
  • zapewnienie odpowiedniego poziomu życia,
  • zapewnienie pracownikom równej płacy za równą pracę,
  • zapobieganie konfliktom w pracy,
  • eliminowanie pewnych form szkodliwej konkurencji,
  • promowanie stabilności ekonomicznej i rozwoju gospodarczego i cywilizacyjnego.

W opinii zwolenników wymuszania płacy minimalnej pełni ona zarówno rolę ekonomiczną, jak i rolę społeczną. Jako rolę społeczną traktuje się jej ustalanie na poziomie zapewniającym niezbędne środki utrzymania. Jednak uznaje się często, że rola płacy minimalnej nie ogranicza się do kształtowania jej na poziomie pokrywającym niezbędny koszt utrzymania. Stanowi ona również ekwiwalent za pracę prostą i lekką, a więc taką, która zgodnie z oceną pracy jest najniżej wynagradzana. Płaca minimalna jest punktem wyjścia do budowy tabel płac i kształtowania hierarchii wynagrodzeń odpowiednio do różnic w jakości pracy i jej efektach. Zatem można oczekiwać, ze wzrost płacy minimalnej skutkuje wymuszeniem wzrostu płacy na wielu innych stanowiskach pracy[potrzebny przypis].

Według niektórych ekonomistów ortodoksyjnych podnoszenie płacy minimalnej zmusza pracodawców do poszukiwania nowych technologii, sprzyja podnoszeniu jakości i rozmaitości produkowanych wyrobów, zwiększa szanse eksportowe, a to z kolei przekłada się na tworzenie nowych miejsc pracy[potrzebny przypis].

Wielu uznaje, że płaca minimalna to właściwy instrument do zabezpieczenia bytu zatrudnionych wszędzie tam, gdzie panuje wśród pracodawców tendencja do oszczędzania poprzez zaniżanie wynagrodzeń do poziomu nie pozwalającego zatrudnionym na zaspokojenie podstawowych potrzeb. Stanowienie płacy minimalnej służy także wyeliminowaniu z rynku przedsiębiorstw, dla których wyzysk pracowników jest jedyną możliwą drogą do osiągnięcia sukcesu ekonomicznego, np. oferujących produkty słabej jakości, nie posiadających odpowiedniego kapitału, nieinnowacyjnych[90].

Inni argumentują, że jest to instytucja szkodliwa, ponieważ wypycha z rynku pracy osoby najgorzej sobie na nim radzące. Płaca minimalna powoduje spadek popytu na pracę oraz wzrost jej podaży, w szczególności na rynku pracy osób najsłabiej wykwalifikowanych. Sztucznie zawyża także realne koszty zatrudnienia ustalane przez przedsiębiorców, w oparciu o wydajność pracy (w prawidłowo funkcjonującym przedsiębiorstwie wzrost płac nie może być szybszy niż ROE i wydajność pracy). W Polsce np. jedną z grup o najwyższym bezrobociu są osoby do 30 roku życia, czyli dopiero wchodzące na rynek pracy i mające małe doświadczenie zawodowe. Pracodawca stając przed dylematem zatrudnienia kogoś za zawyżoną według siebie stawkę, często od tego odstępuje. Brak prawnego przyzwolenia na stawki niższe oznacza zatem w praktyce zakaz pracy i przymusowe bezrobocie. Utrzymywanie instytucji płacy minimalnej, często obejmującej znaczną część populacji, nie eliminuje zatem podstawowego problemu jakim są niskie przeciętne wynagrodzenia, wynikające z niskiego poziomu rozwoju gospodarczego państwa, a wręcz go pogłębia[potrzebny przypis].

Istnieją pewne dodatkowe ukryte koszty tego rodzaju interwencji, które – choć trudne do wykrycia – bywają bardzo szkodliwe dla osób poszukujących pracy. Przykładowym skutkiem istnienia przepisów o płacy minimalnej jest ograniczenie możliwości zdobywania kwalifikacji zawodowych. Stworzenie odpowiednich warunków dla kształcenia nowych pracowników wiąże się z potrzebą pozyskania dodatkowych zasobów przez pracodawców, co z kolei zwiększa koszty zatrudnienia i utrzymania kadry pracowniczej. Dodatkowe obciążenia kosztów pracy odbierają firmom bodziec do zwiększania zatrudnienia, co w dłuższej perspektywie uniemożliwia potencjalnym pracownikom zdobycie cennych umiejętności zawodowych. Przepisy o płacy minimalnej ograniczają więc bezpośrednio mobilność najbiedniejszych i najgorzej wykształconych grup społeczeństwa[potrzebny przypis].

Ponadto, płaca minimalna, zdaniem liberalnych ekonomistów[potrzebny przypis], jest rodzajem ceny urzędowej, jest zatem formą etatyzmu i funkcjonuje bez oparcia o realia rynkowe. Efektem istnienia cen urzędowych jest poszerzanie się szarej strefy. Relatywnie wysoka płaca minimalna przyczynia się więc do powiększania pozaprawnego obrotu gospodarczego, a co za tym idzie – obrotu nieopodatkowanego i wyjętego m.in. spoza wymogów legalnego rynku pracy. Zaburza to konkurencję na rynku, a państwu przysparza kosztów walki z tym zjawiskiem oraz strat w dochodach do budżetu. W Polsce w oparciu o wysokość płacy minimalnej funkcjonuje wiele świadczeń socjalnych, tak więc jej podwyższenie ma oprócz bezpośredniego (pracownicy zatrudnieni w tzw. „budżetówce”) także pośredni wpływ na powiększanie wielkości wydatków budżetowych (patrz: deficyt budżetowy, efekt wypychania). Nierzadkie są patologie, takie jak np. pobieranie zasiłku dla bezrobotnych przy jednoczesnej pracy na czarno za niskie stawki[potrzebny przypis].

Szkoła austriacka

Według szkoły austriackiej (która nie należy do akademickiej ekonomii głównego nurtu) przepisy uznające płacę minimalną stoją na przeszkodzie w tworzeniu miejsc pracy w sposób zgodny z prawem. W ten sposób przyczyniają się do wzrostu liczby osób nielegalnie zatrudnionych[91].

Z płacą minimalną wiążą się jeszcze ukryte koszty innej natury. Dyskusje na temat stawek minimalnych niszczą tkankę społeczną, powiększając dystans dzielący pracodawców i pracowników. Spięcia między obiema grupami trudno uznać za uzasadnione, zważywszy na to, że dotyczą kontraktów z natury dobrowolnych i obustronnie korzystnych, aczkolwiek obustronnie niepozbawionych kosztów. Powielanie poglądu utożsamiającego zatrudnienie z jednostronnie niesprawiedliwym układem prowadzi do niepotrzebnych antagonizmów. Taki stan rzeczy m.in. działa odstraszająco na osoby znajdujące się na marginesie ubóstwa, zniechęcając je do poszukiwania pracy[92].

Firmy, zmuszone stawić czoła omawianym ograniczeniom, często decydują się na zastąpienie niewykwalifikowanych kandydatów osobami o wyższych umiejętnościach. Raport sporządzony przez Show-Me Institute ilustruje ten mechanizm następującym przykładem. Załóżmy, że pewna praca może być wykonana przez trzech niewykwalifikowanych bądź dwóch wykwalifikowanych pracowników. Przy godzinnych stawkach wynoszących 5 dolarów za usługi przedstawiciela pierwszej grupy oraz 8 dolarów za pracę wykonaną przez osobę z grupy drugiej, firma zdecyduje się na zatrudnienie słabiej wyszkolonych kandydatów i w rezultacie poniesie łączny koszt 15 dolarów. Jeśli jednak podniesiemy płacę minimalną do poziomu 6 dolarów za godzinę, tej samej firmie będzie się teraz bardziej opłacać pozyskanie dwóch wykwalifikowanych pracowników. Poniesiony przez nią koszt wyniesie 16 dolarów, czyli mniej niż kwota 18 dolarów, z którą wiązałby się koszt zatrudniania trzech pracowników niewykwalifikowanych. W „oficjalnych statystykach” tak mała redukcja siły roboczej uznawana jest za niewielką stratę (w omawianym przypadku jest to zaledwie jedna jednostka pracująca), ale warte zaobserwowania jest to, że pomimo zwiększenia średniej płacy do poziomu 8 dolarów najmniej wykwalifikowani pracownicy nie mają teraz pracy[93].

Ograniczenia i regulacje rynku pracy – w tym ceny minimalne – powodują zbędne straty społeczne (tzw. deadweight loss), motywując firmy do uchylania się od takich przepisów. Przedsiębiorstwa z przewagą komparatywną w dyscyplinie omijania prawa mają przy tym największe szanse na osiągnięcie sukcesu. Rynkowe regulacje stanowią zatem zachętę i wsparcie dla organizacji przestępczych, a także ograniczają względną cenę nieuczciwości, co uprawdopodabnia wzrost liczby zachowań kolidujących z etyką na rynku pracy[92].

Oddziaływanie na mniejszości narodowe

Płaca minimalna może być w szczególności szkodliwa dla mniejszości narodowych, jeśli obarczone są dodatkowo słabą pozycją negocjacyjną. Z opublikowanej przez kontrowersyjny think-tank lobbystyczny Employment Policies Institute analizy danych zgromadzonych w latach 1994-2010, przeprowadzonej przez ekonomistów zajmujących się tematyką rynku pracy w USA, profesora Williama Evena z Miami University oraz Davida Macphersona z Trinity University, wynika, że 10-procentowy wzrost płacy minimalnej skutkował zmniejszeniem zatrudnienia wśród białoskórych mężczyzn o 2,5%; w przypadku ludności latynoskiej odsetek ten wyniósł 1,2%. Wśród Murzynów 10-procentowy wzrost kwoty minimalnej przekładał się na spadek zatrudnienia o 6,5%. Podobne wyniki zaobserwowano, gdy kryterium stanowiły przepracowane godziny – takiemu samemu wzrostowi płacy (10%) towarzyszyły spadki w zatrudnieniu o 1,7%, 6,6% i 3%, odpowiednio wśród mężczyzn białych, czarnych i Latynosów. Konsekwencje wzrostu poziomu płacy minimalnej zaobserwowane w podgrupie czarnoskórych mężczyzn okazały się dla nich dotkliwsze nawet od kryzysu finansowego z roku 2007[94].

Wpływ klina podatkowego

Klin podatkowy ma istotny wpływ na płacę minimalną, z jednej strony zmniejszając wzrost pensji z punktu widzenia pracownika jak i podnosząc koszt etatu z punktu widzenia pracodawcy. Klin podatkowy w Polsce skutkuje tym, że pracodawca chcący zwiększyć pracownikowi pensję o 100 zł brutto wyda na tę podwyżkę 120 zł, zaś pracownik „na rękę” otrzyma zaledwie 70 zł, zaś pozostałe 50 zł zostanie skonsumowane przez składki socjalne i zaliczkę na podatek dochodowy. Koszt podwyżki brutto o 200 zł to 240 zł i 140 zł netto dla pracownika, podwyżki o 500 zł to 600 zł i 350 zł netto[95]. Równocześnie, ze względu na bardzo niskie kwoty przychodów zwolnione z opodatkowania w Polsce klin podatkowy jest najsilniej odczuwalny właśnie przez rodziny osiągające niskie dochody[96].

Płaca minimalna a przeciętne wynagrodzenie

1 stycznia 2019 roku płaca minimalna przekroczyła wysokość przeciętnego wynagrodzenia z 2002 roku. [97][98] Może być to obiekt do porównań, np. co przeciętny mieszkaniec mógł kupić za pensję minimalną w Polsce obecnie, a co za przeciętne wynagrodzenie w 2002 roku.

Przypisy

  1. ↑ Dz.U. z 2018 r. poz. 2177.
  2. ↑ a b Ustawa z dnia 22 lipca 2016 r. o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 1265).
  3. ↑ Wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę od 1 grudnia 1970 r.
  4. ↑ a b Główny Urząd Statystyczny / Obszary tematyczne / Ceny. Handel / Wskaźniki cen / Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych (pot. inflacja) / Roczne wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych od 1950 roku [online], stat.gov.pl [dostęp 2019-04-04].
  5. ↑ Premier: Od 2020 r. płaca minimalna wyniesie 2600 zł. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. [dostęp 2019-09-11]. (pol.).
  6. ↑ Rząd podnosi pensję minimalną. Jest ostateczna decyzja, „Business Insider”, 11 września 2018 [dostęp 2018-09-12] (pol.).
  7. ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2017-09-12].
  8. ↑ MRPiPS: od 2017 r. płaca minimalna 2 tys. zł miesięcznie lub 13 zł za godzinę – Bankier.pl [online], bankier.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
  9. ↑ Wyższa płaca minimalna w 2016 r. I kilka pytań na przyszłość [online] [dostęp 2017-11-26].
  10. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 września 2014 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2015 r.
  11. ↑ Wynagrodzenia, money.pl
  12. ↑ Kalkulatory, infor.pl.
  13. ↑ Kalkulatory płac, money.pl.
  14. ↑ Premier: Od 2020 r. płaca minimalna wyniesie 2600 zł. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. [dostęp 2019-09-11]. (pol.).
  15. ↑ Prawo pracy i płace. Swedish Work Environment Authority.
  16. ↑ Listę państw uszeregowano według wysokości płacy minimalnej w PPS w styczniu 2019 r.
  17. ↑ Minimum wages. Eurostat, 2019. [dostęp 2019-02-05]. (ang.).
  18. ↑ Według kursu z 2 stycznia 2019 r. NBP
  19. ↑ Chiny: płaca minimalna pójdzie w górę | Centrum Studiów Polska-Azja
  20. ↑ NORTH KOREA NEWSLETTER NO. 118 (August 5, 2010) [online], english.yonhapnews.co.kr [dostęp 2017-11-26] (ang.).
  21. ↑ Eurostat – Data Explorer Monthly minimum wage as a proportion of average monthly earnings (%).
  22. ↑ Minimum wage fixing : an international review of practices and problems Geneva: International Labour Office str. 1.
  23. ↑ Fair Labor Standards Act of 1938
  24. ↑ History of the UK's minimum wage
  25. ↑ Łukasz Piechowiak: Polacy mogą zapomnieć o podwyżkach, portal Bankier.pl
  26. ↑ a b c Marcin Wroński: Niemcy: rok z płacą minimalną. Bankier.pl. [dostęp 2016-03-09].
  27. ↑ Adriana Rozwadowska: Zmiany prawa zatrzęsły jedną z najgorzej wynagradzanych branż. W ochronie 500-godzinnych maratonów już nie ma. Wyborcza.pl, 28 grudnia 2017. [dostęp 2018-01-07].
  28. ↑ Minimum Wage-Fixing Machinery Convention, 1928 (No. 26), Konwencja Nr 26 dotycząca ustanowienia metod ustalania płac minimalnych z 16 czerwca 1928 r.
  29. ↑ Minimum Wage Fixing Machinery (Agriculture) Convention, 1951 (No. 99), Konwencja Nr 99 dotycząca ustalania płac minimalnych w rolnictwie z 28 czerwca 1951 r.
  30. ↑ Minimum Wage Fixing Convention, 1970 (No. 131), Konwencja nr 131 dotycząca ustalania płac minimalnych, zwłaszcza w odniesieniu do krajów rozwijających się z 22 czerwca 1970 r.
  31. ↑ Minimum Wage Fixing Recommendation, 1970 (No. 135), Zalecenie Nr 135 dotyczące ustalania płac minimalnych, zwłaszcza w odniesieniu do krajów rozwijających się z 22 czerwca 1970 r.
  32. ↑ Dz.U. z 1977 r. nr 39, poz. 176
  33. ↑ The Prize in Economic Sciences 2010 [online], www.nobelprize.org [dostęp 2017-01-05].
  34. ↑ William M. Boal, Michael R Ransom, Monopsony in the Labor Market, „Journal of Economic Literature”, 1, 1997, s. 86–112, JSTOR: 2729694 [dostęp 2017-01-04].
  35. ↑ Dale T. Mortensen, Markets with Search Friction and the DMP Model, „The American Economic Review”, 4, 2011, s. 1073–1091, JSTOR: 23045892 [dostęp 2017-01-04].
  36. ↑ Tom I, Rozdział VIII, [w:] Adam Smith, Wealth of Nations, Book I, Chapters 8-9 | Library of Economics and Liberty, www.econlib.org, 1776, Paragraf I.8.12 [dostęp 2017-01-04].
  37. ↑ Daniel Aaronson, Eric French, Product Market Evidence on the Employment Effects of the Minimum Wage, „Journal of Labor Economics”, 1, 2007, s. 167–200, DOI: 10.1086/508734, JSTOR: 10.1086/508734 [dostęp 2017-01-05].
  38. ↑ V Bhaskar, Alan Manning, Ted To, Oligopsony and Monopsonistic Competition in Labor Markets, „Journal of Economic Perspectives”, 2, 2002, s. 155–174, DOI: 10.1257/0895330027300, ISSN 0895-3309 [dostęp 2017-01-05].
  39. ↑ William M. Boal, Michael R Ransom, Monopsony in the Labor Market, „Journal of Economic Literature”, 1, 1997, s. 86–112, JSTOR: 2729694 [dostęp 2017-01-05].
  40. ↑ The geography of joblessness, „The Economist”, 25 października 2014, ISSN 0013-0613 [dostęp 2017-01-05].
  41. ↑ a b Dale T. Mortensen, Wage Dispersion: Why Are Similar Workers Paid Differently?, „ResearchGate”, 2005 [dostęp 2017-01-05].
  42. ↑ a b c Arindrajit Dube, Designing Thoughtful Minimum Wage Policy at the State and Local Levels | Brookings Institution, „Brookings”, 2014 [dostęp 2017-01-05] (ang.).
  43. ↑ Lee i inni, Optimal Minimum Wage Policy in Competitive Labor Markets, „NBER”, 10 września 2008 [dostęp 2017-01-05].
  44. ↑ T.D. Stanley, Beyond Publication Bias, „Journal of Economic Surveys”, 3, 2005, s. 309–345, DOI: 10.1111/j.0950-0804.2005.00250.x, ISSN 1467-6419 [dostęp 2017-01-05] (ang.).
  45. ↑ a b Hristos Doucouliagos, T.D. Stanley, Publication Selection Bias in Minimum-Wage Research? A Meta-Regression Analysis, „British Journal of Industrial Relations”, 2, 2009, s. 406–428, DOI: 10.1111/j.1467-8543.2009.00723.x, ISSN 1467-8543 [dostęp 2017-01-05] (ang.).
  46. ↑ a b David Card, Alan B. Krueger, Time-Series Minimum-Wage Studies: A Meta-analysis, „The American Economic Review”, 2, 1995, s. 238–243, JSTOR: 2117925 [dostęp 2017-01-05].
  47. ↑ a b Is There Publication Selection Bias in Minimum Wage Research during the Five-year Period from 2010 to 2014? — Economics E-Journal [online], www.economics-ejournal.org [dostęp 2017-01-05].
  48. ↑ a b Corporate America's New Scam: PR Firm Poses as Think Tank, „PR Watch”, 12 listopada 2013 [dostęp 2017-01-05].
  49. ↑ a b Sylvia A. Allegretto, Arindrajit Dube, Michael Reich, Do Minimum Wages Really Reduce Teen Employment? Accounting for Heterogeneity and Selectivity in State Panel Data, „Industrial Relations: A Journal of Economy and Society”, 2, 2011, s. 205–240, DOI: 10.1111/j.1468-232X.2011.00634.x, ISSN 1468-232X [dostęp 2017-01-05] (ang.).
  50. ↑ Bernhard Boockmann, The Combined Employment Effects of Minimum Wages and Labor Market Regulation – A Meta-analysis, Institut für Angewandte Wirtschaftsforschung (IAW), 2010 [dostęp 2017-01-05].
  51. ↑ Sylvia A. Allegretto i inni, Credible Research Designs for Minimum Wage Studies, Rochester, NY: Social Science Research Network, 5 października 2013 [dostęp 2017-01-05].
  52. ↑ Arindrajit Dube, T. William Lester, Michael Reich, Minimum Wage Shocks, Employment Flows, and Labor Market Frictions, „Journal of Labor Economics”, 3, 2015, s. 663–704, DOI: 10.1086/685449, ISSN 0734-306X [dostęp 2017-01-05].
  53. ↑ Economists agree: Raising the minimum wage reduces poverty [online], Washington Post [dostęp 2017-01-05].
  54. ↑ What Does the Minimum Wage Do? | W.E. Upjohn Institute [online], www.upjohn.org [dostęp 2017-01-05].
  55. ↑ Card i inni, Minimum Wages and Employment: A Case Study of the Fast Food Industry in New Jersey and Pennsylvania, „NBER”, 1 października 1993 [dostęp 2017-01-05].
  56. ↑ Cooked to Order, „The American Prospect” [dostęp 2017-01-05].
  57. ↑ David Card, Alan B Krueger, Minimum Wages and Employment: A Case Study of the Fast-Food Industry in New Jersey and Pennsylvania: Reply, „American Economic Review”, 5, 2000, s. 1397–1420, DOI: 10.1257/aer.90.5.1397, ISSN 0002-8282 [dostęp 2017-01-05].
  58. ↑ Eric Lipton, Fight Over Minimum Wage Illustrates Web of Industry Ties, „The New York Times”, 9 lutego 2014, ISSN 0362-4331 [dostęp 2017-01-05].
  59. ↑ a b Arindrajit Dube, Minimum wages and the distribution of family incomes., [w:] A Paper Series Commemorating the 75th Anniversary of the Fair Labor Standards Act [online], 2013, s. 172.
  60. ↑ Richard Sutch, The Unexpected Long-Run Impact of the Minimum Wage: An Educational Cascade, National Bureau of Economic Research, 1 września 2010 [dostęp 2017-01-05].
  61. ↑ Joseph Stiglitz, Alternative Theories of Wage Determination and Unemployment in LDC's: The Labor Turnover Model, „The Quarterly Journal of Economics”, 2, 1974, s. 194–227 [dostęp 2017-01-05].
  62. ↑ David Neumark, Scott Adams, Do Living Wage Ordinances Reduce Urban Poverty?, „Journal of Human Resources”, 3, 2003 [dostęp 2017-01-05].
  63. ↑ Economists agree: Raising the minimum wage reduces poverty [online], Washington Post [dostęp 2017-01-05].
  64. ↑ Autor i inni, The Contribution of the Minimum Wage to U.S. Wage Inequality over Three Decades: A Reassessment, „NBER”, 18 listopada 2010 [dostęp 2017-01-05].
  65. ↑ David O. Meltzer, Zhuo Chen, The Impact of Minimum Wage Rates on Body Weight in the United States, National Bureau of Economic Research, 1 listopada 2009 [dostęp 2017-01-05].
  66. ↑ Autor i inni, The Contribution of the Minimum Wage to U.S. Wage Inequality over Three Decades: A Reassessment, „NBER”, 18 listopada 2010 [dostęp 2017-01-05].
  67. ↑ The "Ripple Effect" of a Minimum Wage Increase on American Workers | The Hamilton Project [online], www.hamiltonproject.org [dostęp 2017-01-05].
  68. ↑ Richard Dickens, Stephen Machin, Alan Manning, The Effects of Minimum Wages on Employment: Theory and Evidence from Britain, „Journal of Labor Economics”, 1, 1999, s. 1–22, DOI: 10.1086/209911, JSTOR: 10.1086/209911 [dostęp 2017-01-05].
  69. ↑ Joseph J. Sabia, Richard V. Burkhauser, Minimum Wages and Poverty: Will a $9.50 Federal Minimum Wage Really Help the Working Poor?, „Southern Economic Journal”, 3, 2010, s. 592–623, DOI: 10.4284/sej.2010.76.3.592, ISSN 2325-8012 [dostęp 2017-01-05] (ang.).
  70. ↑ Joseph J. Sabia, Robert B. Nielsen, Minimum wages, poverty, and material hardship: new evidence from the SIPP, „Review of Economics of the Household”, 1, 2013, s. 95–134, DOI: 10.1007/s11150-012-9171-8, ISSN 1569-5239 [dostęp 2017-01-05] (ang.).
  71. ↑ Neumark i inni, Do Minimum Wages Fight Poverty?, „NBER”, 1 sierpnia 1997 [dostęp 2017-01-05].
  72. ↑ David H. Autor, Lawrence F. Katz, Melissa S. Kearney, Trends in U. S. Wage Inequality: Re-Assessing the Revisionists, „ResearchGate”, 1 lutego 2005 [dostęp 2017-01-05].
  73. ↑ Neumark i inni, Minimum Wages and Training Revisited, „NBER”, 1 lipca 1998 [dostęp 2017-01-05].
  74. ↑ Tony Fang, Carl Lin, Minimum wages and employment in China, „IZA Journal of Labor Policy”, 1, 2015, DOI: 10.1186/s40173-015-0050-9, ISSN 2193-9004 [dostęp 2017-01-05] (ang.).
  75. ↑ Minimum Wages and Firm Employment: Evidence from China [online], www.imf.org [dostęp 2017-01-05].
  76. ↑ Christina D. Romer, The Minimum Wage, Employment and Income Distribution, „The New York Times”, 2 marca 2013, ISSN 0362-4331 [dostęp 2017-01-05].
  77. ↑ David Neumark, William Wascher, Using The EITC to Help Poor Families: New Evidence and a Comparison with the Minimum Wage, „National Tax Journal”, n. 2, 2001, s. 281–318 [dostęp 2017-01-05].
  78. ↑ Daniel Shaviro, The Minimum Wage, the Earned Income Tax Credit, and Optimal Subsidy Policy, „The University of Chicago Law Review”, 2, 1997, s. 405–481, DOI: 10.2307/1600288, JSTOR: 1600288 [dostęp 2017-01-05].
  79. ↑ R.V. Burkhauser, K.A. Couch, A.J. Glenn, Public policies for the working poor: The earned income tax credit versus minimum wage legislation, University of Wisconsin Institute for Research on Poverty [dostęp 2017-01-05].
  80. ↑ The Rate of Return to the HighScope Perry Preschool Program | Heckman [online], http://heckmanequation.org [dostęp 2017-01-05].
  81. ↑ David Neumark, William Wascher, Minimum Wages, the Earned Income Tax Credit, and Employment: Evidence from the Post-Welfare Reform Era, Rochester, NY: Social Science Research Network, 1 lutego 2007 [dostęp 2017-01-05].
  82. ↑ Arindrajit Dube, The Minimum We Can Do, „Opinionator” [dostęp 2017-01-05].
  83. ↑ Alan B. Krueger, The Minimum Wage: How Much Is Too Much?, „The New York Times”, 9 października 2015, ISSN 0362-4331 [dostęp 2017-01-05].
  84. ↑ Minimum Wage | IGM Forum [online], www.igmchicago.org [dostęp 2017-01-05].
  85. ↑ $15 Minimum Wage | IGM Forum [online], www.igmchicago.org [dostęp 2017-01-05].
  86. ↑ Over 600 Economists Sign Letter In Support of $10.10 Minimum Wage: Economist Statement on the Federal Minimum Wage, „Economic Policy Institute” [dostęp 2017-01-05].
  87. ↑ It's On! Nobel Economists Go Head to Head Over $10.10 Minimum Wage, „Bloomberg.com”, 12 marca 2014 [dostęp 2017-01-05].
  88. ↑ M. i R. Friedman, Wolny wybór, Sosnowiec 2009, s. 246-247.
  89. ↑ Milton Friedman in a 1966 Newsweek op-ed: the minimum-wage law is a 'monument to the power of superficial thinking' – AEI, „AEI” [dostęp 2017-01-05] (ang.).
  90. ↑ Gwarantowana płaca minimalna: nie taki diabeł straszny...Tomasz Borejza, "Le Monde diplomatique – edycja polska", nr 1/2007
  91. ↑ Murray Rothbard. Outlawing Jobs: The Minimum Wage, Once More z Making Economic Sense, rozdział 36, [dostęp 2010-06-24].
  92. ↑ a b Art Carden, The Hidden Costs of a Minimum Wage, Mises Daily, lipiec 2009, [dostęp 2010-06-24].
  93. ↑ David Neumark, The Economic Effects of Minimum Wages (pdf), Show-Me Institute, październik 2006
  94. ↑ William Even and David Macpherson, Unequal Harm: Racial Disparities in the Employment Consequences of Minimum Wage Increases (brief), full study (pdf), Employment Policies Institute, maj 2011. [dostęp 2010-06-24].
  95. ↑ Podwyżka – czy 100, 200, 500 zł robi różnicę. Gazeta Wyborcza, 2014.
  96. ↑ Rząd zamraża podatki. Realnie podatnicy stracą. Gazeta Wyborcza, 2014.
  97. ↑ Płaca minimalna w 2019 roku. Jest nowa stawka [online], businessinsider.com.pl [dostęp 2019-04-25] (pol.).
  98. ↑ Wysokość składki na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne - [1.04.2002 - 30.06.2002] - Wskazniki.Gofin.pl [online], www.wskazniki.gofin.pl [dostęp 2019-05-01] (pol.).
Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „mrpips”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
BŁĄD PRZYPISÓW

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Wypłata „na rękę” przy standardowych kosztach uzyskania przychodu.
  2. ↑ Wypłata „na rękę” przy podwyższonych kosztach uzyskania przychodu ze względu na dojazd do pracy z innej miejscowości.
  3. ↑ Przy ubezpieczeniu wypadkowym (dla nowych pracodawców lub zatrudniających do 9 pracowników): 1,67% (do 2012-03-31), 1,93% (od 2012-04-01), 1,80% (od 2015-04-01) płacy brutto. W kolejnych latach może się ono zmieniać w zależności od warunków pracy i wypadkowości w danym zakładzie pracy. Koszt całkowity zatrudnienia pracownika dla pracodawcy uwzględnia jedynie obowiązkowe kwoty przekazywane: pracownikowi, do ZUSu i do Urzędu Skarbowego. Podana kwota nie uwzględnia płatnych przez pracodawcę obowiązkowych kosztów: badań lekarskich, szkoleń BHP, kosztów związanych z funduszem socjalnym, ani kosztów zastępstw w czasie udzielenia obowiązkowego urlopu wypoczynkowego.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Płaca_minimalna&oldid=57669398”