Ponor: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
kat. |
drobne merytoryczne |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Ponor''' (z [[Język serbsko-chorwacki|języka serbskiego]] – ''wchłon'') – forma terenu właściwa obszarom krasowym, mająca postać otworu lub korytarza wydrążonego przez wodę, nierzadko ukrytego pod warstwą kamieni pokrywających [[koryto rzeki]]. Jest to miejsce, gdzie wody [[strumień|strumieni]], [[potok]]ów czy [[rzeka|rzek]] wpływają pod powierzchnię terenu<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.sktj.pl/epimenides/genez_p.html | tytuł = Jak powstają jaskinie?| autor = Praca zbiorowa| opublikowany = | data = | język = pl | data dostępu = 2017-05-06}}</ref>. |
'''Ponor''' (z [[Język serbsko-chorwacki|języka serbskiego]] – ''wchłon'') – forma terenu właściwa obszarom krasowym, mająca postać otworu lub korytarza wydrążonego przez wodę, nierzadko ukrytego pod warstwą kamieni pokrywających [[koryto rzeki]]. Jest to miejsce, gdzie wody [[strumień|strumieni]], [[potok]]ów czy [[rzeka|rzek]] wpływają pod powierzchnię terenu<ref name=geneza>{{Cytuj stronę | url = http://www.sktj.pl/epimenides/genez_p.html | tytuł = Jak powstają jaskinie?| autor = Praca zbiorowa| opublikowany = | data = | język = pl | data dostępu = 2017-05-06}}</ref>. |
||
Niekiedy całe rzeki po minięciu wchłonu płyną na pewnych odcinkach pod powierzchnią ziemi jak np |
Niekiedy całe rzeki po minięciu wchłonu płyną na pewnych odcinkach pod powierzchnią ziemi jak np. [[Kościeliski Potok]] w [[Dolina Kościeliska|Dolinie Kościeliskiej]], [[Sucha Woda Gąsienicowa]] w [[Dolina Suchej Wody Gąsienicowej|Dolinie Suchej Wody Gąsienicowej]] lub [[Ljubljanica]] w [[Słowenia|Słowenii]], a następnie wypływają na powierzchnię poprzez [[wypływ krasowy]], rzadziej jako [[wywierzysko]]<ref name=geneza/>. |
||
Od nazwy jednej z [[dolina|dolin]] na [[Wyżyna Krakowsko-Częstochowska|Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej]] rzeki znikające w ponorze są czasem regionalnie nazywane ''łykawicami''<ref>{{Cytuj stronę | url = http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Lykawiec;3935495.html | tytuł = Łykawiec |
Od nazwy jednej z [[dolina|dolin]] na [[Wyżyna Krakowsko-Częstochowska|Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej]] rzeki znikające w ponorze są czasem regionalnie nazywane ''łykawicami''<ref>{{Cytuj stronę | url = http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Lykawiec;3935495.html | tytuł = Łykawiec – Encyklopedia PWN| autor = Praca zbiorowa| opublikowany = | data = | język = pl | data dostępu = 2017-05-06}}</ref>. |
||
Ponor jest elementem sytemu wód jaskiniowych. Teoretycznie umożliwia w niektórych przypadkach dostanie się do [[jaskinia|jaskiń]]. Wymagałoby to jednak [[nurkowanie jaskiniowe|nurkowania jaskiniowego]], które jest bardzo niebezpieczne, może się bowiem okazać,że powrót jest w ogóle niemożliwy. Z tego powodu nurkowanie w ponorach uzasadnione jest jedynie w wyjątkowych przypadkach<ref>Sheck Exley. Basic cave diving. A Blueprint for Survival. Wyd. Cave Diving Section of the National Speleological Society; 2nd edition (1980), {{ASIN|B0006Y0WO4}</ref>. |
|||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
||
== Bibliografia == |
|||
*{{Cytuj książkę | nazwisko = Zwoliński | imię = Stefan | tytuł = W podziemiach tatrzańskich | wydawca = Wydawnictwa Geologiczne | miejsce = Warszawa | rok = 1987 | isbn = 83-220-0263-7}} |
|||
*{{Cytuj książkę | nazwisko = Szelerewicz | imię = Mariusz | tytuł = Jaskinie Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej | wydawca = Wydawnictwo PTTK | miejsce = Warszawa | rok = 1986 | isbn = 83-7005-097-2}} |
|||
[[Kategoria:Elementy rzeźby krasowej]] |
[[Kategoria:Elementy rzeźby krasowej]] |
||
Wersja z 11:14, 9 sty 2020
Ponor (z języka serbskiego – wchłon) – forma terenu właściwa obszarom krasowym, mająca postać otworu lub korytarza wydrążonego przez wodę, nierzadko ukrytego pod warstwą kamieni pokrywających koryto rzeki. Jest to miejsce, gdzie wody strumieni, potoków czy rzek wpływają pod powierzchnię terenu[1].
Niekiedy całe rzeki po minięciu wchłonu płyną na pewnych odcinkach pod powierzchnią ziemi jak np. Kościeliski Potok w Dolinie Kościeliskiej, Sucha Woda Gąsienicowa w Dolinie Suchej Wody Gąsienicowej lub Ljubljanica w Słowenii, a następnie wypływają na powierzchnię poprzez wypływ krasowy, rzadziej jako wywierzysko[1].
Od nazwy jednej z dolin na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej rzeki znikające w ponorze są czasem regionalnie nazywane łykawicami[2].
Ponor jest elementem sytemu wód jaskiniowych. Teoretycznie umożliwia w niektórych przypadkach dostanie się do jaskiń. Wymagałoby to jednak nurkowania jaskiniowego, które jest bardzo niebezpieczne, może się bowiem okazać,że powrót jest w ogóle niemożliwy. Z tego powodu nurkowanie w ponorach uzasadnione jest jedynie w wyjątkowych przypadkach[3].
Przypisy
- ↑ a b Praca zbiorowa: Jak powstają jaskinie?. [dostęp 2017-05-06]. (pol.).
- ↑ Praca zbiorowa: Łykawiec – Encyklopedia PWN. [dostęp 2017-05-06]. (pol.).
- ↑ Sheck Exley. Basic cave diving. A Blueprint for Survival. Wyd. Cave Diving Section of the National Speleological Society; 2nd edition (1980), {{ASIN|B0006Y0WO4}