Pałac Schlegenbergów we Wrocławiu: Różnice pomiędzy wersjami

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Aradek (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
22 967 edycji
Linia 59: Linia 59:
== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę|nazwisko= Eysymontt|imię= Rafał|nazwisko2= Ilkosz|imię2= Jerzy|nazwisko3= Tomaszewicz|imię3= Agnieszka|nazwisko4= Urbanik (red.)|imię4= Jadwiga|tytuł=Leksykon architektury Wrocławia|wydawca= Via Nova|miejsce=Wrocław|data=2011| odn=tak}}
* {{Cytuj książkę|nazwisko= Eysymontt|imię= Rafał|nazwisko2= Ilkosz|imię2= Jerzy|nazwisko3= Tomaszewicz|imię3= Agnieszka|nazwisko4= Urbanik (red.)|imię4= Jadwiga|tytuł=Leksykon architektury Wrocławia|wydawca= Via Nova|miejsce=Wrocław|data=2011| odn=tak}}
* {{Cytuj książkę|nazwisko= r=Harasimowicza (red.) |imię= Jan|tytuł=Atlas architektury Wrocławia t.II|wydawca= Wydawnictwo Dolnośląskie|miejsce=Wrocław|data=1998| odn=tak}}
* {{Cytuj książkę|nazwisko= Harasimowicz (red.) |imię= Jan|tytuł=Atlas architektury Wrocławia t.II|wydawca= Wydawnictwo Dolnośląskie|miejsce=Wrocław|data=1998 |isbn = 8370236790 |odn=tak}}
*{{Cytuj książkę|nazwisko= Brzezowski|imię= Wojciech|tytuł= Dom mieszkalny we Wrocławiu w okresie baroku|wydawca= Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej |miejsce=Wrocław|data=2005| odn=tak}}
*{{Cytuj książkę|nazwisko= Brzezowski|imię= Wojciech|tytuł= Dom mieszkalny we Wrocławiu w okresie baroku|wydawca= Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej |miejsce=Wrocław|data=2005|isbn = 8370858856 | odn=tak}}
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Harasimowicz |imię = Jan |tytuł = Encyklopedia Wrocławia |wydawca = Wydawnictwo Dolnośląskie |data = 2006 |isbn = 83-7384-561-5 |odn=tak}}
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Harasimowicz |imię = Jan |tytuł = Encyklopedia Wrocławia |wydawca = Wydawnictwo Dolnośląskie |data = 2006 |isbn = 83-7384-561-5 |odn=tak}}


Wersja z 23:43, 18 sty 2020

Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
Pałac Schlegenbergów we Wrocławiu
Symbol zabytku nr rej. 170 z 15.02.1962[1]
Ilustracja
Pałac Schlegenbergów
Państwo

 Polska

Miejscowość

Wrocław

Adres

ul. Wita Stwosza 12

Typ budynku

pałac

Styl architektoniczny

klasycyzm

Inwestor

Joseph von Schlegenberg

Kondygnacje

trzy

Rozpoczęcie budowy

1730/1736

Ważniejsze przebudowy

1800, 1875, 1878, 1924

Kolejni właściciele

Joseph von Schlegenberg (1726), Fryderyk Ludwik Hohenlohe (1794-1844)

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Pałac Schlegenbergów we Wrocławiu”
51,109876°N 17,035995°E/51,109876 17,035995
Multimedia w Wikimedia Commons

Pałac Schlegenbergów (pałac książąt Hohenlohe[2], pałac Sinzendorfów, Bank Królewski, Cafe Royal) – dawny pałac miejski znajdujący się na rogu ulicy Wita Stwosza 12 i ulicy Łaciarskiej; najlepiej zachowany przykład surowego stylu klasycyzmu berlińskiego przełomu XVIII i XIX w.[2].

Historia pałacu

Pałac Schlegenbergów, grafika autorstwa F.b. Wernera z 1755

Pierwszy murowany budynek na posesji Wita Stwosza 12, na planie wydłużonego prostokąta, został wzniesiony w drugiej połowie XIV wieku. Jego gotyckie relikty zachowały się w obrębie piwnic i parteru. Kolejne przebudowy budynku miały miejsce w późnym renesansie (powstał wówczas otwór wejściowy w skrzydle frontowym) i w okresie wczesnego baroku (z powiększonym skrzydłem od ulicy Łaciarskiej)[3][4].

W 1726 roku właścicielem pałacu został hrabia Joseph von Schlegenberg[5]. Z jego inicjatywy około 1730[5] lub 1736[4] przeprowadzono gruntowną przebudowę budynku w późnobarokowym stylu architektonicznym[4]. Narożnikowemu, trzykondygnacyjnemu i dwuskrzydłowemu budynku nadano cechy pałacu miejskiego pokrytego mansardowym dachem[3]. W jego pięcioosiowej fasadzie umieszczono balkonowy portal prowadzący do sieni przelotowej oraz okna piano nobile[4]. Od strony ulicy Łaciarskiej znajdowała się 12-osiowa fasada[3][a]. Na pierwszym piętrze znajdowały się pomieszczenia reprezentacyjne, które wynajmował kardynał Philipp von Sintzendorf a w 1741 były kwaterą cesarza Fryderyka II[5].

W 1794 roku właścicielem pałacu był generał pruski, komendant Wrocławia i późniejszy gubernator Berlina Friedrich Ludwig von Hohenlohe-Ingelfingen[3][6]. Około 1800 roku sfinansował on kolejną przebudowę budynku na styl klasycystyczny; ich projektantem był Johan Christian Valentin Schultze lub Karl Gottfried Geissler. Zmieniona została elewacja[7]. Do 1844 roku budynek służył jako rezydencja komendanta garnizonu[7].

Od 1875 roku budynek został dostosowany do potrzeb banku królewskiego. W 1878 część parterowa została zaadaptowana na cele gastronomiczne[4]; w późniejszych latach znajdowała się tu Cafe Royal[8].

W 1924 roku budynek przeszedł ponownie przebudowę. Otrzymał wówczas obecny kształt; dobudowano czwartą kondygnację a w narożniku budynku umieszczono wejście do lokalu gastronomicznego[2] usuwając balkonowy portal. Elewacja budynku otrzymała płaską, surową formę. Część parterowa była boniowana, pozostałe kondygnacje zostały od siebie oddzielone wąskimi gzymsami kordonowymi a całość wieńczy gzyms koronujący wsparty na kroksztynach[2]. Prostokątne okna nie posiadają opasek, jedynie nad oknami drugiej kondygnacji umieszczono nadokienniki wsparte na półokrągłych pseudokonsolach ozdobionych motywem palmet. Pomiędzy drugą a trzecią kondygnacją, w osi centralnej elewacji północnej i w dwóch osiach elewacji zachodniej, zachowano XIX wieczne płaskorzeźbione płyciny autorstwa Karla Ungera przedstawiające antycznych bogów i alegorii: Apolla ze Sztukami Pięknymi (od ulicy Wita Stwosza) i Marsa z Nike, Wenus, Pokojem i Zwycięstwem oraz Atenę z Geografią, Geometrią, Muzyką i Prawem (od ulicy Łaciarskiej[9][2][7]. Tematyka tych płaskorzeźb nawiązywała bezpośrednio do właściciela rezydencji, księcia Hohenlohe, miłośnika i mecenasa sztuki, twórcy angielskiego założenia pałacowo-parkowego na Szczytnikach[7].

Po 1945

Działania wojenne w 1945 roku nieznacznie uszkodziły budynek. Został on odremontowany; w części od strony ulicy zachowano dekoracje i pierwotny układ pomieszczeń[2].

Uwagi

  1. ↑ W Encyklopedii Wrocławia, autorka hasła Aleksandra Bek podaje błędnie trzynaście osi.

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
  2. ↑ a b c d e f Eysymontt 2011 ↓, s. 339.
  3. ↑ a b c d Harasimowicz 2006 ↓, s. 647.
  4. ↑ a b c d e Harasimowicz 1998 ↓, s. 21.
  5. ↑ a b c Brzezowski 2005 ↓, s. 289.
  6. ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 293.
  7. ↑ a b c d Harasimowicz 1998 ↓, s. 23.
  8. ↑ Cafe Royal fotografia
  9. ↑ Detale architektoniczne i płaskorzeźby na polska-org

Bibliografia

  • Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011.
  • Jan Harasimowicz (red.): Atlas architektury Wrocławia t.II. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1998. ISBN 83-7023-679-0.
  • Wojciech Brzezowski: Dom mieszkalny we Wrocławiu w okresie baroku. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2005. ISBN 83-7085-885-6.
  • Jan Harasimowicz: Encyklopedia Wrocławia. Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006. ISBN 83-7384-561-5.


Pałace i zamki we Wrocławiu
Pałace
Zamki

Herb Wrocławia

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pałac_Schlegenbergów_we_Wrocławiu&oldid=58562623”